درخت حوزه‌های تخصصی

علوم تربیتی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آموزش کودکان استثنایی برنامه ریزی آموزشی برنامه ریزی درسی تکنولوژی آموزشی روشها و فنون تدریس طراحی فضاهای آموزشی فعالیتهای هنری و بازی ها مدیریت آموزشی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۲۱ تا ۱۴۰ مورد از کل ۱۶٬۸۹۹ مورد.
۱۲۱.

مدل رهبری اثربخش معلمان فاقد صلاحیت در مدارس ابتدایی: کاربردی از نظریه داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های رهبری آموزشی سال ۸ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳۰ 6 - 48

کلید واژه ها: رهبری آموزشی اعضای جامعه مدرسه حرفه ای گرایی معلمان فاقد صلاحیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۲۵
کشف تجارب اعضای آموزشی جامعه مدرسه از به کارگیری معلمان فاقد صلاحیت و تعامل با آنان در مدارس و تبیین نحوه برخورد این معلمان با اعضای آموزشی مدرسه، دانش آموزان و والدین آنان از اهداف پژوهش کیفی حاضر هستند. روش پژوهش، داده بنیاد با رویکردی سیستماتیک است که با نمونه گیری هدفمند و از طریق مصاحبه با 46 نفر از شرکت کنندگان که اعضای جامعه مدرسه شهر سنندج بودند، در سه مرحله کدگذاری نظری مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت، تعداد 211 کدباز، 60 کد محوری و 17 کد گزینشی از داده ها احصا و با نرم افزار 2020 MAXQDA مدلی نهایی از آن ها استخراج گردید. مشارکت کنندگان، به مسائل معیشتی وفرهنگی معلمان و سیاست زدگی آموزش وپرورش بعنوان زمینه های موجودجذب معلمان فاقدصلاحیت؛ نقص در شیوه های استخدامی و دیوان سالاری معیوب در نظام آموزشی جهت دلایل استخدام این معلمان؛ پشتیبانی از توسعه حرفه ای، کمک به ارتقای رضایت شغلی و اجرای اقدامات تنبیهی بعنوان راهکارهایی جهت تعامل با این معلمان و مهارت های سه گانه مدیران(فنی، انسانی و ادراکی)جهت عوامل مؤثر و دخیل در رهبری آنان اشاره کرده اند. ارائه نتایج در دو بعد و دخالت دادن دانش آموزان و والدین آن ها در فرایند مصاحبه از نوآوری های این پژوهش است. براساس نتایج، تعداد بسیار کمی از این معلمان تغییر کردند و عملکرد تحصیلی مطلوب عاید شده است؛ اما بسیاری از این معلمان متحول نشده و بی توجهی به ابعاد روانی– اجتماعی دانش آموزان، ضعف در برقراری روابط انسانی، غیرحرفه ای گرایی و بازدهی نامطلوب آموزشی را در پرونده کاری خود بر جای گذاشته اند.
۱۲۲.

طراحی مدل آموزش مجازی کارآمد با استفاده از روش مدل سازی ساختاری تفسیری در دانشگاه فرهنگیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های رهبری آموزشی سال ۸ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳۰ 130 - 164

کلید واژه ها: آموزش مجازی دانشگاه فرهنگیان آموزش مجازی کارآمد مدل سازی ساختاری تفسیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰ تعداد دانلود : ۱۲
پژوهش حاضر با هدف طراحی مدل آموزش مجازی با استفاده از روش مدل سازی ساختاری تفسیری در دانشگاه فرهنگیان خراسان رضوی انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و شیوه اجرا توصیفی از نوع پیمایشی-مقطعی بود. جامعه مطالعه حاضر کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاه های فرهنگیان استان خراسان رضوی شامل دو پردیس برادران و خواهران و پنج مرکز دانشکده بودند که هر مرکز یک طبقه در نظر گرفته شد. نمونه های پژوهش حاضر طبق اصل اشباع نظری 13 نفر تعیین که پس از بررسی ملاک های ورود به مطالعه با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. داده های این مطالعه با مصاحبه و ادبیات پژوهش مطالعات کتابخانه ای جمع آوری (روایی محتوا بالای 70 درصد تأیید و پایایی با روش آزمون مجدد تأیید بعد از آزمون دوهفته ای به دست آمد) و با روش های تحلیل مضمون و سه دور دلفی تحلیل شدند. سپس با تبدیل ماتریس روابط و ایجاد سازگاری در ماتریس روابط، گراف ISM ترسیم گشته و با استفاده از تجزیه تحلیل MICMAC نوع متغیرها نیز تعیین گردید. طبق تحلیل مصاحبه ها و مطالعات کتابخانه ای و ادبیات پژوهش، آموزش مجازی در دانشگاه فرهنگیان در قالب 12 متغیر بود. این 12 متغیر در 5 سطح، سطح بندی شدند. در سطح پنج مدیریت، در سطح چهار، عوامل سازمانی، پداگولوژیکی و تکنولوژیکی، در سطح سوم سهولت دسترسی، مدیریت دانش و انعطاف پذیری در آموزش، در سطح دوم کیفیت آموزشی، خدمات پشتیبانی، اطلاعات و محتوا و سنجش پذیری و در نهایت در سطح یک آینده نگری قرار داشت.
۱۲۳.

بررسی تاثیر رهبری مشارکتی بر رفتار نوآورانه با نقش میانجی تصمیم گیری استراتژیک(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های رهبری آموزشی سال ۸ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۹ 40 - 58

کلید واژه ها: رهبری مشارکتی تصمیم گیری استراتژیک رفتار نوآورانه معلمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۱۵
نوآوری، اساس توسعه و ماندگاری سیستم های اجتم اعی ب وده و دس تیابی ب ه ن وآوری، نیازمن د رفت ار نوآورانه است. در میان انواع مختلف سبک های رهبری و تصمیم گیری، تاثیر نسبی و متفاوت آنها در ایجاد رفت ار نوآوران ه، رهبری مشارکتی و تصمیم گیری استراتژیک نی ز نقش اساسی در بروز این چنین رفتارها دارد. بنابراین، این پژوهش با هدف بررسی تاثیر رهبری مشارکتی بر رفتار نوآورانه با نقش میانجی تصمیم گیری استراتژیک انجام شده است. روش تحقیق توصیفی _ همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی معلمان دوره ابتدایی ناحیه دو شهر کرمانشاه به تعداد 1150 نفر بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای 291 نفر از معلمان جهت مطالعه انتخاب شدند. برای گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه های استاندارد رهبری مشارکتی، تصمیم گیری استراتژیک و رفتار نوآورانه استفاده شد. برای تعیین پایایی و روایی پرسشنامه ها آزمون-های آلفای کرانباخ و تحلیل عاملی تأییدی به کار گرفته شد. داده های تحقیق پس از جمع آوری با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و مدل معادلات ساختاری در نرم افزارهای آماری Lisrel وSPSS تحلیل شدند. نتایج به دست آمده نشان داد که رهبری مشارکتی اثرمستقیم و معنادار بر رفتارنوآورانه ندارد(r=0/48) اما رهبری مشارکتی اثر مستقیم و معنادار بر تصمیم گیری استراتژیک دارد(r=0/73) و تصمیم گیری استراتژیک اثر مستقیم و معنادار بر رفتار نوآورانه دارد(r=0/57) و در نهایت رهبری مشارکتی با نقش میانجی تصمیم گیری استراتژیک اثر غیر مستقیم، مثبت و معنی دار بر رفتارنوآورانه دارد.
۱۲۴.

مقایسه اثربخشی آموزش تنظیم هیجان و آموزش ذهن آگاهی بر پرخاشگری دانش آموزان دختر دارای عملکرد تحصیلی پایین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره ۲۰ بهار ۱۴۰۳شماره ۱ 109 - 118

کلید واژه ها: آموزش تنظیم هیجان آموزش ذهن آگاهی پرخاشگری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷ تعداد دانلود : ۲۸
هدف از این تحقیق، مقایسه اثربخشی آموزش تنظیم هیجان و آموزش ذهن آگاهی بر پرخاشگری دانش آموزان دختر دارای عملکرد تحصیلی پایین در دوره اول متوسطه شهر تبریز بود. طرح تحقیق از نوع شبه آزمایشی با دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل بود. جامعه آماری را تمامی دانش آموزان دختر دارای عملکرد تحصیلی پایین در دوره اول متوسطه شهر تبریز تشکیل می داد و از میان آنها 75 نفر به روش هدفمند به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شدند و به طور تصادفی در سه گروه (دو گروه آزمایشی و یک گروه کنترل) جایگزین شدند. ابزارهای گرد آوری داده ها عبارت بودند از: پرسشنامه پرخاشگری باس و پری. بسته آموزش تنظیم هیجان در یک گروه آزمایشی و بسته آموزش ذهن آگاهی در گروه آزمایشی دیگر اجرا شد. گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکرد. فرضیه های پژوهش با استفاده از تحلیل کواریانس یکراهه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها حاکی از آن بود که روش آموزش تنظیم هیجان در مقایسه با آموزش ذهن آگاهی در کاهش پرخاشگری اثربخشی بیشتری داشت و در گروه کنترل تغییر چندانی مشاهده نشد. نتایج نشان داد استفاده از روش های آموزش تنظیم هیجان و ذهن آگاهی در کاهش پرخاشگری دانش آموزان دارای عملکرد تحصیلی پایین مؤثر است.
۱۲۵.

تعیین رابطه پرخاشگری با ساختارخانواده (رضایت زناشویی) با میانجی گری عوامل اجتماعی-اقتصادی والدین در بین کودکان پیش از دبستانی شهر تهران در سال 1401(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویکردی نو در علوم تربیتی سال ۶ بهار ۱۴۰۳شماره ۱ 1 - 13

کلید واژه ها: پرخاشگری کودکان رضایت زناشویی عوامل اقتصادی-اجتماعی ساختار خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۲۴
زمینه و هدف: هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه پرخاشگری کودکان پیش دبستانی با ساختار خانواده(رضایت زناشویی) با میانجی گری عوامل اقتصادی_اجتماعی والدین بود. روش : این پژوهش توصیفی از نوع علی_مقایسه ای بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه کودکان پیش دبستانی شهر تهران تشکیل دادند که ۱۰۰ نفر از این تعداد بر اساس فرمول کوهن و به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه وضعیت اقتصادی_اجتماعی(1393)، پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ(1998) و پرسشنامه پرخاشگری کودکان پیش دبستانی واحدی و همکاران(1387) استفاده شد. داده ها با استفاده از روش SPSS23از شاخص های مرکزی و پراکندگی مانند میانگین و انحراف استاندارد برای خلاصه نمودن و توصیف اطلاعات) استفاده شد و بررسی مفروضه ها با استفاده از روش بررسی همگنی ماتریس کوواریانس متغیر وابسته و چولگی و کشیدگی توزیع متغیرها، و پاسخ به فرضیه با استفاده از آزمون رگرسیون ساده، چندگانه انجام شد.یافته ها: نتایج رگرسیون نشان داد که هر چه میزان رضایت زناشویی والدین در بالاتر باشد، میزان پرخاشگری کودکان در سطح پایین تری قرار خواهد داشت. همچنین مشخص شد که عوامل اقتصادی_اجتماعی نقش میانجی معناداری بین رضایت زناشویی و پرخاشگری نداشته و نقش این عوامل تنها تعدیل کننده است.نتیجه گیری: با توجه به یافته ها به نظر می رسد متغیر وضعیت اقتصادی اجتماعی تعدیل کننده رابطه بین رضایت زناشویی و پرخاشگری بین والدین می باشد. توجه به ارتقا وضعیت اقتصادی و اجتماعی زوجین نقش مهمی در کاهش پرخاشگری و مشکلات رفتاری کودکان میتواند داشته باشد.
۱۲۶.

رابطه اعتماد سازمانی و تاب آوری سازمانی با ادراک از سکوت سازمانی در بین معلمان درس هنر دوره متوسطه شهر کربلا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های رهبری آموزشی سال ۸ بهار ۱۴۰۳ شماره ۲۹ 92 - 114

کلید واژه ها: اعتماد سازمانی تاب آوری سازمانی سکوت سازمانی معلمان هنر دوره متوسطه شهر کربلا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴ تعداد دانلود : ۱۲
این پژوهش با هدف تعیین رابطه بین اعتماد سازمانی و تاب آوری سازمانی با ادراک از سکوت سازمانی بین دبیران هنر در شهر کربلای عراق انجام شد. روش تحقیق آن از نوع همبستگی بود و جامعه آماری آن شامل همه ی معلمان هنر دوره متوسطه شهر کربلا در سال 2023 به تعداد 146 نفر می شده است. برای نمونه گیری از روش تصادفی طبقه ای استفاده شد و بر این اساس تعداد 103 معلم بر اساس فرمول حجم نمونه کرجسی و مورگان (1970) انتخاب و در مطالعه شرکت داده شدند. داده ها از طریق نسخه برگردان شده به زبان عربی پرسشنامه های: اعتماد سازمانی شفیعی (1390)، تاب آوری امیری و همکاران (1397) و سکوت سازمانی زکریاپور (1393) گرداوری شدند. برای سنجش روایی محتوایی مقیاس ها از شاخص روایی محتوای لاوشه استفاده شد. بر این اساس، روایی محتوایی هر یک از مقیاس ها به ترتیب: 78/0، 74/0 و 75/0 محاسبه شد که نشان می دهد مقیاس ها از روایی محتوایی کافی برخوردارند. نیز برای سنجش پایایی ابزارها از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد. بر این اساس پایایی هر مقیاس به ترتیب: 70/0، 82/0 و 81/0 برآورد شد که نشان می دهد ابزارها از پایایی کافی برخوردار هستند. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS نسخه 26 و آزمون های آماری همبستگی و رگرسیون استفاده شد. نتایج نشان داد که بین اعتماد سازمانی و تاب آوری سازمانی با سکوت سازمانی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد (01/0p>). همچنین مشخص شد که سه مؤلفه از مؤلفه های اعتماد سازمانی و دو مؤلفه از از مؤلفه های تاب آوری سازمانی، پیش بینی کننده قوی و منفی سکوت سازمانی هستند (01/0p>).
۱۲۷.

رابطه شیوه های فرزندپروری مثبت و شایستگی هیجانی و اجتماعی در دانش آموزان: نقش میانجی کارکردهای اجرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی سال ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 21 - 30

کلید واژه ها: فرزندپروری مثبت شایستگی هیجانی و اجتماعی کارکردهای اجرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۳۸
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی کارکردهای اجرایی در رابطه میان شیوه های فرزندپروری مثبت و توسعه شایستگی هیجانی و اجتماعی در دانش آموزان بود. در همین راستا، جامعه پژوهش شامل تمامی دانش آموزان پایه سوم ابتدایی مدارس منطقه 1 شهر تهران (سال تحصیلی 1401-1402) بود که با روش نمونه گیری به صورت در دسترس و داوطلبانه 383 نفر وارد پژوهش شدند و پرسشنامه های فرزندپروری مثبت آلاباما (فریک، ۱۹۹۱)، کارکردهای اجرایی بریف (جیویا و همکاران، 2000) و شایستگی هیجانی- اجتماعی (ژو و ای، 2012) را تکمیل کردند. برای تحلیل داده ها از روش های آماری ضریب همبستگی و تحلیل مسیر استفاده شد. یافته ها نشان داد میان شایستگی های هیجانی و اجتماعی و مؤلفه های کارکردهای اجرایی رابطه معنادار و مثبتی وجود دارد. همچنین، رابطه فرزندپروری با ابعاد کارکردهای اجرایی نیز مثبت است. لذا از آن جایی که رابطه میان فرزندپروری با شایستگی ها به صورت مستقیم و نیز با میانجی گری ابعاد کارکرد اجرایی به شکلی غیرمستقیم معنادار است، در نتیجه نقش میانجی به شکل ناقص (ناکامل) می باشد. مطالعه حاضر شواهدی را ارائه می دهد که فرزندپروری مثبت ممکن است به عنوان یک مسیر مطلوب جهت مداخله عمل کند. به این ترتیب، تمرکز بر کارکرد اجرایی کودک و فرزندپروری به صورت جداگانه ممکن است در زمینه شایستگی رفتاری کودک کمتر مؤثر باشد. در واقع، برنامه های آموزشی والدین، که آنها را در یادگیری محتوای مرتبط با رشد فرزندشان درگیر می کند، استفاده از شیوه های مؤثر و فرصت های یادگیری را افزایش می دهد.
۱۲۸.

نقش میانجی هوش معنوی در رابطه بلوغ عاطفی با عملکرد اجتماعی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم زینبیه اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویکردی نو در علوم تربیتی سال ۶ بهار ۱۴۰۳شماره ۱ 137 - 146

کلید واژه ها: عملکرد اجتماعی بلوغ عاطفی هوش معنوی دانش آموزان دختر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲ تعداد دانلود : ۱۴
زمینه و هدف: عملکرد اجتماعی دانش آموزان و تربیت صحیح آنها همواره از دغدغه ها و نگرانی های مهم آموزش وپرورش بوده و در راه رسیدن به آن، سختی های زیادی را متحمل می شوند. عوامل مختلفی بر عملکرد اجتماعی دانش آموزان می تواند مؤثر باشد. هدف از پژوهش حاضر نقش میانجی هوش معنوی در رابطه بلوغ عاطفی با عملکرد اجتماعی دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم زینبیه اصفهان بود. روش: پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری تحقیق شامل دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم زینبیه اصفهان به تعداد 2257 نفر بود. حجم نمونه بر اساس جدول کرجسی و مورگان برابر با 330 نفر برآورد شد. روش نمونه گیری خوشه ای بود. برای جمع آوری اطلاعات از پرسش نامه بلوغ عاطفی سینگ و بهارگاوا (1991)، پرسش نامه هوش معنوی کینگ (2008) و پرسش نامه عملکرد اجتماعی پرایس و همکاران (2002) استفاده شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها و آزمون فرضیه های تعریف شده از روش مدل سازی معادلات ساختاری استفاده شد و فرضیه ها با نرم افزارهای SPSS و Smart PLS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج: نتایج به دست آمده از این پژوهش نشان داد، بلوغ عاطفی با عملکرد اجتماعی با نقش میانجی هوش معنوی در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم زینبیه اصفهان رابطه دارد. بلوغ عاطفی با عملکرد اجتماعی در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم زینبیه اصفهان رابطه دارد و هوش معنوی با عملکرد اجتماعی در دانش آموزان دختر مقطع متوسطه دوم زینبیه اصفهان رابطه دارد (p<0/05).
۱۲۹.

اثربخشی روش تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای بر انعطاف پذیری شناختی کودکان با اختلال طیف اُتیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت استثنایی سال ۲۴ خرداد و تیر ۱۴۰۳ شماره ۲ (پیاپی ۱۸۰) 61 - 70

کلید واژه ها: آموزش والدین اختلال نافرمانی مقابله ای فرزندپروری مثبت کودکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲ تعداد دانلود : ۱۵
هدف: افراد با اختلال طیف اُتیسم در انعطلف پذیری شناختی دچار مشکل هستند به طوری که زندگی روزمره آنها نیز تحت تأثیر عواقب این مشکل قرار گرفته است. این پژوهش با هدف اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمه ای بر انعطاف پذیری شناختی کودکان با اختلال طیف اُتیسم انجام شد. مواد و روش: پژوهش نیمه تجربی و مطابق با طرح پیش آزمون-پس آزمون بود. جامعه ی آماری پژوهش، شامل تمامی کودکان 7 تا 10 ساله ای بود که با اختلال طیف اُتیسم بودند و به مرا کز و کلینیک های درمانی شهر ارومیه 1401 - 1402 مراجعه کرده بودند. سی کودک با اختلال طیف اُتیسم به صورت هدفمند انتخاب و به 2 گروه آزمایشی ) 15 نفر ( و گواه ) 15 نفر ( به صورت تصادفی تقسیم شدند. آزمودنی های گروه آزمایشی، تحت تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای آنُدی )قطب مثبت( به مدت 15 دقیقه روی سر قرار گرفتند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس تشخیص اُتیسم گیلیام، آزمون دسته بندی کارت های ویسکانسین بود. برای تحلیل داده های پژوهش از روش تحلیل کوورایانس چندمتغیری در نرم افزار SPSS نسخه 23 استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که روش تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای بر انعطاف پذیری شناختی اثربخش بوده است و به طور قابل توجهی باعث بهبودی انعطاف پذیری شناختی شده است. نتیجه گیری: با توجه به مشکلاتی که کودکان با اختلال طیف اُتیسم در حوزه انعطاف پذیری شناختی دارند، روش تحریک جریان مستقیم فراجمجمه ای می تواند به عنوان مکمل سودمندی برای بهبود انعطاف پذیری شناختی آنان باشد.
۱۳۰.

نقش میانجی حمایت اجتماعی ادراک شده از سوی معلم و ارزش تکلیف در رابطه اشتیاق ادراک شده معلم با فرسودگی تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی سال ۱۱ بهار ۱۴۰۳ شماره ۴ (پیاپی ۴۴) 9 - 20

کلید واژه ها: اشتیاق ادراک شده معلم فرسودگی تحصیلی ریاضی حمایت اجتماعی ادراک شده از سوی معلم ارزش تکلیف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۳۲
این پژوهش با هدف بررسی رابطه اشتیاق ادراک شده معلم با فرسودگی تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی: نقش میانجی حمایت اجتماعی ادراک شده از سوی معلم و ارزش تکلیف انجام شد. این پژوهش از نوع معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش، کلیه ی دانش آموزان پسر سال نهم شهر سلماس به تعداد 270 نفر بودکه با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه های اشتیاق ادراک شده معلم اروسز و همکاران (2015)، حمایت اجتماعی ادراک شده از سوی معلم پارک و همکاران (2002)، ارزش تکلیف ریاضی آکین و همکاران (2016) و فرسودگی مربوط به مدرسه (SBI) سالملا-آرو و همکاران (2005) استفاده شد. داده ها با نرم افزار SPSS و Lisrel مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد اثرات مستقیم تدریس با اشتیاق بر روی حمایت اجتماعی و ارزش تکلیف معنی دار بود. هم چنین اثر تدریس بدون اشتیاق بر روی حمایت اجتماعی و ارزش تکلیف منفی و معنی دار بود، اثر مستقیم حمایت اجتماعی و ارزش تکلیف بر روی فرسودگی تحصیلی نیز معنی دار بودند. هم چنین اثرات غیرمستقیم نشان داد که تدریس با اشتیاق بر فرسودگی تحصیلی بر اساس نقش واسطه ای حمایت اجتماعی و ارزش تکلیف اثر غیر مستقیم منفی و معنی داری دارد، هم چنین تدریس بدون اشتیاق بر فرسودگی تحصیلی بر اساس نقش واسطه ای حمایت اجتماعی و ارزش تکلیف اثر غیر مستقیم مثبت و معنی داری دارد. پس می توان از طریق ارائه برنامه های آموزشی به دبیران با توجه به مولفه های اشتیاق ادراک شده معلم، حمایت اجتماعی ادراک شده و ارزش تکلیف از فرسودگی تحصیلی دانش آموزان در درس ریاضی جلوگیری کرد.
۱۳۱.

طراحی و اعتبارسنجی مقیاس سنجش هویت حرفه ای معلمان ابتدایی شهر یاسوج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت دوره ۳۹ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱۵۷ 83 - 102

کلید واژه ها: هویت حرفه ای معلمان ابتدایی مقیاس طراحی و اعتبارسنجی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۸ تعداد دانلود : ۹۲
هدف از پژوهش حاضر طراحی و اعتبارسنجی مقیاس سنجش هویت حرفه ای معلمان ابتدایی شهر یاسوج بود. با توجه به این هدف، سؤالهای فراروی پژوهشگر عبارت بودند از: هویت حرفه ای معلمان مقطع ابتدایی دارای چه ابعادی است؟ مدل و مقیاس مناسب سنجش هویت حرفه ای معلمان دوره ابتدایی کدام است؟ میزان اعتبار مقیاس سنجش هویت حرفه ای معلمان دوره ابتدایی چقدر است؟ به منظور پاسخ گویی به سؤالهای فوق از رویکرد آمیخته استفاده شده است. در بخش کیفی، با به کارگیری روش دلفی، ابتدا مؤلفه های هویت حرفه ای و سپس پرسشنامه ای با 34 ماده طراحی شد. سپس برای اجرای پرسشنامه با بهره گیری از جدول مورگان و با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چندمرحله ای، از جامعه 501 نفری معلمان ابتدایی شهر یاسوج، 217 نفر انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده ها، از پرسشنامه محقق ساخته با میزان پایایی 0/94 و روایی تأمین شده با بهره گیری از نظر خبرگان استفاده شد. داده ها با نرم افزارهای SPSS و LISREL و با بهره گیری از آزمون تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل عامل اکتشافی هشت مؤلفه را شناسایی کرد و چهار ماده از مجموعه ماده ها حذف شدند و پرسشنامه نهایی با 30 ماده استخراج شد. نتایج تحلیل عامل تأییدی نیز وجود هشت عامل را تأیید کرد. مؤلفه های شناسایی شده عبارت بودند از: حرفه ای، فرهنگی–اجتماعی، هنری، زمینه ای، اقتصادی، نگرشی–ارزشی، شخصی و سیاسی. با توجه به نتایج به دست آمده، پرسشنامه طراحی شده در این پژوهش را می توان به عنوان ابزاری مناسب برای سنجش ارزیابی هویت حرفه ای معلمان ابتدایی به کار برد.
۱۳۲.

تأثیر بازی وارسازی کلاس درس مجازی بر انگیزه و عملکرد تحصیلی دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین تربیتی دوره ۲۰ بهار ۱۴۰۳شماره ۱ 7 - 20

کلید واژه ها: بازی وارسازی انگیزه تحصیلی یادگیری عملکرد تحصیلی آموزش مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۳۶
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر بازی وارسازی بر انگیزه و عملکرد تحصیلی دانش آموزان در پایه اول در کلاس درس مجازی در شهرستان خمین در سال تحصیلی 1400- 1399 اجرا شده است. روش پژوهش در این مطالعه، شبه تجربی با طرح تحقیق پیش آزمون_ پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پایه اول شهرستان خمین بودند که بدین منظور نمونه ای با حجم 30 نفر به صورت در دسترس از دانش آموزان دختر شهرستان خمین انتخاب شد. دانش آموزان پس از همتاسازی در اثر انتخاب تصادفی در دو گروه 15 نفره کنترل و آزمایش قرار گرفتند. در این پژوهش از پرسشنامه انگیزش تحصیلی هارتر (1980) و آزمون عملکرد تحصیلی محقق ساخته برای گردآوری داده ها استفاده شد. پایایی آزمون عملکرد تحصیلی با استفاده از روش کودر ریچاردسون 20، 0.722 گزارش شد. دوره به مدت 10 جلسه در نرم افزار شاد اجرا شد که در آن دانش آموزان هر دو گروه مطالب یکسانی را آموزش می دیدند، اما در گروه آزمایش روش ارزشیابی و ارائه بازخورد، بازی وارسازی شده بود. به منظور تحلیل استنباطی داده ها از شاخص آمار استنباطی تحلیل کوواریانس استفاده شد. در پایان، نتایج نشان داد که بازی وارسازی کلاس درس مجازی بر انگیزه پیشرفت تحصیلی و عملکرد یادگیری دانش آموزان تأثیر معناداری دارد. با توجه به نتایج پژوهش، پیشنهاد می شود اصول بازی وارسازی در آموزش دروس دوره ابتدایی به صورت مجازی مورد استفاده قرار گیرد.
۱۳۳.

جلوه های ساختار آگاهی اجتماعی عراق در قرن بیست و یکم در رمان «برید الآلهة» اثر میثم الخزرجی

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب سال ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳شماره ۹ 85 - 100

کلید واژه ها: اجتماع برید الآلهه میثم الخزرجی آگاهی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰ تعداد دانلود : ۲۱
رابطه بین ادبیات و جامعه از قبل وجود دارد و به زور. ادبیات، ادبیات نیست مگر در شرایط خاص اجتماعی، نویسنده ای که اثر ادبی تولید می کند، در آغاز و در پایان، یک کنشگر اجتماعی برخاسته از یک جامعه خاص است و دریافت کننده مفروض این محصول ادبی/اجتماعی، بازیگر اجتماعی دیگری است. و سیستم کلی که این فرآیند را در بر می گیرد، جامعه با فعالیت ها و زیرسیستم های دیگر باقی می ماند. در سطح حوزه کاری، به طور واقع بینانه تأیید می شود که حوزه جامعه شناسی ادبی به نویسنده، ادبیات و دریافت کننده در سطح جامعه مربوط می شود. میثم محمد علی کاظم الخزرجی نویسنده عراقی و از اعضای اتحادیه عمومی نویسندگان در عراق است. برای ما به روایت، نقاشی های دیواری، با الهام از نجف، و کرانه های بین النهرین. میثم الخزرجی در رمان خود به نام «پست خدایان» داستان هایی از واقعیت جامعه عراق، به ویژه در جنوب، داستان های بحران زده و مضطرب را بیان می کند که رنج، درد، رویاها، شرایط و ترس های مردم را بیان می کند. به آن نیروی تأثیرگذاری می افزاید که به آن خلاقیت و تمایز می بخشد، که توجه را به خود جلب می کند، ما رمان «پست خدایان» نویسنده عراقی میثم الخزرجی را برای بررسی چگونگی ظهور ارجاعات اجتماعی در رمان او انتخاب کردیم. "پست خدایان"؟ بنابراین، ما می گوییم که ارجاعات یک عامل ادبی و اجتماعی است که زیبایی شناسی هنری با ابعاد فرهنگی را به ما می بخشد. ما متوجه می شویم که میثم الخزرجی اشارات اجتماعی خود را به طور گسترده، در سطحی بسیار پیچیده و به شیوه ای متمایز و دقیق به کار برده است. توانایی او در آنچه روایت شاعرانه تحمیل می کند، ارجاعات به نقاطی از ارتباطات انسانی تبدیل شده اند که بدون نژادپرستی مورد پذیرش قرار گرفته اند و تبدیل به... شرایط شخصی، وقایع و تجربیاتی که در زندگی خود از سر گذرانده است، بنابراین ما زیبایی شناسی تداعی هنری را در رمان «پست خدایان» از زبانی قوی احساس کردیم. سبک و تصاویر شاعرانه ای که قدرت تأثیرگذاری بر روح گیرنده دارند از جمله مهم ترین نتایج از این مطالعه به این نتیجه رسیدم: رابطه نزدیک بین تجارب اجتماعی الخزرجی، آگاهی جمعی، علیت جادویی، تضاد و بیگانگی. آگاهی واقعی و ممکن در این مقاله به رویکرد توصیفی تحلیلی با توجه به رمان «پست خدایان» تکیه می کنیم.
۱۳۴.

تاثیر آموزش مدیریت خشم بر سازگاری اجتماعی، تاب آوری و جرئت ورزی دانش آموزان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رویکردی نو در علوم تربیتی سال ۶ بهار ۱۴۰۳شماره ۱ 188 - 202

کلید واژه ها: دانش آموزان سازگاری اجتماعی تا ب آوری جرئت ورزی مدیریت خشم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱ تعداد دانلود : ۳۳
زمینه و هدف: این پژوهش با هدف بررسی تاثیر آموزش مدیریت خشم بر سازگاری اجتماعی، تا ب آوری و جرئت ورزی دانش آموزان شهر ساری انجام شد. روش پژوهش: روش مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است. همچنین این تحقیق از نظر هدف کاربردی بود. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان پسر پایه دهم شهرستان ساری که در سال تحصیلی 1402-1401 مشغول به تحصیل بودند، می باشد. در پژوهش حاضر، از جامعه آماری ذکر شده، به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای ، ابتدا از دو ناحیه آموزش پرورش شهرستان ساری ناحیه دو را به صورت تصادفی انتخاب شد و از بین مدارس این ناحیه، یک مدرسه به صورت تصادفی انتخاب شده و از میان کلاس های پایه دهم، یک کلاس 20 نفره به عنوان گروه آزمایش و یک کلاس 20 نفره به عنوان گروه گواه انتخاب شدند. سپس مداخله مدیریت خشم در هشت جلسه 90 دقیقه ای بر روی گروه آزمایشی اجرا گردید اما در گروه کنترل مداخله ای صورت نگرفت. از پرسشنامه سازگاری اجتماعی کالیفرنیا (1953)، پرسشنامه جرئت ورزی گمبریل و ریچی (1975) و پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون (2003) برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. از نرم افزار SPSS نسخه 26 برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها و نتایج: نتایج تجزیه و تحلیل کوواریانس نشان داد که آموزش مدیریت خشم بر سازگاری اجتماعی دانش آموزان، تاب-آوری دانش آموزان و جرئت ورزی دانش آموزان تاثیر مثبت و معناداری دارد.
۱۳۵.

طراحی و اعتباریابی الگوی بسته یادگیری مبتنی بر رویکرد تلفیقی دانش آموزان با آسیب بینایی دوره اول ابتدایی در درس علوم تجربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت استثنایی سال ۲۴ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۷۹) 21 - 46

کلید واژه ها: اختلال نارسایی توجه/بیش فعالی ذهن آ گاهی کارکردهای اجرایی نظم جویی شناختی هیجان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷ تعداد دانلود : ۲۷
زمینه و هدف: با توجه به نقش مهم یادگیری بصری، باید راهکارهای خاصی برای دانش آموزان با آسیب بینایی در نظر گرفت. لذا این پژوهش با هدف «طراحی و اعتباریابی الگوی بسته یادگیری مبتنی بر رویکرد تلفیقی دانش آموزان با آسیب بینایی دوره اول ابتدایی در درس علوم تجربی » انجام شد. روش: در این پژوهش از روش ترکیبی از نوع ا کتشافی 1 استفاده شد. برای به دست آوردن مؤلفه های الگو، از روش تحلیل محتوای استقرایی 2 و برای اعتباریابی درونی الگو، از روش توصیفی نظرسنجی 3 استفاده شد. جامعه آماری برای طراحی الگو شامل تمام مقاله ها، کتاب ها، پایان نامه ها، رساله ها و مصاحبه با متخصصان و کارشناسان از سال 1389 تا 1401 بود. نمونه آماری شامل 9 پایان نامه، 18 رساله، 43 کتاب، 47 مقاله و 17 مصاحبه بود که به طور هدفمند انتخاب شدند. جامعه آماری برای اعتباریابی الگو شامل 42 نفر از معلمان، کارشناسان، مؤلفان کتاب درسی، دانشجویان دکتری و اساتید دانشگاه بود. ابزار گردآوری داده ها شامل اسناد، مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته 16 سوالی بود که 15 گویه بسته پاسخ آن طبق مقیاس لیکرت 5 امتیازی طراحی و تدوین شد و 1 گویه آن بازپاسخ بود. روایی محتوایی پرسشنامه توسط متخصصان مورد تأیید قرار گرفت و اعتبار آن با آلفای کرونباخ 964 / 0)حدود 96 صدم( بود. یافته ها: با توجه به تجزیه و تحلیل محتوای استقرایی و کُدگذاری اسناد و مصاحبه ها با استفاده از نرم افزار مکس کیودا، 10 مؤلفه اصلی و 50 مؤلفه فرعی به دست آمد. پس از تجزیه و تحلیل محتوا و با عنایت به کُدگذاری انجام شده، مؤلفه های اصلی و فرعی ابتدا در قالب الگوی مفهومی، و سپس الگوی روندی طراحی و توسعه داده شد. یافته های اعتباریابی درونی از نظر متخصصان نشان داد که الگوهای مفهومی و روندی از اعتبار درونی بالایی برخوردارند. بنابراین پیشنهاد می شود از این الگوها به منظور تهیه و تولید بسته یادگیری برای دانش آموزان با آسیب بینایی استفاده شود.
۱۳۶.

پیش بینی افکار خودکشی براساس احساس انسجام روانی و دشواری در تنظیم هیجان در دانش آموزان دوره متوسطه اول

نویسنده:
منبع: انگاره های نو در تحقیقات آموزشی سال ۳ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ 106 - 122

کلید واژه ها: احساس انسجام روانی افکار خودکشی دشواری تنظیم هیجان دانش آموز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴ تعداد دانلود : ۳۴
مقدمه و هدف: خودکشی از جمله آسیب های روانی-اجتماعی با ماهیت پیچیده و ریسک فاکتورهای مختلف است. لذا این پژوهش با هدف پیش بینی افکار خودکشی براساس احساس انسجام روانی و دشواری در تنظیم هیجان در دانش آموزان دوره متوسطه اول انجام شد.روش شناسی پژوهش: پژوهش توصیفی-همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان پسر مقطع متوسطه اول شهر مشهد در سال 1402 بود. با روش نمونه گیری در دسترس تعداد 200 نفر انتخاب و به ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه افکار خودکشی (بک، 1991)، حس انسجام روانی (فلنسبرگ و همکاران، 2006)، و پرسشنامه دشواری تنظیم هیجان (گراتز و رومر، 2004) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با روش ورود همزمان و نرم افزار آماری SPSS-v26 استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که بین نمرات حس انسجام روانی (425/0-=r) با گرایش دانش آموزان پسر به افکار خودکشی همبستگی منفی و معناداری وجود دارد (05/0>P). این رابطه بین نمرات دشواری تنظیم هیجان (538/0=r) با گرایش به افکار خودکشی، مثبت و معنادار بود (05/0>P). تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که متغیرهای پیش بین با هم توان تبیین 30 درصد از واریانس گرایش به افکار خودکشی در دانش آموزان پسر را داشته اند.نتیجه گیری: با توجه به نتایج می توان با شناسایی متغیرهای هیجانی و روانی افکار خودکشی در نوجوانان را در موقعیت های بحرانی کاهش داد.
۱۳۷.

بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر بهبود همدلی و کاهش قُلدری دانش آموزان پسر با اختلال رفتاری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تعلیم و تربیت استثنایی سال ۲۴ فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۱۷۹) 47 - 56

کلید واژه ها: آموزشی اتیسم فراتحلیل مداخلات روان شناختی-مهارت های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷ تعداد دانلود : ۲۲
زمینه و هدف: اختلالات رفتاری به رفتارهایی اشاره دارد که به طور افراطی بروز می کنند، مزمن هستند، قابل پذیرش نیستند و علت آنها انتظارهای اجتماعی و فرهنگی نمی باشد. هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر بهبود همدلی و کاهش قُلدری دانش آموزان پسر با اختلال رفتاری بود. روش: روش پژوهش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری این پژوهش عبارت بود از تمامی دانش آموزان پسر ۱۵ - ۱۳ ساله دوره متوسطه اول با اختلال رفتاری شهر زابل در سال تحصیلی ۱۴۰۲ - ۱۴۰۱ . از میان جامعه آماری تعداد ۲۶ دانش آموز با اختلال رفتاری به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب، و در قالب 2 گروه آزمایشی ) ۱۳ نفر ( و گواه ) ۱۳ نفر ( گمارش شدند. گروه آزمایشی به مدت ۸ جلسه ۵۰ دقیقه ای تحت آموزش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان قرار گرفتند. به منظور جمع آوری داده های پژوهش، از پرسشنامه همدلی بارون-کوهن و ویلرایت، مقیاس قُلدری ایلی نویز و پرسشنامه اختلالات رفتاری راتر )مقیاس معلم( استفاده شد. داده های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس تک متغیره و چند متغیره مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش نشان داد که آموزش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان در بهبود همدلی و کاهش قُلدری دانش آموزان با اختلال رفتاری مؤثر است ) ۰۱ / .)p>۰ نتیجه گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش می توان گفت: از جمله رویکرد آموزشی مفید در جهت بهبود همدلی و کاهش قُلدری دانش آموزان با اختلال رفتاری، آموزش راهبردهای تنظیم شناختی هیجان است.
۱۳۸.

اثر نانو لوله های کربنی و سایر ترکیبات کربنی روی جوانه زنی فلفل و مقایسه آن با روش های متداول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم پایه دوره ۱۰ بهار ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۳۴) 31 - 38

کلید واژه ها: نانولوله کربنی جوانه زنی فلفل پودر ذغال پودر خاکستر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴ تعداد دانلود : ۲۲
هدف از این پژوهش بررسی عوامل مختلف تاثیرگذار بر جوانه زنی و میزان رشد طول جوانه ها در بذرهای فلفل می باشد. به همین منظور چند ترکیب مختلف شامل نانو لوله کربنی چند جداره محلول و مخلوط در آب، پودر ذغال مخلوط در آب، پودر خاکستر کود حیوانی مخلوط در آب و پودر خاکستر چوب مخلوط در آب استفاده شد. این پژوهش با 6 تیمار و در یک دوره انجام شد که برای جلوگیری از احتمال بروز خطا در آزمایش، در یک دوره چند نمونه به صورت همزمان مورد آزمایش قرار گرفتند. نتایج نشان دهنده تفاوت معنی داری در تعداد بذرهای جوانه زده و رشد طولی بذرها در این مواد نسبت به نمونه شاهد بود، به گونه ای که تعداد بذر های جوانه زده در محلول نانولوله کربنی چند جداره نسبت به نمونه شاهد اختلاف معناداری را نشان داد. علاوه بر آن میانگین رشد طولی بذرها در پودر خاکستر مخلوط در آب نیز اختلاف معناداری را نسبت به نمونه شاهد نشان داد.
۱۳۹.

فرایند تصویرسازی در اشعار فرخی یزدی و رصافی و ارتباط آن با نگرش شاعر

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب سال ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳شماره ۹ 40 - 54

کلید واژه ها: تصویرسازی عصر نهضت دوره مشروطه فرخی یزدی معروف رصافی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳ تعداد دانلود : ۱۹
تصویر یکی از مهم ترین عناصر شعر است که می تواند جهان بینی، نگرش و موضع گیری کلی شاعر در برابر اشیاء و حوادث را نشان دهد. این عنصر در شعر آنقدر اهمیت دارد که بدون آن، عاطفه و اندیشه شکل نمی گیرند. تصویر در یک تقسیم بندی کلی ازلحاظ حقیقت و مجاز به دو دسته زبانی و مجازی تقسیم می شود. تصویر مجازی نیز خود ازنظر نوع نگرش شاعر به سطح و اعماق، قابل تقسیم بندی است. مقاله حاضر با روش تحلیلی-توصیفی به بررسی عنصر تصویر و تصویرپردازی در اشعار فرخی یزدی و معروف رصافی، از شاعران عصر مشروطه و نهضت می پردازد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که دو شاعر مذکور در اشعار خود از انواع تصاویر مجازی، زبانی، سطح و اعماق، استفاده کرده اند. آن ها همچنین برای خلق تصاویر مجازی از نماد و رمز، استعاره، تشبیه و تلمیحات اسطوره ای بهره برده اند. مضامین غالب در اشعار آن ها آزادی، وطن، پیشرفت، ظلم ستیزی و علم آموزی است که در تصاویری مانند سرو، کبوتر، خون دل، اُسد (شیران)، اللیل (شب) و الجنان (بهشت ها) تجسم یافته است. تصاویر اعماق در شعر فرخی بیشتر از رصافی است و دلیل آن این است که فرخی سعی داشته با استفاده از استعاره، تشبیه و کنایه از گزند حکومت در امان بماند. همچنین رصافی بیشتر بر مضامین اجتماعی و فرهنگی تمرکز داشته، درحالی که تمرکز فرخی یزدی اغلب بر مضامین اجتماعی فرهنگی است.
۱۴۰.

واکاوی نماد دجله در شعر محمدمهدی جواهری

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش زبان و ادبیات عرب سال ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۳شماره ۹ 55 - 71

کلید واژه ها: محمد مهدی جواهری دجله نماد وطن گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶ تعداد دانلود : ۱۶
 محمدمهدی جواهری از مشهورترین شاعران متعهّد عراق است که با حسّاسیت تمام، مسائل سیاسی و اجتماعی این کشور را در اشعارخویش آورده است. وی در این اشعار رود دجله؛ پرآب ترین رود این کشور را به عنوان نماد در مفاهیم قیام و بیداری، وطن دوستی و ملّی گرایی، مجد و عظمت، خیروبرکت و حاصلخیزی و آبادانی به کار برده است. با توجّه به اهمیت نماد در بازشناسی مسائل سیاسی و اجتماعی، این پژوهش به دنبال این هدف است که با روش تحلیلی – توصیفی به بررسی و تحلیل نماد دجله به عنوان یکی از مهم ترین نمادهای ادبی، سیاسی و اجتماعی در شعر محمّد مهدی جواهری بپردازد. مهم ترین یافته های این تحقیق نشان می دهد که جواهری با استفاده از مفاهیم نمادین دجله، مردم عراق به ویژه جوانان این کشور را به شورش و قیام بر ضدّ استعمارگران و عمّال آنان برمی انگیزد و از ایشان می خواهد که از پذیرش ظلم و ستم دشمنان خودداری کنند. شاعر، رنج غربت و دوری از وطن را به وسیله نجواکردن با دجله بیان می کند و عشق و ارادت خود را به عراق با خطاب قراردادن این رود اظهار می دارد. وی از مجد و عظمت دیرین عراق می گوید که زمانی پرورشگاه مردانی بوده است که دنیا را ساخته اند. او با تصویرسازی از طبیعت زیبا و مناظر دلربا و حاصلخیز دجله، این رود را مایه ی خیروبرکت برای مردم عراق و باعث آبادانی این کشور می داند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان