درخت حوزه‌های تخصصی

نظریه های دلبستگی و پنج عامل بزرگ شخصیت در تبیین تفاوت های فردی، ویژگی های مشترکی دارند. تحقیقات مختلفی رابطه ابعاد دلبستگی و عوامل شخصیتی را بررسی کرده اند. هدف از این پژوهش بررسی همبستگی ساده ابعاد دلبستگی و عوامل شخصیتی، و نیز بررسی رابطه ابعاد دلبستگی و عوامل پنجگانه شخصیت در سطح فردی و در سطح زوجی بود. جامعه پژوهش شامل همسران ساکن در شهر اصفهان بود که از این جامعه 180 نفر (90 زوج) به صورت در دسترس انتخاب شدند. آزمودنی ها به پرسشنامه تجدید نظر شده تجارب در روابط نزدیک (ECR-R) و پرسشنامه پنج عاملی نئو (NEO-FFI) پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها علاوه بر روش های توصیفی از ضریب همبستگی ساده و تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی به روش گام به گام استفاده شد. نتـایج نشـان داد که اضطـراب دلبستـگی بـا روان رنجوری خود، روان رنجوری همسر، و ابعاد دلبستگی همسر، رابطه مثبت معنادار و با برون گرایی همسر رابطه منفی معنادار دارد. اجتناب دلبستگی با برون گرایی، توافق پذیری، وجدان گرایی خود، و برون گرایی همسر رابطه منفی، و با ابعاد دلبستگی همسر رابطه مثبت معنادار دارد. در سطح فردی اضطراب دلبستگی عمدتاً توسط روان رنجوری خود، و اجتناب دلبستگی توسط برون گرایی و توافق پذیری تبیین می شود. در سطح زوجی اضطراب دلبستگی به ترتیب توسط روان رنجوری خود و اجتناب دلبستگی همسر پیش بینی می شود. هم چنین اجتناب دلبستگی به ترتیب توسط برون گرایی خود، اضطراب دلبستگی همسر، و برون گرایی همسر تبیین می گردد. به طور کلی ابعاد دلبستگی هم جزء ویژگی افراد و هم جزء ویژگی رابطه است.

هدف پژوهش حاضر بررسی ارتباط بین صفات شخصیتی مرتبط با نظام های بازداری/ فعال سازی رفتاری و سوگیری حافظه آشکار و ناآشکار مفهومی براساس چارچوب پردازش انتقال مناسب (TAP) بود. طرح پژوهشی به کار گرفته شده در این تحقیق از نوع طرح نیمه آزمایشی پس آزمون با گروه کنترل به طور ترکیبی درون آزمودنی و بین آزمودنی بود. بدین منظور 60 نفر آزمودنی (30 نفر افراد افسرده سرپایی و 30 نفر گروه کنترل) براساس مصاحبه روانپزشکی مطابق با معیارهای DSM-IV به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. برای بررسی نظام های بازداری/ فعال سازی رفتاری از مقیاس BIS/BAS (کارور و وایت، 1994)، برای بررسی سوگیری حافظه ناآشکار از تکلیف تولید کردن (رمزگردانی مفهومی) و تکلیف تصمیم واژگانی و برای بررسی سوگیری حافظه آشکار از تکلیف یادآوری آزاد استفاده شد. آزمودنی ها به طور انفرادی آزمونها را انجام می دادند. نتایج نشان داد که افراد با نمره های بالا در نظام بازداری رفتاری نسبت به افراد با نمره های بالا در نظام فعال سازی رفتاری سوگیری حافظه ناآشکار و آشکار بیشتری نسبت به کلمات منفی در سطح پردازش مفهومی نشان می دهند. افراد با نمره های بالا در نظام فعال سازی رفتاری نسبت به افراد با نمره های بالا در نظام بازداری رفتاری سوگیری حافظه ناآشکار و آشکار بیشتری نسبت به کلمات مثبت در سطح پردازش مفهومی نشان می دهند. این یافته ها در مجموع نشان داد که اگر در سوگیری حافظه ناآشکار پردازش مفهومی، فرضیه خلق ـ همخوان، فرضیه صفت ـ همخوان و پردازش انتقال مناسب را با هم در نظر بگیریم، به فهم بهتر سوگیری حافظه ناآشکار منجر خواهد شد.

هدف این پژوهش بررسی پنج عامل اصلی شخصیت در رابطه با متغیرهای فرسودگی شغلی در میان مشاوران است. روش این پژوهش از نوع توصیفی – همبستگی است جامعه آماری آن کلیه مشاوران مراکز مشاوره شهر تهران می باشد که از روش نمونه گیری خوشه ای استفاده گردید. 100 آزمودنی به صورت تصادفی انتخاب شدند ابزار تحقیق شامل دو پرسشنامه می باشد: آزمون شخصیت (NEO) به وسیله گاستا و مک کری (1992) و پرسشنامه فرسودگی شغلی که توسط مسلش و جکسون (1981) ساخته شده است. برای بررسی رابطه بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون استفاده گردید. نتایج تحقیق نشان میدهد ضریب همبستگی مثبت بین متغیر فرسودگی شغلی خستگی عاطفی و متغیر صفت شخصیتی روان رنجور خویی وجود دارد. همچنین ضریب همبستگی منفی بین متغیر فرسودگی شغلی مسخ شخصیت و صفت شخصیتی سازگاری وجود دارد. یک ضریب همبستگی منفی بین متغیر فرسودگی شغلی عدم موفقیت فردی با صفت شخصیتی برون گرایی و صفت شخصیتی سازگاری وجود دارد. و یک ضریب همبستگی مثبت بین متغیر فرسودگی شغلی عدم موفقیت فردی با صفت شخصیتی روان رنجور خویی وجود دارد.

هدف این پژوهش تعیین رابطه بین ویژگی های شخصیت و رضایت زناشویی بود. جامعه آماری تحقیق، مردان و زنان متأهل شهر تبریز بودند که از بین آنها160 نفر(80 زن و 80 مرد) با روش نمونه گیری چندمرحله ای (تصادفی + خوشه ای) انتخاب شدند. داده ها با استفاده از پرسشنامه رضایت زناشویی انریچ (47 سؤالی) و پرسشنامه شخصیت (60سؤالی ) NEO-FFI جمع آوری شدند. تحلیل داده ها در ابتدا با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و سپس تحلیل رگرسیون انجام شد. نتایج به دست آمده نشان داد که رابطه معناداری بین ویژگی های شخصیت و رضایت زناشویی وجود دارد. از بین ابعاد شخصیت روان رنجورخویی و پذیرا بودن به ترتیب سهم بیشتری در پیش بینی متغیر رضایت زناشویی داشتند.

هدف: بسیاری از رفتارهای نابهنجار را می توان نوعی اغراق در صفات پنج گانه شخصیتی بهنجار به شمار آورد. از میان اختلالات شخصیت، شخصیت اسکیزوتایپی بر اساس الگوی پنج عاملی کمتر تبیین شده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه شخصیت اسکیزوتایپی با الگوی پنج عاملی شخصیت در ایران است. روش: این پژوهش که از نوع توصیفی- مقطعی است، در یک بررسی زمینه یابی انجام شد. بدین منظور نمونه ای به حجم 319 نفر، با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب و آزموده شد. شرکت کنندگان به مقیاس شخصیت اسکیزوتایپی و مقیاس پنج بزرگ پاسخ دادند. داده ها با روش رگرسیون چندمتغیری گام به گام تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان دادند که شخصیت اسکیزوتایپی با روان نژندی گرایی همبستگی مثبت و با برون گرایی همبستگی منفی دارد. تحلیل رگرسیونی بر اساس یافته های حاضر نشان داد با این که وظیفه شناسی و توافق جویی به تنهایی با اسکیزوتایپی رابطه ای ندارند، ولی برای تبیین شخصیت اسکیزوتایپی، اضافه شدن آنها به روان نژندی گرایی و برون گرایی ضروری است. برون گرایی در زنان و روان آزردگی در مردان، بیش از سایر صفات شخصیتی، قدرت تبیین شخصیت اسکیزوتایپی را دارد. نتیجه گیری: این یافته ها در راستای تحقیقات قبلی، با نمونه های بالینی متشکل از اختلال شخصیت اسکیزوتایپی و اسکیزوفرنیا تفسیر شد. نقش جنسیت در کیفیت ارتباط صفات شخصیت اسکیزوتایپی، با الگوی پنج عاملی شخصیت مورد تاکید است.

"به منظور تبیین سبکهای شوخ طبعی براساس رگه های شخصیتی، 221 دختر و 127 پسر دانشجـو به پرسشنامه های سبکهای شوخ طبعی (مارتین، 1998) و فـرم کوتاه پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت (NEO-FFI، کاستا و مک کری، 1992) پاسخ دادند. نتایج نشان دادند سبکهای شوخ طبعی سازش ـ یافته (شامل پیونددهنده و خودفزاینده) با نوروزگرایی همبستگی منفی و با برونگردی، گشودگی، مقبولیت و وظیفه شناسی همبستگی مثبت معنادار داشتند، در حالی که سبکهای شوخ طبعی سازش نایافته (شامل خودشکنانه و پرخاشگرانه) با نوروزگرایی همبستگی مثبت و با چهار رگه دیگر همبستگی منفی معنادار نشـان دادند. نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام مشخص کرد که رگه های شخصیتی می تواند واریانس سبکهای شوخ طبعی را به طور متوسط به قرار زیر تبیین کند: الف) نوروزگرایی و برونگردی هر چهار سبک شوخ طبعی (به ترتیب 17/0=2R و 38/0=2R)، ب) مقبولیت، سبکهای خودفزاینده و پرخاشگرانه (025/0=2R)، ج) گشودگی، سبک خودفزاینده (01/0=2R) و د) وظیفـه شناسی، سبکهای شوخ طبعی خودشکنانه و پرخاشگرانه (02/0=2R). نتایج بـراساس رابطه آنها با رگه های اصلی شخصیت مورد بحث قرار گرفت. "

زمینه و هدف: اگر چه عوامل اجتماعی - اقتصادی به طور وسیع در فهم رفتار گردشگران مورد استفاده قرار گرفته است، اما در پژوهش های اخیر، آگاهی رو به افزایشی در این زمینه که شخصیت نیز ممکن است در فهم رفتار گردشگران موثر باشد، مشاهده می شود. به همین منظور، پژوهش حاضر به مقایسه ویژگی های شخصیتی گروهی از گردشگران ایرانی با گروه غیر گردشگر می پردازد. مواد و روش ها: در این پژوهش که از نوع علی - مقایسه ای بود، 150 گردشگر و 150 نفر غیرگردشگر با استفاده از شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شده، از طریق پرسشنامه شخصیتی پنج عاملی NEO و فرم پنج مقیاس هیجان خواهی زاکرمن مورد ارزیابی قرار گرفتند و در نهایت داده ها با استفاده از روش های آماری t گروه های مستقل و تحلیل واریانس چندمتغیره، مورد آزمون قرار گرفت. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که بین گردشگران و گروه غیرگردشگر در هیجان خواهی، برون گرایی و گشودگی در برابر تجربه، تفاوت معنی داری وجود دارد (P<0.0001)، اما در سایر ویژگی های شخصیتی (نوروزگرایی، توافق پذیری و با وجدان بودن) تفاوت معنی داری بین دو گروه مشاهده نشد. نتیجه گیری: یافته های پژوهش، شواهد تجربی در این زمینه که ویژگی های شخصیت ممکن است با گردشگری ارتباط داشته باشد، فراهم می کند.

" چکیده:مطالعه «روان شناسی صفات» و «اخلاق» به روشنی تشابهی را بین مبانی آنها در باره شخصیت به ذهن متبادر می سازد. ذهنیّت اقتباس نظریه‌ صفات از اندیشه‌های اخلاقی ساده ترین فرضیه ممکن در این زمینه است. در مقاله حاضر، به بررسی ریشه‌های روان شناسی صفات در اخلاق پرداخته شده است. بدین منظور، ابتدا رویکرد صفات در موضوع شخصیت مورد مطالعه قرار گرفته و سپس با مهم ترین نظریه‌های اخلاقی یعنی نظریه افلاطون، ارسطو، ابن سینا، فیض کاشانی، نراقی غزالی و دیگران این بحث را پی گرفته ایم. شواهد نشان می دهد که تبیین شخصیت بر اساس صفات یک رویکرد غالب در حوزه اخلاق بوده و طی سالها این روند ادامه یافته است. به خصوص همگرایی و تشابهات زیادی بین نظریه صفات و دیدگاه‌ غزالی به چشم می خورد. یافته‌های پژوهش نشان داد که روش کار غزالی در توصیف شخصیت و طبقه بندی افراد بر مبنای یک نوع «تحلیل عاملی ساده» بوده است. بنا بر این می توان گفت روان شناسی صفات اگرچه به طور عمده در دهه ‌های 1940 تا 1970 و با کارهای آلپورت، کتل و آیسنگ رسمیت یافت، اما منشأ بررسی صفات به دانشمندان اخلاق از جمله افلاطون، ارسطو، بوعلی سینا، ابن مسکویه، نراقی و غزالی بر می گردد."

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه ویژگی های شخصیت و سلامت روانشناختی با هوش هیجانی دانش آموزان دختر پایه سوم مقطع متوسطه دبیرستانهای تبریز صورت گرفته است. در این تحقیق جامعه آماری عبارت است از کلیه دانش آموزان دختر پایه سوم مقطع متوسطه شهر تبریز که در سال تحصیلی 1388 مشغول تحصیل می باشند. انتخاب نمونه به روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای و به تعداد 177 نفر صورت گرفت. ابزار اندازه گیری شامل پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ)، پرسشنامه شخصیتی نئوفرم کوتاه (NEO-FFI) و مقیاس هوش هیجانی سیبریاشرینگ بود. نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS و روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون صورت گرفت. نتایج نشان داد که بین هوش هیجانی با سلامت روانی همبستگی مثبت 0.77، با وجدان بودن 0.38، برونگرایی 0.27 و نوروز گرایی همبستگی منفی معنی دار 0.75 وجود داشت ( .(P<0.001نوروزگرایی، سلامت روانی و با وجدان بودن مجموعا 0.62 درصد از واریانس هوش هیجانی را تبیین می کنند. بنظر می رسد توجه به ویژگی های شخصیتی نوروزگرایی و باوجدان بود به همراه سلامت روانی در رسیدن به اهداف درمانی و مداخلات رفتاری جهت ارتقا هوش هیجانی دانش آموزان دختر متوسطه مفید می باشد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه ویژگیهای شخصیتی بر اساس مدل پنج عامل بزرگ شخصیت و جهت گیری هدف است. امروزه، به ظهور رسیدن مدل پنج عاملی شخصیت توجه بسیاری از روان شناسان حوزه های مختلف را به بررسی نقش پیش آمادگی های شخصیتی برانگیخته است. محققان حوزه انگیزش به مطالعه ویژگیهای شخصیتی در عملکردهای انگیزشی علاقه زیادی دارند. بر همین اساس پژوهش حاضر به منظور بررسی رابطه و نقش مدل پنج عامل بزرگ شخصیت در جهت گیری هدف به عنوان یک تئوری انگیزشی مهم و شناخته شده فراهم آمده است. بدین منظور تعداد 191 نفر (109 نفر دختر و 82 نفر پسر) از دانشجویان دانشکده های مختلف دانشگاه شیراز و دانشگاه علوم پزشکی با روش نمونه گیری خوشه ایی تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت و پرسشنامه جهت گیری هدف (AGQ) را تکمیل کردند. میانگین سنی گروه نمونه 21 سال و شش ماه و انحراف معیار 2 سال است. یافته ها با استفاده از روش آماری تحلیل رگرسیون چند متغیره به شیوه همزمان بررسی شد. یافته های این پژوهش بیان کننده آن است که گشودگی به تجربه، وظیفه مداری، و توافق پذیری در مدل پنج عامل بزرگ شخصیت با جهت گیری هدف تسلط/ گرایشی در ارتباط است. روان رنجورخویی با جهت گیری هدف تسلط/ اجتنابی در ارتباط است. با جهت گیری هدف عملکرد / گرایشی روانجورخویی ارتباطی مثبت و توافق پذیری ارتباطی منفی دارد و روان رنجورخویی با جهت گیری عملکرد/ اجتنابی ارتباطی مثبت دارد، اما گشودگی به تجربه با این جهت گیری رابطه ای منفی دارد. این نتایج نشان می دهد که هر یک از ابعاد جهت گیری های هدف توسط نیمرخ متفاوتی از صفات شخصیتی پیش بینی می شود.

هـدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه پنج عامل بزرگ شخصیت و نیاز بـه شناخت بود. بدین منظور 191 دانشجـو (109 دختر و 82 پسر) از دانشگـاههای مختلف شیـراز به پـرسشنامه پنج عامل بزرگ شخصیت (گلـدبرگ، 1999) و مقیاس نیاز به شناخت (کاسیوپا، پتی و کائو، 1984) پـاسخ دادند. نتایج نشان دادند که نیاز به شناخت با گشودگی نسبت به تجربه، وظیفه شناسی و بـرون گردی، ارتباط مثبت، با نورزگرایی ارتباط منفی دارد و با مقبولیت رابطـه ای ندارد. اما فقط گشودگی نسبت به تجربه توانست نیاز به شناخت را پیش بینی کند (18/0 = 2r). استلزامهای پژوهشی درباره نیاز به شناخت به بحث گذاشته شد.

هدف از انجام این پژوهش بررسی رابطه بین ابعاد شخصیتی درون گرایی/ برون گرایی آیسنک با گرایش به انتخاب مفاهیم استعاری بود. پژوهش های قبلی در خصوص این رابطه تأکید بیشتر بر روی مؤلفه های زبان شناختی لفظی و بیانی داشتند ولی پژوهش حاضر به استعاره به عنوان بخشی از گفتار مجازی و رابطه آن با دو بعد شخصیتی پرداخته است. نمونه اولیه این پژوهش بالغ بر 181 نفر بود و نمونه اصلی 84 آزمودنی، 42 نفر با نمره بالا در بعد شخصیتی برون گرایی و 42 نفر با نمره بالا در بعد شخصیتی درون گرایی را شامل می شود. روش پژوهش از نوع علّی مقایسه ای و روش نمونه گیری تصادفی بود. ابزار اندازه گیری پرسشنامه شخصیتی آیسنک (فرم A) و یک پرسشنامه شامل 70 مفهوم استعاره یی محقق ساخته بود. داده ها با استفاده از آزمون t دو گروه مستقل تحلیل شد و نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین دو بعد شخصیتی درون گرایی/ برون گرایی و گرایش به انتخاب مفاهیم استعاره ای وجود دارد (05/0 و 01/0P<). همچنین نتایج رابطه معناداری بین صفت شخصیتی درون گرایی و گرایش به انتخاب مفاهیم استعاره ای با بار سنگین (منفی) و برون گرایی و گرایش به انتخاب مفاهیم استعاره یی رها از بار (مثبت) وجود دارد (05/0 و 01/0P<). در مجموع یافته ها همسو با نظریه شناختی شخصیت و پردازش استعاره ای و رابطه آن با عوامل شخصیتی است.

این پژوهش با هدف تعیین رابطه ویژگی های شخصیتی با انواع هویت دانش آموزان دختر پایه سوم مقطع راهنمایی تبریز با استفاده از روش تحقیق توصیفی - همبستگی انجام گرفت، حجم نمونه مورد مطالعه 370 نفر بود که از طریق نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب گردیدند. ابزار اندازه گیری شامل پرسشنامه هویت بنیون و آدامز(OMEIS-2) ، پرسشنامه شخصیتی نئو فرم کوتاه (NEO-FFI) بود.تحلیل ها با استفاده از نرم افزار SPSS و روشهای آماری ضریب همبستگی پیرسون صورت گرفت. نتایج نشان داد بین نوروزگرایی با هویت آشفته، بین نوروزگرایی با هویت تعویق افتاده، بین انعطاف پذیری با هویت زود هنگام، بین برون گرایی با هویت پیشرفته، بین وجدان گرایی با هویت پیشرفته، رابطه مثبت و معنی دار دیده شد. اما بین دلپذیری با هویت زود هنگام رابطه معنی دار دیده نشد. به نظر می رسد توجه به شخصیت دانش آموزان دختر می تواند در شکل گیری هویت آنها مفید باشد.

بر اساس رویکرد شناختی این فرض وجود دارد که علت تفاوت در پاسخ دهی هیجانی، تفاوت در پردازش معنایی در سیستم شناخت است. بر اساس این دیدگاه افراد به طور نسبی الگوهای ثابتی از پردازش معنایی در ذهن دارند که نشانه تجارب گذشته و در بعضی موارد مرتبط با رفتار فعلی آن ها است. (مارکس، 1965). برای مطالعه پردازش معنایی، دو گروه با تاکید بر رویکرد آزگود، به منظور مطالعه افتراق معنایی برای مقایسه انتخاب شدند. از میان 161 آزمودنی داوطلب (25= n) نفر با صفت شخصیتی برون گرایی با استفاده از آزمون شخصیتی آیزنک و از میان 47 نفر (25 = n) آزمودنی با روان رنجوری افسردگی غیر بالینی با استفاده از آزمون افسردگی بک نسخه دوم انتخاب شدند و به تفکیک 15 مفهوم هیجانی از طیف های متفاوت مربوط به پرخاشگری، احساسات ناخوشایند تجربه شده مثل ترس و اضطراب و از طیف تجربه هیجانی که اغلب احساسات مثبت را دربر می گیرند بر اساس آزمون آزگود افتراق معنایی شد. بر اساس تجزیه و تحلیل واریانس، نتایج نشان داد در سطح 05/0 < p در پاسخهای افتراق معنایی، بر حَسب تفکیک افتراق معنایی در چهار بُعد معنی (ارزیابی، توانایی، فعالیت و خطر) تفاوتهایی در بین دو گروه با افسردگی غیربالینی و افراد با صفات شخصیتی برون گرایی برای مفاهیم ناراحتی، اضطراب، عشق وجود دارد و این تفاوت برای مفهوم ناراحتی در بُعد توانایی معنی و برای مفهوم عشق در بعد ارزیابی معنی است.