درخت حوزه‌های تخصصی

ادبیات

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
ادبیات جهان ادبیات و مطالعات بین رشته ای انواع ادبی حوزه های ویژه سبکها و جریانهای ادبی علوم ادبی قالب های شعر کلیات گونه های نثر
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۳۴۱ تا ۳٬۳۶۰ مورد از کل ۵۱٬۲۸۱ مورد.
۳۳۴۱.

مطالعه ی تطبیقی نمایشنامه ی تانیکو با نمایشنامه ها ی آنکه می گوید آری و آنکه می گوید نه، اثر برتولت برشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۶ پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 514 - 547

کلید واژه ها: برتولت برشت زنچیکو درام نو ژاپنی مطالعات تطبیقی درام تانیکو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۶ تعداد دانلود : ۱۳۶
دو نمایشنامه ی به هم پیوسته ی آنکه می گوید آری، آنکه می گوید نه ، از جمله ی آثار برتولت برشت است که خاستگاه آن ها به یک درام «نو» ژاپنی به نام تانیکو بازمی گردد. این نمایشنامه ابتدا توسط آرتور ویلی به زبان انگلیسی و سپس توسط الیزبت هاپتمن به زبان آلمانی ترجمه شد و همین ترجمه مبنای کار برشت برای اقتباس های او از تانیکو قرار گرفت. اما، هم دو ترجمه ی یاد شده و هم نمایشنامه های برشت تفاوت هایی اساسی با نمایشنامه ی اصلی داشتند. از همه مهم تر فضای مذهبی تانیکو، در ترجمه ها و نمایشنامه های بعدی به فضایی سکولار تبدیل شد و لاجرم در داستان و شخصیت ها تغییراتی جدی ایجاد کرد. مقاله ی حاضر می کوشد با بررسی آثار یاد شده، تفاوت های کلان بین تانیکو و آثار یاد شده ی برشت را تبیین کرده و از این طریق نگاه فلسفی، اجتماعی، مذهبی و زیباشناختی دو فرهنگ شرق و غرب را با استناد به این آثار مورد مقایسه و تطبیق قرار دهد.
۳۳۴۲.

بررسی ترجمه خطبه های برگزیده نهج البلاغه بر اساس الگوی صوری و پویای نایدا (مطالعه موردی: ترجمه انصاریان، دشتی و مکارم شیرازی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ادبی متون اسلامی سال ششم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۴) 99 - 117

کلید واژه ها: نهج البلاغه خطبه های برگزیده ترجمه الگوی صوری و پویا یوجین نایدا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۶ تعداد دانلود : ۱۲۶
نایدا زبانشناس مشهور آمریکایی در حوزه ترجمه و زبان شناسی است که ترجمه را به دو دسته صوری و پویا تقسیم می کند. ترجمه صوری همان ترجمه لفظی و پایبندی به نویسنده است و ترجمه پویا، ترجمه ارتباطی یا انتقال پیام و توجه به مترجم می باشد. در ترجمه پویا به علت ایجاد تعدیلات فراوان می توان از عناصری چون حذف، اضافه، کاهش و تغییر نقش کلمات و عبارت استفاده کرد. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی با ذکر نمونه هایی از خطبه های نهج البلاغه، ترجمه های انتخابی بر اساس الگوی ذکر شده مورد بررسی قرار می گیرند. در بحث مؤلفه اضافه کردن یا کاستن از عناصر واژگانی ترجمه، توجه به بافت و موقعیت کلام و در نظر گرفتن ساختمان اصلی زبان مبدأ و مقصد از اهمیتی بالا برخوردار است؛ چراکه این دو مؤلفه گاهی باعث انقال معنا و پیام مورد نظر از زبان اصلی به متن مقصد و گاهی نیز باعث بر هم خوردن صورت و ساختار زبانی در متن مقصد می گردند. از میان مترجمان، دشتی و مکارم شیرازی از میان چهارده نمونه انتخابی از واژگان نهج البلاغه هر کدام به ترتیب نه مورد را بر اساس مدل پویا و پنج مورد را بر اساس مدل صوری به زبان مقصد انتقال داده اند و انصاریان نیز از چهارده مورد، هفت مورد را بر اساس مدل پویا و هشت مورد دیگر را بر اساس مدل صوری ترجمه کرده است.
۳۳۴۳.

تطبیق عناصر تکرارشونده نمادینِ اسطوره قهرمان در سوگ سیاوش و تعزیه امام حسین(ع) با رویکرد بیش متنیِ ژنتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ و ادبیات عامه سال نهم فروردین و اردیبهشت ۱۴۰۰ شماره ۳۷ 39-71

کلید واژه ها: قهرمان سوگ سیاوش بیش متنیت . اسطوره تعزیه امام حسین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۳۹۷
باورهای دینی با اسطوره شکل می گیر ن د و قهرمانان و امامان معصوم همواره از اسطوره ها و بن مایه های تکرارشوند ه مقدس و هویت بخشِ فرهنگ ایرانی به شمار می آیند که در ناخودآگاه، باور و سنن عامه مردم جای دارند. آن ها با آرمان مشترک، سرنوشت و رسالت مشابه بر شکل گیری متون مختلف ادبی و هنری ازجمله شاهنامه فردوسی و نمایش تعزیه اثرگذار بوده اند. رمزگشایی معنایی از نمادهای اسطوره ای و تکرارشونده و میزان تأثیرپذیری قهرمانان از یکدیگر، در دو متن قبل و بعد از اسلام، درخوانشی بینانشانه ای، با رویکرد بیش متنیت ژنتی، یکی در داستان «سیاوشِ» شاهنامه ( پیش متن) و دیگری تعزیه امام حسین (ع) ، به منزله بیش متن و نیز چگونگی برگرفتگی یا گشتار روایت متنی به روایت نمایشی، هدف تحقیق است. بعد از بیان مبانی نظری، تطبیق نمادهای اسطوره ای مربوط به قهرمانان دو متن و درنتیجه، اشتراکات و افتراقات در جدول هایی ارائه شده است. این پژوهش درپی پاسخ به این پرسش است که وجود چه عناصر و نمادهای مشترک یا منحصربه فردی در تفکر و اعمال قهرمان ایرانی، گاه در شخصیتی زمینی اسطوره ای و گاه مذهبی تاریخی و آس مانی تجلی می یابد که سبب احیا، تکرار و بازتولید هرساله بزرگداشت سوگشان، با نمادهای آئینی مشابه می شود؟ روش پژوهش توصیفی تطبیقی و تحلیل محتوای متن از نوع کیفی و استفاده از اسناد کتابخانه ای است. درنتیجه، در همان گونه گی ها می توان به نمادهای هاله نور، اسب همه چیز فهم، عدد سه مقدس، سپیدی جامه، حضور فرازمینی ها و... و در تراگونه گی ها به نماد ایزد نباتی، گذر از آتش، عنصر پَرسیاوشان، ذوالفقار و زره سحرانگیز و... اشاره کرد.
۳۳۴۴.

بررسی تطبیقی اگزوتیسم جادویی در «هزار و یک شب» و «صلابه ویرانگر» اثر رابرت سوظی از منظر شرق شناسی ادوارد سعید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب غنایی سال نوزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۶ 115 - 134

کلید واژه ها: هزار و یک شب صلابه ویرانگر رابرت سوظی اگزوتیسم جادویی شرق شناسی استعمار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۲۴۷
رابرت سوظی (Robert Southey, 1774-1843) یکی از شعرای رمانتیک انگلیس است که از «هزار و یک شب» در خلق رمانس منظوم خود «صلابه ویرانگر» الهام گرفته است. این مقاله به بررسی نقش اگزوتیسم جادویی در «هزار و یک شب» و «صلابه ویرانگر» پرداخته است. سوال اصلی تحقیق حاضر این پرسش را مطرح می سازد که چگونه اگزوتیسم جادویی بکار رفته در «هزار و یک شب» تبدیل به ابزاری استعماری در دست سوظی می گردد تا بوسیله آن «هزار و یک شب را تصاحب نماید. بازنمایی اگزوتیسم جادویی در اثر سوظی نشان می دهد که سوظی در چارچوب شرق شناسی و از موضع استعماری به «هزار و یک شب» می نگرد. سوظی با افزودن پانوشت های شرق شناسانه و طولانی به متن خود، زمینه لازم برای تصاحب «هزار و یک شب» را فراهم می آورد و از این طریق در اثر خود دوگانه قدرت جادو و ایمان به خدا را شکل می دهد. در نتیجه شکل گیری این دوگانه شرق شناسانه، جایگاه ادبی «هزار و یک شب» به جادو و سحر تنزل می یابد. روش تحقیق این پژوهش، تحلیل تطبیقی دو اثر مذکور، بر اساس مکتب تطبیقی آمریکایی است که شباهت ها و تفاوت های موجود در دو اثر در چارچوب گفتمان شرق شناسی ادوارد سعید مطالعه می شوند.   
۳۳۴۵.

تحلیل نقش موقعیت در دانش های بلاغی و تحلیل انتقادی گفتمان با محوریت خسرو و شیرین نظامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شعرپژوهی سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۹) 1 - 26

کلید واژه ها: بلاغت تحلیل گفتمان انتقادی توصیف خسرو و شیرین فرکلاف موقعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۹ تعداد دانلود : ۲۴۰
تحلیل گفتمان انتقادی رویکردی بین رشته ای است که در آن سعی می شود نقش تحولات اجتماعی در مطالعات زبانی برجسته شود. این شیوه در پی آن است که نقش گفتمان را در روابط اجتماعی به ویژه روابطی که قدرت نابرابر را نشان می دهد، آشکار کند. فرکلاف، زبان شناس و پژوهشگر بریتانیایی، با ارائه ی مدل سه بعدی (توصیف، تفسیر و تبیین) چارچوب گسترده تری را برای این نظریه ایجاد کرد، به گونه ای که نقش موقعیت و اجتماع در آن به نحوچشمگیری برجسته شده است. به سبب گسترده بودن مباحث تحلیل گفتمان فرکلاف، در این پژوهش کوشش شده است تا مباحث گفتمان شناسی تنها در بخش واژه ها1 با علوم معانی، بیان و بدیع مقایسه و برای تحلیل خسرو و شیرین نظامی به کار گرفته شود. هدف این پژوهش آن است که با مقایسه ی دانش های بلاغی و رویکرد فرکلاف، تحلیل روشن تری از این رویکرد ارائه شود. نقش موقعیت و مقتضای حال در علم معانی به طورکامل بررسی شده؛ اما در علم بیان و بدیع به جز تعریض موردتوجه قرار نگرفته است. در نظریه ی فرکلاف موقعیت به همراه قدرت در تبیین مسائل مختلف به کار می رود. باتوجه به برجسته بودن نقش موقعیت در علم معانی و تحلیل گفتمان فرکلاف، کوشش شده است که نقش موقعیت در مباحث علم بیان و بدیع نیز تحلیل شود. از دستاوردهای این پژوهش آن است که نظامی در خسرو و شیرین در هر سه حوزه یعنی معانی، بیان و بدیع به نقش موقعیت و مقتضای حال مخاطب توجه داشته است. به بیان دیگر کوشیده ایم تا نشان دهیم بیان و بدیع در منظومه ی خسرو و شیرین در ساخت موقعیت برجسته برای کنش های کنشگران نقش اساسی و بنیادین ایفا می کند.              
۳۳۴۶.

بررسی و تطبیق ساختار و درون مایه ی اسرارنامه و مخزن الاسرار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شعرپژوهی سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۹) 201 - 232

کلید واژه ها: اسرارنامه تأثیرپذیری عطار مخزن الاسرار نظامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۲۵۷
اسرارنامه ی عطار و مخزن الاسرار نظامی از مهم ترین مثنوی های عرفانی - حکمی ادبیات فارسی محسوب می شوند. وجود مضامین مشترک و گاه خط فکری یکسان این احتمال را ایجاد می کند که عطار در سرودن اثر خود از نظامی تأثیر پذیرفته باشد. در این جستار با تطبیق جزء به جزء محتوا و ساختار این آثار، همسانی ها و دگرسانی ها استخراج شده است. همسانی ها عبارت اند از: 1. انسان؛ 2. جهان هستی؛ 3. عشق؛ 4. سلوک؛ 5. نقد تصوف؛  6. اندیشه های کلامی. ناهمسانی ها نیز شامل موارد زیر است: 1. ساختار متن ها؛ 2. جهان بینی دو شاعر؛ 3. بافت ادبی اشعار؛ 4. بینش اجتماعی؛ 5. «بقای بعد از فنا» در اسرارنامه و « فنا» در مخزن الاسرار . 6. نگرش دو شاعر در باب سخن؛ 7. ترکیب محتوایی. نتیجه ی حاصل از تطبیق کلی دو کتاب بیانگر اشتراکات فکری دو شاعر در مباحث بنیادین است. اگر دراین باره تفاوت هایی هم در محتوا و ساختار به چشم می خورد، حاکی از شخصیت، ساختار ذهنی و جایگاه متفاوت عطار و نظامی است؛ هرچند نمی توان به طورقطع تأثیرپذیری اسرارنامه از مخزن الاسرار را اثبات کرد؛ اما تشابه ذهنیّات منعکس در اشعار و موضوعات محوری دو اثر نموداری از این تأثیرپذیری است.      
۳۳۴۷.

الإنسانویه ومظاهرها فی أشعار نیما یوشیج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اضاءات نقدیه سال یازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۴۲ 35 - 59

کلید واژه ها: نیما یوشیج الإنسانویه الشعر الحر الفاعلیه البشریه الرمزیه الاجتماعیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۲۰
قد دخل مفهوم الالتزام الاجتماعی والإنسانی بمعناه الجدید إلى الشعر الفارسی المعاصر بشکل عام، من خلال أدب الثوره الدستوریه، ویعتبر هذا المفهوم أحد السمات الممیزه لشعر نیما یوشیج مقارنه بالأدب الفارسی الکلاسیکی. وبتعبیر آخر، یمکن تسمیه نیما بالمعنى الدقیق والجدید للکلمه شاعراً ومفکراً إنسانیاً ومجتمعیاً، لأن شعره ینأى بجدیه وشامله عن الأنا ویدخل إلى عالمی الاجتماعی والإنسانی. فی هذا البحث الذی اعتمد على المنهج الوصفی التحلیلی وتحلیل المحتوى، تم شرح عناصر النزعه الإنسانویه وفاعلیتها فی المجال الاجتماعی فی شعر نیما. وإنکار الاستبداد والتفرّد والإیمان بالأصاله الإنسانیه، والفاعلیه البشریه فی تحدید مصیره الاجتماعی والسیاسی للشخص نفسه وللآخرین، والتصور الإنسانی للطبیعه، والاتجاه نحو الرمزیه الاجتماعیه والإنسانیه تعدّ من أهم عناصر النزعه الإنسانویه فی قصیده نیما یوشیج، وهی تمثّل النتائج التی توصّل إلیه البحث الحالی.
۳۳۴۸.

بررسی تطبیقی مقاومت در برابر سلطه ی مردانه در اشعار عالمتاج قائم مقامی و کنستانس دوسَلم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبیات تطبیقی دوره نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۲۷) 81-104

کلید واژه ها: عالمتاج قائم مقامی کنستانس دو سلم تشابهات ادبی نقد فمینیستی سلطه مردانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴ تعداد دانلود : ۱۹۲
هدف از این پژوهش بررسی تأثیر نظام های جنسیتی مردسالار بر مطالبات زنان در فرهنگهای گوناگون است. پرسش این است که آیا ساز وکار این نظام ها در جوامع متفاوت به گونه ای مشابه عمل می کند و منجر به نتایج یکسانی می شود؟ نکات اشتراک یا افتراق مطالبات زنان در راستای نیل به برابری مدنی و سیاسی با مردان در فرهنگ های مختلف کدام اند؟ دراین راستا با تکیه بر خوانشی موسّع از نظریّه فمینیستی، با توجه به نظریّه سلطه مردانه بوردیو و در چارچوب بایسته های ادبیات تطبیقی، نوشته های دو نویسنده زن از دو فرهنگ ایرانی (عالمتاج قائم مقامی) و فرانسوی (کنستانس دو سَلم) انتخاب شدند. مطالعه مضمونی آثار و اندیشه های ایشان در دو جامعه در حال گذار (انقلاب مشروطه در ایران و انقلاب 1789 فرانسه) به روشی توصیفی-تحلیلی و با اتکا به ابزار اسنادی- کتابخانه ای، حاکی از این است که سلطه مردانه، فارغ از تفاوتهای فرهنگی و خاستگاههای سیاسی و جغرافیایی، مطالبات مشترکی را در راستای رفع تبعیض از زنان در خانواده، نظام آموزش و نیز سیاست شکل داده است.
۳۳۴۹.

دستور زبان فارسی در قفقاز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی سال ۷۴ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۴۳ 155 - 185

کلید واژه ها: دستور زبان فارسی قفقاز جمهوری آذربایجان ارمنستان گرجستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۳ تعداد دانلود : ۲۰۹
بر اساس شواهد تاریخی و مستندات فرهنگی، سرزمین قفقاز، دارای اشتراکات تاریخی و پیوندهای فرهنگی دیرینه ای با ایران و مردمان آن است. یکی از این حوزه های مشترک که تأثیرات دو سویه فراوانی از روابط فرهنگی و تاریخی ایرانیان و ملّت قفقاز، در روزگاران دراز پدید آورده است، مسائل ادبی و حوزه تتبّعات شعری و تحقیقات مربوط به زبان و ادبیات است. بررسی های نقدشناختی آثار گویندگانی چون نظامی گنجه ای، خاقانی شروانی، مجیر بیلقانی، واله داغستانی و ... نشان می دهد که زبان شعری این سخنوران، نمی تواند با این شاعران آغاز گردد و در سخن همان ها به اوج پختگی برسد. بی گمان در این میان، سنت و سابقه ای در کار بوده و صد هزار دریای هنر و فضیلت پیش از آن دست در کار آفرینش هنری بوده است تا بزرگانی چون خاقانی و نظامی و مجیر از میان آن ها سر برآورند. در این میان، یکی از شاخه های مهم جریان زبان و ادب فارسی در قفقاز، تألیف کتاب های دستور زبان و لغت نامه های فارسی است. نگاهی به سیر تاریخی تدوین و تألیف این کتاب ها نشان می دهد که پیشگامان تألیف کتاب های فرهنگ لغات و دستور زبان فارسی، نویسندگان قفقاز بوده اند. در تاریخ تدوین کتاب های دستور زبان، سرزمین های قفقاز نقش بسیار مهمی دارند. این سرزمین یا خاستگاه مادری مؤلفان کتاب ها بوده اند و یا پذیرنده مؤلفانی غیربومی که در آن ناحیت ساکن شده اند. ما در این مقاله ابتدا نگاهی کلّی به تاریخ دستورنویسی و لغت نامه نگاری در قفقاز می کنیم و سپس با رعایت اختصار و ایجاز، به معرفی چند تن از مؤلفان کتاب های لغت و دستور زبان فارسی می-پردازیم.
۳۳۵۰.

بررسی مفاهیم غنایی در رمان شوهر آهوخانم(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد سنندج سال سیزدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۸ 325 - 356

کلید واژه ها: مفاهیم غنایی رمان شوهر آهوخانم علی محمد افغانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۰ تعداد دانلود : ۴۹۰
بیان احساسات شخصی در مفهوم گسترده آن در قالب نظم و نثر در دوره های مختلف همواره مورد توجه شاعران و نویسندگان ادب فارسی قرار گرفته است. احساسات شخصی اعم از نرم ترین تا درشت ترین آن ها در دایره ادب غنایی می گنجد. رمان یکی از انواع ادبی و نوع ادبی غالب در عصر حاضر است که پتانسیل و فضای لازم برای خلق و آفرینش مفاهیم غنایی را در خود دارد. رمان شوهر آهوخانم نوشته علی محمد افغانی و اولین اثر شناخته شده به سبک رئالیسم در ادبیات فارسی می باشد. در پژوهش حاضر سعی بر آن بوده تا با بهره گیری از شیوه توصیفی-تحلیلی، انواع مفاهیم غنایی در این رمان مورد بررسی قرار گیرد. مفاهیم غنایی در رمان شوهر آهوخانم بیشتر به صورت وصف، عشق و محبت، غم و اندوه، خشم و نفرت، شادی و امیدواری و موسیقی و رقص نمود پیدا کرده است. نویسنده از این مفاهیم در جهت توصیف فضا، حالات روحی شخصیت های داستان و اثرگذاری بیشتر بر مخاطب بهره گرفته است.
۳۳۵۱.

تمایز شیوه های اجرایی ترانه و تصنیف دینی از عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی سال هفدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۶۴ 175 - 200

کلید واژه ها: ترانه ادبیات عامه شیوه های اجرایی تصنیف دینی تصنیف عرفانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۲۳۱
در ترانه های دینی و عرفانی با توجه به ریشه باستانی و عامیانه ترانه ها، قدیمی ترین شعرهای فارسی یافته شده است. در این جستار به شیوه تحلیلی توصیفی به تمایز ترانه و تصنیف دینی و ترانه و تصنیف عرفانی در شیوه های اجرایی پرداخته ایم. مشخص کردن دقیق حوزه های ترانه ها و تصنیف های دینی و عرفانی یک از مسائل مهم مباحث سرایش و اجرای این ترانه ها است. موضوع پژوهش به صورت توصیف و تحلیل فرم، زبان و محتوا بررسی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که درون مایه های دینی و عرفانی که در دو حوزه متفاوت هستند، بخش قابل توجهی از ترانه ها را شکل داده اند و از ابتدا نیز تفاوت این دو گونه در محتوا و شکل اجرایی مشخص بوده است و سازندگان آنها نیز از ابتدا شناختی نسبت به این دو حوزه اندیشه ای داشته اند. سازندگان و اجراکنندگان ترانه ها و تصنیف های دینی، درویش، چاووش خوان، تعزیه خوان، نوحه خوان و شرخون هستند. سازندگان و اجراکنندگان ترانه ها و تصنیف های عرفانی، عاشیق، سوزخوان، بیت خوان و تصنیف خوان نامیده می شوند. زبان این ترانه ها و تصنیف ها صمیمی است و موسیقی بیشتر بر پایه کلام آنها ساخته شده است.
۳۳۵۲.

چشم انداز، رئالیسم علم گرایانه و تغییرات اقلیمی در رمان خورشیدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش ادبیات معاصر جهان دوره ۲۶ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ 244 - 275

کلید واژه ها: چشم انداز رئالیسم علم گرایانه (نئو)لیبرالیسم معرفت شناسی مکیون هاروی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۱۴۴
این مقاله به بررسی توصیف های چشم انداز در رمان خورشیدی اثر ین مکیون می پردازد و دیدگاه معرفت شناختی راوی داستان را، با توجه به این توصیف ها بررسی می کند. نوشتار استدلال می کند که توصیف چشم اندازها در سبک رئالیستی این اثر، ریشه در اندیشه علم گرایانه و باور قاطع و تقلیل گرایانه راوی و شخصیت محوری داستان به سنت و آموزه های )نئو(لیبرالیستی دارد. مقاله، با عنایت به اشارات و توصیف های داستان، این مسئله را مورد کنکاش قرار می دهد که چگونه و با چه سازوکارهایی زمین به عنوان پهنه ای که از یک طرف طبیعت و از طرفی دیگر کشورها و مرزهای سیاسی شان را در خود جای داده بود، از اواخر سده بیستم تبدیل به یک چشم انداز و سیاره ای کروی و بدون مرز شده است. همچنین، این نوشته، با اتکا به اندیشه های هاروی باورمندی افراطی شخصیت اصلی رمان و راوی داستان به ساحت علم و منجی پنداشتن آن را به بوته ی نقد می کشد و می کوشد تا ثابت کند؛ نگرش علی الظاهر زیست بوم گرایانه شخصیت اصلی داستان ریشه در سنتی دارد که خود مسبب معضلات محیط زیستی دنیا است.
۳۳۵۳.

نقش رمزگان عرفان و تصوف در تصاویر و مضامین شعری سید حسن حسینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 149 - 174

کلید واژه ها: شعر معاصر رمزگان عرفان و تصوف سید حسن حسینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۱۴۱
عرفان و تصوف و اصطلاحات و رمزگان وابسته به آن همواره در شعر کلاسیک فارسی حضور داشته است و شاعران از آن بهره های زیادی برده اند، اما در شعر معاصر این ارتباط بسیار محدود شده است. با توجه به اینکه این رمزگان امکان تولید، دریافت و تفسیر متون را ارائه می کند، ما در این مقاله درنظر داریم به بررسی رمزگان عرفانی شعر سید حسن حسینی بپردازیم تا بر مبنای آن بتوانیم تأثیر عرفان و تصوف و نقش آن را در خلق تصاویر و مضمون های شعری وی دریابیم. به این منظور، با رویکردی توصیفی–تحلیلی لایه های زبانی، فکری و بلاغی اشعار سید حسن حسینی را بررسی می کنیم تا کیفیت تأثیر این رمزگان را در شعر او را نشان دهیم. نتایج حاصل از این مقاله نشان می دهد هرچند با تحولات دنیای مدرن و تغییر ذائقه نسل جدید، عناصر و رمزگان نهاد عرفان و تصوف از کانون توجه شاعران معاصر به ویژه شاعران نوپرداز کنار رفته است، اما سید حسن حسینی  در سه حیطه زبانی، ادبی و فکری از این رمزگان استفاده کرده است. وی در حیطه بلاغی برای ساخت انواع تصاویر شعری همانند تشبیه و استعاره و همچنین انواع تلمیح و مراعات نظیر از این رمزگان بهره برده و در حیطه فکری برای مبارزه با ریاکاری و دیگر مظاهر آن استفاده کرده است. به این ترتیب او توانسته از این رمزگان برای بارور کردن ادبیات معاصر بهره بگیرد و تا حدودی گسست میان شعر نو و شعر کلاسیک فارسی را کم کند.
۳۳۵۴.

واگرایی سنّت و مدرنیته در شعر عرفانی -عاشورایی قاجار (با تکیه بر گنجینه الأسرار عمّان سامانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادب عرفانی (گوهر گویا) سال پانزدهم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۶) 99 - 118

کلید واژه ها: عرفان عاشورا مدرنیته تقابل عمان سامانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۱۳۵
شهرت و عظمت واقعه عاشورا ابعاد وسیع و بی نظیری داشت و به همین سبب از دیدگاه ذوقی و شهودیِ عرفان به دور نماند. پژوهشگران، از بین همه ادوار گوناگون تاریخی، به دوره قاجار ازنظر عرفان و تصوّف در شعر آیینیِ تشیّع (شعر عاشورا) کمتر توجه داشته اند. در این دوران تاریخی با ورود مظاهر مدرنیته به ایران، در همه ابعاد و جوانب سیاسی، اقتصادی و... با تغییرهای بسیاری روبه رو هستیم؛ اما در جامعه ای که تاروُپود وجود آن را باورهای دینی تشکیل می داد، پذیرش فرهنگ و تمدن مدرن غرب با ویژگی های دنیاگرایانه آن به آسانی ممکن نبود؛ ازاین رو شعر عاشورایی با رویکرد عرفان مدارانه به مبارزه همه جانبه با مظاهر مدرنیته در جهان معاصر پرداخت. بازتاب این تقابل را به خوبی می توان در گنجینه الأسرار عمّان سامانی دید. این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی و بر مبنای داده های کتابخانه ای صورت گرفته است و به این پرسش پاسخ می دهد: تقابل سنت و مظاهر مدرنیته غربی در دوران قاجار و در شعر عرفانی عاشورایی این دوره چگونه نمود یافته است؟ نتایج بیانگر آن است که در این اشعار، وحدت گرایی، عشق، توجه به روح جمعی در قیام امام حسین (ع) و مظهر انسان کامل، در تقابل با مظاهر مدرنیته غربی قرار دارد.
۳۳۵۵.

شرح حال و بررسی سبک شناختی غزلیّاتِ دیوانِ سلطان احمد اویس جلایر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: کهن نامه ادب پارسی سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۳) 125-156

کلید واژه ها: جلایریان احمد اُویس نسخه خطی غزلیات سبک شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۶ تعداد دانلود : ۱۸۳
سلطان احمد اُویس از سلاطین هنرمند و شاعر آل جلایر است که به سه زبان عربی، فارسی و ترکی شعر می سرود. متأسّفانه در داخل ایران نسخه ای از دیوان اشعار سلطان احمد جلایر وجود ندارد. امّا در خارج از ایران بنابر نوشته های کتب تاریخی، ادبی و هنری چنین برمی آید که دو نسخه از دیوان اشعار سلطان احمد جلایر موجود است. نسخه اوّل در کتابخانه ایاصوفیه ترکیه و نسخه دوم - که اساس کار در این پژوهش است - در نگارخانه فریر با شماره f 1932 نگهداری می شود و بیشتر اشعار آن شامل غزلیّات احمد بن اُویس است؛ سلطان احمد اگرچه در قالب های دیگر شعری طبع آزمایی کرده، شاعری غزل سرا بوده و تعداد غزل های او از سایر قالب ها بیشتر است. این شاعر 622 غزل دارد که مجموع ابیات آن به 4385 بیت می رسد. وی غزل را به شیوه شاعران قرن هشتم سروده که از لحاظ وزن و مضمون، متنوّع و درون مایه آن عشق و عرفان است. وی در غزل های خود مضامین متنوّعی از جمله: مضامین عارفانه، عاشقانه، انتقادی و ... را به کار گرفته؛ امّا نکته قابل توجّه این است که در غزلیّات عرفانی همانند اکثر عارفان به اصول و اندیشه هایی معتقد است که بخشی از آن ها را در انعکاس واژگان صوفیانه او می بینیم.
۳۳۵۶.

فرزندنامه؛ به مثابه یک ژانر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای ادبی بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۱۲ 21-41

کلید واژه ها: انواع ادبی ادبیات تعلیمی اندرزنامه فرزندنامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۲۲۴
یکی از نمونه های جهانی، پربسامد و تکرارشونده کلان ژانر ِ ادبیات تعلیمی، اندرز و تعلیم والدین به فرزندان است که در مباحث نوع شناسی در پژوهش های ادبیات فارسی- شاید در ادبیات جهان- به صورت آکادمیک به آن توجّه نشده است. در این جستار تلاش شده است به روش کمّی و توصیفی، پس از بررسیِ نمونه های پرتکرار و کهن فرزندنامه ، شاخصه های برون متنی(عنوان، انگیزه تألیف، تقدیمیه، باب بندی و پیشینهاثر) و درون مایه ایِ آن (مقدمهعاطفی، نگرش ویژه به پسران، نگران از به کارنبستن اندرزها، تأکید در به کاربستن اندرزها، تجربه های والدین، تفاخر به خود و اجداد، بیان خاطرات دوران کودکیِ نویسنده، بیان سنّت اندرزگویی، سادگی و اختصار) ترسیم شود. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می دهد که فرزندنامه نویسان ، در کل، با هدف تعلیم مباحثی چون؛ پزشکی، موسیقی، علوم غریبه، علوم ادبی، دین، مباحث اعتقادی، حکمت عملی(برنامه ای برای تهذیب اخلاق فردی، خانوادگی و سیاست یا همان شیوه درست زندگی) برای فرزندان خود(چه حقیقی و چه خیالی) کتاب یا رساله می نوشتند. از طرفی، با توجّه به بسامد بالای مباحث اندرزی و شیوه خاص بلاغی که صرفاً متوجّه متون اندرزی است، می توان فرزندنامه را ژانری سیّال در گونه اندرزنامه ها نیز به شمارآورد که ساختار و محتوایی مشخص دارد و متناسب با فرهنگ و مقتضیات زمان و انتظارات مخاطبان، دچار تغییرات می شود. آنچه در تشخیص فرزندنامه از سایر اندرزنامه ها اهمیت دارد این است که آفریننده اثر، به صراحت بیان کند که نامه یا کتاب را برای فرزند می نویسد و در سراسر متن، نشانه هایی از حضور فرزند و خطاب به او وجود داشته باشد.
۳۳۵۷.

نقد اسطوره شناختی حکایت شیخ صنعان در منطق الطیر عطار نیشابوری بر مبنای نظریه مناسک گذار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی سال هفدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۶۲ 147 - 177

کلید واژه ها: مناسک گذار نقد اسطوره شناختی عطار نیشابوری منطق الطیر شیخ صنعان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۸۵ تعداد دانلود : ۴۶۸
مناسک گذار به آیین هایی نظیر تولد، بلوغ، تشرّف، مرگ و... در جوامع کهن اطلاق می شود که ساختاری اسطوره ای دارند. نظریه پردازان مناسک گذار بر این باورند که ساختار اسطوره ای این مناسک از الگویی واحد پیروی می کند. هدف این پژوهش بررسی میزان مطابقت ساختار اسطوره ای مناسک گذار با سیر و سلوک صوفیانه شیخ صنعان در منطق الطیر عطار با روش تحلیلی توصیفی است. پژوهش حاضر با تأکید بر ماهیت آئینی تصوف، ضمن تأویل روان کاوانه هر یک از مراحل گذار عرفانی شیخ صنعان، نشان می دهد ساختار روایی حکایت با الگوی چهار مرحله ای نظریه مناسک گذار (گسست، بحران، جبران و پیوند دوباره) همخوانی دارد.
۳۳۵۸.

آموزه های تعلیمی در خوشه تداعی تصویرهای شعر صائب تبریزی

نویسنده:
منبع: پژوهش های نثر و نظم فارسی سال پنجم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۱۲ 283 - 315

کلید واژه ها: سبک هندی صائب تبریزی مضمون پردازی موسیقی مسائل تربیتی و تعلیمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۶ تعداد دانلود : ۱۵۲
سبک هندی یا اصفهانی سرشار از مضامین متنوع وتصویرهای رنگارنگ است. یکی از این شاعران توانمند تصویر پرداز مضمون ساز این سبک صائب تبریزی است که از پدیده های مختلف طبیعی و غیر طبیعی به عنوان موتیو برای مضمون سازی بهره گرفته است. صائب در بسیاری از موارد، از این مضمون ها وتصاویر براساس نقش ترغیبی زبان برای تشویق مخاطب به ترک ضد ارزش ها وترغیب به انجام کارهای ارزشی وتربیتی استفاده کرده است. هدف از نگارش این مقالهکه به شیوه توصیفی- تحلیلی و با کمک منابع کتابخانه ای انجام شده،اثبات این مسئله است که صائب غیر از اهداف توصیفی وبیان موضو ع های غنایی، حکمی و...اهداف تربیتی و تعلیمی را هم مد نظر داشته است. شاعر با استفاده از انواع موتیوها و مضمون پردازیها، مخاطب خود را به خاموشی، دل نورانی داشتن، گردنکش نبودن ، به دنبال هوا و هوس نگشتن ، ترک گناهکاری و تردامنی،تشویق و ترغیب به سحرخیزی و عبادت ، همت بلند داشتن ، عدم توجه به ظواهر دنیوی و.... دعوت کرده است که این مقاله به بخشی از آنها پرداخته است.
۳۳۵۹.

Compétence Linguistique et Pratique de Classe: l’Exemple de l’Enseignement de la Grammaire dans le Cycle Primaire en Algérie(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: Recherches en Langue et Littérature Françaises Année ۱۵, No ۲۸, L’hiver Et Le printemps ۲۰۲۱ 50 - 64

کلید واژه ها: compétence linguistique Grammaire Pratiques Méthodologies Enseignement

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۸۲
Composante d’une compétence linguistique, la grammaire, a longtemps été une constante de la classe de langue, mais aujourd’hui, elle négocie sa place dans les nouvelles approches didactiques connues par leur préférence pour le sens au détriment de la structure. Dans cet article, nous avons tenté d’interroger cette place dans la pratique enseignante et dans les directives officielles du Ministère de l’Éducation Nationale. Notre travail se base sur l’analyse de deux documents (le document d’accompagnement des programmes du cycle primaire et le manuel de 5ème année primaire) et sur les récits de vie de futurs enseignants -stagiaires. De cette analyse, émerge un certain nombre de constats : un éclectisme dans les méthodologies adoptées, une évolution d’une démarche qui devient essentiellement inductive, mais en même temps, une fossilisation des pratiques des enseignants qui suivent une démarche identique, et enfin une mise en œuvre parfois « maladroite » des principes méthodologiques revendiqués par la tutelle.
۳۳۶۰.

تکوین شخصیت ابداعی نامتعارف در ادبیات داستانی و فیلم های سینمایی انیمیشن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ادبیات تطبیقی دوره نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۳۰) ۸۳-۵۲

کلید واژه ها: فیلم انیمیشن ادبیات داستانی شخصیت های نامتعارف ابداعی طراحی شخصیت پیکرگردانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۷۱
شخصیت های خیالی نامتعارف در دنیای داستان و فیلم انیمیشن از ویژگی های ظاهری و توانایی های فرا واقعی برخوردارند که جلوه ی آنها را از دیگر شخصیت های داستانی و فیلم کنش زنده متمایز می کند. ظاهر، رفتار و توانایی شخصیتها درآثار منتخب داستانی و انیمیشن ماهیت آنها را مشخص می کند. این مفاهیم به صورت متفاوت در شخصیتهای نامتعارف ابداعی مشاهده می شود. پژوهش حاضر به روش کیفی و با استفاده از توصیف و تشریح بر مشترکات شخصیتهای تخیلی - ابداعی متمرکز شده تا چارچوبی مشخص برای جایگاه شخصیتهای نامتعارف ابداعی متمایز از سایر شخصیتهای فیلمهای انیمیشن فراهم آید و بتوان برای خلق شخصیتهای نامتعارف ابداعی جدید از آن بهره جست. یافته ها نشان می دهد در خلق چنین شخصیتهایی ابتدا باید ظاهر نامتعارف آنها را مد نظر قرار داد تا فرآیند تجسم شخصیت فرضی جدید روشن شود، یا ترکیب شکلی از پدیده ها، موجودات واقعی همچنین برساخته های خیالی بوجود آید. در طراحی شخصیت نامتعارف ابداعی باید به ویژگی های پیکرگردانی و به تناسب رفتار و توانایی حرکتی خاص آنها توجه شود، این تناسب می تواند بر اساس نقش و کارکرد شخصیت در روایت تنوع پیدا کند.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان