مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)

نمایش ۱۲۱ تا ۱۴۰ مورد از کل ۳۹۷ مورد.

۱۲۱.

مفهوم و مدل جامعه یادگیری [1] در کشور ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صدیقه کریمی احمدرضا نصر اصفهانی مصطفی شریف

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و چهارم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲ (پیاپی ۵۰)

کلید واژه ها: ایران یادگیری مادام العمر جامعه یادگیری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۷۷ تعداد دانلود : ۸۱۶

محققان برای پاسخ به این سؤال که جامعه یادگیری چه نوع جامعه ای است، دیدگاه ها و مدل های گوناگونی ارائه کرده اند. با توجه به اینکه هر کشور باید مدل متناسب با شرایط خود را طراحی کند ، مقاله حاضر در صدد است تا مدلی مفهومی برای جامعه یادگیری متناسب با شرایط کشورمان ارائه دهد. در این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و ابزار مصاحبه نیمه ساختار یافته، دیدگاه های 24 نفر از مدیران و اعضای هیات علمی دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی وابسته به آموزش عالی در شهرهای تهران، اصفهان و شیراز تجزیه وتحلیل شده است. یافته های پژوهش گویای آن است که جامعه یادگیری ایرانی فرصت های یادگیری در سراسر دوران زندگی را فراهم می کند تا هر فرد، برای دستیابی به نتایج مورد علاقه خود و رشد توانمندی هایش به یادگیری بپردازد؛ به علاوه، در جامعه اثرگذار بوده، در توسعه آن مشارکت کند. این جامعه، فرصت های برابر یادگیری را توسعه می دهد تا عدالت اجتماعی برقرار شده، شهروندی فعال تشویق گردد و جامعه به انسجام اجتماعی در هدف نهایی؛ یعنی تعبد و بندگی خداوند، دست یابد. این جامعه با روش های مختلف انگیزه یادگیری، توانایی خود رهبری در یادگیری و یادگرفتن چگونه یادگرفتن را در افراد پرورش می دهد. میان بخش های مختلف آموزش رسمی آن ارتباط درونی وجود دارد و آموزش های غیررسمی و یادگیری اتفاقی یا لحظه ای نیز توسعه داده می شود. چنین جامعه ای فرصت های یادگیری را فراهم می کند تا افراد و جامعه از بازده های اقتصادی یادگیری بهره مند شوند و توسعه اقتصادی محقق شود.

۱۲۲.

بررسی رابطة بین مؤلفه های سرمایة اجتماعی و مشارکت ورزشی در میان نوجوانان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهربان پارسامهر مستانه بلگوریان محسن سعیدی مدنی

منبع: مدیریت ورزشی - دانشگاه تهران سال پنج تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱۷

کلید واژه ها: شبکه های اجتماعی مشارکت اجتماعی احساس امنیت مشارکت ورزشی سرمایة اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۶۸ تعداد دانلود : ۱۱۰۶

هدف از پژوهش حاضر، بررسی رابطة میان احساس امنیت، اعتماد، هنجارهای اجتماعی، شبکههای اجتماعی و مشارکت در فعالیتهای اجتماعی، بهعنوان مؤلفههای اساسی مرتبط با سرمایة اجتماعی و مشارکت ورزشی در میان نوجوانان دانشآموز شهر یزد است. جامعة آماری پژوهش، نوجوانان دانشآموز (17 – 14 سال) شهر یزد هستند که 382 نفر از آنان بهعنوان نمونة آماری با روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای و بهصورت تصادفی انتخاب شدند. بهمنظور گردآوری دادهها از پرسشنامة سرمایه اجتماعی و مشارکت ورزشی استفاده شد. براساس نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون چندمتغیره، در بین نوجوانان دانشآموز پسر، متغیرهای شبکههای اجتماعی و احساس امنیت بیشترین مقدار از واریانس مشارکت در فعالیت ورزشی را تبیین میکنند. این در حالی است که در نوجوانان دانشآموز دختر، تنها متغیر شبکههای اجتماعی بیشترین مقدار از واریانس متغیر مورد بررسی (مشارکت در فعالیت ورزشی) را تبیین میکند. در نتیجهگیری کلی، یافتههای پژوهش نشان داد آن دسته از نوجوانان دانشآموز پسری که به مشارکت اجتماعی علاقة بیشتری از خود نشان میدهند، در مقایسه با نوجوانان دانشآموز دختر، به فعالیتهای فوق برنامه (فعالیتهای ورزشی) توجه بیشتری دارند.

۱۲۳.

رابطه سرمایه فرهنگی و گرایش جوانان به مد (تفاوت بین دختران و پسران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: طاهره قادری سپیده رضایی

منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) پاییز ۱۳۹۳ شماره ۶۶

کلید واژه ها: سرمایه فرهنگی گرایش به مد نیاز به کسب منزلت تفاوت گرایش دختران و پسران به مد

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۶۳ تعداد دانلود : ۱۸۰۴

هدف این تحقیق شناخت رابطه بین سرمایه فرهنگی و ابعاد آن و گرایش به مد است و این که دختران و پسران از این لحاظ چه تفاوتی با هم دارند؟ برای پاسخ به این سوال جوانان شهر شیراز به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. در ابتدا با انجام مصاحبه اکتشافی اطلاعاتی به دست آمد، سپس با نمونه گیری سهمیه ای و با استفاده از روش پیمایش و تکنیک پرسشنامه، اطلاعات مورد نیاز از 435 نفر از جوانان گرفته شد. متغیرهای مستقل این تحقیق از نظریه های فمینیسم رادیکال، بوردیو و وبلن گرفته شد. بنابر نظریه فمینیسم رادیکال، بین زنان و مردان از لحاظ گرایش به مد تفاوت وجود دارد؛ یعنی زنان بیش از مردان به مد گرایش دارند. در نمونه این تحقیق دختران و پسران در میزان گرایش به مد با هم تفاوت معناداری نداشتند و این فرضیه اثبات نشد. بنابر نظریه وبلن، میزان نیاز به کسب منزلت و میزان گرایش به مد با هم رابطه مثبتی دارند. در نمونه این تحقیق نیاز به کسب منزلت و گرایش به مد رابطه ای با هم نداشتند. مطابق با نظریه بوردیو، بین میزان سرمایه فرهنگی و میزان گرایش به مد رابطه معکوسی وجود دارد؛ در این تحقیق، دو بعد از سرمایه فرهنگی یعنی سرمایه فرهنگی تجسم یافته و نهادینه شده با گرایش جوانان به مد رابطه مستقیمی را نشان داد.

۱۲۴.

پراکنش مصرف فرهنگی بین سطوح تحصیلی مختلف در ایران

نویسنده: عبدالحسین کلانتری اعظم نسیم افزا بهنام لطفی خاچکی

منبع: جامعه شناسی مسائل اجتماعی ایران سال دوم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۵

کلید واژه ها: اینترنت تحصیلات ماهواره سرمایه فرهنگی مصرف فرهنگی شاخص های فرهنگ عمومی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی مفاهیم علوم اجتماعی (هویت، سرمایه اجتماعی و ...)

تعداد بازدید : ۱۷۴۴ تعداد دانلود : ۱۱۴۰

مقاله حاضر به مطالعه رابطه بین مصرف به عنوان یکی از مهم ترین مؤلفه های دنیای مدرن و تحصیلات با اتکا بر آرای بوردیو پرداخته است. آنچه در این تحقیق با عنوان مصرف فرهنگی از آن یاد شده است شامل استفاده از تلویزیون، ماهواره، کتاب، نشریه، روزنامه، موسیقی، سینما، تئاتر، رادیو، اینترنت و مانند آن بوده است. یافته های این تحقیق، حاصل مطالعه یک پروژه ملی بوده که در سال 1388 در سطح استان های کشور اجرا گردید و با کمک روش تحلیل ثانویه به انجام رسیده است. نتیجه نهایی این پژوهش تأییدکننده وجود رابطه و تأثیرگذاری سطح تحصیلات بر نوع و میزان مصرف فرهنگی بوده است. سطح تحصیلات افراد قوی ترین همبستگی را به ترتیب با استفاده از اینترنت، امکانات بصری و سینما نشان داد. از نظر میزان استفاده از کالاهای فرهنگی مشاهده گردید که افراد با قرار گرفتن در رده های تحصیلی مختلف به میزان های متفاوتی به مصارف فرهنگی روی می آورند و سطح تمایزات گوناگونی را تجربه می نمایند که رده تحصیلی بیسواد و کمتر از ابتدایی بیشترین تمایز و تفاوت را به لحاظ میزان مصرف کالاهای فرهنگی مختلف نسبت سایر رده ها دارد. همچنین درصد تمایزیافتگی برای کتاب چاپی و روزنامه نشان می دهد که این دو کالای فرهنگی بالاترین میزان تمایزیافتگی را در افراد ایجاد می کنند؛ به بیان دیگر افراد طبق رده بندی تحصیلی شان در استفاده از این دو کالا بیش از سایر کالاها از یکدیگر متمایز گشته اند. همچنین بیشترین تفاوت بین رده های تحصیلی از نظر میزان مصرف کالاهای فرهنگی، بعد از مطالعه کتاب و روزنامه در میزان استفاده از نشریه غیر روزانه و اینترنت بوده است

۱۲۵.

تبیین تفاوت های جنسیتی در رفتارهای انحرافی بر اساس نظریه فشار عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اکبر علیوردی نیا زینب خاکزاد

منبع: جامعه شناسی ایران سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴

کلید واژه ها: فشار اهداف ارزشمند مثبت محرک مثبت محرک منفی تفاوت های جنسیتی در رفتار انحرافی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۳۹ تعداد دانلود : ۸۹۹

نظریه فشار عمومی رابرت اگنیو طی دو دهه گذشته به دلیل توجه به جنسیت از اعتبار قابل توجهی برخوردار شده است. بر اساس این نظریه علت تفاوت های جنسیتی در رفتارهای انحرافی را باید به فشارهایی مربوط دانست که زنان و مردان در زندگی با آن مواجه هستند. همچنین علت تفاوت نرخ رفتارهای انحرافی زنان و مردان به احساسات منفی مانند افسردگی و خشم نیز بر می گردد. در تحقیق حاضر، هدف این است که توانایی نظریه فشار اگنیو در تبیین رفتارهای انحرافی دانشجویان دانشگاه مازندران به بوته آزمون گذارده شود. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 426 نفر به عنوان جمعیت نمونه انتخاب شدند. روش تحقیق به صورت پیمایشی بوده و داده ها با استفاده از پرسش نامه گرد آوری شدند. نتایج حاصل از کاربست آزمون های آماری نشان می دهد که بین دختران و پسران از لحاظ میزان رفتار انحرافی (وندالیسم، سرقت، مصرف مواد، پرخاشگری و تقلب) تفاوت معنادار وجود دارد. اما در تجربه احساسات منفی تفاوت معناداری بین آن ها وجود ندارد. نتایج تحقیق شواهد اندکی را در تأیید فرضیات نظریه اگنیو نشان می دهد، اما فرضیات مبتنی بر اثر فشار بر احساسات منفی را تا حدودی تأیید نموده است. در رابطه با کم اثر بودن نظریه فشار در تبیین رفتارهای انحرافی باید به مجموعه ای از عوامل از جمله ویژگی فشار، ویژگی جامعه آماری، زمینه اجتماعی متفاوت اشاره داشت.

۱۲۶.

فضای مجازی و تعامل هویت های خرد ملی - جهانی

نویسنده: مجید نجات پور کیانوش پای فرد سید مجتبی موسوی نژاد سید اصغر قاسمی

منبع: مهندسی فرهنگی سال هشتم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۸۰

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۳۹ تعداد دانلود : ۱۱۵۱

۱۲۷.

بررسی میزان چگونگی جمع گرایی در مسئولیت پذیری اجتماعی (مطالعه موردی شهروندان شهر کاشان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ابوتراب طالبی امیرحسین بحری پور

منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) پاییز ۱۳۹۳ شماره ۶۶

کلید واژه ها: سرمایه اقتصادی دینداری سرمایه اجتماعی جمع گرایی سرمایه فرهنگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۹ تعداد دانلود : ۱۶۵۷

هدف این مقاله بررسی میزان جمع گرایی در مسئولیت پذیری اجتماعی شهروندان شهر کاشان در پنج بعد جامعه ای، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و زیست محیطی می باشد. تأثیر متغیر های سرمایه اقتصادی، سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی و دینداری بر میزان جمع گرایی در مسئولیت پذیری اجتماعی شهروندان مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، پیمایش بوده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان بالای 18 سال شهر کاشان در سال 1392 می باشند. در این تحقیق از شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای استفاده شده و حجم نمونه مورد مطالعه 383 نفر بوده است. یافته-های تحقیق نشان می دهد که جمع گرایی غالب شهروندان کاشان در مسئولیت پذیری اجتماعی در مجموع ضعیف می باشد. چگونگی جمع گرایی شهروندان در ابعاد جامعه ای، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و زیست محیطی متفاوت می باشد. قوی ترین جمع گرایی در میان ابعاد مسئولیت پذیری اجتماعی مربوط به بعد زیست محیطی است. نتایج حاصل از آزمون فرضیات، معناداری رابطه بین متغیر های سرمایه فرهنگی، سرمایه اجتماعی و دینداری با میزان جمع گرایی در مسئولیت پذیری اجتماعی شهروندان را، تأیید و رابطه بین متغیر سرمایه اقتصادی با میزان جمع گرایی در مسئولیت-پذیری اجتماعی را رد می کند. در این بین متغیر دینداری، بیشترین قدرت تبیین و اثرگذاری بر مسئولیت پذیری اجتماعی را داشته است.

۱۲۸.

عدالت اجتماعی در اندیشه آیت الله سیدمحمدباقر صدر(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: غلامرضا جمشیدیها سید رضا کلوری

منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال دوم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۳

کلید واژه ها: عدالت نظام جامعه صدر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۲ تعداد دانلود : ۸۳۵

عدالت از دیدگاه صدر، ارزشی ذاتی و نهایی دارد که برای تحقق سایر ارزش ها در جامعه به آن نیاز است؛ از مطالبات فطری انسان است و تابع قرارداد افراد جامعه نیست و به شرایط تاریخی اجتماعی ویژه ای تعلق ندارد. در نظریة صدر اصولاً مفهوم تساوی از ماهیت شناسی عدالت، نفی شده، «کار» معیاری برای برخورداری های متفاوتِ عادلانه است. محور اصلی مسئله عدالت اجتماعی به سطح روابط انسان با انسان در توزیع منابع و منافع و به تضاد میان قوی و ضعیف ارجاع دارد؛ نزاعی که در سطحی عمیق تر به تناقضی عمده، یعنی جدل درونی میان جنبه های الهی و مادی انسان بازمی گردد و تا ابعاد الهی انسان در این جدال پیروز نشود، تضادهای اجتماعی جریان خواهد داشت. به نظر صدر شکل اسلامی عدالت اجتماعی دارای دو اصل عمومی «تکافل عمومی» و «توازن اجتماعی» است، هر یک راهکارهایی نیز دارد. از دیدگاه او، دین از دو راه، میان معیارهای فطری فردگرا (غریزه حب ذات) و جمع گرا، هماهنگی ایجاد کرده، رفاه اجتماعی و عدالت را تأمین می کند: 1. اعطای تفسیری دقیق و واقعی از حیات و اشاعه آن (عوامل شناختی)؛ 2. تربیت اخلاقی انسان، پرورش عواطف و احساس های اخلاقی (عوامل انگیزشی).

۱۲۹.

بررسی رابطه سرمایه نمادین با سرمایه فرهنگی (مورد مطالعه دانشجویان دانشگاه دولتی ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ولی محمد درینی محمد تابان احسان نامدار جویمی ناصر باهنر

منبع: مطالعات فرهنگ - ارتباطات سال شانزدهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۳۱

کلید واژه ها: سرمایه فرهنگی سرمایه نمادین فرهنگی سرمایه نمادین اقتصادی سرمایه نمادین اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۱ تعداد دانلود : ۸۲۴

رابطه میان سرمایه و نرخ تبدیل سرمایه ها به یکدیگر از اهمیت شایانی برخوردار است. هدف، این تحقیق بررسی رابطه سرمایه نمادین با ابعاد سرمایه فرهنگی است. در این راستا یک فرضیه کلی و سه فرضیه جزئی شکل گرفت. سرمایه نمادین شامل سه بعد نمادین اقتصادی، نمادین اجتماعی و نمادین فرهنگی است. سرمایه فرهنگی شامل سه بعد تجسم یافته، عینیت یافته، نهادینه شده است. روش تحقیق برای هدف کاربردی و از نظر ماهیت، توصیفی و از نظر روش، پیمایشی است و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار spss19و lisrel8/8 صورت گرفته است. جامعه مورد نظر، 4620 نفر است. تعداد نمونه با استفاده از جدول کرجسی مورگان بالغ بر 353 نفر است. میزان آلفای کرونباخ برای پرسش نامه های سرمایه نمادین و سرمایه فرهنگی برابر با0/846 و 934/0 بود. یافته ها، شدت رابطه (r) سرمایه اجتماعی با ابعاد سرمایه فرهنگی (تجسم یافته، عینیت یافته، نهادینه شده( به ترتیب برابر با 91/0، 75/0، 71/0 و میزان رابطه کلی سرمایه اجتماعی با سرمایه فرهنگی برابر با 89/0 بود. نتایج به دست آمده نشان می دهد، افرادی که سرمایه نمادین بیشتری دارند، از سرمایه فرهنگی بیشتری برخوردار هستند؛ چنانچه در سازمان یا جامعه، بخواهیم فرهنگی را تغییر بدهیم یا روی آن تأثیر بگذاریم، باید از انواع سرمایه نمادین(اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی) استفاده کنیم و سرمایه فرهنگی موجود را به سمت هدف نهایی (سرمایه نمادین مقبول جامعه ایرانی و اسلامی) تغییردهیم.

۱۳۰.

بررسی تأثیر سلامت اجتماعی بر کیفیت زندگی دانشجویان دانشگاه پیام نور مشگین شهر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدباقر علیزاده اقدم عزت الله سام آرام سعید سلطانی بهرام خدیجه رجایی

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره دوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۴ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: کیفیت زندگی دانشجو متغیرهای زمینه ای سلامت اجتماعی مشگین شهر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۹ تعداد دانلود : ۷۴۶

تعیین کننده های اجتماعی سلامت، از موضوعاتی است که در دهه های اخیر توجه پژوهشگران را به خود جلب کرده است؛ که متناسب با آن، به سلامت اجتماعی نیز به عنوان یکی از عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی افراد، توجه شده است. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر سلامت اجتماعی بر کیفیت زندگی در میان دانشجویان دانشگاه پیام نور مشگین شهر با روش پیمایش است. حجم نمونه 330 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور مشگین شهر هستند که به روش نمونه گیری طبقه بندی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها، از پرسشنامه سلامت اجتماعی کییز و پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی، با مقیاس 26 گویه ای WHOQOL-BREF استفاده شده است. برای تحلیل روابط بین متغیرها از آزمون هایی مانند t-test، تحلیل واریانس یک طرفه و ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. براساس نتایج تحقیق، همبستگی مثبت و معناداری بین سلامت اجتماعی و کیفیت زندگی (000/0, sig=535/0r =) دانشجویان وجود دارد، و نیز سلامت اجتماعی ارتباط معناداری با ابعاد چهارگانه کیفیت زندگی؛ یعنی سلامت جسمانی، سلامت روانی، سلامت روابط اجتماعی و سلامت محیطی دارد. همچنین کیفیت زندگی دانشجویان برحسب نوع سکونت آنها تفاوت معناداری دارد، ولی کیفیت زندگی دانشجویان برحسب جنس، رشته تحصیلی و سال ورود آنها متفاوت نیست. همچنین ارتباط بین سن و کیفیت زندگی دانشجویان معنادار نیست.

۱۳۱.

تحلیل فازی رابطه سرمایه اجتماعی و دموکراسی مطالعه تطبیقی بین کشوری (2010-1990)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: علی ساعی مریم زارعیان ابراهیم خدایی

منبع: جامعه شناسی ایران سال چهاردهم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلید واژه ها: دموکراسی سرمایه اجتماعی فازی اعتماد متقابل مشارکت مدنی اعتماد نهادی نفع جمعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۰ تعداد دانلود : ۹۶۵

مسئلة این مقاله درجه تفاوت پذیری نمره پولیتی به عنوان شاخص دموکراسی در بین کشورها است. سؤال تحقیق به صورت زیر بیان شده است: درجه تفاوت پذیری شاخص دموکراسی در بین کشورها چگونه قابل تبیین است؟ بر اساس چارچوب نظری تحقیق، سرمایة اجتماعی شرط علی لازم برای دموکراسی است. رویکرد مقاله تحلیل تطبیقیِ بین کشوری است. تکنیک جمع آوری دادهها، تحلیل دادههای موجود (ثانویه) است. جمعیت آماری تحقیق را کشورهایی تشکیل میدهند که در سالهای1990 تا 2010 میلادی برای مفاهیم مورد بررسی دادههای معتبر داشتهاند. روش داوری فرضیات مقاله، فازی است و نرم افزار مورد استفاده spss، Exelو Fs/QCAf میباشد. یافتههای تجربی دلالت برآن دارند که با حذف کشورهای بلوک شرق، اعتماد اجتماعی در بیشتر موارد شرط لازم برای دموکراسی است. مشارکت مدنی و نفع جمعی معمولا شرط لازم برای دموکراسی است. همچنین یافتهها نشان داد حاکمیت استبدادی در یک کشور اثرات نامطلوب بلندمدتی بر سرمایه اجتماعی دارد.

۱۳۲.

احساس امنیت زنان و برخی عوامل اجتماعی مؤثر بر آن (مورد مطالعه: زنان شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: منصور حقیقتیان

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال چهارم بهار ۱۳۹۳ شماره ۱۰

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۱۷ تعداد دانلود : ۱۰۲۴

۱۳۳.

هویت شهروندی در بافت قدیم و جدید شهر کاشان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد گنجی محسن نیازی فاطمه برزگر

منبع: مطالعات جامعه شناختی شهری سال سوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۶

کلید واژه ها: هویت هویت جمعی شهروندی بافت شهری هویت شهروندی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۰۶ تعداد دانلود : ۸۱۳

زندگی اجتماعی افراد و هویت آنان به عنوان شهروند، به دلیل بقا و دوام جامعه بوده و ضرورتاً هویت اجتماعی بر هویت افراد برتری دارد. در این تفکر، شهروندی به معنای عضویت کامل در جامعه و عمل به تعهدات و وظایف است که در قالب مشارکت اجتماعی و سیاسی در جامعه و حکومت تبلور مییابد؛ به گونهای که افراد بدون اجبار و محدودیت با عمل به مسؤولیت اخلاقی و وظایف اجتماعی، منافع خود و جامعه را دنبال میکنند. پژوهش حاضر وضعیت هویت شهروندی را در بافت قدیم و جدید شهر کاشان و عوامل مؤثر بر آن مورد بررسی قرار میدهد. به منظور اجرای این پژوهش از روش پیمایش استفاده شده و با تکیه بر مطالعات اکتشافی، ابعاد مسألة تحقیق مشخص و بر مبنای آن پرسشنامة محقق ساخته تنظیم گردیده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد ۲۶۰ نفر تعیین شده و انتخاب نمونهها بر اساس تکنیک نمونهگیری، سهمیهای بوده است. نتایج توصیفی تحقیق حاکی از آن است که میانگین هویت شهروندی و همچنین پیوند اجتماعی در بین مردم بافت قدیم بیشتر از بافت جدید است و اعتماد اجتماعی در هر دو بافت در حد متوسط بوده است. بین هویت شهروندی و پیوند اجتماعی و همچنین اعتماد اجتماعی در هر دو بافت رابطة مستقیم وجود دارد. بین هویت شهروندی و میزان تحصیلات در بافت جدید و قدیم رابطة منفی وجود دارد؛ هرچند این رابطه در بافت جدید دارای شدت بیشتری است. در نهایت و از طریق رگرسیون در بافت قدیم، پیوند اجتماعی و دربافت جدید پیوند اجتماعی و تحصیلات، بیشترین اثر را بر هویت شهروندی داشته است.

۱۳۴.

تحلیل رابطه سرمایه اجتماعی با خشونت خانگی علیه زنان (مطالعه موردی: شهرستان کهکیلویه)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: حلیمه عنایت عبدالرحیم دهقانی

منبع: علوم اجتماعی (آزاد شوشتر) سال ششم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۱۸

کلید واژه ها: سرمایه اجتماعی خشونت اعتماد مشارکت ،قابلیت ارتباط پذیری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۰۵ تعداد دانلود : ۷۹۴

خانواده به عنوان یک نهاد اجتماعی همواره با آفت هایی روبروست. که یکی از این آفتها خشونت شوهران علیه زنان است. تحقیقات انجام شده در این حوزه نشان میدهد که عوامل موثر بر خشونت شوهران علیه زنان در چرخه ای از عوامل فرهنگی، اجتماعی تمرکز یافته در میان خانواده ها جریان دارد. در این تحقیق عوامل مذکور تحت عنوان سرمایه های اجتماعی مطرح گردیده است. اولین نظریه ها و تعاریف سرمایه اجتماعی به صورت علمی و جدی توسط کلمن و پاتنام به کار گرفته شد و آنها از طراحان اولیه نظریه سرمایه اجتماعی هستند. داده های این پژوهش از مناطق مختلف شهرستان کهگیلویه جمع آوری شده است که نمونه آن شامل 306 نفر از زنان متاهل شهرستان است. تحلیل ها و نتایج این پژوهش مبین این واقعیت است که سرمایه اجتماعی وشاخص های آن نقش تعیین کنده ای در خشونت شوهران علیه زنان در خانواده دارند.

۱۳۵.

تحلیلی درباره تنوع قومی و هویت ایرانی از نظرگاه تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مهرداد نورایی

منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال ششم بهار ۱۳۹۴ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)

کلید واژه ها: ملت هویت ملی قومیت هویت قومی تنوع قومی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۹۷ تعداد دانلود : ۷۰۲

در کشور کهن سال ایران، به رغم پاره ای تغییر و تحولات در طول تاریخ، همواره گروه های متفاوتی زندگی کرده اند که در چارچوب جغرافیایی آن، خود را ایرانی نامیده اند. بکار بردن لفظ آریایی برای این مردم از سوی داریوش هخامنشی، قبایل امپراتوری را از دیگر قبایل متمایز ساخت، اما، توفیق حکومت هخامنشی در ایجاد واحد سیاسی یگانه متمرکز در تمامی سطوح اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، نمی توانست پدید آورنده هویتی فراگیر باشد. در واقع، آنچه موجب همبستگی میان مردم اقصی نقاط امپراتوری می شد، بیش از هر چیز هدفِ دفع دشمنان مشترک بود و در هر شکست و اشغال درازمدت سرزمین توسط بیگانگان، تمایل به دفع آنها در تقویت همبستگی و رشد هویت مشترک تأثیرمی گذاشت. همچنین، از سوی دیگر، فتوحات سرزمینی امپراتوری، با فزونی افتخار ایرانی بودن به تقویت هویت ایرانی کمک کرد. در طول تاریخ، با از میان رفتنِ تدریجی تعارض های فرهنگی اقوام، مؤلفه های مشترک هویتی رشد یافتند و از چند قرن پیش زمینه های پدید آمدن هویت ملی را که بیش از هر چیز بر پایه دین قرار داشت فراهم ساختند. در کنار این مؤلفه هویتی باید به نقش برجسته اسطوره ها و تاریخ مشترک نیز اشاره کرد.

۱۳۶.

رابطة اعتماد اجتماعی و وفاق اجتماعی (مطالعه ای در شهر یزد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مسعود حاجی زاده میمندی امیرمختار اسکندری فرد

منبع: مسائل اجتماعی ایران سال چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۲ شماره ۲

کلید واژه ها: وفاق اجتماعی وفاق هنجاری وفاق ارزشی وفاق احساسی و اعتماد اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۹۶ تعداد دانلود : ۱۲۱۹

هدف این پژوهش بررسی رابطة بین اعتماد اجتماعی[1] و وفاق اجتماعی[2] در بین شهروندان یزدی است. وفاق اجتماعی را توافق عمومی بر سر قواعد و اصول اجتماعی و اعتماد را حسن ظن به افراد جامعه تعریف کرده اند. این تحقیق به روش پیمایش انجام شده است و داده های آن به وسیلة پرسش نامه ای که اعتبار و پایایی لازم را داشته است از 316 نفر از شهروندان یزدی گردآوری شده است. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که شهروندان یزدی از نظر اعتماد اجتماعی با میانگین 49/123 و وفاق اجتماعی با میانگین 36/176 در وضعیت مطلوبی قرار دارند. آزمون همبستگی پیرسون نیز نشان داد که بین اعتماد اجتماعی و وفاق اجتماعی با ضریب همبستگی 678/0 رابطة معناداری وجود دارد. در بین ابعاد وفاق اجتماعی بعد احساسی با ضریب 681/0 بیشترین رابطه و بعد هنجاری با ضریب 245/0 کمترین رابطة معنادار را با اعتماد اجتماعی داشتند.

۱۳۷.

بررسی رابطه فرایند جهانی شدن فرهنگی و هویت ملی در ایران (مطالعه موردی: گروههای قومی لر شهر نورآباد ممسنی و عرب شهر کنگان و توابع )(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: بیژن خواجه نوری ماندانا کریمی سعاد خجسته

منبع: پژوهش های راهبردی امنیت و نظم اجتماعی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: جهانی شدن هویت ملی قوم گرایی بازاندیشی نسبت به جهانی شدن آگاهی نسبت به جهانی شدن

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۹۰ تعداد دانلود : ۷۹۰

مطالعه حاضر به بررسی رابطه میان فرایند جهانی شدن و هویت ملی در بین دو گروه قومی عرب و لر در ایران پرداخته است. چارچوب نظری تحقیق برگرفته از آرای گیدنز درباره فرایند جهانی شدن و هویت است . برای آزمون فرضیه ها770 زن و مرد بین سنین 15 تا 64 سال از دو گروه قومی به شیوه نمونهگیری تصادفی چند مرحلهای انتخاب شدند. نتایج به دست آمده در سطح تحلیل رگرسیونی چند مرحلهای برای کل جمعیت سبک های موسیقیایی بومی، سبک فرهنگی، آگاهی نسبت به جهانی شدن، سبک مذهبی، سبک موبایلی و بازاندیشی بر روی هم نزدیک به 25 درصد تغییرات هویت ملی را توضیح دادهاند. همچنین، در میان گروه قومی عرب متغیرهای مستقل نزدیک به 28 درصد و در میان گروه قومی لر متغیرهای مستقل 34 درصد تغییرات را توضیح دادهاند.

۱۳۸.

ارایه مدل پیشنهادی سنجش طبقه اجتماعی در ایران (مورد مطالعه: سرپرستان خانوار شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: احمد مؤذنی

منبع: علوم اجتماعی (فردوسی مشهد) سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۲

کلید واژه ها: منزلت طبقه سرمایه اجتماعی سرمایه اقتصادی سرمایه فرهنگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۷۴ تعداد دانلود : ۷۹۰

در دهه های اخیر برخی جامعه شناسان؛ مانند پیربوردیو سعی کرده اند ارتباط انواع سرمایه را با طبقه اجتماعی مورد توجه قرار دهند. مطالعات انجام گرفته در ایران نیز نشان می دهند که هیچ کدام از این پژوهش ها در سنجش طبقه اجتماعی (طبقه-منزلت) ترکیب انواع سرمایه ها را در نظر نگرفته اند. برخی از این پژوهش ها نیز با اهداف پژوهشی دیگر صورت گرفته و صرفاً به ارتباط انواع سرمایه ها با یک دیگر و یا با طبقه اجتماعی پرداخته اند. بر این اساس، نوشتار حاضر با هدف طرح ارایه یک مدل جدید، سنجش مفهوم طبقه اجتماعی (طبقه-منزلت) را با ترکیب سه نوع سرمایه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مورد مطالعه قرار داده و با استفاده از روش پیمایش و نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، تعداد 334 پرسش نامه محقق ساخته در بین سرپرستان خانوار مناطق شهر اصفهان، توزیع و جمع آوری شد. در نهایت، نوعی رتبه بندی در پنج طبقه اجتماعی کلی شامل طبقه بسیار پایین، طبقه پایین، طبقه متوسط، طبقه بالا و طبقه بسیار بالا ارایه شد. مبنای عمده این رتبه بندی علاوه بر تأکید بر نقش سرمایه اقتصادی و اجتماعی، نقش تعیین کننده و تمایز بخش سرمایه فرهنگی و تفاوت بارز آن بین طبقات اجتماعی است.

۱۳۹.

تأثیر استفاده از فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی بر هویت اجتماعی جوانان؛ مطالعه موردی شهر شیراز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: حبیب احمدی مریم سادات دل آور لیلا بهمنی

منبع: علوم اجتماعی (آزاد شوشتر) سال هفتم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۲۱

کلید واژه ها: فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی هویت اجتماعی (تدین، رابطه ناب، شبکه خویشاوندی، مردسالاری)

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۷۱ تعداد دانلود : ۸۶۵

پژوهش حاضر، با هدف بررسی تاثیراستفادهازفناوری هایارتباطیواطلاعاتیبرهویت اجتماعی زنانانجام گرفته است. این تحقیق به روشپیمایش انجام شدهواطلاعات آن از طریق پرسشنامهجمع آوری گردیده است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه جوانان 30-18 سال ساکن شهر شیراز است که با استفاده از جدول لین و خطای 5 درصد 395 نفر برآورد گردیده و در نهایت نمونه مورد نظر،باروشمطبقخوشه ای انتخاب شده است.نتایجبهدستآمدهازاینپژوهشحاکیازآناستکه استفاده از فناوری های ارتباطی و اطلاعاتی با تدین و مرد سالاری رابطه معنی دار دارد و با شبکه خویشاوندی و رابطه ناب رابطه معنا داری ندارد.

۱۴۰.

بازخوانی سنجه های سرمایه فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد رضایی فاطمه تشویق

منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره دوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۵)

کلید واژه ها: موفقیت تحصیلی سنجش سرمایه فرهنگی تحرک فرهنگی نظریه سرمایه فرهنگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۷۰ تعداد دانلود : ۸۳۶

موضوع این مقاله بررسی چگونگی کاربرد مفهوم سرمایه فرهنگی در تحقیقات است. از این رو، پرسش این است که چگونه مفهوم سرمایه فرهنگی در پژوهشهای داخلی و خارجی سنجید ه شده است؟ و چه نسبتی از متغیرهای مختلف با سرمایه فرهنگی گزارش شده است؟ در این مقاله با تکیه بر تحقیقات خارجی و داخلی، ابتدا مفهوم سرمایه فرهنگی و ابعاد آن در آثار بوردیو بررسی و سپس ابعاد عملیاتی مفهوم سرمایه فرهنگی در پژوهشهای متأخر بررسی و در نهایت کاربرد مفهوم سرمایه فرهنگی در جامعه ایرانی بررسی شده است. مرور پژوهشهای خارجی نشان داده است که این مفهوم در هر دورهای، با توجه به مقتضای زمانی و مکانی هر جامعه، توسط محققان مورد بازنگری واقع شده است. در حالی که در پژوهش های داخلی، مفهوم سرمایه فرهنگی در قالبی مشابه با تقسیمبندی بوردیویی به طور یکسان و بدون بازنگری مورد استفاده قرار گرفته است. در واقع، مرور تحقیقات نشان میدهد که در پژوهشهای خارجی به زمینههای فرهنگی در سنجش سرمایه فرهنگی توجه شده است. این در حالی است که در پژوهشهای تجربی داخلی، معرفت فرهنگی و بومی مورد غفلت و بیتوجهی واقع شده است. معرفت فرهنگی آن دسته از اطلاعاتی هستند که از هر فردی انتظار میرود از آنها برخوردار باشد و معمولاً از کشوری به کشور دیگر فرق میکند. افزون براین، پیشنهاد شده تا با توجه به اینکه ما در عصر ارتباطات و تکنولوژی قرار داریم بهتر است برخی فناوریهای دیجیتالی از قبیل شبکههای اجتماعی در سنجش سرمایه فرهنگی مورد توجه قرار گیرد.

درخت حوزه‌های تخصصی