درخت حوزه‌های تخصصی

هدف: هدف از پژوهش حاضر تحلیل بسامد خوداستنادی و مقایسه آن با بسامد استناد به دیگران و ارائه دیدگاه جدیدی نسبت به بحث خوداستنادی است. روش/ رویکرد پژوهش : این پژوهش از نوع تحلیل استنادی است و جامعه این پژوهش را مقالات مجلات با ضریب تأثیر بالا در چهار رشته ریاضیات، شیمیِ تجزیه، کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی،و زیست شناسی تشکیل می دهد. یافته ها : یافته های پژوهش نشان می دهد که رشته ریاضیات با 5/26 درصد بالاترین میزان بسامد خوداستنادی را به خود اختصاص داده است و رشته های شیمی با 20 درصد، زیست شناسی با 19 درصد، و کامپیوتر و سیستم های اطلاعاتی با 5/12 درصد در رتبه های بعدی قرار دارند. میزان بسامد خوداستنادی از بسامد استناد به دیگران در کلیه رشته ها بیشتر است. بررسی میزان پراکندگی بسامد استنادها در بخش های مختلف مقاله نشان می دهد که بیشتر خوداستنادی ها در بدنه اصلی مقالات تکرار شده است. در مورد بسامد استناد به دیگران نیز این الگو در همه رشته های مورد پژوهش به جز شیمیِ تجزیه مشابه است؛ یعنی میزان تکرار استنادها در بدنه اصلی بیشتر از بخش های مقدماتی است.

امروزه، ارزش اطلاعات به منزله یک کالای حیاتی و راهبردی مورد توافق همگان است. کارهای مختلفی که روی اطلاعات صورت می گیرد، شامل فرایند یا فرایندهایی است که به آن پردازش و مدیریت اطلاعات می گوئیم. با توسعه منابع، فنّاوری ها، و محیط اطلاعاتی و در نتیجه، با گسترش انواع نظام ها و پایگاه های اطلاعاتی، توجه به پردازش و مدیریت اطلاعات بیش از هر زمان دیگری مطرح است. رشد توجه به این مقوله در سطوح گوناگون سازمانی و ملّی قابل مشاهده است. در دو دهه اخیر، میزان سرمایه گذاری در صنعت اطلاعات و ایجاد انواع نظام ها و پایگاه های اطلاعاتی بی نظیر بوده است. در این قلمرو، تعداد بسیار زیادی از افراد، مؤسسه های دولتی و غیردولتی با تخصص های گوناگون مشغول به کار هستند. بدیهی است کارآمدی دست اندرکاران این عرصه نیازمند برنامه های آموزشی گسترده و نوین است. نگاهی به برنامه های آموزشی دانشکده های کتابداری و اطلاع رسانی و نیز علوم رایانه در بسیاری از کشورها، به ویژه کشورهایی که در این زمینه پیشرفته به شمار می آیند، نشان می دهد که گستردگی و تخصص گرایی در قلمرو پردازش و مدیریت اطلاعات و نیز توجه به مفاهیم و زمینه های نوین تا چه اندازه از رشد برخوردار بوده است. آشکار است که برنامه های آموزشی کارآمد باید از اثربخشی لازم نیز برخوردار باشند. در این مورد نیز می توان به این نکته اشاره کرد که بدون تردید، موفقیت افراد و مراکز دولتی و غیردولتی در طراحی و ایجاد انواع نظام ها و پایگاه های اطلاعاتی و نیز در مدیریت اطلاعات مدیون برنامه های آموزشی است. این پیشرفت ها را نه تنها در کشورهای پیشرفته، در ایران نیز می توان شاهد بود. اما، زمینه دیگر اثربخشی برنامه های آموزشی را می توان در عرصه پژوهش ردیابی نمود. نخستین نمودهای فعالیت های پژوهشی در مقاله های کلاسی و بعد در پایان نامه های دانشجویی بروز می کند. هرچند که این نوع فعالیت پژوهشی را باید به منزله آغاز یا تمرین به شمار آورد، درواقع نوعی توانمندسازی برای آینده است. این حقیقت مورد توافق همگان است که توسعه فنّاوری اطلاعات و ارتباطات به طور کلی و پیشرفت های فنون پردازش و مدیریت اطلاعات به طور ویژه وابسته به فعالیت های پژوهشی افراد و مراکز در یک فضای رقابتی تنگاتنگ است. به بیان دیگر، همه آنچه را که به منزله تحول و نوآوری در قلمرو پردازش و مدیریت اطلاعات شاهد هستیم، بدون داشتن برنامه های آموزشی کارآمد و نیز فعالیت های پژوهشی قابل تحقق نخواهد بود. باید شادمان بود که اکنون فعالیت های پژوهشی قابل ملاحظه ای در قلمرو پردازش و مدیریت اطلاعات در ایران صورت می گیرد، هرچند که عمده آنها حاصل پایان نامه های دانشگاهی است. از سوی دیگر، باز هم باید شادمان بود که برای اشاعه یافته های این پژوهش ها و نشر مقاله های برگرفته از آنها، مجله های تخصصی به وجود آمده و امکان ترویج سریع دستاوردهای پژوهشی را میسر ساخته است. مجله های تخصصی درواقع، چرخه آموزش، کار، و پژوهش را کامل می کنند و نقش حیاتی در توسعه آنها دارند. وظیفه این مجله ها، شناسایی و ارزیابی دانش ارزشمند در مقایسه با اطلاعات تکراری و به احتمال کم ارزش یا بی ارزش است.

هدف: تبیین سیر تبدیل ایده به پدیده در علوم انسانی ایران و ارائه الگوی تجربی در آن. روش/ رویکرد پژوهش: در این پیمایش از تمامی اعضای هیأت علمی علوم انسانی در دانشگاه های سراسر کشور نظرسنجی شد. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه پژوهشگرساخته ای بود که براساس مدل ترجمان دانش انستیتو ناتوانی و بازتوانی امریکا تنظیم شد. برای مدل سازی معادلات ساختاری، تعیین رابطه علّی بین متغیرها و ارائه الگوی مناسب از نرم افزار Lisrel 8.8 و SPSS18 استفاده شد. یافته ها: یافته های این پژوهش پس از بررسی مؤلفه های نایدرر (2006) در جامعه پژوهش نشان داد که در مجموع، 4/73% از اعضای هیأت علمی در رشته های علوم انسانی وضعیت فرایند تبدیل ایده به پدیده رابه صورت ضعیف و فقط 4/3% از اعضاء هیئت علمی وضعیت ترجمان دانش در این حوزه را خوب ارزیابی کرده اند. رویکرد معادلات ساختاری نشان داد که مؤلفه های مذکور بر حوزه ترجمان دانش در علوم انسانی ایران تأثیر گذاشته است؛ بنابراین، می توانند ترجمان دانش در این حوزه نیز قابلبیت اجرا شدن دارد.در آن اجرایی شوند و بیشترین میانگین مربوط به شاخص کاربران (351/0) می باشد بنابراین الگوی تجربی سیر تبدیل ایده به پدیده در علوم انسانی ایران تبیین گردید. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد تبدیل ایده به پدیده ، تسریع کننده چرخه دانش وسرعت بخش سبب تسریع کاربردی کردن نتایج تولیدات علمی استیافته های پژوهشی خواهد شد. توجه به علوم انسانی و پژوهش های انجام شده در اینعلوم حوزه، باعث رشد معنوی و تفکر درونی جامعه و تشکیل و تکامل کرسی های نظریه پردازی شده و استفاده از یافته های این پژوهش ها تکامل فکری جامعه و تکمیل فرایند تبدیل ایده به پدیده را در پی خواهد داشت.