درخت حوزه‌های تخصصی

عوامل محیطی نقشی کلیدی در افزایش ماندگاری میراث مستند و مکتوب دارد. از این رو برای ایجاد شرایط محیطی مطلوب در آرشیوها و کتابخانه ها تعیین اهداف مرتبط با مدیریت محیطی برای رفع نیازهای حفاظتی این مجموعه ها، ضروری است همچنین اقدامات حفاظتی به منظور پیشگیری یا کند کردن روند فرسودگی منابع موجود در این مؤسسات باید برنامه ریزی و اجرا شود. مهمترین عوامل محیطی مؤثر بر دوام مجموعه های کتابخانه ای و آرشیوی شامل دما رطوبت نسبی نور ذرات معلق در هوا گازهای شیمیایی و عوامل بیولوژیکی می باشند؛ که کنترل و تنظیم این عوامل مقرون به صرفه ترین روش برای افزایش عمر مفید مجموعه ها است؛ بنابراین ارزیابی مستمر شرایط محیطی با ثبت و پردازش داده ها، ضروری است. در این مطالعه الزامات دامنه بهینه و اقدامات حفاظتی پیشگیرانه مندرج در برخی استانداردها و دستورالعمل های حفاظت و نگهداری از مواد آرشیوی و کتابخانه ای با هدف اطمینان از حفظ ایمن مواد و اشیاء حساس به فرسودگی بررسی شده است. به نظر می رسد با توجه به وابستگی ساز و کارهای فیزیکی شیمیایی و بیولوژیکی به دما و رطوبت نسبی و تأثیر متفاوت این پارامترها بر اقلام مجموعه ها تعیین یک محدوده ایمن جهانی برای دما و رطوبت نسبی و نوسانات مجاز آنها برای همه مجموعه ها غیر ممکن است؛ ولیکن استقرار استانداردهای بین المللی باید به عنوان یک استراتژی بلندمدت شناخته شود که به افزایش کیفیت فرآیندهای حفاظتی و بهبود سطح دانش حفاظت از منابع کمک می کند بر اساس مطالعات و تجربیات به دست آمده راهبردهای حفاظتی را بر اساس شرایط فیزیکی آثار دوام مناسب آن در طول زمان و شرایط محیطی نگهداری در طول دوره تاریخی می توان تعیین نمود.

امروزه سازمان ها با حجم و تنوع بسیار زیاد اطلاعات و دارایی های اطلاعاتی مواجه هستند که در سیستم های مختلف از جمله سیستم مدیریت دانش ، سیستم مالی و حسابداری، سیستم اتوماسیون اداری و سیستم اتوماسیون صنعتی و ... تولید شده و حفاظت از این اطلاعات ضروری است. از طرفی رایانش ابری، بعنوان نسل جدیدی از رایانش، یک مدل برای دسترسی فراگیر، راحت و به محض درخواست به مخزن منابع رایانشی به اشتراک گذاشته شده را ارایه می کند که مزایای متعدد آن سبب شده است تا سازمان ها گرایش زیادی به استفاده از آن داشته باشند. چالش اصلی در توسعه و پذیرش این مدل، اطمینان از برقراری، حفظ و مدیریت امنیت اطلاعات سازمان در محیط ابری است. در این مقاله، مبتنی بر ""روش شناسی تحقیق علم طراحی"" و همسو با روال های ""فرایند طراحی در تحقیق سیستم های اطلاعاتی"" الگوی طبقه بندی دارایی های اطلاعاتی سازمان مشتمل بر 355 نوع مختلف دارایی های اطلاعاتی سازمانی در هفت گروه و سه سطح ارایه شده است تا مدیران بتوانند با توجه به اهمیت هر یک از گروه دارایی ها برای بقای سازمان، کنترل های امنیتی متناظر را طرح ریزی کنند. در ادامه بمنظور هدایت سازمان در معماری امنیت اطلاعات خود در محیط رایانش ابری، متدلوژی مناسب برای تدوین معماری امنیتی ارایه شده است. متدلوژی ارایه شده به سازمان کمک می کند تا پس از شناسایی و طبقه بندی دارایی های اطلاعاتی خود متناسب با الگوی ارایه شده، نسبت به معماری امنیت اطلاعات خود بصورت بهینه و کارآمد اقدام نماید. معماری امنیتی پیشنهاد شده با بکارگیری این متدولوژی و الگوی طبقه بندی اطلاعات سازمانی ارایه شده با روش دلفی بر اساس نظر خبرگان مدیریت سازمان و متخصصان امنیت رایانش ابری، مورد بحث و تبادل نظر، اصلاح و نهایتا اجماع قرار گرفته است.

افزایش تعداد آسیب پذیری ها و پیچیدگی آنها در حوزه تبادل داده و اطلاعات، اهمیت مسئله کمی سازی آسیب پذیری ها را هم به جهت تعیین میزان آن و هم از نظر اولویت دهی و مدیریت منابع، بیش از پیش حائز اهمیت ساخته است. شبکه های رایانه ای به دلیل داشتن جایگاه پر اهمیت در زیر ساخت ارتباطی و تبادل داده ها و اطلاعات همواره در معرض آسیب پذیری های متعددی قرار داشته اند و این مسئله لزوم محاسبه کمی میزان آسیب پذیری ها را به منظور امکان دستیابی به شبکه هایی امن، بیش از پیش معطوف نظر محققان ساخته است. در این مقاله تلاش شده به منظور محاسبه کمی آسیب پذیری های شبکه، یک روش توسعه یافته بر پایه معماری امنیت 805 ITU-TX-و بر پایه ویرایش دوم سیستم امتیاز دهی آسیب پذیری متعارف (CVSS) پیشنهاد گردد. هدف روش پیشنهادی در این تحقیق، فراهم آوردن یک ساختار کمی سازی به منظور امکان شناسایی میزان آسیب پذیری ها و مدیریت مؤثر آنها می باشد.

هدف: شناسایی عوامل آسیب رسان به منابع آرشیوی و کتابخانه ایِ موجود در مخازن دستگا ه های دولتی برای تدوین معیار های حفاظت هماهنگ با استانداردهای بین المللی، کاهش هزینه های آتی در ضدعفونی و مرمت و به ویژه آسیب های انسانی بوده است. روش پژوهش: داده های حاصل از بازرسی و نمونه برداری از مخازن برون سازمانی 17 نهاد دولتی و شرایط محیطی 63 مخزن آنها پایش، جمع بندی و پردازش شد؛ آلودگی های بیولوژیکی موجود در آنها شناسایی و با CFU مقایسه و پیشنهادهایی برای بهبود وضعیت به سازمان مربوطه ارائه شد. در این پایش ها، علاوه بر اندازه گیری دما، رطوبت، و نور، تعداد ریزاندامگان های[1] موجود در هوای مخازن بررسی و با مقادیر استاندارد تطبیق داده شد.آنگاه، داده های مربوط به تأثیرنور، دما، و رطوبت بر رشد ریزاندامگان ها ، استخراج و شناسه گذاری و با نرم افزار اس.پی.اس.اس. تجزیه و تحلیل شد.به سبب پیروی نکردن داده ها از توزیع نرمال در سنجش همبستگی عواملی مانند نور و دما با قارچ، از فرمول همبستگی اسپیرمن استفاده شد. نتیجه گیری: استانداردهای نور، رطوبت، و دما در اغلب مخازن رعایت نمی شود. معنا دار نبودن ارتباط رطوبت و وجود قارچ، نشان آن است که در 87% مخازن رطوبت کمتر از میزان استاندارد است.

یکی از مهمترین اهداف تدوین و تنظیم ترجمه اصطلاحات و فرهنگ لغات مرسوم در زبان ها، اشتراک و تبادل اطلاعات مکتوب و شفاهی به واسطه تفهیم صحیح موضوعات خاص از یک زبان به زبان دیگر است. فرهنگ واژگانی که به شرح زیر موجود است نیز در برگیرنده ی توضیحاتی از واژگان ساده تا تخصصی برگردانده شده از زبان انگلیسی به فارسی است که متناسب با رایج ترین کلمات کلیدی و فنی مرتبط با ادبیات کاربردی در نگهداری کتابخانه ای است و همچنین تلاش شده است تا مهم ترین و پرکاربردترین واژگان، حدالامکان به صورت بیان تصویری و به جهت استفاده مناسب در قالب راهنمایی فنی برای مطالعه حفاظتگران کتاب و کتابخانه تدوین گردد

هدف: هدف از این پژوهش شناسایی قارچ­های موجود بر نسخ خطی آرشیو موزه و کتابخانه­ی ملی ملک و تأثیرات ناشی از آن­ها بر کاغذ و سلامت افراد در تماس با آثار است روش / رویکرد پژوهش: در این پژوهش روش یافته­اندوزی میدانی، آزمایشگاهی و کتابخانه­ایست. ابتدا آثار بر اساس تأثیرات بصری قارچ­ها، در شش دسته­ی کلی قرار گرفتند و سپس نمونه­هایی از آثار شاخص هر دسته به منظور کشت و شناسایی قارچ، در شرایط استریل برداشته­شد. جهت کشت از محیط سابورو دکستروز آگار استفاده شد و قارچ­ها بر اساس خصوصیات و ویژگی­های ماکروسکپی، میکروسکپی و مرفولوژی شناسایی شدند. سپس بر اساس نتایج حاصل، تأثیرات آن­ها بررسی شد. یافته­ها و نتایج پژوهش: بررسی­ها نشان می­دهد که قارچ­های موجود بر آثار کاغذی موجود در آرشیو موزه و کتابخانه­ی ملی ملک به ترتیب پراکنش شامل کلادوسپوریوم (هرباریوم)، پنی­سیلیوم (اکسپانسوم)، آسپرژیلوس نیجر، رایزوپوس (استولونیفر)، سفالوسپوریوم، آسپرژیلوس گلاوکوس و آلترناریا آلترناتا است، که جز قارچ­های سلولوتیک­اند، و با تولید آنزیم­های سلولاز، منجر به تخریب ساختاری سلولز کاغذ و تغییرات بصری متفاوت بر آن­ها می­شوند. بر این اساس قارچ کلادوسپوریوم (هرباریوم) عامل ایجاد لکه­های درشت آبی تیره تا سیاه، آسپرژیلوس نیجر لکه­هایی به شکل نقاط کوچک سیاه، آسپرژیلوس گلاوکوس لکه­های قهوه­ای، آلترناریا آلترناتا لکه­های تیره قهوه­ای تا سیاه، سفالوسپوریوم لکه­های گلبه­ای و صورتی تا قرمز مایل به قهوه­ای و قارچ­های رایزوپوس (استولونیفر) و پنی­سیلیوم (اکسپانسوم) نیز لکه­های زرد روشن تا زرد مایل به قهوه­ای در آثار بررسی شده، است. علاوه­بر این با توجه به قابلیت تولید مایکوتوکسین و سموم مختلف، این قارچ­ها مشکلات متعددی را برای سلامتی افراد ایجاد می­کنند. از این­رو لزوم درمان سریع­تر این آثار امری روشن است.

مجموعه میراث فرهنگی هر کشور، از جمله یادگارهای ارزشمند و گنجینه های بیبدیل مادی و معنوی آن ملت به شمار میرود. میراث فرهنگی، دستاوردهای بشری است که بیانگر زیرساختهای فکری، علمی و اجتماعی جوامع است و هویت آنها را متجلی میسازد. در این حوزه، ایران دارای جایگاهی بس رفیع و ارزنده است. ایران با پیشینه چندین هزار ساله خود، همواره در بین ملتها بر تارک تمدن بشریت درخشیده است. کتابهای خطی ایران در میان مواریث فرهنگی جهان، جایگاهی ویژه دارند؛ زیرا هر یک به نوعی تجلیگاه علوم، فنون و هنرهای گوناگون بشر و بخصوص نسل پیشرو و هوشمند ایرانی، قلمداد میشوند. در پژوهش حاضر، با روش سندی، عوامل خروج نسخه های خطی از کشور و راه های مقابله با این پدیده بررسی و تجزیه و تحلیل شده است. پدیده هایی همچون سرقت، خروج قانونی و غیر قانونی (قاچاق) کتابهای خطی، از منظرهای گوناگون بررسی شده اند. همچنین، نقش و وظایف دولت، کتابخانه ها و مجموعه داران تبیین شده است. از جمله مهم ترین موارد در رابطه با خروج کتابهای خطی میتوان به عوامل حفاظتی، امنیتی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، حکومتی و قانونی اشاره نمود

این مقاله با دید تحلیلی، مسئله از دست دادن منابع را در کتابخانه ها ـ با نگاهی به کتابخانه های آستان قدس رضوی ـ مورد بررسی قرار میدهد و ضمن اشاره به روشهای مرسوم حفظ و نگهداری منابع، به محدودیتهای هر یک از آنها نیز به صورت اجمالی میپردازد و راهکارهای جنبی به کار گرفته شده برای کاهش نگرانی کتابداران و ابوابجمعداران نسبت به منابع از دست رفته ازجمله مسئله افت و میزان آن را بررسی مینماید. پس از آن، بحث اصلی یعنی پیامدهای نگرانی مدیران و ابوابجمعداران بر مدیریت منابع را مورد تبیین قرار میدهد و در نهایت راهکارهایی را برای کاهش نگرانی کتابخانه ها تحت عناوین بازنگری در مورد میزان درصد افت منابع، پیگیری نظام مند دیرکرد منابع کتابخانه، انجام رف خوانی منظم و دقیق، اختصاص درصد افت قانونی متغیر برای کتابهای خاص، اختصاص درصد افت قانونی متغیر برای انواع کتابخانه ها ارائه مینماید.

در این نوشته کیفیت هوای مناسب داخل کتابخانه برای مراجعهکننده و منابع کتابخانه ای توضیح داده شده است . روشهای پیشگیری از آتش سوزی، سر و صدا، گرد و غبار و هوای آلوده و سمّی در محیط کتابخانه، همراه با ذکر جزئیات ارائه و ضرورت و نحوة تهیه روشناییمناسب، گرمای استاندارد، میزان رطوبت لازم و یکنواخت، تهویه و جابجایی هوا بر اساس استانداردهای کتابخانه ها ذکر گردیده است. همچنین، وضعیت هوای داخل ساختمان کتابخانه های دانشگاهی ایران و نوع وسایل و تجهیزات تأمینکننده شرایط هوای مناسب بررسی و در قالب جدولهایی ارائه شده است. با توجه به ارزان بودن قیمت انرژی در ایران، اکثر کتابخانه های مورد بررسی شرایط و امکانات لازم برای تأمین هوای مناسب در کتابخانه ها را فراهمکرده اند. از طرفی، نظر به اینکه کتابداران نقش و مسئولیت کمتری در طراحی و ساخت کتابخانه ها دارند، تهیه بعضی از امکانات مانند وسایل و تجهیزات کنترلکننده رطوبت و گرد و غبار درکتابخانه های دانشگاهی ایران کمترمورد توجه بوده است