درخت حوزه‌های تخصصی

مقدمه: ارزیابی های کمی از معیارهای مناسب جهت تأیید یا رد انتخاب منابع اطلاعاتی کتابخانه ها به شمار می روند. از طریق این ارزیابی ها می توان تناسب بین منابع انتخاب شده با نیازهای جامعه ی استفاده کننده ی کتابخانه را با توجه به میزان استفاده ی آنان از منابع بررسی نمود. هدف از پژوهش حاضر، تعیین هزینه- سودمندی کتاب های فارسی مربوط به رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی در دانشگاه علوم پزشکی اهواز بود. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بود که پس از توصیف و بررسی وضعیت موجود، به ارزیابی کمی استفاده از کتاب های مربوط به رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی موجود در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و تحلیل هزینه- سودمندی آن ها پرداخته شد. جامعه ی آماری را کلیه ی کتاب های فارسی مربوط به رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی در کتابخانه های دانشگاه مورد نظر تشکیل می داد (109 عنوان و 508 نسخه). ابزار جمع آوری داده ها، سیاهه ی محقق ساخته بود که روایی محتوایی آن توسط متخصصان کتابداری تأیید شد. داده ها با استفاده از نرم افزار کتابخانه ای جمع آوری شدند. آمار مورد استفاده، آمار توصیفی و استفاده از فرمول هزینه- سودمندی بود. یافته ها: میانگین هزینه ی تمام شده برای هر بار استفاده از کتاب های مورد بررسی 4589 ریال بود که هزینه ی به نسبت زیادی به حساب می آید. کمترین هزینه (2913 ریال) برای هر بار استفاده، به کتاب های دارای سال نشر 1381 و بیشترین هزینه (31413 ریال) نیز به کتاب های منتشر شده در سال 1384 اختصاص داشت. هزینه- سودمندی کتاب ها بر حسب موضوع نشان داد که کمترین هزینه- سودمندی مربوط به کتاب های مربوط به مجموعه سازی کتابخانه ها می باشد (755 ریال) و پس از آن به ترتیب موضوعات مرجع شناسی (2777 ریال)، مدیریت کتابخانه (2877 ریال) و سازماندهی (5693 ریال) در رده های بعدی قرار دارند. نتیجه گیری: بررسی هزینه- سودمندی کتاب های مورد بررسی نشان داد که هزینه ی هر بار استفاده از این کتاب ها برای کتابخانه گران تمام شده و مقرون به صرفه نیست. از نظر موضوعی نیز کتاب های مربوط به درس مجموعه سازی نسبت به قیمت تمام شده ی آن ها، میزان استفاده ی بیشتری توسط استفاده کنندگان داشته اند، بنابراین نسبت به سایر کتاب های فارسی مربوط به رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی بیشتر مقرون به صرفه بوده اند.

هدف: واژه­های عنوان و چکیده­پایان­نامه­ها با توصیفگرهای تعیین شده در نمایه سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران با یکدیگر مقایسه شده است. روش گردآوری و تحلیل داده ­ ها : ابزار گردآوری داده­ها سیاهه وارسی است. جامعه پژوهش ۱۸۹۵۱ پایان­نامه از سال ۱۳۸۰ تا پایان سال ۱۳۸۷ است. از این تعداد به روش نمونه­گیری و با استفاده از جدول کرجسی و مورگان تعداد ۳۸۰ مورد از بین ۴ گروه علمی فنی- مهندسی و علوم پایه، علوم پزشکی، علوم انسانی و هنر انتخاب شدند. یافته ­ها: میزان مطابقت واژه­های عنوان با توصیفگرهای موجود در نمایه سازمان، ۴۷ درصد و میزان مطابقت واژه­های چکیده با توصیفگرها ۵/۵۳ درصد بوده است. میزان مترادف بودن واژه­های عنوان با توصیفگرهای موجود در نمایه سازمان، ۶/۲۴ درصد و میزان مطابقت واژه­های چکیده با توصیفگرها حدود ۷/۲۴ درصد ارزیابی شد. دو فرضیه مذکور در پژوهش نیز تایید شد. حدود ۷۵ درصد توصیفگرها واژه­های عنوان و چکیده یا مترادف آنها هستند.

هدف: هدف از این پژوهش تعیین میزان جامعیت، مانعیت و مدت زمان جست وجو در دو پایگاه نما و نمایه و همچنین مقایسه دو ابزار نمایه سازی اصطلاحنامه و رده بندی ده دهی دیویی در این دو پایگاه است. روش: این پژوهش با استفاده از روش پیمایشی- تحلیلی صورت پذیرفته است. اطلاعات مورد نیاز آن با مشاهده مستقیم منابع پایگاه مقالات نما و نمایه گردآوری شده است. جامعه آماری، مقالات مشترک در دو پایگاه مقالات فارسی نما و نمایه در دو حوزه موضوعی کتابداری و اطلاع رسانی و تاریخ (610 مقاله) است که 240 مقاله به روش نمونه گیری نسبی و تصادفی انتخاب گردید. یافته ها: یافته های پژوهش نشان می دهد که میزان جامعیت (در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و تاریخ) در پایگاه نما 56 درصد و در پایگاه نمایه40 درصد و میزان مانعیت (در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی و تاریخ) در پایگاه نما 58 درصد و در پایگاه نمایه 35 درصد، و نیز مدت زمان جست وجو در پایگاه نما 1 دقیقه و 13 ثانیه و در پایگاه نمایه 2 دقیقه و13 ثانیه است. استفاده از آزمون آماری تی برای نمونه های مستقل در این پژوهش بیانگر این است که از نظر جامعیت، مانعیت و مدت زمان جست وجو اختلاف معنی داری بین پایگاه نما و پایگاه نمایه وجود دارد؛ اما همبستگی در این معیارها در دو پایگاه مستقیم و معنی دار است. نتایج به دست آمده از پژوهش نشان می دهد که پایگاه نما از نظر میزان جامعیت و مانعیت و مدت زمان جست وجو در وضعیت مطلوب تری نسبت به پایگاه نمایه قرار دارد و می توان گفت استفاده از اصطلاحنامه در نمایه سازی پایگاه نما بر نتایج بازیابی از آن پایگاه تأثیر مثبت و موثر گذاشته است. اصالت/ارزش: براساس نتایج پژوهش جست وجوگران اطلاعات می توانند در انتخاب پایگاه متناسب با نیاز خود بهتر تصمیم گیری کنند و نیز طراحان پایگاه ها دریابند که برای تولید پایگاه از کدام زبان کنترل شده در سازمان دهی منابع استفاده کنند.

هدف:هدف پژوهش حاضر، میزان تاثیرفعالیت های فرهنگی در ارتقاء میزان امانت، به منظور ایجاد علاقه به مطالعه در بین دانش آموزان می باشد. روش: روش پژوهش حاضر، نیمه تجربی با استفاده از طرح پیش آزمون و پس آزمون برای یک گروه می باشد. ابزار تحقیق شامل 2 پرسشنامه ( پیش آزمون با 4سوال و پس آزمون با 8سوال) می باشد. جامعه آماری 86 دانش آموز شامل سه کلاس اول راهنمایی (دوکلاس 29نفره و یک کلاس 28نفره) در سال تحصیلی 92-93 بوده است. برای بررسی فرضیه ها و سوالات پرسشنامه از آزمونهای مقایسات زوجی و آزمون کای دو استفاده شده است. یافته ها: طبق نتایج، بررسی میزان ارتقاء امانت و علاقمندی دانش آموزان به مطالعه با استفاده از فعالیتهای فرهنگی با تحلیل پاسخ در پیش آزمون، تعداد(نفریا44.2درصد)گزینه دوباردرماه، را انتخاب کردند.این تعداد در پس آزمون تغییر یافته به طوریکه تعداد(45 نفر یا 52.3درصد)گزینه سه باردر ماه با بیشترین درصد، بوده اند، در مقایسه با پاسخ دهندگان در پیش آزمون و پس آزمون تعداد امانت ماهانه افزایش یافته است بنابراین میزان علاقمندی به مطالعه سیر صعودی داشته است. بعد از آزمون فرضیه اول پژوهش، ازطریق آزمون مقایسات زوجی مبنی بر تاثیر برنامه های فرهنگی در ارتقاء میزان امانت و علاقمندی مطالعه، بین دانش آموزان مورد تایید قرار گرفت به گونه ایکه تفاوت معنادار بین پاسخ ها درپیش آزمون و پس آزمون دیده شد. همچنین بعد ازآزمون فرضیه دوم با آزمون کای دو مبنی بر تاثیراجرای فعالیتهای فرهنگی با رعایت انگیزه های درونی و فعالیتهای فرهنگی (همراه با) رعایت انگیزه های بیرونی نیز مورد تایید قرار گرفت. با توجه به p- مقدار = 0.006 و کمتر بودن آن از 0.01، می توان نتیجه گرفت که در سطح معناداری یک درصد ارتباط معناداری بین تاثیر فعالیتهای فرهنگی با رعایت انگیزه های درونی و فعالیتهای فرهنگی همراه با رعایت انگیزه های بیرونی وجود دارد. اصالت/ارزش: این پژوهش در زمینه تاثیر فعالیت های فرهنگی بر ارتقاء میزان امانت و ایجاد علاقمندی بر مطالعه در بین دانش آموزان است. نتایج این پژوهش می تواند به مسئولان کتابخانه های عمومی در برنامه ریزی وتهیه فعالیت های فرهنگی به منظور تشویق فرهنگ مطالعه در بین دانش آموزان یاری نماید.

هدف: ارزیابی مؤلفه های رابط کاربر موتورهای جستجوی فارسی. روش/ رویکرد پژوهش: این پیمایش با استفاده از پرسشنامه، دیدگاه 297 دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا (س) را در سال 1391 بررسی کرده است. یافته ها: بیش از نیمی از دانشجویان اهمیت 56 معیار رابط کاربر را زیاد و بسیار زیاد دانستند. از میان معیارها، ""امکان محدود کردن جستجو به فیلد موضوع"" با درصد فراوانی تجمعی زیاد و بسیار زیاد (1/87) بیش از همه مهم تلقی می شود. ""راهبری""، با میانگین رتبه 12/5 اولویت بالاتری دارد. در دیدگاه دانشجویان دانشکده های مختلف نسبت به این رابط اختلاف معنادار وجود ندارد. نتیجه گیری: طراحان و مدیران موتورهای جستجوی فارسی به منظور صرفه جویی در وقت و هزینه کاربران، می توانند ترتیب مؤلفه ها و معیارهای پذیرفته شده این پژوهش را در طراحی رابط کاربر موتورهای جستجو مد نظر قرار دهند.

هدف این مقاله، تحلیل فعالیت دانشمندان حوزه نانوفنّاوری ایران در قالب شاخص های پراستنادی، پرتأثیری، و پرکاری است. جامعه آماری این پژوهش کل مدارک پژوهشگران نانوفنّاوری ایران در نمایه استنادی علوم در سال های 1991 تا 7 آگوست 2011 (4605 رکورد) بوده است. یافته ها نشان داد که شاخص همکاری در هر مدرک 39/3 است. بیشترین شاخص همکاری در سال 1997 با 6 نویسنده در هر مدرک بوده است. درجه همکاری پژوهشگران نانوفنّاوری ایران 96/0 بوده که حاکی از گرایش بیشتر نویسندگان این حوزه به هم تألیفی است. با توجه به ضریب همکاری کلی (64/0)، نویسندگان این حوزه تمایل بالایی به تولید مدارک علمی مشارکتی دارند. سال 1997، بالاترین ضریب مشارکت (83/0) و سال 1991 کمترین ضریب مشارکت (5/0) را به خود اختصاص داده اند.

این مقاله به تشریح توسعه رویکردی عملی درفراهم سازی تسهیل دانش در یک سازمان پژوهشی بزرگ میپردازد. مقاله از نوع مطالعه موردی است که با بررسی آزمایشگاه علوم و فناوری و صنایع نظامی انگلیس (آفصا) و رویکرد بخش خدمات دانشی آن، به تسهیل سازی دانش پرداخته است. از یافته ها میتوان به در دسترس بودن آسان متخصصان موضوعی/اطلاعاتی سازمان، همچنین شکل گیری غیر رسمی شبکه های دانشی موازی با شبکه های رسمی درون سازمان اشاره کرد که باعث میشود جمع آوری و استفاده از اطلاعات به نحو مؤثرتری انجام گیرد. در این پژوهش خدمات مؤثر، فلسفه و ابزار بهبود استفاده مؤثر و مجدد از اطلاعات و دانش واحد معرفی میشود. علاوه بر این، حرکتی ثابت از تدارک خدمات استاندارد به سوی یک فضای کارشناسی اطلاعاتی وجود دارد. از مفاهیم نو ارائه شده در این مقاله، ارائة تعریفی مجدد از نقش خدمات کتابخانه و اطلاع رسانی است که با نیازهای قرن بیست و یکم تطابق بیشتری دارد

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی وضعیت درونداد و بروندادهای جریان اطلاعات در مراکز تحقیقاتی وابسته به مراکز آموزش عالی کشور از دیدگاه پژوهشگران انجام گرفته است. روش: برای گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته که روایی و پایایی آن تأیید شد، استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش شامل 200 مرکز تحقیقاتی وابسته به وزارت "" علوم، تحقیقات و فناوری"" ، "" وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی"" و "" دانشگاه آزاد اسلامی"" بود که در هر مرکز رؤسای مراکز تحقیقاتی، معاونین پژوهشی، مدیران پژوهشکد ه های وابسته به مراکز مذکور، مدیران گروه های علمی، مدیران کتابخانه ها و اعضای هیأت به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد و 770 پرسشنامه ارسال گردید و 562 پرسشنامه ( 72.99 درصد) تکمیل شد. یافته ها: در مرحله درونداد (گردآوری و استفاده از اطلاعات) قال بهای الکترونیکی بیشتر از قال بهای چاپی، در مرحله پردازش (تولید و ذخیره اطلاعات) قال بهای چاپی بیشتر از قال بهای الکترونیکی و در مرحله برونداد (اشاعه اطلاعات) قال بهای چاپی بیشتر از قال بهای الکترونیکی مورد استفاده قرار م یگیرد. تحلیل یافت هها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس نشان داد که میزان استفاده از انواع مختلف قال بها در هر سه مرحله درونداد، پردازش و برونداد در مراکز پژوهشی مورد مطالعه به صورت معن یداری متفاوت است. در مرحله استفاده، پژوهشگران بر منابع الکترونیکی بیشتر از منابع چاپی تأکید داشتند، اما در مرحله تولید و اشاعه قالب چاپی بیشتر از الکترونیکی مورد تأکید قرار گرفت. به طور کلی، می توان گفت که جریان اطلاعات در مرحله درونداد از وضعیت مناسب تری نسبت به مرحله پردازش و برونداد برخوردار است.