درخت حوزه‌های تخصصی

در این نوشته به عناصر مندرج در 3 سطح توصیف فهرستنویسی «قواعد فهرستنویسی انگلوامریکن» اشاره گردیده و نشان داده شده که کتابخانه ملّی جمهوری اسلامی ایران در فهرستنویسی کتاب های فارسی گاه از سطح دوم و گاه از برخی عناصر سطح سوم استفاده کرده است.چون برگه های فهرست کتابخانة ملی در همة انواع کتابخانه ها مورد استفاده است. مؤلف شیوه ای نوین و در عین حال ساده برای فهرستنویسی در سطح اول و دوم پیشنهاد کرده که در انواع کتابخانه ها میتواند کاربرد داشته باشد

هدف: این پژوهش با هدف تعیین میزان تخصص گرایی مجله های علمی – پژوهشی علم اطلاعات و دانش شناسی فارسی به توزیع فراوانی و پراکندگی موضوعی مقالات این مجله ها طی سال های 1387 تا 1391 پرداخت. روش: 894 مقاله منتشر شده در مجله های علمی – پژوهشی علم اطلاعات و دانش شناسی فارسی با روش تحلیل محتوا مورد بررسی قرار گرفتند و با استفاده از طبقه بندی موضوعی لیزا تحلیل موضوعی شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که تعداد 833 عنوان مقاله (93.17 درصد) با موضوع های مرتبط و تعداد 61 عنوان مقاله (6.82 درصد) با موضوع های غیرمرتبط با علم اطلاعات و دانش شناسی در این مجله ها منتشر شده است. همچنین نتایج پژوهش بیانگر آن است که در بیش تر مجله ها هیچ گونه تناسبی بین موضوع و نام مجله وجود ندارد و تنها مجله های تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی، تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی و گنجینه اسناد به صورت تخصصی فعالیت کرده اند. اصالت /ارزش: این پژوهش می تواند به تعیین الگوی رفتاری پژوهشگران در استفاده و انتخاب مناسب ترین منابع در یک حوزه تخصصی منجر شود، همچنین به دست اندرکاران مجله اعم از صاحب امتیاز، سردبیر و هیات تحریریه مجله جهت بهبود وضعیت مجله و به مجموعه سازان و جامعه استفاده کنندگان کتابخانه ها و مراکز اطلاعاتی، در امر انتخاب مجله ها کمک نماید.

مقالة حاضر گزارشی است از طرح ایجاد پایگاه مستند موضوعی فارسی در کتابخانة مرکزی و مرکز اطلاع رسانی دانشگاه فردوسی مشهد که دربرگیرندة موضوع های کلیة کتاب های فهرست شدة کتابخانه های این دانشگاه میباشد.فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی موجود در کتابخانه های دانشگاه فردوسی با خدمت سیساله به بازنگری، اصلاح و تکمیل نیاز دارد. گزینش و ساخت موضوعات جدید، تطبیق آن ها با یافته های قبلی، روزآمدسازی واژه ها، بررسی همخوانی آن ها با موضوع های کتابخانة کنگره آمریکا و کتابخانة ملی ایران با درنظرگرفتن اقتضای فرهنگی و زبانی، مراحل کار را دربر میگرفت. ویراستاری و تکمیل فهرست سرعنوان های موضوعی فارسی کتابخانه که با همکاری یک گروه کاری منتخب، با دقت و با صرف ساعت ها وقت انجام گرفت دسترسی به یک پایگاه مستند موضوعی مطمئن و مستند را در سیستم شبکه ای کتابخانه ممکن ساخت.

هدف: هدف اصلی این پژوهش تعیین میزان کاربست مؤلفه های سازمان یادگیرنده در کتابخانه های عمومی استان خوزستان از دیدگاه کارکنان کتابخانه های استان است. روش: در این پژوهش که نوعی نگرش سنجی به شمار می رود، از پیمایش توصیفی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش 200 نفر از کارکنان دارای مدرک کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد کتابخانه های عمومی استان خوزستان بوده است. ابزار گردآوری داده پرسشنامه بود. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی از قبیل آزمون t تک گروهی، آزمون t برای گروه های مستقل و آزمون F استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که از نظر کارکنان، میزان به کارگیری مؤلفه های سازمان یادگیرنده در کتابخانه های عمومی استان خوزستان در وضعیت مطلوبی قرار ندارد. از بین مؤلفه های سازمان یادگیرنده تنها مؤلفه «چشم انداز مشترک» بالاتر از میانگین قرار داشت. همچنین تفاوت معنی داری بین مدرک تحصیل، رشته تحصیلی، نوع مسؤلیت و جنسیت کارکنان و نظرشان در خصوص به کارگیری مؤلفه های سازمان یادگیرنده وجود نداشت. اصالت/ارزش: امروزه کتابخانه های عمومی با ظهور فن آوری های اطلاعاتی و تغییرات اجتماعی وسیع با تغییرات اساسی مواجه شده اند. در چنین وضعیتی، کتابخانه های عمومی باید یاد بگیرند در محیط پر از تغییرات وسیع اجتماعی، پیشرفت های پرشتاب فن آوری و رقابت فزاینده به طور موفق عمل کنند. این مقاله سعی دارد ضمن پرداختن به موضوع سازمان یادگیرنده که در مباحث مدیریتی کتابخانه های عمومی کمتر بدان پرداخته شده است، نقاط ضعف و قوت کتابخانه های عمومی برای تبدیل شدن به یک سازمان یادگیرنده را روشن کند.

پژوهش حاضر با بررسی پایگاه های وب دولتی در قالب مطالعه ی طولی، سیر رشد جنبه ای از حکومت الکترونیک را در ایران رصد کرده است. پایگاه های وب به عنوان جلوه ای از حکومت الکترونیک و میانجی شهروندان ایرانی و حکومت در نظر گرفته شده است. این مقاله با ارایه ی الگویی برای ارزیابی پایگاه های وب دولتی در سه سطح اطلاعاتی، ارتباطی (تعاملی) و تراکنشی، به بررسی مقایسهای پایگاه وب دستگاه های دولتی ایران در دو دوره ی زمانی بهمن 1384 و بهمن و اسفند 1389 پرداخته است. مدل ارزیابی این مقاله یک مدل سه مرحله ای تکاملی بوده که از «مدل تحلیل حکومت الکترونیک یونسکو» ایده گرفته است. در مدل پژوهش حاضر، حکومت الکترونیک «به مثابه کاربرد فناوری های نوین ارتباطی و اطلاعاتی در حکومت و تغییرات ایجادشده در ساختار، ماهیت و نحوه عملکرد حکومت» تعریف شده است.16 مقوله و مجموعا 61 زیرمقوله در سه سطح یادشده برای ارزیابی 51 پایگاه وب دولتی در دوره ی اول و 41 پایگاه وب در دوره ی دوم به کار رفته است. بر اساس یافته های این پژوهش، پایگاه های وب دولتی ایران به وی&zwj&zwjژه در دوره ی اول پژوهش، در نخستین پله های حکومت الکترونیک قرار داشته اند و شواهد اندکی وجود داشته که نشان بدهد حرکتی خارج از مرحله ی انتشار اطلاعات در میان آنها صورت گرفته است. گذشت بیش از پنج سال از زمان بررسی دوره ی اول پژوهش، تغییر چندانی را در سطح پایگاه های وب دولتی نشان نداده است. بر این اساس، همچنان تعداد اندکی از پایگاه های وب از قابلیتها و گزینه های تعاملی برخوردار بوده و درصد اندکی از آنها وارد سطح دوم، یعنی ارتباطات شده اند.

هدف: تعیین اینکه کدامیک از پایگاه های استنادی سنتی (وب آوساینس و اسکوپوس) و استنادهای اخذشده از محیط وب (گوگل اسکالار و گوگل) در ردیابی استنادهای حوزه علوم انسانی بهتر عمل می کنند روش/ رویکرد پژوهش: روش علم سنجی است. 211 مقاله پژوهشی از 21 مجله دسترسی آزاد در حوزه علوم انسانی در سال 2008 نمونه را تشکیل می دهد. نمونه گیری به روش طبقه ای نسبی انجام شده است. یافته ها: استنادهای گوگل اسکالار در حوزه مجلات دسترسی آزاد علوم انسانی خیلی بیشتر از وب آوساینس است. تقریباً نیمی از استنادهای وب آوساینس در پایگاه گوگل اسکالار وجود دارد و همچنین یک چهارم منابع وب آوساینس در گوگل موجود است. استنادهای گوگل اسکالار نشان داد این پایگاه علاوه بر زبان انگلیسی سایر زبان ها را هم پوشش می دهد. نتیجه گیری: پیشنهاد می شود برای به دست آوردن تصویر جامع از تأثیر مقالات علوم انسانی، از چندین ابزار به صورت جمعی استفاده شود؛ و گوگل اسکالار می تواند یکی از آنها باشد.

بیش از نیمی ازکتاب های منتشرشده را تالیف ودرصد بالایی از مولفین و مترجمان را مردان تشکیل داده اند.از ده رده موضوعی ،بیشترین درصد به ادبیات وکمترین درصد به زبان تعلق دارد.کتاب های مرجع که مستقل از ده رده اصلی مورد بررسی قرار گرفته اند جمعاً 2/7 درصد کل انتشارات را در بردارند .

مقاله حاضر ترجمه فصلی از کتاب «پژوهش کیفی در مدیریت اطلاعات»[1] است که به معرفی یک رویکرد روش شناختی برای مطالعه کاربرد اطلاعات و نظام های اطلاعاتی ایجادشده پس از سال 1972 به بعد میپردازد. این رویکرد (یعنی معنابخشی) برای مطالعة نیازها، انگاره ها، و رضایتمندی کاربران بالفعل و بالقوه نظام های اطلاعاتی و ارتباطی به کار میرود. در بخش نخست، مفروضات و بنیادهای نظری این روش مطرح میشود. پس از آن، توصیف خود روش و روش های برآمده از آن آمده است.