درخت حوزه‌های تخصصی

امروزه در جوامع چند زبانه، بسیاری از والدین به جای این که با فرزندان خود به زبان مادری صحبت کنند ترجیح می دهند با آنها به زبان غالب در آن جامعه صحبت کنند. این پدیده در میان گویشوران کردی کلهری در جامعه چندزبانه ایران نیز رایج می باشد. دوزبانگی، به دلیل شایع بودن، مورد توجه و علاقه بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است. برخی مطالعات شواهدی مبنی بر تایید تأثیر مثبت دوزبانگی بر یادگیری زبانهای دیگر فراهم آورده اند در حالی که برخی دیگر عکس این را نشان داده اند. پژوهش حاضر به بررسی این موضوع پرداخته است که آیا دانش آموزان کلهری که فقط به فارسی صحبت می کنند با آنهایی که هم فارسی و هم کردی کلهری صحبت می کنند از نظر یادگیری زبان انگلیسی تفاوتی دارند یا خیر. این پژوهش همچنین رابطه بین جنسیت و طبقه اجتماعی و دو زبانگی و تک زبانگی را مورد بررسی قرار داده است. به همین منظور، داده های لازم از 400 نفر دانش آموز (200 نفر تک زبانه و 200 نفر دو زبانه) کرد کرمانشاهی که زبان مادری والدینشان کردی کلهری بود جمع آوری شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین جنسیت و دو زبانگی و تک زبانگی رابطه معناداری وجود ندارد و بسیاری از دانش آموزان طبقه پایین اجتماعی به صورت دو زبانه بار آمده اند. به علاوه، دانش آموزان دو زبانه در یادگیری زبان انگلیسی موفق تر از تک زبانه ها بودند.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر تراکم هم آیی واژگانی بر درک مطلب زبان آموزان ایرانی و توانایی حدس زدن واژگان نا آشنا می باشد. به همین منظور هشتاد نفر زبان آموز با سطح بسندگی متفاوت از بین هشتاد و پنج نفر که در موسسه ی آموزش عالی زند در نیمسال اول 89-90 مشغول به یادگیری زبان انگلیسی بودند بر اساس نمراتشان در یک آزمون کوتاه شده ی تافل (1998) انتخاب شدند. از این تعداد، به طور تصادفی چهل نفر به گروه کنترل و چهل نفر دیگر به گروه آزمایشی اختصاص داده شدند. آزمون دیگری که در این تحقیق استفاده شد، آزمون هم آیی واژگانی بود که از دو متن تشکیل شده ( به صورت پیش آزمون و پس آزمون): یکی دارای تراکم هم آیی واژگانی بالا و دیگری با تراکم هم آیی واژگانی پایین که توسط خود محققین طراحی شده بود. در مرحله ی تجزیه و تحلیل داده ها، چند آزمون جفت های همگون و آزمون نمونه مستقل، و یک آزمون اندازه گیری تکرار دوسویه برای پاسخ به پنج سوال تحقیق به کار گرفته شد. نتایج بررسی نشان داد که متن ها با تاثیر تراکم هم آیی واژگانی بالا تأثیر مثبتی بر روی درک مطلب زبان آموزان دارد. و همچنین، زبان آموزان در پاسخگویی به اقلام واژگانی موجود در آزمون هم آیی واژگانی با تراکم بالا موفق تربودند. نتایج این پژوهش نشان داد که با وجود اینکه آموزش مستقیم هم آیی واژگانی کمک موثری به جواب دادن به اقلام واژگانی نکرد، ولی آموزش هم آیی واژگانی می تواند کمک شایانی به مهارت خواندن زبان آموزان بنماید. نتیجه ی آخر بدست آمده از این تحقیق این است که، سطح بسندگی متفاوت زبان آموزان بر روی عملکرد آنان با توجه به تراکم هم آیی واژگانی تآثیر بسزایی نداشت.

مطالعات جدید ترجمه بر وجود مترجم به عنوان یک واسطه فرهنگی دربین ملت های مختلف تأکید دارند و نشان می دهند که چگونه هویت یک مترجم و باورهای جنسیتی وی بر کارش تأثیرگذار هستند. در این پژوهش به مطالعه چگونگی ترجمه دو مترجم زن ایرانی از زبان و دیدگاه های یک نویسنده زن هندی در سطح واژگانی پرداخته ایم و تأثیرات احتمالی نگرش های ویژه جنسی– فرهنگی و جنسی– زبانی این دو مترجم را بر ترجمة شان بررسی کرده ایم؛ براین اساس، نه داستان کوتاه در مجموعه ای به نام مترجم دردها که نوشته لاهیری ، نویسنده هندی- آمریکایی است، انتخاب شد و گزینش واژگانی مترجمان براساس چارچوب نظری لیکاف (1990) و فرکلاف (1995) بررسی شد تا تأثیر زبان زنانه و نگرش های جنسیتی- فرهنگی مترجمان در کار ترجمه در مقایسه با متن اصلی مشخص شود. نتایج به دست آمده از این روش، جمع آوری و مقایسه شد و درقالب جدول هایی ارائه گردید و درنهایت، چنین نتیجه گیری شد که زنان مترجم شیوة خاص بیان و زبان زنانه نویسنده را تشخیص داده اند و آن را به اثر خود انتقال داده اند؛ اما ترجمة آن ها متأثر از باورها و نگرش های جنسیتی – فرهنگی شان بوده است

مقاله حاضر به معرفی دست نویسی از وندیداد ساده می پردازد که اخیراً در مشهد یافت شده است. بر اساس سرنگار کتاب، این نسخه را می توان از جمله نسخ رَسته یزشنی دانست که شامل یسنا، ویسپرد، وندیداد به همراه ادعیه و نیرنگ هاست که برای برگزاری آیین کهن یزشنی و خوانش در آن مراسم به کار می رفته است. این دست نویس را دو نویسنده در فاصله زمانی پنج ماه نوشته اند. کاتبِ نخستین بخش شَهمردان پسر بهرام پسر مرزبان پسر فریدون پسر بهرام پسر رستم پسر بُندار پسر شَهمردان پسر دینیار است که نسخه را در تاریخ گوش روز از ماه اَمرداد سال 1025 یزدگردی از روی نُسَخ پدرش، بهرام، و عمویش، فریدون، رونویسی کرده است. کاتبِ بخش دوم، فریدون پسر گوبَدشا پسر رستم پسر فریدون پسر گوبَدشا پسر رستم پسر بُندار پسر شَهمردان پسر دینیار، از عموزادگان کاتب اوّل، می باشد که این دستنویس را در آذرروز از ماه آذر همان سال (1025 یزدگردی) به انجام رسانیده است. این نسخه فرجامه سِومی نیز دارد که، در آن، فردی به نام جاماسپ پسر حکیم پسر اردشیر ادعا می کند که این نسخه را از دست نویس فریدون پسر گوبدشا رونویسی کرده است. با بررسی دست نویس هایی که تاکنون از خاندان مرزبان یافت شده شاید بتوان ردّی از نسخه اصلی و مادر را که، از آن، برای رونویسی سایر نسخ وندیداد استفاده می شده پیدا کرد.

نظریه سرمایه​گذاری در فراگیری زبان دوم (Norton, 1995) که معتقد است فراگیران زبان دوم که شخصیت غنی تری را برای خود در فضای زبان دوم متصور می شوند در فراگیری زبان دوم با جدیت بیشتری تلاش می کنند. در نتیجه هم شخصیت غنی تری را برای خود فراهم کرده و هم مهارت بیشتری در زبان دوم کسب می کنند. بهم پیوستگی و نقش متقابل بین زبان و فرهنگ و تاثیر آتی این دو بر شخصیت فراگیران زبان و میزان مهارت آنها در زبان دوم در بین 72 دانشجوی ایرانی مقطع کارشناسی ارشد زبان انگلیسی در دانشگاه علامه طباطبایی مورد مطالعه قرار گرفت. از میان انبوه ویژگیهای فردی پنج ویژگی فردی (همدلی​فرهنگی، آزاداندیشی، پیشگامی در برقراری ارتباط اجتماعی، ثبات احساسی و انعطاف پذیری) برای مطالعه مد نظر گرفته شدند. ویژگی فردی با استفاده از پرسشنامه سنجش ویژگیهای فردی و مهارت زبان دوم با استفاده از آزمون زبان انگلیسی (تافل) مورد سنجش قرار گرفتند. سپس رابطه بین ویژگیهای فردی و مهارت کسب شده در زبان انگلیسی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصله حاکی از این بودند که وقتی همه دانشجویان به عنوان یک مجموعه واحد مد نظر گرفته می شوند همبستگی بین ویژگیهای فردی دانشجویان و مهارت آنها در زبان انگلیسی چندان بارز نیست. اما وقتی دانشجویان با توجه به مهارت خود در زبان انگلیسی به سه گروه بسیار ماهر، متوسط، و ضعیف تفکیک شدند، همبستگی بین ویژگیهای فردی و مهارت زبان انگلیسی در گروه دانشجویان بسیار ماهر مثبت و بالا (62=r) مشاهده شد در حالی که همبستگی بین این دو متغیر در گروه ضعیف بسیار ناچیز مشاهده شد. نتایج این تحقیق تاییدی است بر نظریه سرمایه گذاری در فراگیری زبان دوم بدین معنا که فراگیران زبان دوم با هدف ایجاد تحول در شخصیت فردی و غنی تر کردن آن از طریق فراگیری یک زبان دوم می توانند در فراگیری مهارتهای زبان خود نیز موفق بوده و از مهارت بالاتری نسبت به دیگر فراگیران زبان برخوردار شوند.

این مقاله تلاشی است برای یافتن ردپای متون دیگر یا به عبارتی بینامتنیت در داستان شرق بنفشه اثر شهریار مندنی پور، نویسندة نسل سوم داستان نویسی ایران. خوانش بینامتنی مخاطب را از ارتباط یک متن با متون دیگر آگاه می کند و بنا بر نظریة بینامتنیت، هیچ متنی در انزوا شکل نمی گیرد و نمی توان آن را بدون ارتباط با متون دیگر خواند یا تفسیر کرد. در داستان شرق بنفشه حضور متون دیگر در متن اصلی به روشنی محسوس است و مؤلف نشانه هایی به کار می برد که با بررسی آن ها می توان جنبه های بینامتنی را تشخیص داد و منابع آن را شناخت. این تحقیق با استفاده از روش تحلیلی و بر اساس نظریة بینامتنیت و بررسی شواهد به دنبال اثبات این فرضیه است که وجوه اشتراک بین داستان شرق بنفشه و سایر آثار مورد بحث، ازجمله غزلیات حافظ، غزلیات شمس، تذکرة الاولیا، بوف کور و ... که در پاره ای موارد ماهیت تقلیدی پیدا می کند، اتفاقی نیست و انگیزة مؤلف از به وجود آوردن عمدی این مجموعه از روابط بینامتنی، ایجاد یک نظام معنایی در جهت رسیدن به مفهومی عرفانی در متن است. پیرنگ همسان، عرفان مشترک، اعتقاد به هستی در نیستی و قدم نهادن به وادی فنا از گزاره های مشترک این اثر با برخی متون دیگراست که در طول داستان از آن ها نام برده می شود. بررسی و تحلیل این اشتراکات در جهت نشان دادن بینامتنیت این اثر با سایر متون مورد بحث و خوانش اثری با مضمونی شرقی از دیدگاه بینامتنی به عنوان نظریه ای امروزی از مهم ترین دستاوردهای این مقاله است.

در این جُستار خواننده نخست با کلیاتی درباره مانویت و اسطوره آفرینش در کیش مانی آشنا می شود. آن گاه نگارنده، با تعریف نوع ادبی تمثیل و داستان تمثیلی، اسطوره آفرینش مانویت را به مثابه داستانی تمثیلی در نظر می گیرد و بر نقش تمثیل، در جایگاه یکی از ابزار های فن بلاغت در آسان فهم کردن اصول دینی، فلسفی و اخلاقی برای تودة مردم، تأکید می کند. با این مقدمات، تمثیلی مانوی به زبان پارسی میانه بر اساس الگوی اسطوره آفرینش مانی بررسی و تحلیل می شود. این داستان با بیانی نمادین به اسارت نخستین انسان در زندانِ ماده اشاره دارد. بررسی حاضر به یاری مقایسه شخصیت ها و عناصر سازنده اسطوره آفرینش مانی با این داستان تمثیلی صورت می گیرد.

بررسی فرآیند گفتمان مدار شکل گیری انگیزش فراگیران زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی موضوعی پژوهشی نسبتاً نوین است. از این رو، مطالعات اندکی در مورد نقش گفتمان فراگیران زبان انگلیسی به عنوان زبان خارجی در شکل گیری انگیزش آنان وجود دارد. مطالعه ی کنونی تلاش کرده است تا فرآیند گفتمان مدار شکل گیری انگیزش دو نفر (یک پسر و یک دختر) از دانشجویان ایرانی در دانشگاه شیراز، ایران، را بررسی کند. دراین مطالعه تحلیل داده ها با استفاده از چارچوب تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف (۲۰۰۳) نشان داد که انگیزش فراگیران زبان انگلیسی تک بعدی و ثابت نیست بلکه پیچیده، چند بعدی و متغیر است که به طور گفتمان مدار در تعامل دایمی بین فرد و موقعیت اجتماعی شکل می گیرد. همچنین، نتایج نشان داد که فرآیند گفتمان مدار شکل گیری انگیزش مستلرم تعامل همزمان چندین لایه از روابط بین فردی فراگیران، خود ایده آل آنها، و عواملی در موقعیتهای سیاسی، فرهنگی، و اجتماعی پیرامون می باشد.

پیشرفت های اخیر در زبانشناسی شناختی بر اهمیت و فراگیر بودن روش استعاره در زبان صحه گذاشته است. تاثیر این تحقیقات به طور قابل توجهی به پیشرفت در کار آموزی های آموزشی و تهیه ی مواد و مطالب درسی مفید بوده است. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر آموزش 2 روش تمرکز بر شکل دستوری(شکل-محور) و تمرکز بر کل دستور(ساختار-محور) در یادگیری زبان استعاری توسط زبان آموزان سطح متوسطه صورت گرفت. ابتدا٬ 60 زبان آموز سطح متوسطه که از نظر مهارت زبانی و توانش استعاری همسان بودند به 3 گروه تقسیم شدند: 2 گروه آزمایشی و 1 گروه کنترل. یکی از گروه های آزمایشی با استفاده از 20 متن انگلیسی در معرض آموزش شکل- محور قرار گرفت. گروه آزمایشی دوم از طریق ساختار- محور اصطلاحات استعاری را فرا گرفتند. گروه کنترل در معرض آموزش معمول قرار گرفتندودر دو آزمونی که قبل و بعد از آموزش از 2 گروه آزمایش گرفته شد، شرکت کردند. تحلیل هم پراکنش به همراه یک تحلیل واریانس 3 طرفه مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که گروهی که به صورت شکل-محور آموزش داده شدند عملکرد بهتری در پس آزمون داشتند. بنابر این٬ بین توانش استعاری و روش شکل-محور همبستگی مثبت وجود دارد. همچنین، این امکان وجود دارد که توانش استعاری زبان آموزان از طریق روش شکل-محور افزایش یابد.

در این گفتار به واژة bayaspān در زبان پهلوی پرداخته شده است. این واژه تنها به معنی «پیک شاهی، پیغام آور» در فرهنگ های موجود زبان پهلوی درج شده است و معنی و کاربرد دیگر آن از قلم فرهنگ نویسان افتاده است. نویسنده، ضمن یادآوری واژة bayaspān به معنی «نوعی ازدواج» در متون فقهی و حقوقی زبان پهلوی و آوردن نمونه و مثال از آن متون، استدلال می کند که این واژه ریشه شناسی متفاوت نیز دارد. در نتیجه، بهتر است واژة یادشده در تدوین فرهنگ های آیندة زبان پهلوی، در دو سرواژه (مدخل) جداگانه و متفاوت ضبط و ثبت شود.

سیمپلی و دیمیتراکوپولو (2007) مشاهده کردند که در فرایند فراگیری زبان دوم و پس از گذر از مرحله ی بحرانی، ویژگیهای تعبیرناپذیر زبان قابل دسترسی نمی باشند. این مقاله، با ارائه شواهدی از وضعیت ضمایر تکرار، به عنوان یکی از عناصر تعبیر ناپذیر، در زبان انگلیسی فراگیران فارسی زبان این ادعا را مورد بررسی قرار می دهد. به منظور بررسی وضعیت ضمایر تکرار در زبان دومِ این فراگیران، یک آزمون قضاوت دستوری و یک آزمون ترجمه، طراحی و بر روی 111 فراگیر بزرگسال با چهار سطح متفاوت بسندگی زبان و 18 انگلیسی زبان اجرا گردید. نتایج حاصل از ﺗﺤﻠﻴﻞ آماری داده ها، ضمن اشاره به تاثیر بسندگی زبان بر انواع عبارات موصولی، نشان می دهد که با افزایش بسندگی، عملکرد فراگیران در عدم پذیرش ضمایر تکرارِ انگلیسی به عملکرد انگلیسی زبانان نزدیکتر می شود. با این حال، فراگیران حتی در سطوح پیشرفته، به ویژه در مورد عبارات موصولی مفعولی و مفعولِ حرف اضافه، همانند انگلیسی زبانان رفتار نمی کنند. این نتایج فرضیه ی «تعبیرپذیری» مطرح شده توسط سیمپلی و دیمیتراکوپولو را تایید می کند. این یافته ها همچنین در مورد مساله مربوط به سن مناسب جهت فراگیری زبان دوم کاربرد دارد.

در این مقاله، چهار قطعة تاکنون منتشرنشده از مجموعه دست نویس های مانویِ بازیافته از تورفان با شناسة M409b، M1206، M7380، و M1571a که در فرهنگستان علوم براندنبورگ (برلین) نگهداری می شود قرائت، ترجمه، و تفسیر شده است. این قطعات، که مشتمل بر الفبای مانوی با ترتیب ابجدی اند، در واقع برای نوآموزان سغدی، که قصد داشتند شعرِ بیت دارِ پارتی تصنیف کنند، نوعی دست نامه آموزشی بوده اند. در این پژوهشِ کاملاً نو، به نظام ابجدی متن های مانوی و علت وجود برخی از نویسه های غیر ابجدی، به ویژه علت وجود حرف <n> (پس از قرشت)، در فهرست های الفبایی پرداخته شده و فنون کاتبان برای آموزش شاگردان تجزیه و تحلیل شده است. در پیوست، دست نویس مانویِ نویافته ای از نیشابور، که همانند قطعات تورفان دست نامه ای آموزشی بوده، بررسی شده است.

هدف از مطالعه حاضرفراهم آوردن شواهد تجربی برای فرضیه باردرگیرشدن در یک جامعه غیر انگلیسی زبان بود. چهارگروه از پیش شکل گرفته که دربرگیرنده ۱۲٦دانش آموزدرسطح متوسط بود در این پژوهش شرکت کردند. برای حصول اطمینان از اینکه شرکت کنندگان درسطحی مشابه از لحاظ دانش زبان انگلیسی می باشند، آزمون استاندارد نلسون پیش ازشروع مطالعه برگزار شد. همچنین، زبان آموزان توسط آزمون مقیاس دانش واژگان مورد سنجش مقدماتی قرارگرفتند. درطول هفت جلسه مطالعه، به هرگروه تکلیفی متفاوت (خواندن، پرکردن جاهای خالی، نوشتن جملات ابتکاری، و انشا نویسی) با شاخص میزان درگیرشدن متغیر بر اساس فرضیه باردرگیرشدن ارائه شد. آزمون مقیاس دانش واژگان دو بار (آزمون ثانویه فوری و با تأخیر) برای اندازه گیری میزان پیشرفت و یادگیری دردوسطح تشخیص وتولید برگزار شد. نتایج حاکی ازصحت فرضیه در یادگیری تشخیصی وتولیدی و تثبیت یادگیری تشخیصی بود. اما درشرایط تثبیت یادگیری تولیدی، قسمتی از فرضیه یاد شده مورد تأیید قرارگرفت. علاوه براین، افزایش دانش واژگان درطبقه های دانش جزئی، ادراکی وتولیدی بر تأثیرمثبت تکالیف به صورت جداگانه درطول زمان صحه گذاشت.