فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۱۰۱ تا ۳٬۱۲۰ مورد از کل ۱۳٬۲۰۵ مورد.
۳۱۰۱.

اصول حاکم بر فرآیند تربیت از منظر تفسیر «من وحی القرآن» و «التحریر و التنویر»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: روش های تربیت تفسیر تربیتی من وحی القرآن التحریر و التنویر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۰ تعداد دانلود : ۴۳۵
تمسک به آیات قرآن بهترین راه دستیابی به الگویی صحیح در تربیت انسان و رسیدن به سعادت دنی وی و اخروی است، ازجمله آموزه های تربیتی بحث از اصول و شرایطی است که در ضمن به کارگیری روش های تربیت، باید مورد توجه قرار گیرد تا مقدمه ای برای رسیدن به اهداف تربیتی باشد؛ چراکه نتیجه بخشی روش های تربیتی مبتنی بر شرایطی است که باید در هر سه عنصر اساسی محتوا، مربی و متربّی در فرآیند تربیت وجود داشته باشد، در غیر این صورت، روش تربیتی عقیم یا از میزان ثمردهی آن کاسته می شود. در این پژوهش، تلاش شده تا با تتبّع در آراء تفسیری سید فضل الله و ابن عاشور به عنوان دو مفسّر داعی اصلاح اجتماعی دینی در جهان معاصر، شرایط تاثیرگذار در اتخاذ روش های تربیتی مورد بررسی قرار گیرد تا در برابر مکاتب غربی، تصویری از مکتب تربیتی اسلام ارائه شود و زمینه ای برای نشر نظام تربیتی اسلام فراهم گردد. از دیدگاه تفسیری ایشان، قابل فهم بودن، تداوم، حکمت و بصیرت، فروتنی، شرح صدر، تعقل و احساس مسئولیت از جمله شرایط بسترساز برای به کارگیری روش های تربیت است.
۳۱۰۲.

سلفی گری در رویکرد تفسیری ابن کثیر از شهرت تا واقعیت با محوریت مبحث توحید(مقاله علمی وزارت علوم)

۳۱۰۳.

عوامل کشف و شهود در قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قرآن روایات کشف و شهود علم لدنی عبودیت مراقبت‌ نفس طهارت و تزکیة باطن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹۷ تعداد دانلود : ۶۵۷
یکی از منابع معرفت، «کشف و شهود عرفانی»، اعم از شهود عین الیقینی و حق الیقینی است که در قرآنو روایات از منزلت و موقعیت بنیادی راهبردی برخوردار می باشد.: 1 عوامل حصول معرفت شهودی از منظر قرآنو روایات چیست؟ 2 آیا معرفت شهودی از منظر قرآنو روایات اعتبار و حجیت معرفت شناختی دارد؟ برونداد نوشتار حاضر که مبتنی بر روش نقلی عقلی است، در علل دستیابی به کشف و شهود عبارتند از: عبودیت، تقوی و طهارت، شرح صدر، مراقبت نَفْس، عمل صالح، شهود، فقر وجودی و اخلاص که با یک مقدمه، در دو قسمت با ذکر نمونه هایی از مکاشفات و مشاهدات عرفانی بررسی می کنیم.
۳۱۰۴.

بررسی قواعد گسترش معنایی حرف «عن» در قرآن با رویکرد شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حرف عن معناشناسی شناختی قواعد گسترش معنا انطباق منطقه فعال پویایی معنا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۴۳ تعداد دانلود : ۳۱۰
حروف اضافه مکانی منبع غنی در فهم و تفسیر قرآن به روش شناختی هستند. در نوشتار حاضر با محوریت حرف «عن»، یکی از پرکاربردترین حروف در قرآن، کوشش شده است که معانی این حرف و نحوه گسترش آنها با تکیه بر اصول و قواعد گسترش معنا در رویکرد معناشناسی شناختی، بررسی و تحلیل شود. بدین منظور، به روش توصیفی- تحلیلی کاربردهای حرف «عن» در آیات بررسی شده و پس از مروری بر مبانی نظری پژوهش، چون شناسایی مسیرپیما و مرزنما و اثبات وجود شبکه ای از مفاهیم که به معنای پیش نمونه پیوند خورده اند، معنای کانونی این حرف معرفی شده است. بر این اساس، نحوه گسترش معنای حرف «عن» در عبارات قرآنی، تحلیل و ارزیابی شده و قواعدی بدین منظور پیشنهاد شده است، از جمله این قواعد: مسئله انطباق، مسئله منطقه فعال و پویایی معنا است که هرکدام دارای مؤلّفه های دیگری است که موجب بسط و توسعه معنای این حرف در آیات قرآنی شده است.
۳۱۰۵.

مقایسه زبان عرف عام و عرف خاص قرآن با محوریت دیدگاه های علامه طباطبایی و محمدعابدالجابری

کلید واژه ها: زبان عرف عام زبان عرف خاص زبان قرآن زبان شناسی علامه طباطبایی محمدعابد الجابری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۸ تعداد دانلود : ۷۱
امروزه دید گاه های گوناگونی درباره زبان قرآن مطرح و با توجه به دانش زبان شناسی، تقسیم بندی های متنوعی در این حوزه ارائه شده است. از جمله اهم  دسته بندی ها، تقسیم زبان قرآن به عرف عام و عرف خاص است. این دو دسته، شباهت های فراوانی با یکدیگر دارند؛ اما وجود معیارهای متفاوت در اندیشه طرفداران هر یک از آنها، موجب بروز تفاوت های معنایی قابل توجهی در زمینه تفسیر آیات الهی شده است. این نوشته با هدف بررسی مصداقی این دو حوزه در اندیشه دو تن از مفسران قرآن، یعنی علامه طباطبایی و محمدعابد الجابری تنظیم شده است. براین اساس، بحث دارای دو محور است: نخست هر یک از این گونه های زبانی قرآن، تعریف شده و سپس مصادیقی از تفاسیر مفسران مورد نظر در این راستا ارائه می شود. روش به کار رفته در این تحقیق، توصیفی تحلیلی و هدف مقاله، دستیابی به نظرات مفسران مذکور نسبت به گونه های زبانی قرآن و نقد دیدگاه آنهاست.
۳۱۰۶.

مبانی معرفت شناختی مطالعات میان رشته ای قرآن کریم و روان شناسی

نویسنده:

کلید واژه ها: روان شناسی قرآن کریم مبانی مطالعات میان رشته ای معرفت شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۸۰
طرح مطالعات میان رشته ای قرآن کریم و روان شناسی زمینه نظری مناسبی برای تحول در علوم انسانی با رویکردی قرآن محور در جامعه اسلامی تلقی می شود. به خصوص که آموزه های قرآنی بر اساس رویکرد انسان شناسانه خاص قرآن، نقش اساسی در ادبیات روان شناسی دارد. هدف این مقاله که با روش توصیفی تحلیلی است، ارائه مبانی معرفت شناختی و ویژگی های مطالعات میان رشته ای قرآن کریم و روان شناسی است. یافته های تحقیق نشان می دهدکه مطالعات میان رشته ای قرآن کریم علاوه بر حواس پنج گانه و عقل، بر وحی و قلب تکیه داشته در حالی که روان شناسی متعارف با یک روش اثبات گرایانه فقط بر حس و تجربه تأکید دارد. همچنین نتایج به دست آمده نشان داد که مهمترین ویژگی های مطالعات میان رشته ای قرآنی نسبت به روان شناسی متعارف، جامعیت، توجه به مبداء و معاد، اتقان و خطاناپذیری، و دارا بودن ساختار جامع و تناسب میان تکوین و تشریع است. نوآوری این پژوهش، انجام مطالعه میان رشته ای قرآن کریم و روان شناسی بر اساس مبانی معرفت شناختی اسلامی است
۳۱۰۷.

تحلیل مؤلّفه های معنایی «امام» درآیه 12 سوره مبارکة یس با بهره گیری از روابط هم نشینی و جانشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم معناشناسی امام مؤلفه معنایی روابط هم نشینی روابط جانشینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۴ تعداد دانلود : ۳۳۲
هم نشینی و جانشینی، همان گونه که زبان شناسانی چون رومان یاکوبسون از آغاز اشاره کرده اند، تار و پود زبان را تشکیل می دهد. ازاین رو، می توان با مشخص کردن مؤلّفه های معنایییک واژه خاص و سپس بررسی ارتباط های واژه های هم نشنین و جانشین با آن، کارکردهای واژه را در زبان در سطح گسترده ای مشخص کرد. با این روش، ابتدا هم نشین ها و جانشین های واژه مدّنظر مشخص می شود، سپس بر پایه مؤلّفه های معنایی به دست آمده از واژه های هم نشین و جانشین، مؤلّفه های مشترک نشان داده می شود، این مؤلّفه ها، مؤلّفه های معنایی واژه مدّنظر است.واژه «امام»، از کلیدی ترین واژه های قرآن کریم، که بسامد رخداد آن 12 مرتبه است، یکی از کاربردهای آن در آیه 12 سوره مبارکه یس است. «امام» در این آیه همراه با واژه های هم نشین و جانشینش در قرآن مبنای تحلیل واژه «امام» در آیه 12 سوره مبارکه یس است. با توجه به بررسی های صورت گرفته و پنج مؤلّفه معنایی به دست آمده (احصاء، مبین، خلیفه، آیه، کتاب) آنچه در «امام» ثبت می شود، مرتبه ای از علم حق تعالی است که مربوط به فعل و مشیت الهی است و در عالم غیب محفوظ و مکنون است. وجود «امام» عامل نظم و پیوند دهنده کلمات الهی است و نسخه ای است جامع از اسمای حسنای الهی. امام در تمام شئونِ افعال و اوصاف الهی «آیه کامل» حق تعالی است. مدلول این آیه عظیم چیزی جز رسیدن به توحید ربوبی نیست؛ ازاین رو شناخت امام متمّم توحید حق تعالی محسوب می شود.
۳۱۰۸.

بررسی رویکرد مفسران در تفسیر آیات نخست سوره عبس(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سوره عبس آیات مشکله شأن نزول تفسیر تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸۴ تعداد دانلود : ۷۱۶
یکی از آیات مشکله قرآن کریم آیات نخست سوره عبس است. مضمون آیات عتاب خدای متعال به شخصی است که برخوردی انتقادآمیز با فرد نابینا داشته است. در کیستی عتاب شونده، دو شأن نزول نقل شده است؛ یکی آنکه خدای سبحان، پیامبر ’ را عتاب فرموده است و این برخورد او ترک اولی محسوب می شود، در غیر این صورت عتاب الهی بی مورد است؛ چراکه خدا از فعل عبث منزه است. اشکال این نقل آن است که نوعی کوتاهی از جانب پیامبر ’ صورت گرفته که با مقام ایشان ناسازگار است. البته هیچ یک از مفسران این برخورد را گناه ندانسته اند؛ زیرا با عصمت آن حضرت منافات دارد. این نقل در میان مفسران به ویژه اهل سنت مشهور است؛ شأن نزول دیگر آنکه عتاب شونده فردی از بنی امیه است. این شأن نزول از اهل بیت ^ نقل شده و در تفاسیر شیعه بازآمده است و در برابر دیدگاه مشهور واقع شده است. در این تحقیق با دقت در آیات کریمه و بررسی نظرهای مبتنی بر این دو نقل، رویکرد مفسران درباره تفسیر آیات فوق بررسی و جمع بندی می شود.
۳۱۰۹.

برهان افول: احتجاج ابراهیم(ع) بر توحید ربوبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: توحید رب افول محبت برهان محبت حرکت امکان حدوث فقر ربوبیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۵ تعداد دانلود : ۳۷۳
در طول تاریخ، محوری ترین موضوعی که انبیای الهی کوشیده اند مردم را به سوی آن سوق دهند، اصل توحید و نفی شرک بوده است. از جمله این تلاش ها، رویکردهای استدلالی و عقلانی حضرت ابراهیم (ع) است که در قرآن کریم منعکس شده است. وی در مواجهه فکری با مشرکان زمان خود برای نفی ربوبیت ستارگان، ماه و... و نیز اثبات توحید ربوبی، از برهان بهره می گیرد. از این برهان، تبیین های مختلفی صورت گرفته است.یکی از این تبیین ها، ارجاع این استدلال به «برهان حدوث» است. این تبیین از سوی متفکرانی مورد انتقاد قرار گرفته است. این پژوهش با روش استنادی تحلیلی استنباطی، ابتدا به تبیین برهان مزبور و نیز انتقادهای وارد بر آن می پردازد و آنگاه این انتقادها را ارزیابی می کند و تبیین جدیدی از آن را با ارجاع مفهوم «افول» به «نقص و فقر ذاتی و وجودی» ارائه کرده است، به گونه ای که از آن انتقادها مصون باشد.
۳۱۱۰.

بررسی تطبیقی جایگاه «عقل» در تفسیر قرآن از منظر امام موسی صدر و شیخ محمد عبده(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: عقل گرایی امام موسی صدر شیخ محمد عبده تفسیر روش تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۸ تعداد دانلود : ۳۵۰
پژوهش حاضر با روش توصیفی و مطالعات کتابخانه ای به مقایسه تطبیقی آرای امام موسی صدر و شیخ محمد عبده به عنوان نمونه هایی از عقل شیعی و نومعتزلی پرداخته، جایگاه «عقل» را نزد آنان روشن کرده است و از طریق استناد به نمونه هایی از آیات قرآن، سعی در نشان دادن استدلال عقلی آن ها در تفسیر قرآن با تأکید بر مسائل اجتماعی دارد. پرسش اصلی تحقیق چنین مطرح می شود: موضع مشترک امام موسی صدر و شیخ محمد عبده درباره «عقل» و جایگاه آن در تفسیر چیست؟ در پاسخ به این سؤال، بر حجیت عقل به عنوان یکی از مدارک تفسیر عقلی تکیه می شود. سرانجام، با بررسی نظرات ایشان به این نتایج می رسد که هر دو در امکان فهم و جواز تفسیر قرآن برای همه انسان ها اتفاق نظر دارند. همچنین، هر دو قائل به حجیت عقل در تفسیر قرآن هستند و در پایان، هر دو از عقل در تفسیر قرآن، به عنوان قوه درک بدیهیات، تبیین و توضیح، استنباط گزاره های نظری و تأویل بخشی از ظواهر قرآن بهره کافی را برده اند.
۳۱۱۱.

اثر بخشی آموزش مهارت های زندگی با رویکرد قرآنی

کلید واژه ها: قرآن مهارت های زندگی روابط دوستی جنس مخالف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵ تعداد دانلود : ۹۸
پژوهش حاضر به منظور بررسی تأثیر آموزش مهارت های زندگی با رویکرد قرآنی (شاخه سلامت روان در روابط دختر و پسر) بر نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف صورت گرفت. به این منظور پژوهشی در قالب یک طرح پژوهشی نیمه آزمایشی از نوع دو گروهی همراه با پیش آزمون، پس آزمون و آزمون پیگیری انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان دبیرستان های منطقه دو تهران بود. نمونه آماری شامل شصت دانش آموز بود که از میان دو پایه تحصیلی از یک مدرسه انجام شد؛ به این صورت که دو کلاس از پایه نهم و دو کلاس از پایه دهم به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. افراد گروه نمونه به طور تصادفی در گروه آزمایش و گروه کنترل گمارده شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه محقق ساخته (نگرش به ارتباط قبل از ازدواج) با سی سوال بود. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها، از آزمون تحلیل واریانس مکرر استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که آموزش مهارت های زندگی با رویکرد قرآنی (شاخه سلامت روان در روابط دختر و پسر) بر متغییر وابسته نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف تأثیر داشته و بررسی داده های آماری نیز بیانگر معنی دار بودن تغییرات در شاخص نگرش دختران دبیرستانی نسبت به رابطه دوستی با جنس مخالف است.
۳۱۱۲.

نقد انگاره افسانه بودن داستان هاروت و ماروت

کلید واژه ها: افسانه انسان صالح دکتر سها سحر فرشته

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۱۰
در سال های اخیر شبهات قرآنی از طریق محیط های مجازی فزونی گرفته است. یکی از این موارد، کتابی به نام «نقد قرآن، دکتر سُها» است. وی در یکی از نقد های خود، داستان هاروت و ماروت را افسانه پنداشته و علی رغم ثبت تاریخ بابل، بیان می کند که هیچ سند تاریخی و باستان شناسی در تایید آن وجود ندارد، همچنین فرستادن فرشتگان برای تعلیم سحر به جای هدایت مردم را کاری ظالمانه قلمداد می کند. شبهه ی دکتر سها براین مبنا استوار است که هاروت و ماروت فرشتگانی بودند که خداوند آنها را فرستاد تا به مردم سحر یاد بدهند و آن دو، این کار را انجام دادند و مردم به وسیله سحر بین زن و شوهر جدایی انداختند و در تاریخ بابل سندی که این مطلب را تایید کند وجود ندارد، پس افسانه ای بیش نیست. در پاسخ باید گفت که با توجه به آیه ی شریفه و سیاق آیات قبل، هاروت و ماروت انسان های صالحی بودند که سحر، آموزش نمی دادند؛ بلکه در مقابل، معارف الهی را تعلیم می دادند؛ ولی مردم، خلاف آن تعالیم، عمل می کردند. ثانیا منظور از «المرء و زوجه» زن و شوهر نیست؛ بلکه انسان و قرین او مد نظر است. ثالثا علوم تجربی می تواند وجود چیزی را اثبات کند؛ ولی نمی تواند ادعا کند چون مدرکی دال بر تایید آن نیست، پس افسانه است.
۳۱۱۳.

بهره وری اهل سنت از اهل بیت(ع) در علوم قرآنی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن آیات دانش های قرآنی تقدیم تأخیر مجمل سبب نزول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۸۹
اهل بیت روایات گهرباری در زمینه های گوناگون از جمله مباحث علوم قرآنی بر جای گذاشته اند. اندیشمندان اهل سنت به گونه های مختلف از آن ها بهره برده اند.این مقاله با روش توصیفی- اسنادی با رویکردی قرآنی- روایی، پس از مطالعه کتب علوم قرآنی اهل سنت، به تحلیل و تقسیم بندی بهره وری های اندیشمندان اهل سنت از روایات اهل  بیت(ع) پرداخته است.نوشته حاضر اقسام این بهره وری ها را در قالب موارد ذیل بیان می دارد: بهره وری ترجیحی، که در آن روایت اهل بیت بر سایر احادیث، ترجیح داده شده. بهره وری استنادی، که در مورد درستی مطلبی به سخن اهل بیت استناد می کنند. بهره وری تأییدی، بهره وری انتقادی، بهره وری انکاری و ... از موارد دیگری است که این نوشته به آن می پردازد، و نتیجه می گیرد که اندیشمندان اهل سنت از روایات اهل بیت(ع) به گونه های مختلف بهره وری نموده اند.
۳۱۱۴.

بینامتنیت(تناص) واژه عدل بین زبان عربی و قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: معناشناسی اشعار جاهلی کاربرد قرآنی وجوه و نظائر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۳
قرآن وحی منزل الهی در شکل ظاهری آن بر زبان عربی نازل شده است، لذا از دیرباز لغت شناسان و مفسران برای فهم آیات و الفاظ قرآنی، به زبان عربی و اشعار معاصر زمان نزول یا پیش از آن مراجعه می کردند، امّا به طور قطع، معانی و مدلولات چنین متن مقدسی که تأثیری شگرف در زندگی عرب آن زمان و سپس در انسان ها در مناطق مختلف با زبان های گوناگون گذاشته و می گذارد، نمی تواند محدود به معانی متداول زمان خود باشد. از این رو، از دیرباز، دانشمندان مسلمان، در صدد کشف نسبت معنایی بین زبان عربی و قرآن بوده اند تا به دقت آشکار شود، الفاظ قرآن در چه معانی، با زبان معاصر خود، مشترک و در چه معانی متفاوت است. در این مقاله، بر اساس این رویکرد که در حقیقت کشف بینامتنیت(تناص) است، به روش تحلیلی توصیفی و کتابخانه ای، تلاش می شود ماده عدل در زبان عربی و قرآن با توجه به منابع اصیل و معتبر بررسی شده و اشتراکات و تفاوت های کاربرد قرآن با زبان عربی کشف و ذکر شود.
۳۱۱۵.

شناسایی و تحلیل خلأهای موجود در پژوهش های انجام شده در زمینه آموزش قرآن

کلید واژه ها: آموزش قرآن پژوهش خلأ مقطع تحصیلی ابتدایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۰۲
در کشور ما، به اقتضای جایگاه خاص دین اسلام در فرهنگ مردم ایران و جایگاه ویژه قرآن در اعتقادات دینی، باید آموزش قرآن مورد توجه خاص همگان باشد تا شرایط لازم برای تحقق اهداف این درس فراهم آید. از این رو، درس قرآن، در بین دروس مختلف دوره های تحصیلی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. شاید بر اساس همین اهمیت است که تحقیقات زیادی پیرامون برنامه های آموزش قرآن و وضعیت موجود آن ها در مدارس کشور انجام شده است. پژوهش حاضر، بنا دارد تا با مروری بر پژوهش های پیشین مرتبط با برنامه های آموزش قرآن در مقطع تحصیلی ابتدایی، خلأها و شکاف های موجود در این تحقیقات را شناسایی و تحلیل کند. به منظور تحقق این هدف، از روش مطالعات کتابخانه ای استفاده شده است. بدین ترتیب، ابتدا مروری بر پژوهش های انجام شده در زمینه آموزش قرآن در مقطع تحصیلی ابتدایی صورت گرفت. پس از مرور اولیه این تحقیقات، حیطه های کار شده و حیطه های کار نشده (خلأ ها) آن ها در سه بعد اهداف آموزش قرآن، روش تحقیق و جامعه آماری این تحقیقات شناسایی و استخراج گردیدند. بر اساس یافته های این پژوهش، به نظر می رسد در تحقیقات انجام شده، بیشتر بر روخوانی و روان خوانی به عنوان اهداف برنامه های آموزش قرآن در مدارس ابتدایی تأکید شده، و اهدافی مانند درک معنا و سبک زندگی در این تحقیقات کمتر مدنظر قرار گرفته اند. بسیاری از تحقیقات پیشین با روش های کمی انجام شده و تعداد کمی از این تحقیقات با استفاده از روش های تحقیق کیفی و بخصوص روش آمیخته (کمی-کیفی) اجرا شده اند. همچنین، نقش دانش آموزان و معلمان در تحقیقات پیشین بسیار پررنگ تر از نقش والدین، متخصصان تعلیم و تربیت و متخصصان علوم قرآنی است و بیشتر تحقیقات پیشین مورد بررسی در تحقیق حاضر، در مقاطع تحصیلی ابتدایی انجام شده اند، و مقاطع تحصیلی متوسطه اول و دوم در این تحقیقات تا حد زیادی نادیده گرفته شده اند.
۳۱۱۶.

جستاری تفسیری در حلیت نکاح با زنان اهل کتاب (بررسی تطبیقی آیه 5 مائده از منظر مفسران فریقین)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر تطبیقی آیه 5 مائده آیات فقهی نکاح با اهل کتاب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن احکام فقهی وحقوقی در قرآن
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه زن و خانواده فقه خانواده ازدواج
تعداد بازدید : ۱۴۵۷ تعداد دانلود : ۸۳۶
موضوع ازدواج مسلمان با غیر مسلمان در آیات مختلفی مانند: نور / 3، بقره / 221 و ممتحنه / 10 مطرح شده است، همچنین قرآن کریم در آیه 5 سوره مائده بحث نکاح مسلمانان با اهل کتاب را بیان فرموده است. مفسران فریقین در ذیل این آیه شریفه، دیدگاه های مختلفی را بیان کرده اند که می توان در چهار دسته تقسیم نمود؛ گروهی ازدواج مسلمان با اهل کتاب را به طور کلی ممنوع دانسته اند؛ برخی نیز آن را به صورت کلی جایز شمرده اند و برخی آن را به گونه ای محدود پذیرفته اند که این قسم اخیر به دو دسته تقسیم می شوند. در این نوشتار این اقوال به طور مبسوط با شرح دلایل بیان شده و سپس تحلیل و نقد شده است و در نهایت قول به جواز نکاح با اهل کتاب، ترجیح و تقویت گردیده است .
۳۱۱۷.

نگرش قرآنی بر سیره اخلاقی امام حسین(ع) و جایگاه آن در سبک زندگی اسلامی

کلید واژه ها: اخلاق قرآن کریم فضایل اخلاقی امام حسین(ع) سعادت و کمال

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن موارد دیگر قرآن وعترت
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ و سیره اهل بیت(ع)
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی اخلاق اسلامی اخلاق کاربردی اخلاق دینی
تعداد بازدید : ۱۵۴۵ تعداد دانلود : ۱۰۵۷
یکی از مهم ترین شاخصه های سبک زندگی اسلامی که در سعادت و کمال دنیوی و اخروی انسان حائز اهمیّت است، اخلاق می باشد که در دو حیطه اهتمام به فضایل اخلاقی و اجتناب از رذایل اخلاقی ترسیم شده است. جستار پیش رو با رویکرد تطبیقی بایدها و نبایدهای اخلاقی را در سبک زندگی از منظر قرآن و امام حسین(ع) مورد مداقه قرار داده است و در این باره به مهم ترین شاخصه های اخلاقی در سیره علمی و عملی(ع) امام حسین(ع) اشاره نموده است؛ نتیجه آن که: بررسی فضایل اخلاقی امام حسین(ع) و انطباق آن با آیات قرآن، از یک سو ضمن معرفی مقام والای امام حسین(ع)، الگو محوری ایشان در زندگی را تقویت می نماید و از سویی دیگر با ترسیم بایدها و نباید های اخلاقی، به ارائه شاخصه های اخلاقی سبک زندگی و نقش آن در کمال و سعادت کمک می نماید.
۳۱۱۸.

تحلیل گفتمان بشارت در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: کارگفت تحلیل گفتمان کاربردشناسی قرآن بشارت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۸۴ تعداد دانلود : ۴۵۷
امروزه شناخت قرآن در قالبی روشمند توجه بسیاری از مفسران و قرآن پژوهان را به خود جلب کرده است. ازجمله علومی که در راستای دستیابی به این هدف مقدس به کار گرفته شده اند، واژه شناسی، کاربردشناسی و معنا شناسی و.... هستند که در دریافت معانی قرآن و غرض خداوند متعال نقش بسزائی داشته و دارند. علمی که در حال حاضر پا را فراتر از معناشناسی نهاده، علم تحلیل گفتمان است که به نوعی تلفیقی از همه علوم بیان شده است. در این رویکرد پس از آنکه معنای واژگان و ارتباط نحوی آنها آشکار شد، به ویژگی های متکلم و مخاطب و شرایط گفتگوی موجود میان این دو عنصر می پردازد و در پایان واکنش مخاطب بعد از دریافت پیام را بررسی می کند. تحلیل گفتمان که شامل شش مرحله است، درواقع تعاملات زبان با ساختارهای فکری اجتماعی در متون گفتاری یا نوشتاری را کشف می کند و چگونگی شکل گیری معنا در ارتباط با عوامل درون زبانی و برون زبانی را مطالعه می کند. در این پژوهش با به کار گیری روش توصیفی تحلیلی کوشش شده است تا پس از بیان تعریفی از «کارگفت» و تاریخچه آن، «کاربردشناسی» و «بافت»، بافت پیرامونی کارگفت بشارت و تحلیل گفتمان و کارگفت آن در قرآن و شرایط حاکم میان دوسویِ این تعامل گفتاری _خداوند و بنده_ و دستاویزهای عنصر مُبَشِّر برای اقناع مُبَشَّر ترسیم شود و در پایان، شرایط تحقق کارگفت بشارت و میزان تأثیرگذاری این شیوه با به کارگیری وعده های دنیوی و اخروی برای ترغیب و تشویق مخاطب به سبب قبول ایمان و انجام تکالیف بررسی شود. شایان ذکر است در تحقق یک کارگفت، وجود همه مؤلّفه ها و شاخص ها الزامی است و اتحاد این مؤلّفه ها سبب تفاوت کارگفت ها خواهد بود.
۳۱۱۹.

معناداری و معرفت بخشی زبان قرآن از نگاه علامه طباطبایی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلید واژه ها: معناداری معرفت بخشی شناختاری بودن واقع نمایی دلایل واقع نمایی گزاره های قرآنی علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۷ تعداد دانلود : ۵۳۰
از پرسش های مهم معاصر دربارة زبان قرآن، معناداری و معرفت بخشی آن است. این مسائل در عصر علامه طباطبایی به طور جدی در محافل علمی به ویژه حوزه های علمیه مطرح نبوده اند، اما مفسر المیزان اشاراتی راهگشا در پاسخ به آنها داشته است. معناداری به باور علامه، ویژگیِ قابلیت انتقال مقصود مشخص گوینده به ذهن مخاطب هم زبان است. بر پایة این معیار، تمام گزاره های قرآنی اعم از اخباری و انشایی، معنادارند. به باور علامه اتکای صرف بر معیارهای تجربی در معناداری یک گزاره خواه در شکل «تحقیق پذیری تجربی» و خواه «ابطال پذیری» صحیح نیست. معیار معناداری گزاره های متافیزیکی متون دینی، قابلیت اثبات با معیارهای عقلی است. با این معیار، گزاره های قرآنی و دیگر متون دینی معنادارند. شناختاری بودن زبان قرآن ادله درون متنی و برون متنی فراوانی دارد؛ دوری قرآن از اختلاف، هماوردخوانی قرآن در ابعاد گوناگون، انعکاس علم و حکمت الهی در آن، توصیف قرآن به حق و حکیم و برهان پذیر بودن گزاره های قرآن از جمله این ادله و شواهد است.
۳۱۲۰.

تأثیر مبنای لایه لایه بودن معنا در قرآن در تفسیر واژه های «شهاب» و «سبع سموات» از منظر علامه طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علامه طباطبایی شهاب سبع سموات مبنای تفسیری لایه لایه بودن معنا

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران شیعی
تعداد بازدید : ۸۹۲ تعداد دانلود : ۶۵۹
چکیده: مبنای اعتقاد به لایه لایه بودن معنا در تفسیر قرآن از منظر علامه ی طباطبایی به این معناست که هر یک از صور و گونه های ترکیبی کلام الهی که امکان نگاه مستقل را داشته باشد می تواند حجت و معتبر تلقی شود به گونه ای که هر معنایی اختصاص به افق و مرتبه ای از فهم و درک باشد. هدف این نوشتار بر آن است تا تأثیر این مبنا را در تفسیر واژه ها ی «سبع سموات» و «شهاب» در تفسیر «المیزان فی تفسیر القرآن» نشان دهد. از منظر علامه ی طباطبایی لفظ «شهاب» در قرآن در آیاتی که در آنها به رانده و مطرود شدن شیاطین اشاره دارد با توجه به مبنای لایه لایه بودن معنا در قرآن به مثابه یک مبنای تفسیری معنایی کنایی است که مراد از آن ، این است که شیاطین از ورود و نزدیکى به عالم بالا ممنوع هستند. معنای «سبع سموات» نیز از نظر ایشان در دو قِسم آسمان مادی و آسمان معنوی دسته بندی می شود.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان