فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۹۸۱ تا ۲٬۰۰۰ مورد از کل ۱۳٬۱۵۸ مورد.
۱۹۸۱.

هستی شناسی اعتباریات؛ اعتبار بمثابه نحوه هستی انسان در جهان مادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اعتباریات هستی شناسی معرفت شناسی علامه طباطبایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۴۱۵
برغم وجود دیدگاههای متفاوت و در مواردی متضاد درباره نظریه اعتباریات علامه طباطبایی، تقریباً همه پژوهشهایی که در این زمینه صورت گرفته است، در داشتن این پیشفرض مشترک همداستانند که نظریه اعتباریات نظریه یی از اساس معرفت شناختی است؛ نظریه یی که میکوشد به توجیه دسته یی از ادراکات انسان بپردازد که مطابقی در خارج ندارند. این پیشفرض برغم اینکه پیشفرض نادرستی نیست، مبین همه واقعیتهای قابل طرح در باب نظریه اعتباریات هم نیست. مدعای ما در پژوهش حاضر اینست که نظریه اعتباریات بیش از آنکه نظریه یی معرفت شناختی باشد، نظریه یی از اساس هستی شناختی است. با توجه به نحوه طرح نظریه اعتباریات در رساله های الولایه و الانسان، بنظر میرسد اعتبار بمثابه یکی از مشخصه های هستی انسانِ مجردی است که در جهان مادی بسر میبرد؛ مشخصه یی که دسته یی از افعال انسانی را که بنحوی به امور مادی مرتبط هستند، ممکن میسازد.
۱۹۸۲.

شاخصه سنجی دیدگاه قرآن کریم در آسیب شناسی فرهنگی با تاکید بر فرهنگ عصر نزول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آسیب شناسی فرهنگی شاخصه های فرهنگی مبنای آسیب شناسی فرایند آسیب شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۲۱۲
راهیافت به نگره فرهنگی تمدنی قرآن کریم، مستلزم درک نگاه اصیل آن کتاب با لحاظ خاستگاه وحیانی آن در ابعاد اجتماعی از جمله فرهنگ است. مسئله پژوهش حاضر آن است که آسیب شناسی فرهنگی در قرآن دارای چه شاخصه هایی در برابر نگاه انسانی فرهنگ شناسان است؟ یافته ها: شاخصه های مبنایی: علم الهی منبع اصلی آسیب شناسی، فرهنگ اسلامی معیار آسیبشناسی، عقل انسان معیار آسیب شناسی، آسیب شناسی بر مبنای انسان شناسی قرآنی، همسان نگری به نقش فردی و جمعی در آسیبها و لحاظ زمینه های مقدم بر اراده انسان. شاخصه های فرایندی: شناساندن زمینه درونی آسیبها، بازنمایی برنامه ریزی فرهنگی دشمن، پیش بینی آسیبهای قطعی و محتمل، آسیب شناسی به موازات تولید فرهنگی، پیوستگی نظام طبیعت و آسیبهای فرهنگی و واقع نمایی در بیان آسیبها. در نتیجه آسیب شناسی فرهنگی در نگاه قرآن، هم از حیث بستر بروز آسیبها و هم از جهت مسیر شناخت آسیبها، متفاوت از نگاه انسانی در نگره فرهنگی است.
۱۹۸۳.

تحلیل و نقد دیدگاه آیت الله معرفت از فترت وحی قرآن

کلید واژه ها: نزول جبرئیل پیامبر اسلام فترت وحی روایات آیت الله معرفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۷۴ تعداد دانلود : ۴۱۵
فترتِ وحی قرآن به معنای انقطاع وحی تشریعیِ جبرئیل به پیامبر اسلام6 است که به عنوان یکی از مباحث علوم قرآنی و تفسیری مورد توجه عالمان مسلمان قرار گرفته است. درباره این موضوع، دو دیدگاه در میان علمای علوم قرآنی وجود دارد. گروهی به فترت سه ساله و گروهی به انقطاع چندروزه وحی قرآن معتقدند. آیت الله معرفت جزو عالمان دسته نخست است که به فترت سه ساله وحی معتقد است. این مسئله انگیزه تحقیق حاضر شد تا به روش توصیفی تحلیلی به بررسی دیدگاه آیت الله معرفت در این زمینه بپردازد. پژوهش پیش رو نشان می دهد دیدگاه آیت الله معرفت بر پایه نقل روایت احمد بن حنبل از شعبی و نیز روایات مربوط به سه سال دعوت پنهانی استوار است؛ از طرفی روایت شعبی ضعیف و غیرمستند است؛ درنتیجه دیدگاه آیت الله معرفت تأیید نمی شود. همچنین روشن شده است آیت الله معرفت میان دو مسئله فترت وحی و دعوت پنهانی همسان انگاری کرده است که مستندات تاریخی، روایی و قرآنی برای پذیرش این قول وجود ندارد. در مقابل، قول به انقطاع چندروزه وحی که بین سه تا چهل روز گفته شده است، با مستندات تاریخی و روایی به خصوص با روایات ائمه: سازگار و قابل قبول است.
۱۹۸۴.

کاربست های تاریخ در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: قرآن کریم گزاره های تاریخ کاربست آموزشی–تربیتی کاربست شناختی کاربست اجتماعی–سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۰ تعداد دانلود : ۲۹۶
کاربست های تاریخ در قرآن کریم قرآن در تاریخ نگاری خود از شیوه ای خاص برخوردار است . او در مواجهه ی با تاریخ و قضایای تاریخی همانند کسی است که از بالا نظاره گر تاریخ بوده و تمام جزییات آن را مشاهده کرده است و با نگاهی جامع وبا زدودن شاخ و برگ و زواید رویدادها ووقایع، با چشمی همه جانبه نگر به قواعدی عام، جاری در زمان وتاثیر گذار و جامع، دست یافته است. قرآن کریم، از یک زاویه ی دید کلی نگر به کارکردهای تاثیر گذار در زوا یای مختلف آموزشی، تربیتی، اجتماعی، سیاسی، کشف سنن و قوانین،معرفی دسته بندی ها و نحله های فکری در جامعه و شناساندن علل عظمت و انحطاط جوامع و امم توجه کرده است و با کنار نهادن و فاصله گرفتن از ویژگی ها و خصوصیت های زمانی، مکانی و افرادی، به تاریخ و وقایع تاریخی نگریسته است. در مقاله پیش در جستجوی کاربست های تاریخ در قرآن ، با روشی تحلیلی به تبیین کاربست های تاریخ از زاویه ی دید قرآن در سه محور « آموزشی–تربیتی »، « شناختی » و « اجتماعی – سیاسی» پرداخته ایم.
۱۹۸۵.

تحلیل بر بازنمود «رب» در ترجمه های روسی قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترجمه های روسی قرآن رب عثمانف زینالف کراچکوفسکی پروخووا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۸ تعداد دانلود : ۳۳۶
جایگاه «رب» در میان اسامی خداوند، بسیار محوری است، زیرا هم دچار چندمعنایی بوده و می تواند بر بسیاری از صفات الهی دلالت کند که این مسأله مترجم را دچار مباحث گزینشی خواهد نمود، و هم در مفهوم غیرالهی در برخی آیات قرآن مورداستفاده قرار گرفته است. این کاربرد در وجه غیرالهی در زبان هایی مانند روسی، مخاطبان بعضاً تازه مسلمان با پیش زمینه های غیرتوحیدی را دچار مسائل عقیدتی خواهد کرد. برهمین اساس، مسأله پژوهش چنین تعریف شده است: چالش های ترجمه واژه «رب» و راه حل آن چیست و آیا بازنمود صحیحی از این واژه در ترجمه های روسی قرآن کریم صورت گرفته است؟ پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی به نحوه ترجمه این واژه پرداخته و رهاورد پژوهش آن بوده است که استفاده از سیاق در سه سطح، بهترین روش برای دستیابی به مفهوم این واژه و موارد مشابه آن در بحث چندمعنایی است که البته هیچیک از مترجمان روسی قرآن بدان توجه نداشته اند.
۱۹۸۶.

نگاهی نو به عدالت شاهد مبتنی بر آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: شهادت احراز عدالت فقه حقوق قوانین موضوعه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۵۲
در فقه شیعه برای مناصبی مانند امام جماعت، شهادت، قضاوت، مرجعیت و ولایت فقیه شرط عدالت لازم دانسته شده است. فقها برای عدالت معانی مختلفی بیان کرده اند و در این مقاله ثابت شده است که عدالت به معنای ملکه اتیان واجبات و ترک محرمات است و امری مشکک و دارای مراتب مختلف است. همچنین ثابت شده است که برای مناصب مختلفی که در آن ها عدالت لازم دانسته شده است، عدالت به یک میزان معتبر نیست بلکه در مناصبی مانند امام جماعت سطح پایین تری از عدالت و در شاهد و سپس قاضی و مرجع تقلید و نهایتاً در ولی فقیه بالاترین سطح عدالت نسبت به سایر مناصب مذکور معتبر است. بحث شهادت یکی از مهم ترین راه های اثبات حق در نزد قضات است. در حقوق اسلام در مورد شرایط شاهد سخت گیری های زیادی صورت می گیرد تا شاید برخی از ایرادها برطرف شود. قانونگذار ما قدرت اثباتی شهادت را بسیار گسترش داده است. به گونه ای که هیچ محدودیتی برای موضوع شهادت ندارد بر خلاف قوانین خارجی که فقط دعاوی خاصی را قابل اثبات با شهادت شهود می دانند. در این مقاله به شکل مبسوط به مبحث عدالت شاهد می پردازیم.
۱۹۸۷.

مبنای قرآنی و روایی قصاص مرد قاتل در مقابل زن مقتول(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قتل عمد قاتل مجنی علیه فقه جزایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۳ تعداد دانلود : ۸۰
قتل عمدی عبارت است از سلب عمدی حیات از انسان زنده به طرقی که در قانون بیان شده است. در شریعت و فقه اسلامی اهمیت به خصوصی به بحث قتل نفس داده شده است به قدری که قتل نفس از گناهان کبیره محسوب شده و به شدت مورد تنذیر واقع گردیده و مؤکداً از آن نهی شده، همچنین وعده عقابی سخت در جهان آخرت به مرتکبین آن داده شده است. از سوی دیگر قتل عمد و نظرات مختلف درباره آن همواره یکی از چالش های پیش روی قانونگذار بوده است چراکه در قرآن کریم در باب این نوع جنایت و نیز مجازات آن به صراحت صحبت نشده است. در این مقاله کوشش نموده ایم که در ضمن تعریفی از قصاص، به بیان مبنای حکم فوق در قرآن و روایات پرداخته و نظر فقه امامیه و عامه در رابطه با این موضوع مطرح شود و در پایان به بیان نتیجه حاصل از بحث پرداخته ایم. در این راستا از روش تحقیق کتابخانه ای استفاده شده است.
۱۹۸۸.

سنتزپژوهی مؤلفه ها و روش های یاددهی و یادگیری در یادگیری خودراهبر از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: یادگیری خودراهبر سنتز پژوهی یاددهی یادگیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۶۶
هدف تدوین و اجرای مؤلفه ها و روش های یاددهی و یادگیری در یادگیری خودراهبر، فقدان توجه لازم به خودراهبر نمودن فراگیران در یادگیری به عنوان یک کمبود اساس در نظام آموزشی می باشد که این امر، امکان بهبود ویژگی ها و توانایی های فراگیران را تضعیف می کند. پژوهش حاضر با هدف مطالعه نظام مند و ارائه فرا ترکیبی از الگوهای نظری و پژوهش های انجام شده صورت گرفته است. روش بررسی این پژوهش کیفی از نوع سنتز پژوهی، با روش تحلیل محتوا و به کمک ترکیب انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر، پژوهش هایی است که در سال اخیر در حوزه یادگیری خودراهبر در داخل و خارج ایران صورت گرفته است. از مجموع 86 کتب و مقاله هایی که متناسب با ارتباط موضوعی داده ها مورد مطالعه قرار گرفت، تعداد 57 نمونه به صورت هدفمند انتخاب و11 مقوله شناسایی در نهایت 73 مفهوم به عنوان مؤلفه های نهایی استخراج شدند. در مرحله بعد همه اطلاعات با روش تحلیل محتوای استقرایی تحلیل شدند.
۱۹۸۹.

چالش های برگردان «قد» در ترجمه های فارسی قرآن کریم و راهکارهای آن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ترجمه قرآن برگردان قد وجوه قد ادوات کنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴ تعداد دانلود : ۶۹
از ابزار شناخت علوم قرآنی، برای غیر عرب زبانان دانش ترجمه است و از همین رو می توان به اهمیت ترجمه و نقش مترجمان در انتقال مفاهیم این کتاب آسمانی پی برد. البته چون برخی مترجمان در برگردان آیات قرآنی به دیگر زبان ها گاهی دچار لغزش یا دشواری ترجمه می شوند، از این رو در ترجمه های قرآن کریم نارسایی هایی به چشم می خورد که مترجمان فارسی زبان قرآن تلاش دارند تا به گونه ای ابتکاری این ساختار ها را به فارسی برگردانند، که گاهی متن های زبان مقصد نه تنها بیان کننده هدف های اصلی قرآن نیست، بلکه از شیوایی زبان فارسی نیز می کاهد. در این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای(ترجمه و تفسیرهای فارسی قرآن کریم) و کمک گرفتن از دیدگاه مفسران و نحویان، یکی از موارد چالش برانگیز ترجمه قرآن کریم یعنی ترجمه کلمه «قد»(از ادوات غیرکنایی) را با عنایت به ترجمه های خرمشاهی ، رازی ، فولادوند ، قمشه ای ، مکارم شیرازی بررسی نموده و ضمن بیان ترجمه هر یک از مترجمان فوق الذکر و بیان شباهت ها و تفاوت های ترجمه های ایشان، در پایان مشخص می نماید، که عدم توجه مترجمان به ادوات تقلیل و تکثیر و چشم پوشی از تفاوت میان معنای تقلیل و تحقیق موجب شده است که ترجمه های مورد اشاره در برخی آیات از دقت لازم برخوردار نباشند.
۱۹۹۰.

رویکرد آموزه های قرآن کریم بر توتم و تحلیل توتمیسم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: توتم توتمیسم صور بنیانی تحول دین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۶ تعداد دانلود : ۵۰
آنچه در این مقاله مورد توجه قرار می گیرد، ترتیب سازمان یافتگی عناصر این مجموعه دینی با دقت و امانتی که از جامعه شناسی یا مردم شناسی بوده که در حوزه دینی و تطبیق آن با مؤلّفه های یک دین مورد بررسی قرار گیرد. محور انتخاب و اهمیت این موضوع(توتم پرستی) به عنوان یک دین، بر تکیه بر تحلیل اصول دکارتی که حلقه نخست در زنجیره حقایق علمی نقش تعیین کننده دارد، و توتم پرستی حلقه نخستین در تشکیل یک دین و سیری تدریجی در تکوین ادیان دیگر خواهد بود. بررسی شالوده توتمیسم که پایه و اساس این مذهب را تشکیل می دهند توتم، مانا و تابو که توتم به عنوان نماد یک کلان و قوم و مانا نیروی ماورای طبیعی که در توتم قرار داد و تابو نیز که به عنوان ممنوعیات و محرمات که این دین ایجاد می کند. تأثیرات توتمیسم در ادیان و آیین های دیگر از جمله آیین زرتشت و هند، یونان و شینتو ژاپن و... که به وضوح نمایان است. و این واژه(توتمیسم) به صورت گسترده توسط دورکیم در دستگاه مذهبی قرار گرفت.
۱۹۹۱.

تمثیل همراهان پیامبر(ص) به گیاه بالنده در بررسی تطبیقی قرآن و أناجیل أربعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تمثیل قرآنی أناجیل أربعه همراهان رسول گیاه بالنده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۴۹ تعداد دانلود : ۴۲۳
در فراز «... وَ مَثَلُهُمْ فیِ الانجِیلِ کَزَرْعٍ أَخْرَجَ شَطأَهُ فازَرَهُ فَاسْتَغْلَظَ فَاسْتَوَی عَلیَ سُوقِه ...» در آیه 29 سوره فتح همراهان پیامبر(ص) به گیاه بالنده تمثیل شده اند. مطابق ادعای فراز مذکور باید فقراتی مشتمل بر تمثیل مشارالیه آیه در إنجیل وارد شده باشد. پیجویی برای دستیابی به چنین فقراتی در أناجیل، در تاریخ تفسیر توسط انگشت شماری از مفسران عمدتاً معاصر انجام و به اشارات اجمالی منتج شده است. تتبع گسترده و مستقیم تمثیل مذکور نشان داد علی رغم مسأله تحریف، فقراتی در أناجیل فعلی موجودند که می توانند در غایت انطباق مشارالیه تمثیل قرآنی قلمداد شوند. این فقرات به گونه ای اعجاب آور در سه انجیل لوقا، متی، مرقس با اختلاف های جزئی حفظ و تکرار شده اند! بررسی تفسیری و تطبیقی تمثیل قرآنی با فقرات قابل قبول از أناجیل، کاشف از وجود اشتراک ها و افتراق هایی است. توجه به بعد فردی سیر و حرکت دیندار، أصل تشبیه رشد معنوی انسان به رویش گیاه بالنده، نائل شدن از قلت و ضعف به قدرت و استحکام از موارد مشترکند. تصریح به نام مبارک «محمد»(ص) و همراهانش (قرآن)، توجه به بعد اجتماعی دین (قرآن)، بحث ملکوت و پادشاهی الهی (إنجیل) و اشتمال تمثیل بر غیردینداران (إنجیل) از مفترقاتند.
۱۹۹۲.

بررسی تطبیقی آراء و نظریات آیت الله خویی، آیت الله معرفت و تئودور نولدکه پیرامون جمع قرآن کریم

کلید واژه ها: جمع قرآن تئودور نولدکه آیت الله خویی آیت الله معرفت بررسی تطبیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۴ تعداد دانلود : ۱۹۰
هدف تحقیق حاضر، «بررسی تطبیقی آراء و نظریات تئودور نولدکه و آیت الله خویی و آیت الله معرفت پیرامون جمع قرآن کریم» است. لذا، سعی شده که با بررسی ادله و اقوال این سه اندیشمند علوم قرآنی آنچه که به حق نزدیکتر است، مشخص گردد. آیت الله خویی، معتقد است که یکی از ادله مهم عدم جمع آوری قرآن در زمان پس از حیات پیامبر(ص)، تناقض محتوایی روایاتی است که گردآوری قرآن را مربوط به زمان خلفا می دانند و آیت الله معرفت معتقد است که جمع قرآن بعد از رحلت پیامبر صورت گرفته، در صورتیکه، نولدکه ادعا می کند جمع نشدن قرآن در زمان پیامبر یک امر روشن و بدیهی است، در صورتی که دست کم باید مشخص می کرد منظورش از جمع نشدن قرآن، در یک مصحف بوده و یا شواهد تاریخی بر این مطلب اقامه می نمود که این امر باعث بطلان نظریه نولدکه پیرامون جمع قرآن می باشد. با توجه به ادله ی ارائه شده اثبات گردید که آراء و نظریات آیت الله معرفت (ره) قابل قبول تر و به صواب نزدیک تر و نظریه ایشان پیرامون جمع قرآن، نظریه برتر است.
۱۹۹۳.

مفهوم حکیم و تأثیر آن در زندگی با بهره گیری از آیات و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکم حکمت لقمان قرآن اهل بیت (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷ تعداد دانلود : ۳۴
قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام برای هدایت بشر در بسیاری موارد از علوم متنوع استفاده نموده اند و بخش عمده ای از این معارف الهی مرتبط با سبک زندگی است. یکی از اهداف مهم تربیتی اسلام، تعلیم حکمت است. به فرموده قرآن در سرلوحه اهداف تمام انبیاء، آموزش حکمت به مردم قرار داشته است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی مفهوم واژه حکیم را مورد بررسی قرار داده است. با مراجعه به اصل معنی کلمه(حکم) می توان به دست آورد که حکمت یک حالت و خصیصه درک و تشخیص است که شخص به وسیله آن می تواند حق و واقعیت را درک کند و مانع از فساد شود و کار را متقن و محکم انجام دهد. انسان می تواند در پرتو علم و عمل، ریاضت و مجاهدت در راه پاکسازی و طی مراحل کمال، به مقام عالی حکمت برسد؛ انسان حکیم هدف و کاربرد نعمت های الهی را می داند و هر چیزی را در جای خود به کار می گیرد. در فرهنگ و تمدن اسلامی اخلاق، جایگاه شایسته و بایسته ای دارد. در این فرهنگ، حکیم به دنبال سلامت جسم و روح و روان آدمی است و به بیماران، امید و اطمینان و آرامش می بخشد و جامع علومی است که برای تعالی و هدایت بشر لازم است؛ حکیم به دنبال رفع آلام و دردها و رنج های بشری و زیست بهتر و حیات طیبه برای فرد و جامعه است.
۱۹۹۴.

نقد و بررسی آرا و شبهات نوگرایان پیرامون آیه اخفای زینت (نور:31)(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: حجاب خمر جیوب زینت شبهات حجاب فمنیسم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۵ تعداد دانلود : ۴۹۲
سیری در نظریات پیرامون آیات حجاب، به ما نشان می دهد که در عصر جدید، نظری کاملاً متفاوت درباره این آیات مطرح شده است. گروهی از نوگرایان، روش پوشش رایج بین زنان مسلمان را زیر سؤال برده و برداشتِ مشهور مفسرین از آیات حجاب را متأثر از فرهنگ و تفکر زمانه دانسته اند. پژوهش پیش رو، به روش کیفی به توصیف و تحلیل و تبیین آیه 31 سوره نور (اخفای زینت) و شبهات وارد بر آن می پردازد و صحت و سقم آنها را بررسی می کند تا روشن شود که چه عاملی سبب زیر سؤال بردن حجاب متداول شده است. این تحقیق بعد از تقسیم شبهات به دو قسم محتوایی و متنی، و بررسی و نقد شبهات، به این نتیجه رسیده که زیر سؤال بردن حجاب متداول، ناشی از دو عامل است: اول کنار گذاشتن روایات محکم و نیز استفاده از روایات ضعیف در بیان مصادیق و برداشت های تفسیری و تاریخی؛ و دوم تأثیر فرهنگ غربی بر نگاه روشنفکران غرب گرای معاصر.
۱۹۹۵.

بررسی تفسیری بایستگی انتقاد در صحنه های اجتماعی از منظر قرآن با تأکید بر آیه مجادله(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیه 125 نحل آیه مجادله انتقاد جدل آزاداندیشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۵ تعداد دانلود : ۲۸۷
در جامعه اسلامی که دارای ایده ترقی است، گفتمان انتقاد جایگاه شایسته ای ندارد. یکی از مهم ترین علت این کاستی، غفلت از بایستگی انتقاد در قرآن است. در این تحقیق ابتدا با بهره گیری از منابع لغوی و تفسیری، تعریف جامعی برای انتقاد ارائه شد. سپس از آنجا که واژه انتقاد در آیات قرآن به کار نرفته است، از مفهوم هم خوان «مجادله» استفاده گردید و برابر آیات مرتبط، «مجادله أحسن» شیوه ای است که در راستای ایفای رسالت دینی، ضرورت غیری و توصلی پیدا می کند و بیان قرآنی آن در چندین آیه حاکی از موضوعیت خاص انتقاد است و به لحاظ عمومیت و إطلاق، برگزاری جلسات مناظره، کرسی آزاداندیشی و انتقاد أمری قرآنی، ضروری و بایسته است.
۱۹۹۶.

تقریر دو برهان بر نظریه حرکت در مجردات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حرکت در مجردات تکامل نفس حدوث نفس تکامل برزخی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۸ تعداد دانلود : ۲۴۴
قاطبه فیلسوفان مسلمان اعم از مشائیان، اشراقیان و صدرائیان بر اساس مبانی و ادله خویش، امکان تحول و حرکت در مجردات را انکار کرده اند، اما قریب به دو دهه است که برخی از اهل نظر، با اندیشه فوق مخالفت کرده و از «امکان حرکت و تغییر در مجردات» دفاع نموده اند. این نظریه در محافل علمی مورد توجه قرار گرفته و مکتوباتی نیز پیرامون آن تحریر شده است. موافقین، ادله و براهینی را بنفع آن سامان داده و مخالفین به نقض و رد آنها پرداخته اند. این مقاله به روش تحلیلی در دو مقام از نظریه حرکت در مجردات دفاع میکند؛ در مقام نخست به اشکال وارد شده بر اصلیترین برهان این نظریه پاسخ داده و از برهان مذکور دفاع میکند و در مقام دوم، از طریق حدوث نفس، برهانی نو بنفع این نظریه ارائه میدهد و درنهایت نتیجه میگیرد که نظریه مذکور در میدان عقلانیت و استدلال قابل تأیید است و بر نظریه مقابل برتری دارد.
۱۹۹۷.

دعا در قرآن و عهدین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: دعا براخا قرآن عهد قدیم عهد جدید عبادات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۸ تعداد دانلود : ۴۵۲
دعا، سؤال و درخواست بندگان از خداوند قادر برای رفع حاجت و نیاز مادی یا معنوی است. دعا، شامل حاجاتی است که به پیشگاه خداوند ادا می شود و هدف از گفتن این حاجات، برآورده شدن و استجابت آن است. این مقاله با پرسش اصلی این که دعا در عهد قدیم، عهد جدید و قرآن چگونه توصیف می شود؟  با استفاده از روش تطبیقی جزئی به بررسی دعا پرداخته است.این مقاله نشان داده است که: دعا در عهد قدیم به منزله تنها نیایش زبانیِ مطرح، و بعد از زمانی طولانی، تافیلا از دعا مشتق شد. دعا در عهد جدید، بیشترین جایگاه عبادی را در بین دیگر عبادات به خود اختصاص داده است. مهم ترین نکته در دعا، صمیمیت دعا کننده و دعای برخاسته از تمام دل و جان است. همچنین برای دعا مکان خاصی ذکر نشده، هرچند که بیشترین تأکید بر دعای در خلوت است؛ ولی منازل ایمان داران، کوه های اطراف شهر، کنیسه و کلیسا، محل های دعا محسوب می شوند. در قرآن، دعا یکی از مصادیق عبادت است؛ اهمیت دعا در قرآن به حدی است که، ارزش انسان با دعا تعیین شده است و اگر دعای انسان نباشد، شایسته توجه خداوند نیست. دعا در قرآن فطری انسان است.لذا هر نیاز فطری می تواند موضوع دعای انسان باشد.
۱۹۹۸.

ارزیابی جایگاه حقوقی زن در کنوانسیون های بین المللی بر اساس تفسیر تسنیم

کلید واژه ها: اسناد بین المللی حقوق زن معاهده رفع تبعیض علیه زنان سند 2030 تفسیر تسنیم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷ تعداد دانلود : ۱۱۰
 بدون تردید تفاوت های تکوینی حکیمانه ای میان زن و مرد وجود دارد؛ ولی در دهه های اخیر موضوع  تشابه زن و مرد مورد اهتمام استنادی مراکز و معاهداتی همچون "کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان " و "سند2030 "قرار گرفته که مبنای اصلی آنها، ایجاد نوعی تشابه کامل جنسیتی میان زن و مرد است و  الزاماتی را فراروی دولتها و ملتها قرار داده اند. اسلام با درنظر گرفتن منزلت والای زن، همه حقوق های زن را  محترم شمرده است. اما درعین حال بین حقوق زن و مرد، نوعی تعادل-که متناسب با شأن و فطرت هریک از آن دو است- وجود دارد. این پژوهش با روش توصیفی تحلیلی و به شیوه کتابخانه ای و میدانی، درصدد ارزیابی مواد حاکم براین معاهدات و اسناد بین المللی، بر اساس آیات قرآن، با استناد به تفسیر تسنیم است. تفسیرتسنیم با استناد به آیات قرآن، حقوقی همچون: حق تکوینی، تشریعی، ارزشی و... را برای زن به عنوان حقوق مسلم به رسمیت شناخته است. درحالی که این معاهدات بین المللی بیشتر بر یک بُعد از وجود زن، آن هم بُعد ظاهری و جنسیتی او تأکید دارد و قوانین آن با نیازهای طبیعی زن، دچار تعارض و تضاد است که ظلمی مضاعف به زنان وحتی مردان را در ÷ی دارد.
۱۹۹۹.

انسجام اصول فلسفی معاد شناختی ملاصدرا(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: انسجام اصول معادشناختی نتایج اصول معاد جسمانی ملاصدرا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۸ تعداد دانلود : ۲۸۹
اثبات معاد جسمانی بعنوان یکی از مسائل فلسفی، همواره در بین فیلسوفان اسلامی مورد توجه بوده است. ملاصدرا در نظام فلسفی خود با بکار گرفتن اصول معادشناختی، به اثبات جسمانیت معاد و نیز تبیین حالات بعد از معاد پرداخته است. کشف انسجام بین اصول معادشناختی و همچنین انسجام بین نتایج آنها، به تبیین بهتر نظریه معاد جسمانی ملاصدرا می انجامد. این پژوهش، با تمرکز بر اصول معادشناختی و استخراج مبانی آنها، به بررسی انسجام درونی و بیرونی این اصول و نتایج آنها پرداخته و اثبات میکند که اصول معادشناختی با یکدیگر و نیز برخی از نتایج نسبت به هم، انسجامی قوی (رابطه ایجادی) دارند، گرچه برخی دیگر از نتایج نسبت به یکدیگر دارای انسجامی ضعیفند. همچنین برخی از مبانی که در مسیر اثبات معاد جسمانی نقشی بنیادین دارند مانند اتحاد عاقل و معقول، جسمانیهالحدوث و روحانیه البقا بودن نفس و بساطت وجود بصراحت جزو اصول اثباتی معاد ذکر نشده اند. عدم تفکیک اصول هستی شناختی و انسان شناختی و عدم رعایت تقدم و تأخر در چینش اصول نیز میتواند از کاستیهای مسیر اثباتی این نظریه مهم فلسفی، از سوی ملاصدرا بشمار آید.
۲۰۰۰.

اصول و روش های تربیتی کمال جویانه در قرآن با تأکید بر سوره لقمان(مقاله پژوهشی حوزه)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۵۴ تعداد دانلود : ۴۶۶
تعیین و اجرای اصول و روش های تربیتی متأثر از جهان بینی و ایدئولوژی حاکم بر نظام تربیتی است. قرآن کریم با ترسیم حیات طیبه و نشان دادن راه وصول به آن، از اصول و روش های گوناگونی به منظور ایجاد انگیزه برای وصول به هدف بهره برده است. پژوهش حاضر با هدف برشماری این مؤلفه ها از قرآن کریم، بر سوره لقمان تأکید دارد. بدین منظور نخست تفاسیر و ترجمه های موجود و معتبر این سوره مورد مداقه قرار گرفته است. سپس به بررسی مفاهیمی همچون «مبانی»، «اصول» و «روش های تربیتی» پرداخته و ارتباط بین آنها روشن شده است. در ادامه با توجه به ارتباط منطقی بین این عناصر، به استنباط گزاره های انشایی راهنمای عمل و روش های تربیتی کمال جویانه متناظر با آنها پرداخته شده است. و در نهایت، مقاله با روش تحلیل مفهومی و قیاس عملی و با استفاده از الگوی بازسازی شده فرانکنا، به بررسی پنج اصل و هفت روش تربیتی سامان می یابد که عبارت اند از: آموزش تفکر منطقی و تعلیم حمکت «مبتنی بر اصل تبیین عقلانی»، میانه روی در گفتار و کردار «مبتنی بر اصل اعتدال»، تبشیر و انذار «مبتنی بر اصل بشارت»، امر به معروف و نهی از منکر و موعظه «مبتنی بر اصل تذکر»، مشاهده طبیعت و تفکر در آن «مبتنی بر اصل شناخت شریعت با طبیعت».

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان