عبدالمجید طالب تاش

عبدالمجید طالب تاش

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۶ مورد.
۱.

Study of the Network Connections of Surah al-Inshiqāq with Its Adjacent Surahs (Infitār, Mutaffifīn, Burūj, Tāriq)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: Network Connection Surah al-Inshiqāq Structural Correlation Content Correlation

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۸
The Holy Qur’an has a single source and there is no difference between its verses. Therefore, some Surahs of the Holy Qur’an may be put together to get a better understanding of them. And based on the method of verbal and spiritual analogies, one Surah should be placed at the center and the its connection with other Surahs of the Holy Qur’an would be discovered. “The network connection of the Surahs of the Qur’an” is a new term that speaks of the structural and content relation between Surahs. The methods of network connections between the Surahs of the Holy Qur’an can be summarized in the thematic congruence between adjacent Surahs, congruence between a set of Surahs, congruence between the beginning of a Surah and the end of the previous one, congruence between two consecutive Surahs at the beginning or end, rhyme, common purpose, and common theme. This research analyzes the network connections of Surah al-Inshiqāq with its adjacent Surahs (Al-Infitār, Mutaffifīn, Burūj, Tāriq) with a descriptive analytical method in two aspects of structural and content congruence. In conclusion, this Surah has structural and literary connections, including the congruence of the beginning, rhyme, analogy, and literary imagery, which all are in one structural group. The research also shows that this Surah has content connections including the Unity of God, mentioning the events of the Day of Judgment, grouping of people in the Day of Judgment, and common purpose.
۲.

اصالت پیشوایی و کرامت حضرت زهرا سلام الله علیها بر زنان عالم با تکیه بر واژه راکعین(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیشوا کرامت حضرت زهرا مریم مقدس راکعین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴ تعداد دانلود : ۱۱۰
بانوان جهان امروز به دلیل گم کردن خودحقیقی و جایگاه ارزشی شخصیتی، دچار بی هویتی شده و برای بدست آوردن کرامت و معصومیت از دست رفته خود به دنبال الگوها و مکاتب بشری سرگردانند. شناخت الگویی کامل، کریم و واحد در همه ابعاد وجودی و زندگانی، برای بانوان امروز به منظور حفظ عزت نفس و شرافت از دست رفته خود و حفظ جامعه بشری از غرق شدن در انحرافات امری حیاتی است. قرآن کریم حضرت مریم راکه مورد قبول ادیان یهود و مسیح است، الگوی زنان عالم معرفی نموده است. در حالی که با استنادبه آیه شریفه (آل عمران/43) و یافتن مصادیق راکعین، با روش تحقیق موضوعی و تحلیل آیاتی که واژه رکوع و مشتقات آن را دربردارد ثابت می شودحضرت مریم با تمام صفات عالی و برگزیده که برای او ذکر شده بنابر دستور الهی موظف است به حضرت زهرا به عنوان انسان کامل و کریم در همه ابعاد زندگی اقتدا کند و پیشوای خود قراردهد. این ادعا با بیان بعضی کرامات دوبانو تثبیت می شود. بدین ترتیب حضرت زهرابر اساس دستورالهی به عنوان الگویی واحد و کریم برای تمام بانوان معرفی شده است.
۳.

تحلیل سوره احزاب بر اساس واژه کلیدی اطاعت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل متن سوره احزاب موضوع محوری اطاعت انسجام موضوعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۹ تعداد دانلود : ۹۴
در تحلیل یک متن ادبی، اجزای مهم آن و نحوه کارکرد آن اجزا در متن قابل کشف است. در مقاله حاضر که حاصل بخشی از تحقیق گسترده ای درباره سوره احزاب می باشد، این سوره به عنوان یک متن مستقل و تام بر اساس قواعد تحلیل متن ادبی مورد بررسی قرار گرفته است. موضوع محوری سوره احزاب که با توجه به قواعد تحلیل متن، تعیین شده است، اطاعت از خدا و رسول است و لذا لفظ کلیدی سوره نیز اطاعت است . غرض این سوره اصلاح سبک زندگی مؤمنین در سایه اطاعت از خدا، رسول و مطهرین از رجس است از این رو در ضمن تناسب کاملی که میان آیات وجود دارد، افراد مطاع و مورد تأیید الله را معرفی کرده است. در این پژوهش پس از بررسی هر سیاق و تعیین موضوع و کلمات کلیدی هر سیاق، موضوع محوری سوره و کلمه کلیدی سوره تعیین شده است سپس با استفاده از کلمه کلیدی اطاعت سیاق های سوره مورد تحلیل قرار گرفته است. پژوهش های انجام شده در سوره احزاب تاکنون با چنین شیوه ای به تحلیل این سوره نپرداخته اند و از این جهت، نوآوری برای این پژوهش محسوب می شود.
۴.

گونه شناسی دیدگاه ها پیرامون مواجهه قرآن با فرهنگ اجتماعی عصر نزول درباره حقوق زن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن فرهنگ عربی جایگاه زن عصر نزول حقوق زن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵ تعداد دانلود : ۱۲۱
حقوق زنان در جامعه از مسائل مهم فرهنگی اجتماعی است. قرآن، متنی فرهنگی و اجتماعی است؛ در نتیجه به حقوق زن در عصر نزول توجّه داشته است. پژوهش حاضر به روش توصیفی تحلیلی پاسخ این پرسش بنیادین را جستجو کرده است که در خصوص مواجهه قرآن با فرهنگ عرب عصر نزول در باره حقوق زن چه دیدگاه هایی وجود دارد؟ این تحقیق به دست داده است که عربیت زبان قرآن مورد اتفاق اندیشمندان است؛ لکن پیرامون ارتباط قرآن با فرهنگ عصر نزول دو دیدگاه کلان وجود دارد: گروهی فرهنگ قرآن را وام دار فرهنگ عربی دانسته و احکام قرآن در خصوص زنان را متأثّر از فرهنگ عربی می دانند؛ چرا که متن قرآن محصول شخصیت پیامبری است که در فرهنگ عربی تکوّن یافته است. تحقیق به دست داده که این دیدگاه با تصریح آیات مغایرت دارد و مردود انگاری شده است. گروه دوم معتقدند که فلسفه نزول قرآن، اثر گذاری بر فرهنگ هاست و نازل شده تا با عادت ها و رسوم فرسوده جاهلی عصر نزول مبارزه کند. از این منظر، قرآن نیامده تا در برابر فرهنگ جاهلی در خصوص زنان منفعل و یا اثر پذیر باشد؛ بلکه به بازسازی و اصلاح فرهنگ عرب عصر نزول در خصوص جایگاه زن پرداخته است. این دیدگاه با تصریح آیات همسویی داشته و اثبات شده است.
۵.

بررسی تطبیقی مباحث مهدوی در تفاسیر شیعه و اهل تسنن تا قرن هفتم(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: مهدی موعود عج حضرت عیسی ( ع) تفاسیر شیعه تفاسیر اهل سنت پایان تاریخ آخرالزمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۱۴۰
قرآن به عنوان معتبرترین منبع مورد پذیرش تمامی مسلمانان در تمامی زمینه های اعتقادی و فقهی و غیر آن، مورد توجه تمامی فرقه های مدعی اسلام است. مهدویت نیز به عنوان منحصر به فردترین چشم انداز پایان تاریخ از دیدگاه اسلام از این قانون مستثنی نیست؛ هرچند میزان پرداختن به این حقیقت به دلایلی مشخص، در منابع تفسیری شیعه با اهل تسنن تفاوتی فاحش در میزان و کیفیت محتوا دارد؛ به گونه ای که در تمامی منابع تفسیری و غیرتفسیری اهل تسنن تا قرن هفتم تنها دَه آیه درباره مهدویت تفسیر شده، با این ویژگی که مفسران نامدار اهل تسنن تلاش دارند این آیات را نیز با بخش مسیحی ماجرا! یعنی فرود آمدن حضرت عیسی7 از آسمان، آنهم بدون هیچ پیوندی با «مهدی موعود» به پایان ببرند! ولی در منابع شیعی این دوران، حداقل 66 آیه، فقط در کتاب های تفسیری، ذکر شده که از نظر محتوا تقریباً تمامی موضوعات مهدوی را به صورت تفسیری یا تأویلی شامل می شوند.
۶.

شیوه های به کارگیری آیات در روایات مهدوی(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: مهدویت روایات مهدوی روایات تفسیری تفاسیر شیعه و اهل سنت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۳ تعداد دانلود : ۱۰۹
یکی مباحث تفسیری شیعه و اهل سنّت، پرداختن به مسئله مهدویت در تفسیر آیات قرآن است. به دلیل اهمیّت روایات تفسیری در این مسئله، مقاله حاضر به روش توصیفی تحلیلی اقدام به پژوهش پیرامون شیوه های مختلف تبیین مسئله مهدویت در روایات تفسیری پرداخته است. پژوهش به دست داد که در مجموع روایات تفسیری از یازده شیوه برای طرح مسئله استفاده کرده است. بیان مصداق و تطبیق؛ اشاره به مصادیق مغفول؛ استفاده از بیان های قرآنی؛ استناد به آیه؛ استفاده های ضمنی و در ادامه آیه؛ استخدام الفاظ قرآن؛ ارتباط به اندک مناسبت؛ توضیح مفهوم دقیق آیه در قالب مهدویت؛ استفاده از ظرفیت تشابهی قیام و قیامت؛ استفاده از خواص سور؛ و اشاره به فراتاریخی بودن مهدویت شیوه هایی بود که برای بیان مسئله مهدویت در روایات تفسیری یافت شد.
۷.

نقد و بررسی دیدگاه حیدرعلی قلمداران در مسئله امامت حضرت علی علیه السلام(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قلمداران قرآنیون نصب امام نقد شیعه خلافت امام علی (ع) شاهراه اتحاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۰۳ تعداد دانلود : ۴۰۷
حیدر علی قلمداران یکی از عناصر شاخص جریان قرآن بسندگی معاصر شیعی در ایران است که به دیدگاه های اهل سنت متمایل شده و به نقد افکار و عقاید شیعی می پردازد. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی، به تحلیل استنادات قلمداران در مسئله خلافت و امامت امام علی(ع) پرداخته است. درباره قلمداران و دیدگاه های او نسبت به مسئله امامت امام علی(ع) باید گفت که قلمداران امام را منصوب از جانب خدا نمی داند و آن را امری انتخابی می داند. قلمداران واقعه غدیر را در همین راستا تحلیل کرده و اعتقاد شیعیان درباره نصب الهی امام علی در غدیر را افراطی معرفی کند. وی در قالب برخی آثار خود مانند «شاهراه اتحاد» اشکالات متعددی را پیرامون غدیرخم بیان می کند. مهم ترین دلایل قلمداران شامل قائل شدن حق مشورت مهاجران و انصار در انتخاب خلیفه، عدم میل و رغبت حضرت علی نسبت به خلافت، علت صدور حدیث غدیر، عدم استناد امام به روز غدیر، عدم ذکر امامت حضرت علی(ع) در قرآن، سکوت حاضرین در واقعه غدیر وعدم تصریح پیامبر(ص) در اعلام جانشینی حضرت علی(ع) می باشد. در این تحقیق روشن شد که آیات قرآن، متون روایی، مستندات تاریخی و دلایل متقن شیعه و سنی حاکی از آن است که دیدگاه قلمداران مردود بوده و قابل پذیرش نمی باشد.
۸.

پیوستگی های شبکه ای سُوَر اذائیه مکّی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیوستگی شبکه ای سور اذائیه سور مکی همبستگی ساختاری همبستگی محتوایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۵ تعداد دانلود : ۲۹۸
چینش آیات در سور قرآن، همجواری سوره ها، و تناسب میان سوره های هم گروه، همواره یکی از مباحث مهم علوم قرآنی بوده است که با عناوینی چون نظم آیات و تناسب سور مطرح است. تعبیر پیوستگی شبکه ای سوره های قرآن اصطلاح جدیدی است که از ارتباط ساختاری و محتوایی میان سوره ها سخن می گوید. این تحقیق با روش توصیفی تحلیلی پیوستگی های شبکه ای سوره های اذائیه مکّی "الواقعه، التکویر، الانفطار، الانشقاق و الزلزال" را در دو جنبه تناسب ساختاری و محتوایی مورد بررسی قرار داده است. پژوهش بدست داده است که این سور دارای پیوستگی های ساختاری و ادبی شامل حسن آغاز، سجع، تشبیه، تصویرپردازی های ادبی، لحن و ریتم مشترک هستند که همه آن ها را در یک گروه ساختاری جای می دهد؛ همچنین تحقیق بدست داده است که این سور دارای پیوستگی های محتوایی شامل توحید ربوبی، ذکر حوادث قیامت، گروه بندی انسان ها در قیامت و غرض مشترک هستند. بررسی ساختاری و محتوایی حاکی از آن است که سور اذائیه مکّی همگی از نظم آهنگ مشابه برخوردارند و دارای آیات نظیر از جهت شکلی و محتوایی هستند که پیوستگی شبکه ای آن ها را تقویت می کند.
۹.

تحلیل فرمالیستی در لایه واژگانی سوره احزاب(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل فرمالیستی لایه واژگانی سوره احزاب موضوع اصلی اطاعت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۲ تعداد دانلود : ۲۲۵
  تحلیل فرمالیستی یکی از روشهای نوین در مطالعه متن از طریق بررسی مشخصه های متن در لایه های آوایی، واژگانی و نحوی است که به کشف موضوع اصلی و جهان بینی حاکم بر متن می انجامد؛ از این رو می توان گفت که تحلیل فرمالیستی در لایه واژگانی سوره های قرآن، راهی برای کشف ارتباط میان صورت و محتوای سوره و رهیافتی برای کشف موضوع اصلی سوره است. پژوهش حاضر به تحلیل فرمالیستی در لایه واژگانی سوره احزاب پرداخته است. این مطالعه در مقام پاسخگویی به این پرسش است که موضوع اصلی سوره احزاب چیست و الفاظ بکار رفته در سوره، چگونه با موضوع اصلی در ارتباطند؟ برای رسیدن به موضوع اصلی، سیاقهای سوره احزاب و آیات و الفاظ کلیدی در هر یک از آنها بررسی شده است. همچنین در لایه واژگانی به کشف مشخصه های الفاظ بکار رفته در متن و پیوند آنها با موضوع اصلی سوره پرداخته شده است. این پژوهش بدست داده است که اطاعت، موضوع اصلی سوره است و معلوم شده است که کاربست معنادار الفاظ کلیدی دیگری همچون تقوا، عهد، اهل بیت، یعص و سلّموا، موضوع اصلی را تأیید و تقویت می کند.  
۱۰.

تحلیل و نقد دیدگاه آیت الله معرفت از فترت وحی قرآن

کلید واژه ها: نزول جبرئیل پیامبر اسلام فترت وحی روایات آیت الله معرفت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۴۹ تعداد دانلود : ۴۴۴
فترتِ وحی قرآن به معنای انقطاع وحی تشریعیِ جبرئیل به پیامبر اسلام6 است که به عنوان یکی از مباحث علوم قرآنی و تفسیری مورد توجه عالمان مسلمان قرار گرفته است. درباره این موضوع، دو دیدگاه در میان علمای علوم قرآنی وجود دارد. گروهی به فترت سه ساله و گروهی به انقطاع چندروزه وحی قرآن معتقدند. آیت الله معرفت جزو عالمان دسته نخست است که به فترت سه ساله وحی معتقد است. این مسئله انگیزه تحقیق حاضر شد تا به روش توصیفی تحلیلی به بررسی دیدگاه آیت الله معرفت در این زمینه بپردازد. پژوهش پیش رو نشان می دهد دیدگاه آیت الله معرفت بر پایه نقل روایت احمد بن حنبل از شعبی و نیز روایات مربوط به سه سال دعوت پنهانی استوار است؛ از طرفی روایت شعبی ضعیف و غیرمستند است؛ درنتیجه دیدگاه آیت الله معرفت تأیید نمی شود. همچنین روشن شده است آیت الله معرفت میان دو مسئله فترت وحی و دعوت پنهانی همسان انگاری کرده است که مستندات تاریخی، روایی و قرآنی برای پذیرش این قول وجود ندارد. در مقابل، قول به انقطاع چندروزه وحی که بین سه تا چهل روز گفته شده است، با مستندات تاریخی و روایی به خصوص با روایات ائمه: سازگار و قابل قبول است.
۱۱.

رجعت و مستندات روایی آن در تفسیر قمی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رجعت امامیه روایات تفسیر قمی آخرالزمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۰ تعداد دانلود : ۴۴۳
رجعت که در حیطه معناشناختی بازگشت به مبدأ است، در اصطلاح امامیه، به معنای بازگشت دوباره رسول خدا 2 ، ائمه k و گروهی از دینداران حقیقی برای رسیدن به بخشی از پاداش، و گروهی از کفرگرایان و معاندان ایشان به دنیا برای رسیدن به عذاب استحقاقی است. این دیدگاه، با مخالفت اهل سنت مواجه شده است. علی بن ابراهیم قمی در تفسیر خود روایاتی ذکر کرده که بر قطعیت رجعت تأکید می کند. مقاله حاضر به روش توصیفی تحلیلی به بررسی روایات و استنادات علی بن ابراهیم قمی در خصوص مسئله رجعت در تفسیر قمی پرداخته است. در این پژوهش، روشن شد که قمی با استناد به روایات ائمه k که از جهت سند حمل بر صحت می شود و از جهت فراوانی به تواتر می رسد، وقوع آن را قطعی می داند. در بررسی گونه شناسی مباحث رجعت در تفسیر قمی دانسته شد که مسائل استدلال بر صحت رجعت، گروه های مشمول رجعت، رجعت به مثابه وعده الهی به آل محمد 2 و فلسفه رجعت که انتقام از معاندان است، مورد توجه قمی قرار گرفته است.
۱۳.

بررسی تطبیقی نماز در دین اسلام و آیین زرتشت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسلام قرآن زرتشت اوستا جایگاه نماز روایات

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی عوامل دین گرائی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه عبادات فردی نماز
تعداد بازدید : ۵۴۷۸ تعداد دانلود : ۱۲۱۹
نماز گونه ای نیایش و عملی عبادی برای برقراری ارتباط مستقیم و صعودی میان انسان با خداوند است که میان همه ادیان الهی مشترک است. مسلمانان و زرتشتیان به انجام این عمل عبادی ملزم هستند. این پژوهش با تتبّع در متون مکتوب اسلام و زرتشت و به روش کتابخانه ای، به بررسی تطبیقی جایگاه نماز در این دو شریعت آسمانی پرداخت. همچنین، اشتراکات و تمایزات آن در این دو شریعت بررسی شد. در این پژوهش، روشن شد که نماز در اسلام و زرتشت از اهمیّت بسیاری برخوردار است. این پژوهش به دست داد که از نظر اثربخشی در برقراری ارتباط با معبود، طهارت بخشی به روح و باطن، جلوه گاه شکرگزاری و سپاس در برابر نعمت های خداوند، نوبت های پنجگانه و سنّ وجوب نماز، میان اسلام و زرتشت قرابت و نزدیکی وجود دارد. این بررسی روشن کرد که نماز، در آیین زرتشت، هم عرض اعمال عبادی دیگر است، امّا در اسلام، محور و رکن اساسی دینداری است. از این رو، در اسلام هیچ جایگزینی ندارد، منقطع نمی شود و از تکثّرگونه ای برخوردار است و قبولی یا ناقبولی دیگر عبادت ها به پذیرش یا پذیرفته نشدن آن بستگی دارد که چنین رویکردی به نماز در آیین زرتشت یافت نشد.
۱۴.

نزول وحی قرآن بر پیامبر اسلام از منظر امام خمینی(س)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: امام خمینی وحی پیامبر اسلام نزول قرآن علمای علوم قرآنی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام دین پژوهی فلسفه دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی کلام پیامبرشناسی
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه اندیشه و فقه سیاسی فقه سیاسی ولایت فقیه امام خمینی
تعداد بازدید : ۱۲۹۱ تعداد دانلود : ۵۲۳
خداوند سبحان بر پیامبر اسلام وحی فرستاد همچنان که بر پیامبران پیش از ایشان وحی فرستاده بود. چگونگی نزول وحی بر پیامبر اسلام یکی از سؤالات حائز اهمیت در حوزه علوم قرآنی است. این پژوهش به روش کتابخانه ای، دیدگاه امام دربارة چگونگی وحی بر رسول اکرم را بررسی نموده و تفاوت آن را با دیدگاه های دیگر بررسی کرده است. روشن شد که دیدگاه امام خمینی با دیدگاه رایج در میان علمای علوم قرآنی تفاوت دارد و به دیدگاه ابن خلدون درباره چگونگی ارتباط وحیانی پیامبر نزدیک است؛ امّا امتیازهایی در دیدگاه امام یافت شد. بر اساس دیدگاه امام خمینی، پیامبر اسلام با رهایی از جلباب بشری، در افق اعلی حضور می یابد و جبرئیل امین، وحی قرآن را بر قلب مبارک ایشان القاء می کند. بر این اساس، دیگر انسان ها راهی برای اتّصال به عالم غیبیّه ندارند؛ در نتیجه حقیقت وحی و آنچه در عالم علوی برای رسول الله اتفاق می افتد را درک نمی کنند. از این رو تعبیرهایی که دربارة چگونگی حالت وحیانی به ما رسیده، ظواهری در خور فهم ما انسان های گرفتار در عالم طبیعت است که با حقیقت وحی که در عالم ملکوت رخ داده است فاصله دارد.
۱۵.

بررسی مقایسه ای ولادت عیسی در اناجیل اربعه و قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اناجیل اربعه قرآن کریم عیسی مسیح مریم مقدس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۸ تعداد دانلود : ۸۴
گویش اناجیل حاکی از این است که روح القدس مأمور باردارکردن مریم است و حاصل آن ولادت عیسی مسیح است که گناه آمرزی امت را بر دوش می کشد. قرآن شخصیت عیسی را نزدیک به همین گویش اما با نظرگاهی متمایز بازشناسی کرده و رهیافت تازه ای پدید می آورد. به تصریح قرآن، روح الهی در شکل انسانی خوش اندام تمثل می یابد و به مریم پسری پاکیزه عطا می کند. اساسی ترین پایه اشتراک قرآن و اناجیل، پاکدامنی مریم و باردارسازی او توسط روح القدس است و اینکه پیش از بارداری هیچ مردی او را لمس نکرده است. در این تحقیق که گزاره های قرآنی و اناجیل درباره ولادت عیسی را بررسی کرده، وجه اختلاف را در فرزندِ خداپنداری اناجیل یافتیم که خاستگاه اندیشه تثلیث مسیحیت شده و قرآن با آن مخالفت ورزیده است.
۱۶.

بایسته های قرائت قرآن با بررسی معنایی واژه «إقرأ»(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرائت قرآن پیامبر اسلام معناشناسی مسلمانان اقراء

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۲۳۶
فرمان«اقرأ» در آغاز نزول وحی، نخستین دستورالعمل هدفمندی است که رویکرد اصلی دعوت پیامبر اسلام (ص) را مشخص می کند. از این رو ایشان در قرائت و حفظ قرآن کوشا بود و به اقراء بر ایمان آورندگان اهتمام می ورزید. پیامبر(ص) در تعلیم آیات و سور به اصحاب، بیشتر بر تعلیم شفاهی و آموزش سمعی تأکید داشت؛ ایشان آیات را پس از نزول برای اصحاب قرائت می کرد و آن ها را به خواندن، بازخوانی و حفظ وادار می نمود و عدّه ای را برای تعلیم قرآن به اطراف می فرستاد. این رویکرد سبب شده است از همان ادوار نخستین عدّه ای به عنوان قاری شناخته شوند و سلسله قرّاء قرآن، قرن به قرن ادامه یابد. در این نوشتار با بررسی لایه های مختلف معنایی «إقرأ»، فرایند اهتمام پیامبر اسلام به قرائت قرآن و چگونگی قرائت ایشان را باز شناسی شده و از این مسیر بایسته هایی برای قرائت قرآن مشخص شده است. در این بررسی روشن می گردد که محور تعلیم قرآن، قرائت با گستره معنایی آن است. خواندن همراه با تأنّی، نخستین لایه معنایی قرائت است؛ و لایه های دیگر شامل مطالعه، تدبّر، تعمّق، فهم، آگاهی، تأثیر پذیری و عمل به آیات قرآن است که در قرائت پیامبر اسلام مشهود بود و تأسی از آن برای مسلمانان لازم است.
۱۷.

پیدایش فضا از منظر قرآن و علم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: آیات علمی گسترش جهان آغاز پیدایش دانش بشری ترجمه و تفسیر قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۱۶ تعداد دانلود : ۱۱۶
چهل و هفتمین آیه از سوره ذاریات به چگونگی پیدایش فضا و جهان گستری خداوند تصریح دارد، و آیه یازده سوره فصلت شکل پرداختن خداوند به آسمان ها را بیان می کند. مسأله گسترش جهان از آغاز تا انجام که مورد اشاره قرآن کریم است، مسأله ای است که دانشمندان علم نجوم در کشفیات جدید خود به آن دست یافته اند. یافته های جدید حاکی از آن است که در بازه زمانی ادامه داری که از لحظه پیدایش آغاز شده، کهکشان ها با سرعت فوق العاده ای در حال دورشدن از یکدیگر هستند. در این نوشتار ترجمه ها و تفسیرهای عالمان دینی از آیه چهل و هفت سوره ذاریات را بررسی کرده ایم و معنا و مفهوم آیه و ظهور معنایی آن بر پایه واژگان آیه را مورد مداقّه قرار داده ایم؛ سپس با کشفیات جدید علمی مطابقت داده ایم. روشن شد که معنای آیه با کشفیات جدید درباره فضا هماهنگی دارد.
۱۸.

مهم ترین بسترهای تعقّل از منظر قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قرآن کریم بسترهای تعقل توحید ربوبی عبرت آموزی شیطان گریزی آخرت گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۸ تعداد دانلود : ۵۸۹
قرآن کریم در آیات متعدّد انسان ها را به تعقّل فرا خوانده است. و در کنار این دعوت مؤکّد، ظرف تعقّل را معرفی کرده که نشان می دهد برای اصلاح اندیشه و رفتار، تعقّل در محورهای بخصوصی ضروری است. این پژوهش تلاش کرده است به بسترهای تعقّل مورد توجّه قرآن و دستاوردهای حاصل از آن دست یابد. به دلیل گستردگی این موضوع در قرآن، تنها آیاتی بررسی شده که در آن ها واژگانی آمده که از ریشه «ع ق ل» اخذ شده است. این واژگان در ساختارهای"تعقلون"، "یعقلون"، "عقلوا"، "یعقل" و"نعقل" یافت شد که 49 بار در قرآن به کار رفته است. همه 49 آیه مورد بررسی قرار گرفت. 12 مورد بدون ذکر بستر، به پیامدهای تعقل یا عدم تعقل اختصاص داشت و 37 مورد به همراه سیاق مربوط، بسترهای تعقّل و نتایج حاصل از آن را بیان کرده بود. در روند بررسی، هفت محور به عنوان بسترهای تعقّل، از آیات استخراج گردید. این محورها شامل: طبیعت؛ ناپایداری دنیا؛ تاریخ؛ کتب آسمانی و به خصوص قرآن کریم؛ احکام دین؛ دوران پیری و بالاخره گستره گمراه سازی شیطان می باشد. در این نوشتار، آیات دیگری که واژگان مشابه مانند تفکّر، تدبّر، تأمّل و تفقّه در آن ها آمده بررسی نشد. نتایج حاصل از تعقّل در هفت محور ذکر شده را از آیات قرآن دریافت و مورد تبیین قرار گرفته است. که دستاورد تعقّل در هفت مورد بالا به ترتیب معرفت به توحید ربوبی؛ آخرت گرایی در رفتار؛ عبرت آموزی؛ آشنایی با حقایق فراتر از دسترسی عقول بشری؛ پای بندی به احکام شریعت؛ تقویت معاد اندیشی و رهایی از دام های فریب شیطان است.
۱۹.

مواد پروتئینی در قرآن و حدیث(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

کلید واژه ها: تغذیه اخلاق قرآن روایات جسم روح سلامت پروتئین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۲
قرآن کردیم در خصوص بُعد جسمانی انسان که جایگاه و میزبان روح مقدسی است و از جانب خالق یکتا در این کالبد جسمانی دیده شده است، اهتمام ویژه ای دارد. به طوری که در بیش از 300 آیه به طور مستقیم یا غیر مستقیم موضوع غذا و تغذیه مطرح شده است. زیرا بی تردید لازمه رسیدن به کمال انسانی بهرهمندی از سلامت تن و روان است که نوع غذا و روش تغذیه نقش اساسی در تحقق آن ایفا می کند. چنانچه پیامبر اسلام (ص) منشأ بروز و ظهور هر گونه بیماری را مربوط به آن دانسته و معده را خانه هر بیماری و امساک در پُرخوری را بهترین درمان دانسته اند و به طور کلی ایات و روایات فراوانی درباره تأثیر تغذیه و چگونگی استفاده از این مواد، آداب غذا خوردن و میزان آن بر سلامت جسم و روح انسان وجود دارد که با استفاده از آنها می توان تا حد زیادی از امراض جسمی و روحی و حتی اخلاقی جلوگیری کرد.
۲۰.

چگونگی ارتباط میان بایدهای اخلاقی واست های علمی و فلسفی از دیدگاه اندیشمندان معاصر و علامه طباطبـایی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: علامه طباطبایی ارتباط استنتاج اندیشمندان مسلمان منطقی استی های حقیقی بایدهای اعتباری گرایش های اروپایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱۷ تعداد دانلود : ۷۵۵
در اروپا، پیرامون گونه ارتباط میان علم و دین و به تبع آن چگونگی ارتباط علم با اخلاق و خاستگاه باید و نبایدهای اخلاقی گرایشی به وجود آمد که از هیوم فیلسوف اسکاتلندی آغاز شد. جدا انگاری حوزه های علم و اخلاق بسامد داعیه هایی بازنگرانه نسبت به رابطه خداوند با جهان است که گزاره های دینی و اخلاقی را برخاسته از احساسات درونی انسان به شمار می آورد و جدا افکنی آن از واقعیات عینی و خارجی را پی گیری می کند . از این نظرگاه عقل در کشف گزاره های اخلاقی ورود ندارد. زیرا منطقی نبوده و مسئول صحیح و غلط نیستند . هر چند این گرایش مورد پذیرش اندکی از اندیشمندان مسلمان نیز واقع شده است، اغلب نزدیک به اتفاق اندیشمندان مسلمان با این تفکر مخالفت ورزیده اند و در نادرستی آن به استدلال پرداخته اند . این گروه بر این باورند که هر چند اخلاق از علم و فلسفه زایش منطقی نمی یابد . اما اصولا ارائه یک گزاره اخلاقی بدون پشتوانه حقیقت عینی امکان پذیر نیست . از نظر اندیشمندان مسلمان میان بایدهای اخلاقی و هست های علمی و فلسفی ارتباط تقدمی و تاخری وجود دارد ؛ به این معنا که انسان پس از آگاهی نسبت به حقیقت علمی و نفس الامری به کمک عقل نظری، راه رسیدن به آن حقیقت عینی را در عالم واقع با استمداد از عقل عملی کشف می کند . آن گاه در قالب گزاره های توصیه ای و بایدهای اخلاقی بیان می کند .این گروه در حقیقت تولید ارزش از دانش را نه به معنای تولید منطقی که مبتنی بر دو گزاره ی یکی علمی و دیگری اخلاقی دانسته اند . از منظر آنها عقل عملی به عنوان یک ابزار پسینی از نیروی عقل نظری به عنوان ابزار پیشینی استمداد می جوید و به توصیه های اخلاقی دست می یابد و در قالب بایدها و نبایدها ارائه می دهد و این همان ارتباطی است که میان علم و فلسفه با اخلاق وجود دارد. چرا که عقل عملی بدون علم و اندیشه نمی تواند حکمی را اعتبار و صادرنماید. .

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان