محمدمصطفی اسعدی

محمدمصطفی اسعدی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۱۲ مورد از کل ۱۲ مورد.
۱.

ظرفیت سنجی تمدنی آموزه نماز جماعت در فرهنگ اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۱ ۵۸-۳۵

کلید واژه ها: فرهنگ اسلامی تمدن اسلامی نماز جماعت اعتلای تمدن انحطاط تمدن تمدن سازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 780 تعداد دانلود : 125
عینی سازی تمدن تراز اسلامی مبتنی بر درک روشن تمام زوایای فرهنگ اسلامی در تمام ابعاد آن است. مسئله در پژوهش حاضر آن است که نماز جماعت به همراه الزامات و بایسته های آن، چه ظرفیتی در مسیر ساخت تمدن مطلوب اسلامی دارد؟ ضرورت این مسئله از یک سو مرتبط با اهمیت فهم دقیق فرهنگ اسلامی است و از سوی دیگر به ضرورت تمدن سازی در جامعه اسلامی ارتباط می یابد. بر اساس یافته های پژوهش حاضر به روش تحلیلی مقایسه ای، بایدهای نماز جماعت منتقل کننده عوامل شکوفایی و ماندگاری تمدن هم در بعد حاکمیت و هم ملت هستند و نیز نبایدهای نماز جماعت، عوامل انحطاط تمدن را در همان دو بعد، می آموزند. در نتیجه سنت پرارزش نماز جماعت، به عنوان رزمایش تمدنی در فرهنگ اسلامی شناخته می شود و ارزش بالای آن نیز به اهمیت بالای تمدن سازی ارتباط می یابد. نیز نه تنها الزامات هنجاری، بلکه مرجحات هنجاری در فرهنگ اسلامی، باید تحلیل تمدنی شوند.
۲.

علمی سازی سلامت در فرهنگ عمومی مبتنی بر مفهوم «نُشرت» در فرهنگ اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم و تمدن در اسلام سال ۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱۵ 1 - 32

کلید واژه ها: سلامت و فرهنگ عمومی سلامت و فرهنگ اسلامی نشرت دین و سلامت فرهنگ سازی سلامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 927 تعداد دانلود : 380
در تاریخ تمدن بشری و عموم ملل جهان، خرافه های درمانی در کنار آموزه های علمی وجود داشته است. این قضیه در جامعه عرب جاهلی ذیل مفهوم نشرت وجود داشته که به معنای افسون، تعویذ یا دعایی برای درمان بیمار و مجنون بوده است. مسئله پژوهش آن است که فرهنگ اسلامی با چه مصادیقی، مفهوم نشرت را در فرهنگ عمومی، علمی سازی نموده است؟ بر اساس یافته های پژوهش در حیات فردی: کوتاه کردن سیبیل، شستشوی سر با ختمی، نوره، طیب، مسواک، عسل، اسپند، خوردن و آشامیدن؛ در سبک زندگی خانوادگی: نگاه به زن زیباروی و رابطه جنسی، در سبک زندگی اجتماعی: ملاقات با دوستان و گفتگو با دیگران؛ در عرصه محیطی: پیاده روی، سوارکاری، ارتماس در آب و نگاه به سبزه، مصادیق دانش بنیان این مفهوم معرفی شده اند. در نتیجه مشخص گردید دوران تاریخی امام ششم علاوه بر علوم انسانی و الهیات، در عرصه علوم تجربی و پزشکی نیز دوران منحصر به فردی شناخته می گردد. علاوه بر این، نظام سلامت در فرهنگ اسلامی عرصه وسیعی را شامل می گردد که جامعه و حتی محیط زیست را در بر می گیرد و این موضوع، کلان نگری و جامعیت فرهنگ اسلامی در علوم سلامت را منتقل می سازد. هم چنین اهل بیت در علمی سازی سلامت در جامعه، هم زمان نیازهای روز جامعه و نیازهای فراعصری جوامع را در نظر داشتند. نیز یک انگاره خرافی می تواند با تغییر مصداق توسط عناصر فرهنگ ساز جامعه، به یک انگاره علمی تبدیل گردد؛ بدون این که لزوماً عنوان خرافی، از بین برود.
۳.

گونه شناسی و اثرسنجی نمادها در فرهنگ و تمدن اسلامی از دیدگاه آیت الله خامنه ای

نویسنده:
منبع: پژوهش های گفتمان تمدنی انقلاب اسلامی سال دوم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ 60-88
تعداد بازدید : 501 تعداد دانلود : 444
در موضوع فرهنگ و تمدن، نمادها به عنوان یک لایه از فرهنگ، حوزه دانشی و پژوهشی خاص به شمار می روند و حتی برخی فرهنگ شناسان، آن را در تعریف فرهنگ جای داده اند. شهرسازی اسلامی نیز بدون التزام به بایسته های این مسئله ممکن نیست. همچنین در تاریخ اسلام و تاریخ معاصر ثابت شده است که دشمنان به دنبال محو نمادهای فرهنگ و تمدن اسلامی بوده و هستند. پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش است که بر اساس دیدگاه آیت الله خامنه ای، نمادها چه گونه ها و چه آثاری دارند؟ بر اساس پژوهش حاضر، این موضوع شامل نمادهای رفتاری، تاریخی، تشکیلاتی و شخصیتی می شوند. براین اساس، آثار فرهنگی نمادها عبارت است از: نگرش سازی و استحکام باورها، گرایش سازی و تقویت ارزش ها و نیز نمودیابی و ترویج رفتارها. آثار تمدنی نمادها عبارت است از: هدف گذاری برای پیشرفت اضلاع تمدن اسلامی، تقویت هم بستگی و انسجام ملت اسلامی و معرفی تمدن اسلامی در عرصه جهانی.
۴.

سبک شناسی مواجهه با بیماران در سیره اجتماعی اهلِ بیت (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال سیزدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۴۷ ۸۰-۵۷

کلید واژه ها: سیره اجتماعی اهلِ بیت بیماری در سیره اهلِ بیت و بیماران اهلِ بیت و درمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 100 تعداد دانلود : 412
پژوهش حاضر به این مسئله می پردازد که سبک مواجهه اجتماعی اهلِ بیت با بیماران چگونه بوده است؟ عرصه پژوهش، گزاره های سبک زندگی معصومان و به طور خاص، حیات اجتماعی ایشان در منابع کهن، اعمّ از تاریخی و روایی است که به روش تحلیلی قابل کنکاش است. براساس یافته های پژوهش حاضر، مؤلفه های این سبک عبارت است از پیگیری نیازهای مادّی و تأمین نیازهای معنوی بیماران، پاسخ گویی درمانی همگانی، مقابله با مرگ هراسی و مرگ خواهی بیمار، رسیدگی به وضعیت خانواده بیمار، کاستن نقش اجتماعی بیمار و آسیب شناسی اجتماعی ارتباط با بیمار. متغیرهای مسئولیت افزای این سبک، شامل پیوستگی اجتماعی (آشنایی، همسایگی، همسفری)، وضعیت معیشتی بیمار و بیماری های خاصّ است. متغیرهای محدودیت زا شامل کوتاهی بیماری (سه روز)، بیماری های خاص، سوء منش و سوء رفتار بیمار می گردد. در نتیجه آشکار گردید در سیره اجتماعی اهلِ بیت، علاوه بر تأمین رفاه، آسایش و سلامتی بیمار و اطرافیان بیمار، آموزش، تربیت و معنویت نیز هدف گذاری گردیده است.
۵.

پیامدسنجی فرهنگی و تمدنی استکبار در جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قرآن، فرهنگ و تمدن سال دوم بهار ۱۴۰۱شماره ۳ (پیاپی ۷)

کلید واژه ها: پیامد استکبار قرآن و فرهنگ قرآن و تمدن استکبار در قرآن استکبار در تاریخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 112 تعداد دانلود : 753
مسئله پژوهش حاضر پاسخ به این پرسش است که آسیب اجتماعی استکبار با توجه به مفهوم و ابعاد قرآنی آن، چه پیامدهایی در عرصه ی فرهنگ و تمدن جوامع بشری در طول تاریخ داشته و دارد؟ بر اساس یافته های پژوهش حاضر، به روش تفسیر درون متنی و برون متنی در آیات قرآن، پیامدهای فرهنگی استکبار: تعارض و تقابل با فرهنگ دینی، گفتمان سازی ضدفرهنگی، جریان سازی ضدفرهنگی و اشرافی گری در سبک زندگی است. پیامدهای تمدنی استکبار: امنیت زدایی از انسان، ایجاد اختلاف طبقاتی و تضعیف یا تخریب همبستگی اجتماعی در جامعه ی دینی است. هرچند این دو گونه پیامد گاهی به صورت توامان بروز می یابند. در نتیجه مشخص می گردد استکبار، آسیب رایج در هر دوره از حیات تاریخ بشری است و پیامدهای آن اول: اختصاصی به عرصه های دینی و ایدئولوژیک ندارد و دوم: نه تنها در جامعه ی غیرایمانی، بلکه در جامعه ایمانی هم قابل شکل گیری و بروز پیامدهای خویش است.
۶.

کارکردشناسی فرهنگی و تمدنی خانواده انگاری جامعه از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۲ ۷-۳۲

کلید واژه ها: خانواده انگاری جامعه فرهنگ و قرآن تمدن و قرآن سیاست فرهنگی فرهنگ قرآنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 483 تعداد دانلود : 13
عینی سازی تمدن تراز اسلامی در جهان معاصر، مبتنی بر دریافت کاربردی فرهنگ اسلامی از منابع اصیل اسلامی از جمله کتاب وحی است. مسئله پژوهش آن است که در بیان قرآن، کاربست اصطلاحات خانوادگی پدری، مادری، برادری، خواهری و فرزندی در مسائل دینی، اجتماعی و تاریخی جوامع گوناگون، بر اساس چه کارکردهایی در عرصه فرهنگ و تمدن صورت پذیرفته است؟ بر اساس یافته های تحقیق به استقراء تام در قرآن و به روش تفسیر درون متنی و برون متنی، خانواده انگاری جامعه، یک روش گفتمان ساز قرآن ذیل سیاست اعتلای فرهنگی و تمدنی امت اسلامی است و کارکردهای آن، توجه به هویت تاریخی، همبستگی، تعاون و تاب آوری اجتماعی، اصلاح خرده فرهنگ ها و مواجهه با ضدفرهنگ ها در جامعه ایمانی و غیر ایمانی بوده است. در نتیجه مشخص گردید این انگاره در سه گونه نگرشی، گرایشی و رفتاری جامعه ایمانی و غیر ایمانی به کار رفته و ناظر به گذشته تاریخ، جهان معاصر و فرجام تاریخ لحاظ گردیده است.
۷.

کارکردشناسی فرهنگی واژه «قل» در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۰) 385 - 406
تعداد بازدید : 827 تعداد دانلود : 23
هدف : این پژوهش به منظور کشف و الگوگیری از بیان قرآن در کاربست امر «قل» در انتقال معارف اسلامی در فضای آموزشی، اعم از دانشگاهی و غیره صورت پذیرفت. روش : پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا و استقرای تام در آیات وحی انجام شد. یافته ها : طیف وسیعی از معارف اسلامی و فرهنگ دینی به روش گفتاری و فردی قابل انتقال به جامعه است. این موارد در آموزش فرهنگ دینی، آسیب شناسی فرهنگی و بیان راهکار گفتاری و نیز رایزنی و پاسخگویی فرهنگی قابل شناسایی است. نتیجه گیری : قرآن توسط این امر، هم به ترویج گفتگو در منش فردی آحاد جامعه پرداخته، هم مسئولیت پذیری همگانی در بهبود فرهنگ عمومی را دنبال کرده و هم به توسعه فرهنگ دینی در بعد درون دینی و برون دینی توجه داشته است.
۸.

بررسی تطبیقی الگوی فرهنگی خندیدن و خنداندن از دیدگاه قرآن و حدیث(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات علوم قرآن و حدیث سال هجدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۵۲) 31 - 58

کلید واژه ها: خنده در قرآن فرهنگ خنده الگوی خندیدن الگوی خنداندن خنده در قرآن و حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 246 تعداد دانلود : 918
عینی سازی سبک زندگی دینی منطبق بر فرهنگ اسلامی مبتنی بر دریافت دقیق آموزه های قرآن و حدیث است. مسئله پژوهش حاضر آن است که الگوی فرهنگی خندیدن و خنداندن بر مبنای آموزه های قرآن و حدیث، چگونه ترسیم می گردد؟ وفق یافته های تطبیقی پژوهش، این دو منبع، الگویی بر مبنای معنویت، عقلانیت و جامعه سازی ارائه نموده اند که بایسته های نگرشی آن، باورمندی به کنش گری الهی در خندیدن انسان و باورمندی به لزوم کنش گری انسان همسو با فرهنگ دینی است. بایسته های گرایشی این مسئله، ارزش انگاری خندیدن و خنداندن همسو با فرهنگ دینی و بالعکس است. بایسته های کنشی، ممنوعیت خندیدن به مقدسات، شناخت جایگاه اجتماعی خود، مخاطب شناسی، پرهیز از فراوانی و عادت به شوخی، کنشگری در جمع، عدم کاربست الفاظ قبیح و دروغ، کنش حداقلی قهقهه با پیوست معنوی و خنداندن از طریق گره گشایی است. در نتیجه آشکار گردید رویکرد قرآن و حدیث در مورد خندیدن و خنداندن یکسونگر نبوده و آن را به صورت مجزای از سایر بخش های سبک زندگی ارزش نمی انگارد؛ بلکه آن را در کنار گریستن ارزشی و به صورت هدفمند، مطلوب می شمارد. نتیجه دوم واقع گرایی و لحاظ پیامدهای قطعی یا احتمالی خنده در الگوی دریافتی از این فرهنگ است. سوم آن که این فرهنگ، با نگاهی کاربردی، هنجارهایی قابل پیاده سازی در حریم خصوصی و عمومی ارائه می نماید.
۹.

الگوی گرایشی رشد فرهنگی انسان از دیدگاه قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: پژوهش های قرآنی سال بیست و پنجم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۹۵) 5 - 28

کلید واژه ها: قرآن و فرهنگ ‌ رشد فرهنگی الگوی گرایشی معنویت گرایی ‌ خردگرایی ‌ علم گرایی ‌ عمل گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 402 تعداد دانلود : 108
در این پژوهش می کوشیم با هدف ارتقای کیفی رویکرد فرهنگی به قرآن کریم، الگوی گرایشی رشد فرهنگی انسان از دیدگاه قرآن را بیان کنیم. این مقاله با روش توصیفی - تحلیلی سامان یافته، و بر حسب دستاورد یا نتیجه تحقیق، از نوع توسعه ای - کاربردی، و از لحاظ هدف تحقیق، از نوع اکتشافی، و به لحاظ نوع داده های مورد استفاده، یک تحقیق کیفی است. این نوشتار «ضرورت شناسی قرآن پژوهی فرهنگی» را آغازگاهی برای تبیین هر چه بهتر مسأله می داند. «نقش ریشه ای قرآن کریم در اصلاح فرهنگی»، «حاکمیت رویکرد سکولار در فرهنگ پژوهی»، «ایجاد درک مشترک از دیدگاه فرهنگی قرآن» و «خلق تصویری ذهنی از آینده مطلوب فرهنگی از دیدگاه قرآن»، از مهم ترین ضرورت ها در این زمینه است. نتایج حاصل از تحلیل و ترکیب داده های جمع آوری شده نشان می دهد که «معنویت گرایی»، «خردگرایی»، «عمل گرایی» و «علم گرایی»، اضلاع چهارگانه رشد فرهنگی انسان در بعد گرایشی از دید قرآن است که پیوست فرهنگی هر کدام از آن اضلاع، تمام عرصه های فرهنگی را پوشش می دهد.
۱۰.

روش شناسی فرهنگی دعوت و جلب اطاعت در قیام عاشورا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های تاریخی دوره جدید سال دوازدهم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 83 - 98

کلید واژه ها: قیام امامحسین(ع) دعوت در قیام عاشورا امامحسین و نگرشسازی امامحسین و گرایشسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 662 تعداد دانلود : 711
این پژوهش با تحلیل و هم سنجی گزاره های تاریخی موجود در منابع کهن، این مسئله را واکاوی می کند: در قیام عاشورا، برای دعوت و جلب اطاعت عموم جامعه چه روشی در پیش گرفته شد؟ براساس یافته های پژوهش حاضر، دعوتگران این قیام، یعنی شخص امام حسین(ع) یا پیروان و فرماندهان ایشان، در درجه نخست نگرش سازی می کردند و جایگاه امام را در نگره اجتماع تبیین می کردند؛ سپس مشروعیت حکومت یزید را در فرهنگ دینی بازنمایی می کردند و رویکرد ارزشی و هنجاری قیام را آشکارسازی می کردند. این روش ها با سه ابزار استدلال، تکرار و ایجاد ناهماهنگی شناختی و تبیین تناقض ها اجرایی شده است؛ نیز در این قیام، گرایش سازی پیگیری شده است و دعوتگران آن، امام گرایی مبتنی بر منافع ابدی، شهادت گرایی مبتنی بر ارزش جهاد و هشداردهی در برابر آسیب های اطاعت نکردن و رویارونشدن با امام را دنبال کرده اند. درنتیجه، مشخص شد قیام عاشورا حرکتی همه جانبه در عرصه دین و سیاست و اجتماع بود که نوعی از فرهنگ سازی فراعصری را در حکم فرهنگ معیار پدید آورد. حرکتی که دعوت آن در دو روش نگرشی و گرایشی ناظر به گونه گونی مخاطبان سامان پذیرفته است و نقطه مطلوب آن، در دو لایه حداکثری در همراهی با قیام عاشورا یا حداقلی در همراهی نکردن با دشمنان قیام لحاظ شده است.
۱۱.

شاخصه سنجی دیدگاه قرآن کریم در آسیب شناسی فرهنگی با تاکید بر فرهنگ عصر نزول(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال دهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۸ 169 - 198

کلید واژه ها: آسیب شناسی فرهنگی شاخصه های فرهنگی مبنای آسیب شناسی فرایند آسیب شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 37 تعداد دانلود : 971
راهیافت به نگره فرهنگی تمدنی قرآن کریم، مستلزم درک نگاه اصیل آن کتاب با لحاظ خاستگاه وحیانی آن در ابعاد اجتماعی از جمله فرهنگ است. مسئله پژوهش حاضر آن است که آسیب شناسی فرهنگی در قرآن دارای چه شاخصه هایی در برابر نگاه انسانی فرهنگ شناسان است؟ یافته ها: شاخصه های مبنایی: علم الهی منبع اصلی آسیب شناسی، فرهنگ اسلامی معیار آسیبشناسی، عقل انسان معیار آسیب شناسی، آسیب شناسی بر مبنای انسان شناسی قرآنی، همسان نگری به نقش فردی و جمعی در آسیبها و لحاظ زمینه های مقدم بر اراده انسان. شاخصه های فرایندی: شناساندن زمینه درونی آسیبها، بازنمایی برنامه ریزی فرهنگی دشمن، پیش بینی آسیبهای قطعی و محتمل، آسیب شناسی به موازات تولید فرهنگی، پیوستگی نظام طبیعت و آسیبهای فرهنگی و واقع نمایی در بیان آسیبها. در نتیجه آسیب شناسی فرهنگی در نگاه قرآن، هم از حیث بستر بروز آسیبها و هم از جهت مسیر شناخت آسیبها، متفاوت از نگاه انسانی در نگره فرهنگی است.
۱۲.

تغییرپذیری و اصلاح رفتار انسان از دیدگاه قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: قرآن شناخت سال دوازدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۳) 21-36

کلید واژه ها: تغییرپذیری انسان قرآن و اصلاح انسان رفتار انسان اصلاح اجتماعی حاکمیت فرهنگ معیار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 57 تعداد دانلود : 361
عینی سازی جامعه ایدئال فرهنگی بر اساس نگاه وحیانی، مبتنی بر فهم نگره فرهنگی تمدنی قرآن کریم است. دستیابی به این وضعیت، نیازمند طی مقدماتی است که یکی از گام های نخست آن، بررسی این پرسش است که در نظرگاه قرآن، آیا اساساً اصلاح رفتار انسان، امکان پذیر است؟ چالش بحث درباره سه دسته از آیات وحی است که اولاً نگاه منفی به مشی رفتاری اکثریت جامعه بشریت دارند؛ ثانیاً اصلاح پذیری را در مورد افراد خاص منتفی می شمارند و ثالثاً مبلغان دینی را در شرایط خاصی ملزم به ترک اقدام می کنند. بر اساس یافته های پژوهش حاضر، دو دسته نخست ناظر به تجربه تاریخی و معاصر جوامع بشری از یک سو، و انسان شناسی قرآنی از سوی دیگر است که با شناساندن عوامل چالش زای درونی و بیرونی در مسیر فرهنگ معیار تکمیل می گردد. دسته سوم، در حقیقت ناشی از پیامدسنجی واقع گرایانه قرآن است که بخشی از برنامه ریزی فرهنگی قرآن تلقی می شود. در نتیجه، قرآن ضمن تأکید بر برنامه ریزی برای اصلاح همگانی رفتار انسان ها و بیان امکان و لزوم حاکمیت فرهنگ معیار در جهان بشریت، اصلاح رفتار تمامی انسان ها را بر اساس سنت الهی در مختار بودن آدمی، منتفی می داند؛ هرچند وظیفه ابلاغ عمومی پیام دین را برای اتمام حجت، ثابت و لازم می داند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان