درخت حوزه‌های تخصصی

مفهوم (دموکراسی نشانه شناختی) که فیسک آن را در آثار خود مطرح کرده است ودر مواردی از طرف پژوهشگران دیگر از جمله مارلی مورد نقد قرار گرفته ، دیدگاه جدیدی را عرصه مطالعه و بررسی عملکرد تلویزیون واثر آن بر مخاطب مطرح می سازد که در آن مخاطب نه به عنوان عنصری منفعل بلکه به عنوان عنصری فعال در عرصه تبادل معانی فرهنگی به شمار آمده است مقاله حاضر در واقع بسط این رویکرد جدید است.

" یکى از هدف هاى مهم این تحقیق، تبیین نظام مطلوب مطبوعات افغانستان است، زیرا نظام مطبوعات این کشور با 129 سال سابقه روزنامه نگارى، اینک تحت تاثیر بحران و جنگ 23 ساله در سراشیبى سقوط قرارگرفته است. براى پر کردن این خلا ارتباطى و نیز به منظور حفظ دست آوردهاى این صنعت فرهنگى تصمیم گرفتم تا به صورت علمى نظام آتى مطبوعات افغانستان را تبیین نمایم. براى نیل به این مهم، نظریه ها و نظام هاى مطبوعات غرب و همچنین تجارب روزنامه نگارى افغانستان را با استفاده از مقوله آزادى که سنگ بنا و جوهره هر نظام مطبوعاتى است، بررسى کردم. سرانجام براى اولین بار در این تحقیق، نظام هاى مختلف مطبوعات افغانستان از هم متمایز شدند. نیز با استفاده از روش کیو که مناسب ترین روش براى آزمون نظریه ها است، پرسشنامه اى در قالب پرسش هاى بسته (مقیاس هفت درجه اى لیکرت) طراحى و تهیه شد. در ساختن پرسشنامه از 75 گویه که معرف پنج نظام مطبوعاتى غرب (نظام هاى آمرانه، آزادى گرا، مسئولیت اجتماعى، کمونیستى و توسعه اى مطبوعات) است، مدد گرفته شد. پرسشنامه براى شصت نفر از استادان و روزنامه نگاران افغان که دست کم ده سال سابقه روزنامه نگارى داشتند ارسال شد. تعداد 45 نفر از استادان و روزنامه نگاران مقیم داخل و خارج افغانستان به پرسش هاى تحقیق پاسخ دادند. پس از دریافت پاسخ ها، با استفاده از برنامه رایانه اى کوانل محاسبات آمارى انجام شد. هرسه طیف پاسخ دهندگان به دو گونه تقسیم شدند. سپس ضریب همبستگى میان آن ها محاسبه شد تا میزان همبستگى هر پاسخگو با پاسخگویان دیگر مشخص گردد. همچنین مقادیر وزن پاسخگویان در گونه هاى (1 و 2) محاسبه شد و با استفاده از مقادیر وزن، نمرات استاندارد (Z) نیز محاسبه گردید. سرانجام با استفاده از تحلیل داده ها ثابت شد که پاسخگویان در درجه اول با ویژگى هاى نظام هاى مسئولیت اجتماعى و آزادى گرا موافقت دارند و با گویه هاى نظام آمرانه و کمونیستى مطبوعات به مخالفت برخاستند، که این، تمایل آن ها را به برخوردارى از شرایط آزاد و غیردولتى نشان مى دهد. به تعبیر دیگر، نظام مطلوب مطبوعات افغانستان از منظر 45 پاسخگوى این تحقیق، معجونى از نظام هاى مسئولیت اجتماعى و آزادى گراست که فرضیه این تحقیق را نیز تایید مى کند. "

"انتخاب موضوع «فناوری ارتباطات و تأثیر آن بر جنبه‌های حقوقی ارتباطات رسانه‌ای با تأکید بر پخش فرامرزی» برای بحث در میزگرد حقوقی ـ ارتباطی فصلنامه پژوهش و سنجش، به دلیل کاربردی بودن این موضوع در حوزة حقوق رسانه‌های پخشی بوده است. پخش فرامرزی با استفاده از ماهواره‌های شخصی یا اجاره‌ای، سال‌هاست که در جهان مرسوم است. این فناوری، کشورها و ملت‌ها را قادر می‌سازد مخاطبان خود را از سطح سرزمینی، به سطوح فرامرزی و بین قاره‌ای، گسترش دهند و به آسانی به مبادلات فرهنگی، اقتصادی، تجاری و سیاسی بپردازند. توسعه و گسترش فناوری ارتباطات از سه منظر فنی، حقوقی و فرهنگی قابل بحث و بررسی است. جنبه‌های فنی و حقوقی پخش فرامرزی برنامه‌های ماهواره‌ای، به طور کلی و عمومی، هدف اصلی این میزگرد بوده است و قطع پخش برنامه‌های شبکه سحر(1) ایران از طریق کشور فرانسه که یکی از چالش‌های جاری رسانه ملی در سطح بین‌المللی به شمار می‌رود مصداق عینی و ملموسی است که برای تبیین ابعاد گوناگون این موضوع مورد نظر قرار گرفته است. از بهمن ماه 1383، شورای عالی سمعی و بصری فرانسه (CSA) ، از تصمیم شبکه سحر(1) مبنی بر پخش مجموعه «چشمان آبی زهرا» مطلع می‌شود و پیش از پخش آن طی رأی صادره در 10 / فوریه / 2005 دستور قطع پخش برنامه‌های این شبکه را صادر می‌کند. در این میزگرد سه ساعته، از آقایان مهندس مفتح، مدیر کل اداره امور کالا و رابط سازمان صدا و سیما و «BT» ، مهندس رضایی، قائم‌مقام معاونت فنی سازمان از مطلعان بخش فنی و دکتر اشرافی و رفیعی حقوقدانان درگیر با مباحث و مسائل حقوق رادیو و تلویزیون، دعوت به عمل آمد تا با حضور دست‌اندرکاران نشریه، به بحث و گفتگو پیرامون پرسش مطرح بپردازیم و جنبه‌های فنی و حقوقی موضوع را تبیین و تشریح کنیم. قابل ذکر است جناب آقای رفیعی در سمت نماینده اداره کل حقوقی سازمان در این میزگرد حضور داشتند. "

تردید درجهان کنونی ، رسانه های همگانی مهمترین عوامل فرهنگ ساز به حساب می آیند . زیرا نه تنها منتقل کننده فرهنگ هستندبلکه محتوای آنرا نیز انتخاب می کنند و به تعبیری سرچشمه آن هستند.

بدون شک ساخت یک مجموعه تلویزیونی نیاز به بستری مناسب برای تولید برنامه دارد که می توان آن را فرآیند تولید نامید . هدف از طراحی این فرآیند تولید کالایی فرهنگی است که بر اساس اهداف تعیین شده برای آن باید با استاندارهای موجود تولید محصول ( در اینجا برنامه تلویزیونی ) مطابقت داشته باشد . از دیگر سو در این فرایند ، پیش بینی های اولیه همچون میزان پاسخگویی به اهداف کمی و کیفی تولید برنامه یعنی استفاده بهینه از منابع انسانی مالی و فنی ، نوع مخاطبان ، محتوا ، مضمون ، شکل یا قالب برنامه ها و موارد نظیر آن نیز ، به عنوان منابع اصلی و عمده تخصیص کلیه امکانات فوق تلقی می شوند. در جریان تولید برنامه ، از مرحله تایید طرح اولیه ، تصویب مضمون و محتوا و برگزاری جلسات برآورد فنی و مالی تا هنگام پخش از آنتن ، مجاری و بستر های کیفی و کمی متعددی وجود دارد ؛ اما آیا در تمام این گذرگاه ها کنترل کیفیت و کمیت نیز صورت می گیرد؟ آیا وظایف تعریف شده و استاندارهایی برای این کنترل ها تدوین شده است ؟ متاسفانه در اکثر قریب به اتفاق موارد ، در فاصله بین تصویب برنامه و پخش آن ، خلاء نظارت وکنترل به خوبی نمایان است هدف از ارائه این مقاله ، تاکید بر نظارت پیگیری در نظارت و هدایت برنامه از مرحله تصویب تا پخش آن از آنتن است . ضمن آنکه کوشش شده است راهکارهایی ارائه شود که با تکیه بر آنها بتوان چارچوب اولیه نگرش سیستمی به فرآیند تولید برنامه را مدون ، تجزیه و تحلیل و معین ساخت.

مقالة حاضر به بررسی حریم خصوصی بین همسران ایرانی اختصاص دارد. با توجه به این که موضوع حریم خصوصی در میان زوجین در ایران تاحدی ناشناخته مانده و نظرهای ابرازشده در این مورد به صراحت بیان نشده است، لذا تحقیق در این باره ضروری به نظر می رسد. به ویژه آن که این تحقیق بر آن است تا تأثیر حریم خصوصی در رابطة همسران را مشخص کند. تحقیق حاضر پیرامون جایگاه و کارکرد های حریم خصوصی شکل گرفته است. چهارچوب نظری بر مبنای نظریة تعامل گرایی، به عنوان گرایشی نظری در جامعه شناسی، مبتنی شده است و بر کنش و واکنش میان افراد و گروه ها تأکید دارد. در این پژوهش، از روش تحقیق کیفی (نظریة مبنایی) استفاده شده و روش گردآوری اطلاعات بر اساس مصاحبة عمیق و مشاهده (50 مورد) بوده است. یافته ها حاکی از آن است که همة افراد حریم دارند. گسترة این حریم وسیع است و تلفن همراه، میزکار، مسائل مالی، خانواده ،گذشته، ارزش ها، باورها، خاطرات فرد، و ... را دربر می گیرد. حریم امری نسبی است. حریم ریشه در باورهای فرد دارد. مهم تر این که حریم خصوصی عرصه تعاملات و تعارضات بین همسران است و چگونگی آن به دو عامل بستگی دارد: میزان نفوذ پذیری و یا نفوذناپذیری حریم خصوصی که پیامد نهایی آن به یکی از دو الگوی ابراز صمیمیت، اعتماد، و امنیت از یک سو و عدم صمیمیت، بی اعتمادی، و احساس ناامنی از سوی دیگر در رابطه می انجامد. در این صورت است که رابطه ها به سمت آرامش و تداوم یا تشنج و تخریب پیش خواهند رفت

ازآنجاکه در اسلام رعایت عدالت امری مهم و ضروری است، مقاله حاضر بر این است که جایگاه عدالت در نگاه اسلام را در حوزه اطلاع رسانی و ارتباطات بررسی نماید؛ بدین صورت که جایگاه عدالت در اطلاع یابی شهروندان اسلامی از یک طرف و پخش اطلاعات و اخبار گروه ها ی مختلف از شهروندان حکومت اسلامی از طرف دیگر، آیا مطلقاً رواست یا اینکه باید نسبت به گروه ها ی مختلف و اطلاعات گوناگون در اطلاع یابی و اطلاع رسانی قائل به تفکیک شویم. نگارنده معتقد است فراهم ساختن امکان اطلاع یابی همه مردم از اخبار و اطلاعات، عرضه و نشر این یافته ها به صورت عمومی و عادلانه رسالت نهادهای متولی نشر اطلاعات و اخبار محسوب می شود و شرطی ارتکازی و بدیهی است که در فعالیت های اطلاع رسانی نزد عقلا پذیرفته شده و همه کسانی که با علم به این مسئله نزد عقلا به فعالیت خبررسانی و انتقال پیام وارد و متصدّی این امر می شوند، شرط مذکور را در ضمن عقد می پذیرند و عمل به آن را بر خویش الزام می نمایند. و نهادهای متولی نشر و توزیع اطلاعات و اخبار باید برای کلیه افراد، احزاب، گروه ها و... که شهروند دولت اسلامی به حساب می آیند و محروم از بیت المال مسلمین نیستند، امکان اینکه بتوانند اخبار و اطلاعات خود را تبیین و به نمایش گذارند، فراهم آورند. مخالفان نظام اسلامی دو دسته هستند: دسته اوّل: گروهی که اقدام به خشونت و جنگ ضد دولت اسلامی می نمایند که نمی توان عقلاً و شرعاً در این ظرفیت مهم یعنی مخابره اطلاعات و اخبار سهیم دانست امّا گروه ها یی که مخالفت آن ها صرفاً نظری- فکری است که در صورت رعایت موازین شرعی و اخلاقی در این مهم ذی حق هستند و سلب آن ظلم به حساب می آید.