درخت حوزه‌های تخصصی

در این مقاله سعی شده تا جایگاه هویتی ارامنه ایرانی به عنوان اقلیتی که از دو ساحت متمایز هویتی یعنی «فضای هویتی ملی» و «فضای هویتی قومی و مذهبی» بهره مند است، در فرآیند جهانی شدن مورد بررسی قرار گیرد. در این رابطه فرض بر این بوده است که ارمنیان به واسطه تعلقات ملی که آنان را به مثابه «ایرانیان ارمنی» به تصویر می کشد و نیز تعلقات مذهبی که آنان را در پیوند با جامعه جهانی مسیحیان قرار می دهد، می توانند بستری مناسب برای طرح نقش عناصر هویتی متکثر محلی و جهانی باشند. نتایج نشان می دهد ارامنه ایران طی روند جهانی شدن در ذیل اینکه هویت ایرانی خود را بر هویت قومیشان مقدم می دانند، علاوه بر اینکه در فضای واقعی می کوشند تا هویت قومی- مذهبی خود را حفظ و برجسته نمایند، از قابلیت های فضای مجازی نیز در جهت باز تعریف هویت خاص ارمنی خود بهره می گیرند.

این نوشتار از دو بخش اصلی تشکیل شده است؛ بخش نخست، بررسی نظری رشته های دانشگاهی در جهان است. این بخش، به چیستی رشته های دانشگاهی، چگونگی پیدایی و تکوین آن ها، کارکردهای آغازین و سرانجام، و بحران های ناشی از تحول در کارکردهای رشته های دانشگاهی اختصاص دارد. بخش دوم، به بررسی وضعیت رشته های دانشگاهی در ایران می پردازد. به این منظور، درباره ی زمینه های تاریخی، اجتماعی پیدایی رشته در ایران و شباهت ها و تفاوت های آن با غرب، کارکردهای رشته و سرانجام، چالش های فراروی رشته در ایران بحث شده است. به طور خاص، در این نوشتار، به تحلیل مفهومی نظری رشته در نظام دانشگاه از منظر مطالعات فرهنگی پرداخته ایم. از این رو، از منظر مطالعات فرهنگی و بینش جامعه شناسانه، سؤالاتی درباره ی مفهوم رشته و مسائل مرتبط با آن طرح و تجزیه و تحلیل شده است. نوشتار حاضر با استناد به استدلال جو مورن مبنی بر این که مطالعات فرهنگی بیش از آن که رشته باشد، رویکرد است و به ازای هر رشته، میان رشتگی و مطالعات فرهنگی وجود دارد در نگاه به رشته و میان رشتگی از منظر مطالعات فرهنگی، نظر به این همانی این هردو اصطلاح دارد. بنابراین، گویی از منظر میان رشتگی (مطالعات فرهنگی) به میان رشتگی نگاه می کند و موضوع رشته ی دانشگاهی در جهان و ایران را پی می گیرد.

این مقاله‘ تحقیقی در جهت آگاهی از میزان تأثیر متغیرهای فرهنگی در ادبیات کردی است. گزینش کردها از میان سایر اقلیتهای قومی ایران‘ ناشی از وجود جوهره بکر فرهنگ اصیل ایرانی در ادبیات و فرهنگ این قوم است. جامعه آماری این پژوهش‘ 3800 ضرب المثل کردی است که از میان آنها به شیوه تصادفی 1800 ضرب المثل انتخاب و مطالعه شده است. فرضیه کلی این تحقیق‘ عبارت از این است که شمار عوامل و متغیرهای فرهنگی منفی در ضرب المثلهای کردی‘ بیشتر از متغیرها و مضامین مثبت است. نتایج این پژوهش بر خلاف فرضیه تحقیق بیانگر افزونی تعداد متغیرها و مضامین فرهنگی مثبت نسبت به متغیرها و مضامین فرهنگی منفی است. این امر نشان می دهد که بر خلاف تصور اندیشمندانی که با اعتقاد به وجود عوامل و باورهای منفی در ادبیات و فرهنگ کشورههای جهان سوم و تأکید بر این نکته به عنوان مهمترین عامل توسعه نیافتگی در این کشورها‘ به تحلیل دلایل توسعه نیافتگی کشورهای مزبور پرداخته اند. جامعه مورد مطالعه – به عنوان نمونه کوچکی از مجموعه گسترده جوامع جهان سوم از زیرساختها و نگرشهای فرهنگی مثبتی برخوردار است

تربیت کودک و بهبود ابعاد گوناگون رشد انسان از چالش های اساسی زندگی جوامع امروز است. بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های تربیت کودک بر اساس دیدگاه والدین ایرانی بود. روش تحقیق کیفی و جامعه آماری بر اساس قومیت های شهرهای ارومیه (ترک و کرد) و تهران (فارس) بودند. نمونه ها به شیوه نمونه گیری هدفمند و تا حد اشباع داده ها از این شهرها انتخاب شدند. به منظور جمع آوری نظرات والدین در ارتباط با مؤلفه های تربیت کودک با 300 والد مصاحبه نیمه سازمان یافته به عمل آمد. پس از تجزیه و تحلیل داده ها (کدگذاری و مضمون یابی) 9 مقوله اصلی شامل تربیت اخلاقی، تربیت دینی، تربیت جسمانی، تربیت اقتصادی، تربیت سیاسی، تربیت اجتماعی، تربیت جنسی، تربیت عاطفی و تربیت عقلی استخراج گردید. با توجه به نتایج تحلیل داده ها والدین ایرانی اشاره بیشتری به اهداف تربیتی دینی، اخلاقی و اجتماعی داشتند و در برخی از حیطه ها از قبیل تربیت عاطفی، جنسی، سیاسی و اقتصادی اطلاعات اندکی داشتند. نتایج پژوهش حاضر می تواند بستری مناسب برای پر کردن خلأهای فرهنگی موجود در زمینه فرزندپروری از دیدگاه والدین ایرانی فراهم آورد.

کتاب شکاف های جامعه ایرانی به قلم محمد رضایی استادیار گروه جامعه شناسی دانشگاه تربیت مدرس نوشته شده است. نخستین چاپ این کتاب در سال 1394 و در 353 صفحه به همت نشر آگاه منتشر شده است. این کتاب، به قول مؤلف آن، «پرده از تناقضاتی برمی دارد که در سه قلمرو مهم اجتماعی (با تمرکز بر مفهوم قانون)، فرهنگ و سیاست (با تمرکز بر مفهوم دموکراسی و توسعه سیاسی) به شکل گران جانی در کشور وجود دارد». درواقع، نویسنده شکاف های جامعه ایرانی را به ویژه در دهه 1380 و اوایل دهه 1390 خورشیدی و حول محور سه قلمرو مزبور بررسی می کند. نویسنده با نقد کوتاهی بر مفهوم ""جامعه کلنگی"" برای توضیح درباره جامعه ایران، بر دگردیسی پیوسته به منزله مفهومی مرکزی برای تحلیل جامعه ایران تأکید کرده و مفهوم “ناجامعه” را مطرح می کند. مفهوم ""ناجامعه"" بر سرشت مجموعه مناسباتی در زیست بوم ایرانی تأکید دارد که، برخلاف مفهوم ""جامعه کلنگی""، از ابتدا وجود نظم و جامعه مطلوب را مفروض نمی گیرد. اجتماعات انسانی، به طور پیوسته، با متغیرهای تازه ای روبه رو هستند که مدار حرکت و تحول آنها را دستخوش تغییرات جدی و بنیادی می سازد. ازنظر نویسنده، مشکل اصلی این ناجامعه ها، ازجمله ناجامعه ایران، اتصال به دنیایی دیگر است که شتاب تحولات آنها، بر منطق درونی اشان اثر می گذارد و درنتیجه، قاعده های خودتنظیمی این جوامع را به هم می زند. افزون براین، ناجامعه به معنای پذیرش سیالیت دائم است. باوجوداین، نمی توان از تناقضاتی که در این ناجامعه وجود دارد غافل ماند. درواقع، منظور از تناقضات، آن دسته از نیروها و مناسباتی است که ازقضا خلاف منطق درونی ناجامعه ها عمل می کند. مهم ترین این ناسازه ها تلاشی است که، بی اعتنا به خصلت همیشه سیال ناجامعه، می کوشد تا منطق همسانی را در آن حاکم کند. این درک یکسان ساز مخل عملکرد ناجامعه هاست. این کتاب نشان می دهد که چگونه این نحوه ادراک از مسائل جامعه امروز و راه حل های برآمده از آن، از درک تفاوت ها و سیالیت ناجامعه ایران دور مانده است. همچنین، اثر حاضر در اساس با شیوه های سیاست گذاری هم دل است. بنابراین، اصرار دارد که پیشنهادهایی برای اداره این سه قلمرو ارائه کند.

پژوهش حاضر با هدف پیش بینی فرسودگی شغلی بر اساس شیوه های حل مسئله و کیفیت زندگی در کارکنان دانشگاه به اجرا در آمد. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود و جامعه آماری شامل کلیه کارمندان شاغل در بخش آموزش دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات در سال تحصیلی 95-96 بود. نمونه ای به تعداد 100 نفر از کارمندان به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. ملاکهای خروج سابقه شغلی بیش از 5 سال و نداشتن مسوولیت بود. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلاچ (1986)، پرسشنامه حل مساله هپنر و پترسن (1982) و آزمون کیفیت زندگی بود و تجزیه و تحلیل داده ها با آزمون آماری رگرسیون چند متغیره صورت گرفت. یافته ها نشان داد که با اطمینان 95 درصد، فرسودگی شغلی با سبک های حل مسئله و کیفیت زندگی همبستگی وجود داشت. لذا فرضیه پژوهش تایید شد. همچنین، سبک های حل مسئله و کیفیت زندگی در سطح 0.05 قادر به پیش بینی فرسودگی شغلی در کارکنان بود. پس می توان نتیجه گیری کرد که در محیط های آموزشی دانشگاهی می توان با آموزش سبک های سالم حل مسئله و بالا بردن کیفیت زندگی به احتمال زیاد، سطح فرسودگی شغلی کارکنان را کاهش داد.

امروز شاید بدن یکی از بخش های مهم زندگی فردی و جمعی باشد. جامعه براساس هدف ها و ارزش هایی معین، به شیوه های معینی تکنیک ها و مهارت هایی در اختیار فرد می گذارد که او می تواند خود را از طریق بدن به دیگران معرفی کند. این تکنیک ها و فنون، وسایل و ابزارها و کالاهای خاص خود را دارد که از سوی افراد و سازمان هایی تولید و از سوی افراد و گروه هایی دیگر مصرف می شوند. کالاهایی برای حفظ سلامتی، کالاهایی برای تناسب اندام و داشتن قیافه ای مطلوب، کالاهایی برای زیبایی، کالاهایی برای پوشش مناسب، کالاهایی مرتبط با رژیم غذایی و غیره. هر یک از این ابعاد اجتماعی بدن در حوزه های خاصی از جامعه شناسی مطالعه می شود. یکی از این حوزه ها، جامعه شناسی دین است، که در آن رابطة میان دین و بدن در بستر اجتماعی مطالعه می شود. دین مجموعه ای از آموزه ها، باورها، ارزش ها و هنجارهاست، که چارچوب های ذهنی، جهت گیری ها و دستورالعمل های خاصی برای بدن در طی حیات تاریخی خود به ارمغان آورده است که در این مقاله به برخی از ابعاد آن پرداخته می شود.

"دیگر بار هویت ایرانی و بازتاب آن در ادبیات فارسی با تکیه بر شعر (نظم)، دست مایه تدوین کتابی شده است؛ «ایران زمین در شعر فارسی»، گردآوری منوچهر لک، از انتشارات موسسه مطالعات ملی است که به چاپ نخست آن در سال 1384 و در 256 صفحه به بازار کتاب عرضه شده است. کتاب دارای یک مقدمه سه صفحه ای و دو فصل است. فصل اول به «مفاهیم و نظریات» اختصاص دارد و عنوان فصل دوم «مولفه های ایران زمین در شعر فارسی» است. در پیشگفتار دو صفحه ای که قبل از مقدمه به چاپ رسیده، ناشر بیشتر بر عنصر دفاع از سرزمین و نقشی که این عنصر در بازتاب مقوله هویت ملی دارد، تکیه کرده است و در مقدمه، مولف، دلیل انتخاب شعر در تبیین موضوع «هویت ایرانی» را دو چیز دانسته است: نخست اینکه شعر هر زمان، همچون آینه ای منعکس کننده اوضاع اجتماعی آن دوران است و دوم آنکه در شعر، سهم ناخودآگاه [شعر] بیش از خودآگاه اوست، بنابراین، محصول احساس و اندیشه شاعر، ‌سرشار از صداقت است."

مقاله ی حاضر با هدف بررسی نظری و تجربی دو متغیر ناکامی اجتماعی در نقش متغیر مستقل و نوع جرایم بر حسب شدت در نقش متغیر وابسته نگاشته شده است . استان گلستان و مجرمین زندانی در این استان ، محدوده ی مکانی مطالعه و سال 1382 محدوده ی زمنی آن است . استان گلستان دارای اقوام و گویش های مختلفی است و به نظر می رسد که ناکامی اجتماعی در بین این گروه ها متفاوت بوده و همین تفاوت تا حدی بر شدت جرایم در میان آنان اثر داشته است . جامعه ی آماری مشتمل بر 3500 نفر در زندان های گنبد و گرگان بوده اند که از میان آنان 344 نفر به عنوان نمونه و یا شیوه ی سهمیه ای بر حسب چهاربند نظام دادگاه انقلاب دادگستری و نسوان اخذ شده اند ...

کشمیر ، قسمتی از ایالت جامو وکشمیر هند، همواره یادآور دیاری افسانه ای و سرسبز با جلوه هایی از زیبایی های شگرف است که مکان های تاریخی و مناظر طبیعی، جاذبه ی خاصی به آن بخشیده است. اشتراکات فراوان آب و هوایی، طبیعی و فرهنگی کشمیر و ایران سبب شده که کشمیر را« ایران صغیر» بنامند.زبان فارسی که زیرشاخه ای از زبان های هند و ایرانی است با زبان های شبه قاره، پیوندی دیرینه دارد؛ اما در واقع توسعه و نفوذ این زبان در هند، مدیون عرفا و مبلغان بزرگ اسلامی است که بیشترین سهم را در ترویج و گسترش اسلام در شبه قاره داشته اند. گروهی از این مبلغان که شاعرانی فارسی زبان بودند، پس از مهاجرت به کشمیر با نشر علوم، ادبیات و فرهنگ ایران، بستری مناسب را برای گسترش زبان و ادب فارسی در این سرزمین مهیا نمودند. این قلم بر آن است تا ضمن معرفی اجمالی سرزمین کشمیر، به ارتباط کشمیر با زبان فارسی و شاعران فارسی گوی آن بپردازد و زوایای پیدا و پنهان نفوذ زبان فارسی را در این سرزمین جستجو نماید. روش تحقیق کتابخانه ای است.

لویه جرگه از دو قرن پیش به عنوان یکی از مهم ترین و تاثیرگزارترین مجالس بزرگ ملی در تاریخ معاصر افغانستان شناخته شده است. این مجلس با قانون اساسی افغانستان رابطه ناگسستنی دارد؛ به گونه ای که از هشت بخش قانون اساسی، هفت بخش آن توسط لویه جرگه ها تصویب شده اند و از شش فصل قانون اساسی یک فصل کامل به لویه جرگه اختصاص یافته است. این درحالی است که این نهاد همواره از طرف برخی پژوهشگران و نو اندیشان جامعه افغانستانی مورد نقد قرار گرفته و با نگاه سلبی به آن نگریسته اند. در این مقاله، با رویکرد توصیفی-تحلیلی و در جهت تبیین بازتاب تاریخ نگارانه جایگاه و کارکرد لویی جرگه ها در ساختار سیاسی- اجتماعی افغانستان معاصر، بررسی مفهوم، محتوا و تبار آن مورد نظر قرار گرفته و در ادامه نگرش های سلبی و ایجابی جریان های سه گانه تاریخ نگاری معاصرافغانستان (ملی گرا، چپ گرا و اسلام گرا) بدین سنت آمده است. حاصل پژوهش حاکی از این است که تأثیرپذیری جریان های تاریخ نگاری معاصر از شرایط سیاسی و دیرپایی لویه جرگه ها درتوجیه قدرت سیاسی حاکمان وقت، موجب شده است که جریان های مذکور، علیرغم نقد ریشه های قومی تاثیرگذار بر ماهیت کارکردی آنها، در رقم خوردن تحولات اساسی جایگاه مهمی برای آن قائل شوند.

یکی از مسائل اجتماعی مهم جامعه ایران، بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی است که در همه رشته های دانشگاهی به ویژه علوم انسانی وجود دارد. هدف پژوهش حاضر این است که وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان رشته جامعه شناسی را بررسی و ارتباط آن را با برخی متغیرهای اجتماعی و جمعیتی، تعیین نماید.روش پژوهش، پیمایش از نوع پیگیری است. جامعه آماری، کلیه فارغ التحصیلان رشته جامعه شناسی دانشگاه یاسوج طی سال های 1389، 1390 و 1391است. اطلاعات مورد نظر با استفاده از تماس تلفنی با فارغ التحصیلان و نیز کارنامه تحصیلی آنان به دست آمده است. بر اساس یافته های توصیفی، 9/43% فارغ التحصیلان شاغل و1/56% بیکار بودند. از مجموع کل شاغلین، 7/51% در بخش غیر دولتی مشغول به کار بودند، 5/65% دارای شغل موقت بودند و 38% در مشاغلی بودند که مستقیما مرتبط با رشته تحصیلی شان نبود. یافته های تحلیلی نشان داد جنسیت، دوره تحصیلی، شرکت در دوره های آموزشی، محل سکونت و معدل دروس نظری، ارتباط معناداری با وضعیت اشتغال ندارند اما مقطع تحصیلی، معدل دروس عملی، معدل کل و انجام فعالیتهای پژوهشی، ارتباط معناداری با وضعیت اشتغال دارند.تبیین وضعیت اشتغال براساس مجموع متغیرهای مستقل به روش رگرسیون لجستیک نشان داد مقطع تحصیلی(کارشناسی ارشد) و معدل دروس عملی، تاثیر معناداری بر احتمال اشتغال فارغ التحصیلان دارند و قادرند حدود 38 درصد واریانس را تبیین نمایند

گردشگری صنعتی درآمدزا و با صرفه ی اقتصادی بسیار مناسب استکه به خاطر فقدان آلودگی های زیست محیطی، امروزه بسیار مورد توجه ملل مختلف است.جاذبه های طبیعی هر کشور در جذب گردشگری نقش بسزایی دارند.اکو توریست ها امروزه جزء گردشگرانی محسوب می شوند که بدون آسیب های جدی به طبیعت از مناظر طبیعی دیدن می کنند.کشور ایران در زمینه ی توسعه ی ژئوتوریسم و گردشگری ژئولوژیکیظرفیت های فراوانی دارد که یکی از بارزترین آن ها استان ایلام واقع در جنوب غربی ایران است.وجود تپه ماهور های سرسبز و دیواره های کوهستانی، غارهای آبی، رودخانه های خروشان، سلسله کوه های زاگرس، چشمه های آب گرم طبیعی، دریاچه ی دوقلو سیاه گاو و تنگ بهرام چوبین و... از قابلیت ها و ظرفیت های ژئوتوریستی این منطقه به حساب می آیند.استقرار پدیده های ژئومرفولوژیکی خاص در کنار جاذبه های تاریخی و فرهنگی،روستاهای گردشگری و سایر جاذبه های طبیعی استانرا به صورت یک مکان شاخص و بسیار مستعد جهت این نوع گردشگری (ژئوتوریسم)در راستای توسعه ی اقتصادی درآورده است.در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به تعیین عوامل داخلی ( نقاط قوت و ضعف) و عوامل خارجی (فرصت ها و تهدیدها) بامدلswot به ارائه ی استراتژی جهت توسعه ی گردشگری و ژئوتوریسم در استان ایلام پرداخته شده است.تجزیه و تحلیل های تجربی در منطقه ی مطالعه شده(استان ایلام) نشان می دهد که اگر ژئوتوریسم می خواهد به پایداری برسد و نقش مثبتی در زندگی مردم منطقه ایفا کند، نیازمند بازنگری و ارائه ی سیاست های مناسب در راستای رفع محدودیت ها و استفاده از مزیت های نسبی موجود است .