درخت حوزه‌های تخصصی

جغرافیا

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
جغرافیای انسانی جغرافیای طبیعی رشته های جغرافیای عمومی فنون جغرافیایی گروه های ویژه نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین
فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۸۴۱ تا ۴٬۸۶۰ مورد از کل ۳۰٬۱۶۹ مورد.
۴۸۴۱.

بررسی وضعیت عوامل محلی مؤثر بر تحقق شهر خلاق میانه اندام (مطالعه موردی: شهر بناب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا سال بیستم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۷۴ 69 - 84

کلید واژه ها: شهر خلاق شهر میانه اندام معیارهای محلی شهر بناب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۲ تعداد دانلود : ۸۱
امروزه ایده شهر خلاق میانه اندام به منظور استفاده بهینه از تمامی پتانسیل های انسانی و محیطی در شهرها میانه و جلوگیری از سرریز مشکلات به کلان شهرها مؤثر است. ظرفیت های موجود در شهرهای میانه اندام مانند گردشگری، موقعیت ارتباطی، صنایع دستی و غیره از جمله عناصر اصلی تحقق شهر خلاق هستند که در شهرهای میانه اندام وجود دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مؤثر بر تحقق شهر خلاق در شهر میانه اندام بناب صورت گرفته است. پژوهش از نوع کاربردی بوده و رویکرد آن از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی و استنباطی است. جامعه آماری پژوهش در دو سطح شامل شهروندان بناب و خبرگان بوده است. جمع آوری داده های با استفاده از دو طیف پرسشنامه آماری و دلفی صورت گرفت. نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که تمامی متغیرها با تحقق شهر خلاق در شهر میانه اندام بناب ارتباط داشته و مجموع 99 متغیر مورد بررسی می توانند 79 درصد از تغییرات واریانس را تبیین کنند. نتایج آزمون MANOVA نیز نشان داد بین محلات شهر بناب از نظر شاخص های شهر خلاق میانه اندام تفاوت وجود دارد. در نهایت نتایج مدل تاپسیس نیز نشان داد که به ترتیب معیارهای غذا و گردشگری و تفریح، ارتباطات و IT، صنعت، صادرات، بازرگانی و خدمات، دانشگاه، تحقیقات و بهداشت - درمان، اجتماعی، فرهنگ و هنر، معماری- شهرسازی و مدیریتی در اولویت های اول تا هشتم و محلات 1، 2، 3، 4 و5 در اولویت اول تا پنجم قرار دارند. در نهایت پیشنهاد می شود تحقق شهر خلاق در بناب با محوریت گردشگری غذا و توسعه موقعیت ارتباطی و دانشگاهی صورت گیرد.
۴۸۴۲.

بررسی و مدل سازی روند تغییرات باغ های حاشیه دریاچه ارومیه طی سی سال گذشته(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین دوره هجدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۷) 595 - 621

کلید واژه ها: الگوریتم حداکثر احتمال پوشش اراضی حوضه آبریز دریاچه ارومیه مدل سازی CA-markov

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۸۴
ارزیابی طبقه بندی نظارت شده پیکسل پایه حداکثر احتمال در بررسی تغییرات اقلیمی حوضه آبریز دریاچه ارومیه در بازه زمانی ده ساله، چهارده ساله، شش ساله، و یک ساله و سپس ارزیابی و مدل سازی تغییرات باغ های حاشیه دریاچه ارومیه در بازه زمانی سی ساله و نقش آن در تغییرات سطح آب دریاچه ارومیه است. در این پژوهش ابتدا تصاویر ماهواره ای لندست برای سال های 1990، 2000، 2014، 2020، و 2021 دانلود شد. سپس با استفاده از نرم افزار ENVI5.3 طبقه بندی به روش حداکثر احتمال انجام و سپس با استفاده از نرم افزار IDRISSI TERRSET و مدل CA-MARKOV برای سال 2051 مدل سازی انجام شد و در برنامه GIS مدل سازی انجام شده مورد بررسی قرار گرفت. طبقه بندی به روش حداکثر احتمال طبقه بندی مناسبی است و نتایج حاصل از این طبقه بندی نشان داد در مجموع بیشترین میزان تغییرات را کاربری باغات و مزارع آبی طی بازه زمانی 1990 تا 2021 داشته است که تغییر آن نسبت به سی سال گذشته 3495 کیلومتر مربع، به میزان بیش از دو برابر، روند صعودی داشته است و پس از مدل سازی برای سال 1431 نتیجه حاصل شد که با توجه به ماتریس احتمال انتقال سال 1431 بیشترین میزان احتمال انتقال در کاربری باغات و مزارع آبی است و از طرفی مدل سازی در این مطالعه نشان می دهد کاهش مساحت در کاربری های باغات و مزارع آبی و شوره زار در منطقه رخ داده است که از طرفی هم پهنه آبی در سال 1431 با روند افزایشی پیش بینی شده است.
۴۸۴۳.

آنالیز و مقایسه دقت تولیدات نرم افزارهای تخصصی فتوگرامتری پهپاد مبنا در مناطق شهری و غیر شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اطلاعات جغرافیایی سپهر دوره ۳۱ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۱۲۳ 63 - 87

کلید واژه ها: فتوگرامتری پهپادمبنا نرم افزارهای پیشرفته فتوگرامتری مدل سازی سه بعدی پهپاد دقت هندسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۴ تعداد دانلود : ۶۹
در این تحقیق بررسی و مقایسه دقت تولیدات مختلف چهار نرم افزار تخصصی فتوگرامتری پهپادمبنا، Inpho UASmaster (UASmas) ، Photomodeler UAS (PhUAS) ،  Agisoft metashape (AgisMesh) و MapperPix4D،  برای مدل سازی سه بعدی در مناطق شهری و غیرشهری باحداقل نقاط کنترل زمینی انجام گرفت. برای این منظور، تولیدات مختلف این نرم افزارها بر روی چهار سری داده، دو سری مربوط به ایران و دو سری مربوط به دیگر کشورها، از مناطق بایر، مسکونی، فضای سبز و مناطقی با بافت یکنواخت، به صورت کمی و کیفی مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج کیفی بصری نشان  داد که نرم افزار AgisMesh در مدل سازی سه بعدی انواع سطوح در همه مناطق تست بهترین نتایج داشت ولی در بازسازی لبه های ساختمان ها در مناطق شهری عملکرد ضعیفی دارد. در مقابل Pix4D در مناطق با بافت یکنواخت نتایج ضعیفی داشته ولی در تشخیص اختلاف ارتفاع و بازسازی لبهء ساختمان ها، قوی تر عمل می کند. در بررسی های کمی،  تولیدات این نرم افزارها ابتدا با استفاده از نقاط چک و سپس با انتخاب نقاط تصادفی در سه کلاس مختلف، مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نقاط چک با در نظر گرفتن خطای ریشه مربعی متوسط، به ترتیب 2/82، 2/63، 5/28 و 3/03  سانتی متر در  AgisMesh، UASmas، Pix4D و PhUAS حاصل شد. همچنین، نتایج نقاط تصادفی در سه منطقه مسکونی، بایر و فضای سبز نشان داد که UASmas به ترتیب دقت های 1/83، 1/20 و 2/74 سانتی متر، PhUAS دارای دقت های 6/90، 2/96 و 7/24 سانتی متر، Pix4D دارای دقت های 4/72، 3/46 و 3/59 سانتی متر  نسبت به AgisMesh داشتند.
۴۸۴۴.

تجزیه و تحلیل اثرات نامتقارن متغیرهای کلان اقتصادی بر تقاضای گردشگری در ایران: رهیافت NARDL(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴۸ 15 - 30

کلید واژه ها: ARDL نامتقارن تقاضای گردشگری متغیرهای کلان اقتصادی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶ تعداد دانلود : ۸۹
گردشگری به عنوان یک نیروی محرکه ی اقتصادی اثر فزاینده ای بر تولید ناخالص داخلی جهانی، اشتغال، کاهش فقر، کاهش تورم و غیره دارد و عملکرد هر کشور در جذب گردشگر به یکسری عوامل بستگی دارد که نقش مهمی در ثبات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آن کشور ایفا می کند. هدف اصلی این تحقیق بررسی اثرات نامتقارن متغیرهای کلان اقتصادی بر تقاضای گردشگری در ایران طی دوره زمانی 1396-1375 است. تحقیق حاضر از لحاظ روش توصیفی-تحلیلی و جهت جمع آوری اطلاعات و داده ها از مطالعات کتابخانه ای و منابع داخلی (بانک مرکزی ایران) و منابع خارجی (بانک جهانی و شاخص های حاکمیت جهانی) استفاده شده است. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از رهیافت خودرگرسیو غیرخطی با وقفه های گسترده (NARDL) و نرم افزار Eviews استفاده شده است. مطابق نتایج این تحقیق گازهای گلخانه ای دی اکسیدکربن در کوتاه مدت و بلندمدت تأثیر منفی بر تقاضای گردشگری داشته است. علاوه بر این، کیفیت نهادی تأثیر مثبت بر تقاضای گردشگری داشته است. افزون بر این، افزایش قیمت نفت در کوتاه مدت و بلندمدت اثر مثبت و معنادار و کاهش قیمت نفت اثر منفی بر تقاضای گردشگری داشته است. افزایش و کاهش نرخ ارز در بلندمدت به ترتیب اثر منفی و اثر مثبت بر تقاضای گردشگری داشته است. افزایش تورم در کوتاه مدت و بلندمدت اثر مثبت و کاهش تورم نیز در کوتاه مدت و بلندمدت اثر مثبت بر تقاضای گردشگری داشته است. همچنین یافته های پژوهش حاکی از رابطه نامتقارن کوتاه مدت و بلندمدت بین قیمت نفت و نرخ ارز با تقاضای گردشگری و رابطه متقارن بین تورم و تقاضای گردشگری بوده است. واژه های کلیدی: ARDL نامتقارن، تقاضای گردشگری، متغیرهای کلان اقتصادی، ایران.
۴۸۴۵.

مدل سازی مسیر و الگوی پیاده راه شهری خرم آباد از طریق الگوریتم رقابت اسعتماری (MST)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش و برنامه ریزی شهری سال سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۵۱ 167 - 180

کلید واژه ها: پیاده راه الگوریتم رقابت استعماری خرم آباد GIS

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۶۸
ام روزه فعالیت ه ای شهری، رف ت و آم دها و ارتباطات سطح یه شهر به میزان زیادی تغییر ک رده و ای ن تغیی رات بدون توجه به شرایط زیست محیطی و محیط مطلوب انسانی بوده است به گونه ای که مشکلات زی ادی را به ویژه برای انسان ها فراهم آورده است. در گذش ته طراح ی مس یر ه ا، فضاها و ارتباطات مکانی به گونه ای بوده که اهمی ت ویژه ای به انسان ها به عنوان استفاده کنندگان اص لی در نظر داشته است جنبش پیاده راه سازی به عنوان یکی از راهبردهای بهبود کیفیت محیط شهری محسوب می شود این پژوهش با هدف ارائه الگوی پیاده راه سازی شهری در سطح شهر خرم آباد با رویرکردی از نظر هدف کاربردی و از نظر روش شناسی پژوهش توصیفی تحلیل متکی بر مطالعات مدلی و نرم افزار انجام پذیرفته است برای دستیابی به هدف 20 شاخص در 4 دسته از طریق الگوریتم درخت پوشای مینیمم MST در محیط نرم افزار Matlab 2016 استفاده گردیده است و برای فضایی سازی شاخص ها از فرآیند تحلیل شبکه (Network Analyst Tools) در محیط نرم افزار ArcGIS استفاده شده است. نتایج نشان می دهند که 11758591.7 متر مربع یعنی 29.43 درصد از مساحت بافت شهر خرم آباد دارای وضعیت کاملا مناسب، برای احداث پیاده راه است همچنین تحلیل فضایی شهر خرم آباد نشان می دهد که 5 مسیر بهینه برای توسعه پیاده راه سازی این شهر شامل 1: حد فاصل میدان 22 بهمن بلوار ولایت بلوار 60 متری بلوار شرق به سوی کوی انقلاب، 2: خیابان شهید مطهری، چهار راه بانک بلوار شریعتی، خیابان اسد آبادی و میدان مجاهدین اسلام، 3: میدان امام خمینی تا میدان امام حسین(ع) میدان شقایق، 4: خیابان امام و علوی، خیابان کریم خان زند و 5: بلوار بهارستان، بزرگ مهر و بلوار ایران زمین است.
۴۸۴۶.

ارزیابی تحول یافتگی توده کارستی شاهو با استفاده از روش داده کاوی تعمیم یافته(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال یازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۴۳) 39 - 56

کلید واژه ها: تحول کارست دولین داده کاوی شاهو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۹۴
توده کارستی شاهو در شمال غرب استان کرمانشاه به واسطه گستردگی سازندهای آهکی و وجود گسل ها و درزه های زمین شناختی از پتانسیل زیادی برای کارست زایی برخوردار است. هدف از این پژوهش مدل سازی مکانی تحول کارست در این منطقه است. در این پژوهش 10 عامل محیطی تأثیرگذار در تحول کارست استفاده گردیده است. دولین های کارستی منطقه با استفاده از روش CLC استخراج گردید. برای بررسی ارتباط میان دولین ها و عوامل مؤثر بر تحول کارست از نظریه تابع اطمینان شهودی استفاده شد و وزن طبقه های هر عامل مشخص شد. نتایج نشان داد که بیشترین میزان تحول کارست در شیب های 5-0 درصد، جهت شیب های شمالی و هموار، ارتفاع بالاتر از 2500 متر، فاصله نسبتاً کم از آبراهه ها (200-100 متر)، فاصله کم از گسل (کمتر از 1000متر)، سازند توده-ای بیستون، زمین های مرتعی و جنگل های نیمه انبوه، دامنه های مقعر و مناطق پربارش قرار دارد. نقشه پهنه بندی تحول کارست با استفاده از مدل جمعی تعمیم یافته در نرم افزار آماری R برای منطقه تهیه شد. نتایج قابلیت بالای تحول کارست این منطقه را نشان می دهد به طوری که 27درصد منطقه در طبقه با تحول زیاد و 37 درصد آن در منطقه با تحول متوسط واقع شده است درحالی که تنها 17 درصد از کل منطقه در پهنه با تحول کارست خیلی کم واقع شده است. مطابقت بالای نتایج به دست آمده با واقعیت منطقه موردمطالعه، بیانگر کارایی بالای مدل است.
۴۸۴۷.

شناسایی مؤلفه های مؤثر بر برنامه ریزی فضایی حکمروایی زنجیره ارزش اقامتگاه های بوم گردی (موردمطالعه: منطقه 9 آمایش ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های روستایی دوره سیزدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۵۲) 550 - 575

کلید واژه ها: برنامه ریزی فضایی حکمروایی خوشه و شبکه ها بوم گردی منطقه 9 آمایش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳ تعداد دانلود : ۱۳۲
برنامه ریزی فضایی حکمروایی زنجیره ارزش اقامتگاه های بوم گردی به ما این امکان را می دهد تا دریابیم که چگونه چرخه زندگی اقامتگاه های بوم گردی تحت تأثیر نتایج شبکه های ارتباطی آن ها قرار گرفته و تا چه اندازه هماهنگی و اعتماد بین پیوندهای (عمودی و افقی) موجود در زنجیره به تشکیل خوشه ها کمک می کند. ازاین رو، تعاملات نزدیک میان حلقه های زنجیره ارزش، بازارهای پشتیبان، محیط توانمندساز، ارتباطات عمودی - افقی و بازار نهایی در ابعاد مشارکتی، یکپارچگی، کارایی و اثربخشی و... زمینه ساز توسعه پایدار فضایی می شود. این پژوهش به شیوه توصیفی - پیمایشی انجام شده است که بر پایه نظرخواهی از خبرگان، ذی نفعان و گردشگران زنجیره ارزش استوار است. جامعه آماری پژوهش شامل 128 روستا دارای جمعاً 189 اقامتگاه بوم گردی در منطقه 9 آمایش کشور (استان های خراسان شمالی، رضوی و جنوبی) است. بر اساس روش تخمین شخصی، 20 درصد از حجم جامعه آماری مبنا قرار گرفت که درنهایت تعداد 26 روستا و 38 اقامتگاه بوم گردی تعیین گردید. تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS و GIS صورت گرفت. یافته های پژوهش بر اساس آزمون گابریل نشان داد که شاخص های مشارکت با میانگین کلی 98/2 و کارایی با میانگین 95/2 نسبت به سایر شاخص های برنامه ریزی فضایی حکمروایی زنجیره ارزش اقامتگاه های بوم گردی اهمیت بیشتری دارند. همچنین نتایج حاصل از آزمون T تک نمونه ای نشان داد تمامی شاخص های برنامه ریزی فضایی حکمروایی زنجیره ارزش اقامتگاه های بوم گردی در وضعیت نامطلوبی قرار دارند و نتایج تحلیل رابطه خاکستری نیز در این مورد نشان داد روستاهای موردمطالعه به لحاظ برنامه ریزی فضایی حکمروایی زنجیره ارزش اقامتگاه های بوم گردی در منطقه با یکدیگر برابر نیستند.
۴۸۴۸.

تعیین مناطق مستعد ورزش های زمستانی با روش تحلیل سلسله مراتبی در شهرستان سپیدان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های بوم شناسی شهری سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۲۸) 25 - 44

کلید واژه ها: گردشگری ورزشی ورزش های زمستانی مناطق مستعد تحلیل سلسله مراتبی شهرستان سپیدان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۶۷
هدف این پژوهش بررسی قابلیت توسعه مناطق مناسب ورزش های زمستانی در شهرستان سپیدان است. روش تحقیق به صورت تحلیلی- توصیفی و کاربردی است. در این مقاله از روش AHP برای تعیین مستعدترین مناطق توسعه ورزش های زمستانی استفاده شده است. برای این منظور از متغیرهای مهم تأثیرگذار شامل؛ عناصر اقلیمی (بارندگی و دمای هوا)، ارتفاع، شیب و جهت شیب، راه های ارتباطی، تراکم راه های ارتباطی، فاصله از مناطق مسکونی و کاربری اراضی استفاده شد. همچنین از تصاویر ماهواره ای لندست 8 و سنجنده های TM و OLI برای بررسی تغییرات سطح پوشش برف استفاده گردید. استفاده از تصاویر ماهواره ای سطح پوشش برف در تلفیق با روش سلسله مراتبی برای تعیین مناطق مساعد توسعه ورزش های زمستانی نوآوری های پژوهش حاضر می باشد. نتایج حاصل از وزن دهی معیارهای مؤثر بر توسعه ورزش های زمستانی در شهرستان نشان داد بارش در مرتبه اول اهمیت قرار دارد. از نظر مکانی تقریباً تمام اوزان به دست آمده از 9 متغیر مؤثر بر توسعه گردشگری در مناطق شمالی و شمال غربی شهرستان دارای وزن بیش تری هستند و لذا این مناطق برای توسعه ورزش های زمستانی مناسب تر هستند. تلفیق 9 لایه اطلاعاتی با روش تحلیل سلسله مراتبی در محیط نرم افزاری ArcGIS و محاسبه وزن نهایی منتهی به استخراج 5 کلاس مختلف از نظر مناطق مستعد برای توسعه اکوتوریسم زمستانی شده است. نتایج نشان داد حدود 46/3 درصد مساحت شهرستان برای توسعه توریسم بسیار مناسب و مناسب است.
۴۸۴۹.

کمی سازی مکانی انتشار گاز دی اکسید کربن انسان زاد در مقیاس شهر با استفاده از روش "پایین به بالا" ( مطالعه موردی: کلان شهر اصفهان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحلیل فضایی مخاطرات محیطی سال نهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ ۵۶-۳۵

کلید واژه ها: گاز گلخانه ای احتراق سوخت های فسیلی منابع ثابت و متحرک مصرف انرژی تغییرات اقلیمی اقدامات کاهشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳ تعداد دانلود : ۸۰
مصرف سوخت های فسیلی در مناطق شهری، موجب انتشار مقادیر زیادی گاز گلخانه ای به جو می شود. بنابراین، مطالعه پایش میزان گاز دی اکسید کربن منتشر شده از مناطق شهری به یک موضوع مهم پژوهشی تبدیل شده است. هدف اصلی این مطالعه، کمی سازی مکانی انتشار دی اکسیدکربن ناشی از احتراق سوخت های فسیلی در شهر اصفهان می باشد. بدین منظور در پژوهش حاضر برای کمی سازی میزان گاز دی اکسیدکربن، بر اساس منابع تولید آن، در مقیاس شهری و درک تفاوت انتشار دی اکسید کربن در سطح شهر از روش "پایین به بالا" استفاده شد. در این روش میزان انتشار به تفکیک منابع مختلف مصرف انرژی محاسبه شده و سپس نقشه توزیع مکانی انتشار تهیه شد. نتایج این تحقیق نشان داد، میزان انتشار گاز دی اکسید کربن در فرآیند احتراق سوخت های فسیلی در محدوده شهر اصفهان ۸۴/۱۳۸۵۵۵۲۵ تن در سال می باشد که به تفکیک منابع احتراقی ثابت و متحرک بخش های نیروگاهی، خانگی، تجاری، حمل و نقل جاده ای و ریلی و حمل و نقل غیر جاده ای (ماشین آلات کشاورزی) به ترتیب ۶۱/۵۰، ۷۸/۲۱، ۱۸/۱۷، ۹۲/۴، ۳۷/۴، و۱۴/۱ درصد از کل میزان گاز دی اکسید کربن سالانه را در شهر منتشر می کنند. به طور کلی، با به کارگیری روش پایین به بالا در نقشه سازی انتشار دی اکسید کربن اقدامات کاهشی را می توان در بخش های مختلف به صورت بسیار کارآمدتر به کار گرفت.
۴۸۵۰.

تحلیلی بر ابعاد جغرافیای سیاسی با تاکید بر هویت ملی در گفتمان انقلاب اسلامی از منظر اندیشه امام خمینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 239 - 253

کلید واژه ها: امام خمینی (ره) هویت ملی انقلاب اسلامی جغرافیای سیاسی گفتمان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۲ تعداد دانلود : ۹۵
هویت های هر جامعه تحت تأثیر شرایط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی آن جامعه دارند. علیرغم وجود عناصر مشترکی که میان هویت ها و ساخت آنان وجود دارد، هویت برآمده از انقلاب اسلامی به دلیل برخاسته بودن از مبانی دینی و اسلامی دارای رویکرد متمایزی است. در همین راستا پژوهش حاضر درصدد است تا عناصر قوام بخش هویت ملی را از منظر اندیشه امام خمینی (ره) مورد بررسی قرار دهد. بنابراین سؤال پژوهش این است که عناصر شکل دهنده گفتمان انقلاب اسلامی از منظر امام خمینی (ره) دارای چه خصایصی هستند؟فرضیه این است که عناصر استقلال، کرامت، ظلم ناپذیری، جدایی ناپذیری دین از سیاست و کمک به مستضعفان، محصور در یک مکان نیستند و قلمروها را در می نوردند. این رویکرد می تواند مبنایی برای منطقه ای و جهانی شدن اندیشه هویتی مورد نظر امام خمینی (ره) باشد که باعث فربه شدن هویت ملی و حمایت آن در خارج از مرزهای سرزمینی ایران می شود. در رأس این مفاهیم، چتر فراگیر «امت اسلامی» به مثابه یک اصل اساسی مطرح است. روشی که در جهت بررسی این موارد مورد استفاده قرار گرفته است، روش توصیفی-تحلیلی و استناد به منابع کتابخانه ای، دیدگاه ها و بیانات امام خمینی (ره) است.
۴۸۵۱.

طراحی الگوی تربیت اقتصادی و برنامه ریزی با رویکرد کارآفرینی در مقطع ابتدایی آموزش پرورش در منطقه خراسان شمالی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی منطقه ای سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۴۸) 756 - 771

کلید واژه ها: تربیت اقتصادی رویکرد کارآفرینی ابتدایی آموزش و پرورش منطقه خراسان شمالی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۳۸
پژوهش حاضر با استفاده از طرح پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی انجام شد. در بخش کیفی، از روش تحلیل محتوا با رویکرد جهت دار و در بخش کمی از روش توصیفی از نوع پیمایشی استفاده شد. سپس بر اساس مؤلفه های به دست آمده، پرسشنامه 112 گویه ای ساخته شد. نمونه آماری در بخش کمی شامل 320 نفر از متخصصان حوزه های کارآفرینی و اقتصاد و مدیران و معاونین، کارشناسان آموزش و پرورش و اعضاء هیات علمی با مدرک تعلیم و تربیت در منطقه خراسان شمالی بودند .به منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش تحلیل عاملی تأییدی و رویکرد مدل سازی معادله ساختاری با تکنیک دیمتل استفاده شد. یافته های حاصل از تحلیل محتوا منجر به طراحی مدل آموزشی مبتنی بر تربیت اقتصادی با رویکرد کارآفرینی با چهار بعد «جنبه های فردی و شخصی، فرهنگ و اخلاق اقتصادی، مفاهیم و علل اقتصادی و مهارت های اجتماعی» و 11 مولفه گردید. یافته ها نشان داد که ابزار سنجش از اعتبار عاملی برخوردار است. همچنین مقادیر مربوط به برآورد ضریب آلفای کرونباخ، به منظور سنجش همبستگی درونی مضامین پایه بالاتر از 7/0 شد، در نتیجه ابزار سنجش مربوط به این مفاهیم از دقت اندازه گیری کافی برخوردار بود. لذا بر اساس نتایج می توان بیان نمود که گنجاندن مؤلفه های آموزشی مبتنی بر تربیت اقتصادی با رویکرد کارآفرینی می تواند در تربیت اقتصادی دانش آموزان دوره ابتدایی در منطقه خراسان شمالی مفید فایده واقع گردد.
۴۸۵۲.

آینده نگاری وضعیت محیط زیست استان خراسان جنوبی با استفاده از مدل های SMIC و MORPHOL(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی و آمایش فضا دوره ۲۶ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۱۷) ۲۲-۱

کلید واژه ها: سناریونویسی پیشران محیط زیست تحلیل اثرات متقابل تحلیل ریخت شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۴ تعداد دانلود : ۱۰۶
استان خراسان جنوبی تحت فشار فرایندهای صنعتی و شهرنشینی سریع دهه های گذشته در معرض چالش های محیط زیستی مختلف قرار گرفته است. ازاین رو هدف از انجام این پژوهش تدوین سناریوهای وضعیت آینده محیط زیست استان خراسان جنوبی با استفاده از مکتب فرانسوی سناریونویسی LIPSOR و به کارگیری مدل های ماتریس اثرات ساده و متقابل و تحلیل ریخت شناسی به صورت سیستماتیک است تا به جهت گیری های مدیریت محیط زیست کمک کند. ابتدا پیش ران های کلیدی به عنوان عوامل اصلی شکل دهنده آینده معرفی شدند. برای تبیین سناریوهای اولیه وضعیت آینده محیط زیست استان از مدل SMIC PROB-EXPERT استفاده شد. در تحلیل کمّی ماتریس های مستقل و شرطی موجود در این مدل، از نظرات پانل پانزده نفره متخصصان و کارشناسان حوزه محیط زیست از طریق پرسش نامه تخصصی استفاده شد. سپس مجموعه ای از سناریوها شامل محتمل ترین سناریوها به کمک مدل MORPHOL شناسایی شدند. نتایج حاصل از بررسی پنج پیش ران اصلی در مدل SMIC، موجب استخراج ده سناریوی اولیه شد. سپس تحلیل ریخت شناسی با مدل MORPHOL با سه دامنه سیاسی، نهادی اجرایی و فرهنگی، 3125 سناریو ممکن و محتمل تولید کرد که هریک، احتمال وقوع پیش ران های D5/D6/D1/D33/D29 را به ترتیب نشان می دهد. درنهایت تحلیل پنجاه سناریوی محتمل نشان داد سناریوی 11111 به عنوان محتمل ترین سناریو (41/276 درصد)، و سناریوهای 11112، 11113 و 21111 به ترتیب با احتمال 28/184، 85/122 و 17/115 هستند که پنج پیش ران متشکل آن، عمدتاً حاکی از احتمال وقوع کم (1) تا متوسط (2 و 3) در سناریوها بودند. به طور کل وضعیت آینده محیط زیست استان خراسان جنوبی در وضعیت ربع سوم موسوم به بی تدبیری در محیط زیست است. برای تغییر آینده و حرکت به سمت آینده بهتر، توجه به هریک از پیش ران های تأثیرگذار راهگشا خواهد بود و می تواند به سمت یک ربع از چارچوب، حداقل دارای یک محور شکوفایی سوق داده شود که با توجه به احتمال وقوع بالاتر پیش ران نهادی اجرایی، تغییر مسیر به ربع چهارم ممکن خواهد بود. از این رو تمرکز بیشتر بر این پیش ران جهت بهبود وضعیت محیط زیست استان خراسان جنوبی پیشنهاد می شود.
۴۸۵۳.

تبیین نظری رابطه سازماندهی سیاسی فضا و عدالت فضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره چهارم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۱۶) ۲۸۷-۲۷۲

کلید واژه ها: فضا عدالت سازماندهی سیاسی فضا عدالت فضایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۷۴
سازماندهی سیاسی هر کشوری در قالب تقسیمات کشوری انجام می شود، تقسیمات کشوری فرایندی است که سرزمین توسط مرزها محدود شده و هر حکومت برای اداره بهتر سرزمین و سهولت در خدمات رسانی ایجاد توسعه و ایجاد یک عدالت فضایی در کشور نیازمند تقسیم بندی سیاسی فضا می باشد. عدالت فضایی از طریق ساز و کار سازماندهی فضا یا برنامه ریزی فضایی، به توسعه متوازن مکان و فضای جغرافیایی منجر شده و موجبات رضایت شهروندان و اعتماد آنها را به سازه مدیریت و سیستم سیاسی مربوطه را فراهم کرده در نتیجه از شکل گیری ذهنیت درجه دو و سه و یا اجحاف ملی در بین آنها تا حد زیادی جلوگیری می کند. در این پژوهش که از نوع بنیادی است با استفاده از روش کتابخانه ای اطلاعات مورد نیاز جمع آوری می شوند و سپس با استفاده از روش توصیفی– تحلیلی به بررسی این مسئله پرداخته خواهد شد که سازماندهی سیاسی فضا رابطه ای با عدالت فضایی دارد؟ یافته ها نشان می دهد که اصول و معیارهای اصلی سازماندهی سیاسی فضا را می توان در مباحثی چون افزایش احساس رضایت، سهولت در دسترسی به خدمات و خلق فرصت های برابر شهروندان و نواحی دسته بندی کرد. از آنجایی که عدالت فضایی به عنوان یک خروجی در پی برابری نسبی قدرت، فرصت و ثروت در راستای کسب حداکثر مزیت ها متناسب با ظرفیت ها در راستای ارتقای منزلت شهروندان است. با نظر داشتن اصول و رویکردهای سازماندهی سیاسی فضا و عدالت فضایی می توان ادعا کرد که ارتباط آنها از نوع تعاملی است.
۴۸۵۴.

موانع مشارکت روستاییان حوضه قلعه شاهرخ چادگان در طرح های آبخیزداری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۳۹) ۱۳۰-۱۱۱

کلید واژه ها: پروژه روستایی اشتغال زایی مشارکت طرح های آبخیزداری حوضه قلعه شاهرخ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۷ تعداد دانلود : ۱۱۸
چالش های مناطق روستایی از جمله فقر، بیکاری و مهاجرت موجب شده توجه به توسعه روستایی نه یک گزینه بلکه یک ضرورت انکار ناپذیر باشد. اجرای طرح های آبخیزداری علاوه بر حفظ منابع آب، خاک و گیاه، برای مناطق روستایی فرصت های شغلی ایجاد می کند. موفقیت چنین طرح هایی تا حدود زیادی به مشارکت روستاییان در اجرا، حفظ و نگهداری آنها بستگی دارد. شناسایی موانع مشارکت روستاییان به مدیران محلی کمک می کند با ایجاد زمینه های لازم و حذف موانعی همچون موانع فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، مشارکت حداکثری مردم را ایجاد نمایند. تحقیق حاضر با هدف شناخت این موانع در حوضه قلعه شاهرخ چادگان صورت گرفت. این تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی بوده و جامعه آماری آن را سرپرستان خانوار (700N=) تشکیل می دهد. بر اساس فرمول کوکران تعداد 250 سرپرست خانوار به روش تصادفی انتخاب و مورد پرسش قرار گرفتند. روایی پرسشنامه توسط کارشناسان مورد تایید قرار گرفت و پایایی آن نیز بر اساس مقدار آلفای کرونباخ در حد مناسب تشخیص داده شد. نتایج تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS نشان داد که در مجموع میزان مشارکت پاسخگویان در این طرح ها در سطح پایین قرار دارد. بر اساس نتایج، مهم ترین موانع مشارکت روستاییان منطقه در طرح های آبخیزداری، «پایین بودن سطح آگاهی روستاییان از طرح ها»، «اعتقاد به بی تأثیر بودن اجرای پروژه ها در اشتغال زایی» و «عدم اعتقاد روستاییان به مفید بودن طرح های آبخیزداری» بودند. نتایج همبستگی چندگانه و تحلیل مسیر نیز نشان داد که عوامل فرهنگی از موانع اصلی مشارکت روستاییان در طرح های آبخیزداری است.
۴۸۵۵.

فعالیت های تولیدی کوچک غیرکشاورزی روستایی در چنبره روابط قدرت، مورد: استان آذربایجان غربی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۴۰) ۱۸۸-۱۶۵

کلید واژه ها: اقتصاد روستایی فعالیت تولیدی متنوع سازی اقتصاد روستایی آذربایجان غربی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۵ تعداد دانلود : ۱۰۳
فعالیت های تولیدی کوچک غیر کشاورزی روستایی یکی از استراتژی های متنوع سازی اقتصاد روستایی با هدف تحقق توسعه پایدار روستایی است. یکی از استراتژی های اصلی دولت جهت کاهش وابستگی معیشت روستاها به بخش کشاورزی و کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی حوضه آبریز دریاچه ارومیه، توسعه فعالیت های تولیدی کوچک غیر کشاورزی بوده است؛ اما در اجرای آن در روستاهایی که کشاورزی به صورت گسترده همانند دشت نازلو انجام می شود، موفقیت چندانی به دست نیاورده است. این تحقیق در چارچوب تئوری روابط قدرت، روش شناختی کنشگر شبکه و با مصاحبه های عمیق انجام شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که 1) حمایت های مالی، قانونی، بیمه ای، تشکیلاتی و ...، دولت از مشاغل کافی نبوده است؛ 2) تلقی دولت از مشاغل کوچک روستایی به واسطه بخشودگی مالیاتی، اعطای یارانه ها، ارائه تسهیلات کم بهره، ارائه آموزش های رایگان و ...، تحمیل هزینه به دولت می باشد؛ 3) تضاد منافع مابین فعالین مشاغل کوچک غیر کشاورزی با صنایع بزرگ شهری مشهود می باشد و 4) اعمال محدودیت های فروش بر محصولات تولیدی مشاغل کوچک غیر کشاورزی با تولید گفتمان هایی چون غیربهداشتی بودن و غیراستاندارد بودن محصولات تولیدی صورت می گیرد؛ و در نهایت، 5) روابط نابرابر قدرت میان ذینفعان، موجب شکاف توسعه شهر و روستا شده است.
۴۸۵۶.

تحلیل سیستمی کارایی سیاست های آمایش سرزمین برای کاهش آسیب پذیری؛ دشت میناب نسبت به کم آبی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش سیاسی فضا دوره چهارم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۴) ۱۵۸-۱۴۰

کلید واژه ها: تحلیل سیستمی آمایش سرزمین آسیب پذیری دشت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶ تعداد دانلود : ۸۶
هدف پژوهش حاضر تحلیل سیستمی کارایی سیاست های آمایش سرزمین برای کاهش آسیب پذیری دشت میناب نسبت به کم آبی می باشد. روش انجام این تحقیق نظری- تحلیلی و مبتنی بر دانش تحلیل سیستمی و پویایی سیستم ها می باشد و با بررسی سازمان فضایی شهرستان و دشت میناب بوده و اطلاعات مورد نیاز از مراکز اداری و سازمان های مربوط جمع آوری شده است. نتایج این پژوهش نشان داد که تاثیرگذارترین سیاست ها در خصوص کاهش آسیب پذیری دشت میناب و احیا مجدد دشت، سیاست های مربوط به مدیریت تقاضای آب می باشد و این موضوع مربوط به دو منطقه (مدیریت تقاضای آب در شهرستان میناب و شهرستان های بندرعباس، سیریک و جاسک) می باشد. با کاهش میزان مصرف آب کشاورزی از طریق اصلاح الگوی مصرف و توسعه فعالیت های تجاری و آبزی پروری به میزان 4000 هکتار اراضی جدید در منطقه و کاهش وابستگی به آب دشت میناب و تامین نیاز آب شرب میناب و روستاها از طریق سد استقلال، میزان برداشت آب از دشت به کمترین میزان ممکن کاهش می یابد. همچنین با تامین آب مورد نیاز بندرعباس، روستاها و مناطق ساحلی میناب، سیریک و جاسک از طریق آبشیرین کن و اصلاح الگوی مصرف آب در بندرعباس میزان وابستگی و انتقال آب از دشت میناب کاهش داده و به صفر برسانیم. تلفیق این اقدامات همراه با اصلاح نقش شهر میناب به عنوان مرکز منطقه و ایجاد منطقه ویژه اقتصادی یا آزاد تجاری جهت ارائه انواع خدمات تجاری- بازرگانی و بندری، بهداشتی و درمانی، گردشگری و آموزش عالی به مناطق پیرامون و شهرستان های منطقه باعث گسیل نیروی کار به این فعالیت ها شده و درآمد و اشتغال منطقه را تحت تاثیر قرار می دهد و از اتکا بیش از اندازه اقتصاد منطقه به کشاورزی کاسته و میزان مصرف آب کشاورزی را کاهش داده و تعدیل نماید.
۴۸۵۷.

بررسی تأمین درآمد پایدار شهرداری ها برای مدیریت شهری

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۶ 223 - 241

کلید واژه ها: شهرداری منابع مالی درآمد پایدار مدیریت شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳ تعداد دانلود : ۱۱۲
در دهه های اخیر مدیریت شهری در ایران به طور فزایندهای با چالشهای فراوانی روبرو بوده است که این امر ناشی از عوامل گوناگون اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اجرایی، مالی و حقوقی متعددی است رشد و توسعه سریع و شتابزده و غالباً بی رویه شهرها به واسطه رشد سریع جمعیت شهری، یکی از مسایلی که بر ابعاد مشکلات و معضلات حاضر افزوده است وجود بیش از 47 درصد از جمعیت کشور در شهرها، بالاتر بودن نرخ رشد جمعیت شهری نسبت به نرخ رشد جمعیت ملی و اختصاص درآمد بسیار بالایی از ارزش افزوده و اشتغال کشور به شهرها، نشان از جایگاه اقتصاد شهری در ایران دارد. از دید اقتصاد شهری عواملی چون گسترش دامنه فعالیتهای شهرداریها و بالا بردن سطح انتظارات مردم از آنها و مشکلات ناشی از افزایش جمعیت شهری نیاز به گسترش منابع مالی و درآمدی شهرداریها را بیشتر میکند. بنابراین، در میان بخشهای مختلف مدیریت شهری، تأمین منابع مالی و درآمدی شهرداریها اهمیت ویژه ای دارد؛ زیرا از یک سو کسب درآمد شهرداریها تأثیر عمده ای در ارایه خدمات به شهروندان دارد و از سوی دیگر فقدان درآمد کافی نه تنها سبب عدم ایجاد خدمات ضروری در شهر میشود بلکه، اساساً اجرای تمامی طرحها و برنامه های شهری را با مشکل مواجه خواهد ساخت. در این پژوهش با استفاده از منابع کتابخانه ای روش های تأمین درآمد پایدار شهرداری ها برای مدیریت شهری بررسی شده و در نهایت راهکارهایی جهت توانمندسازی درآمد شهرداری ها و مدیریت مطلوب شهری ارایه گردیده است.
۴۸۵۸.

گونه شناسی رویکردهای اعیان سازی در برنامه ریزی شهری معاصر

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۶ 323 - 338

کلید واژه ها: اعیان سازی گونه شناسی شهرسازی معاصر نوسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۴ تعداد دانلود : ۱۰۲
از نیمه دوم قرن بیستم تاکنون، اندیشمندان در مورد اعیان سازی بحث کرده اند. با وجود تنوع در دیدگاه های پژوهشگران، همگی بر ویژگی اصلی اعیان سازی یعنی جابجایی جمعیت، اتفاق نظر دارند. با وجود گستردگی این مطالعات در سطح بین المللی، در ایران، مطالعات نظریه های متأخر اعیان سازی معدود بوده و به تفکیک و طبقه بندی انواع آن پرداخته نشده است. درحالی که شهرهای بزرگ با هر زمینه و وضعیتی، یا مورد اعیان سازی قرار گرفته اند و یا دست کم در معرض آن واقع شده اند که این مسئله، لزوم توجه به انواع و گونه های نظریات اعیان سازی را روشن می سازد. این پژوهش با هدف گونه شناسی رویکردهای اعیان سازی در دوره معاصر (1990 تاکنون) انجام گردیده است. برای دستیابی به هدف فوق در تحقیق کیفی، این پژوهش با روش گونه شناسی و طبقه بندی نظریه ها با جمع آوری داده ها از طریق روش های کتابخانه ای و ایجاد چارچوب رویکردهای اعیان سازی در برنامه ریزی شهری معاصر صورت گرفته است. عمده رویکردهای اعیان سازی معطوف به رویکردهای دولت محور، جمعیتی، فرهنگی، حمل ونقل گرا، زیست محیطی و فوق- اعیان سازی بودند که هر رویکرد تبیین شده و مسائل مربوط به هرکدام روشن گردید. در نتیجه لزوم نظریه پردازی در زمینه اعیان سازی در کشور بایستی معاصرسازی شود و توسعه مجدد محلات نه به عنوان هدف غایی بلکه به عنوان وسیله ای برای دستیابی به زیست پذیری محلات شناخته شود. اثرات پروژه های نوسازی که به شکل اعیان سازی نمود پیدا کرده اند شناسایی و بررسی شوند زیرا یک فقدان آماری و مطالعاتی در زمینه اعیان سازی در ایران وجود دارد.
۴۸۵۹.

ارزیابی و مدل سازی عوامل مؤثر بر توزیع خدمات عمومی در مناطق روستایی با رویکرد توسعه روستایی (مطالعه موردی: آبادی های شهرستان تکاب)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱۶ 420 - 435

کلید واژه ها: خدمات عمومی توسعه روستایی شهرستان تکاب رگرسیون وزنی جغرافیایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۸۴
توزیع منطقی و عادلانه خدمات عمومی در مناطق روستایی، موضوع پژوهش های متعددی بوده است. یک توزیع عادلانه می تواند دستیابی به توسعه روستایی را تسهیل نماید. در حالی که عدم بهره مندی از خدمات عمومی یا توزیع غیریکنواخت و خوشه ای آن در سطح آبادی ها، می تواند مانعی برای توسعه تلقی شود. هدف از انجام پژوهش حاضر، ارزیابی وضعیت توزیع خدمات عمومی در مناطق روستایی شهرستان تکاب، از توابع استان آذربایجان غربی و عوامل مؤثر بر آن بوده است. این پژوهش از نوع تحقیقات توصیفی- تحلیلی بوده و اطلاعات مورد نیاز از شناسنامه آبادی های شهرستان توسط مرکز آمار ایران(۱۳۹۰)، اخذ شده است. و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آمار فضایی و نرم افزارArcGIS ، بهره گرفته شده است. تحلیل های مورد استفاده شامل: روش پهنه بندیIDW ، تحلیل خودهمبستگی فضایی موران، تحلیل لکه های داغ (Hotspot) و رگرسیون وزنی جغرافیایی(GWR) بود. نتایج نشان داد توزیع خدمات عمومی در سطح آبادی های شهرستان، یکسان نبوده است. این عدم یکنواختی هم به لحاظ نوع خدمات عمومی بوده است و به عنوان مثال باوجود بهره مندی اکثر آبادی ها از خدمات برق، آب و گاز، برخورداری از خدمات فرهنگی- ورزشی بسیار کم بوده است. از طرفی تفاوت هایی به لحاظ فضایی در توزیع خدمات وجود دارد. خدمات عمومی دارای خودهمبستگی فضایی هستند و به صورت خوشه ای در سطح شهرستان پراکنده شده اند. به این صورت که خوشه هایی با مقادیر بالا بیشتر در سطوح دهستان های احمدآباد و انصار به چشم می خورند و مقادیر پایین، در سطح دهستان های چمن، کرفتو و ساروق تشکیل شده اند. نتایج تحلیل رگرسیون وزنی جغرافیایی نشان داد مدل به کار گرفته شده جهت تبیین عوامل مؤثر بر توزیع خدمات عمومی در آبادی های شهرستان، مجموعا توانسته است 8/78 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کند.
۴۸۶۰.

تحلیلی بر نقش توسعه هوشمند شهری در توسعه میان افزای مناطق فرسوده تبریز، نمونه پژوهش: منطقه 8 تبریز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۳۳ بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۸۵) 113 - 132

کلید واژه ها: توسعه هوشمند شهری توسعه میان افزا بازآفرینی بافت فرسوده شهر تبریز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰ تعداد دانلود : ۱۵۹
در سال های اخیر، گسترش بی رویه فضایی شهرها در کنار بی برنامگی طرح های توسعه به ویژه در شهرهای بزرگ کشور نظیر تبریز به ایجاد بافت های نو شهری و در پی آن جابه جایی ساکنان و کاربری ها به مناطق جدید انجامیده است؛ درنتیجه بافت های تاریخی و قدیمی این شهرها کارکرد خود را تغییر داده و به مناطق فرسوده شهری تبدیل و درنتیجه از دست دادن حیات شهری خود راکد و فرسوده شده اند. شهر تبریز به لحاظ داشتن چنین بخش هایی به ویژه در منطقه 8، نیازمند مطالعاتی درزمینه سیاست گذاری و شناسایی عوامل کلیدی برای توسعه میان افزای این مناطق به منظور توسعه پایدار هوشمند است؛ بدین منظور ابتدا با مطالعه اسناد فرادست، تمامی عوامل دخیل در توسعه هوشمند و میان افزای بافت فرسوده شهری مطالعه و با استفاده از روش دلفی، تعداد 53 متغیر (34 متغیر توسعه هوشمند و 19 مؤلفه توسعه میان افزا) در حوضه یادشده استخراج شد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل آثار متقابل/ ساختاری با نرم افزار FL Micmac استفاده شد. نتایج پژوهش نشان از نزدیکی ضرایب به دست آمده در رابطه با عوامل کلیدی تأثیرگذار (در بازه عددی بین 104 تا 106) و تأثیرپذیر (در بازه عددی بین 105 تا 107) دارد که می بایست در سیاست گذاری بافت های تاریخی به این عوامل توجه بسیاری داشت. با مطالعه، بررسی و تجزیه و تحلیل نتایج به دست آمده، هفت عامل کلیدی تأثیرگذار توسعه هوشمند شامل خلاقیت با ضریب 106، روح نوآورانه با ضریب 106، مدیریت پایدار منابع با ضریب 106، دسترسی محلی با ضریب 106، حمل ونقل پایدار و خلاق و ایمن با ضریب 16/105، حفاظت محیطی با ضریب 16/105 و انعطاف پذیری با ضریب 16/105 و سه عامل کلیدی تأثیرپذیر توسعه میان افزا شامل سرانه های شهری با ضریب 106، فضای کار و فعالیت با ضریب 16/105 و تراکم جمعیتی با ضریب 83/105 که بیشترین نقش را در بازآفرینی آینده بافت های ناکارآمد کلان شهر تبریز با تأکید بر توسعه هوشمند شهری دارند، انتخاب شدند. همچنین نمودار به دست آمده از تأثیر مستقیم عوامل مبین ناپایداری سیستم و احتمال بسیار زیاد تغییرات شدید در آینده ای نزدیک است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان