درخت حوزه‌های تخصصی

صاحب‌نظران خبره شرکت‌کننده در این نشست مراتب تقدیر خود را از دولت ژاپن به خاطردعوت‌ به‌ حضور‌ درپروژه ‌«اس‌پی‌آی‌آی‌دی»[1]ابزار داشتند. بدون شک این حرکت و تبادل نظر با یکدیگر، دیدگاه آنان در مورد توسعه در دیگر مناطق را بهبود بخشیده است. با تجربه‌ای که آنان از این نشست کسب کردند توجه سیاستگذاران کشور خود را به اطلاعات و محتوای رقومی در راستای توسعهء کشورهایشان معطوف خواهند ساخت. براساس مطالعات میدانی و بحث و تبادل نظر دربارهء گزارش های ملی کشورها، واضع است که توسعهء جوامع بر پایهء دانش، امری پیچیده و روندی چندجانبه است. همانطور که در شکل زیر نمایش داده شده ، جنبه های این روند شامل اطلاعات (داده‌ها- اطلاعات ساخت‌ یافته و دانش)، فناوری ‌(سخت‌افزار، نرم‌افزار، ارتباطات)، سیستم‌ها‌ی‌ اطلاعاتی (افراد، فرایندها، مدیریت)، سازمان (راهبردها، استانداردها، سیاست‌ها، فرهنگ)، و محیط (اقتصادی، سیاسی، سازمانی، فرهنگی‌ اجتماعی، فنی) می‌شود.

با گسترش فناوری اطلاعات و ظهور بازارهای مجازی، برنامه ریزی و تحلیل این بازارها و اجزای آنها به اولویت سازمان های ذی نفع تبدیل شده است. یکی از مهم ترین بازارهای مجازی کنونی در کشور، بازار فروش آنلاین خدمات شارژ اپراتورهای مختلف تلفن همراه در قالب فروشگاه های اینترنتی است. با توجه به تعداد انبوه و در حال رشد این فروشگاه ها، دسته بندی آنها از دید تأمین کننده به منظور ارائه امتیازات و آینده نگری در همکاری ضروری است. در این پژوهش، با استفاده از داده های یکی از مهم ترین تأمین کنندگان این محصولات، قریب به سه هزار فروشگاه مجازی مورد تحلیل قرار گرفته و بر اساس شاخص های مورد نظر تأمین کننده خوشه بندی شده است. فرآیند خوشه بندی با استفاده از شبکه عصبی مصنوعی SOM و در قالب روش دو مرحله ای آن با الگوریتم k-means انجام شده است که تحلیل خوشه های حاصل از شبکه عصبی را تسهیل می کند. اگرچه به منظور تعیین بهترین تعداد خوشه ها، شاخص های اعتبارسنجی مختلفی گسترش پیدا کرده است اما در این پژوهش با ترکیب روش تصمیم گیری چندشاخصه در مدل و تجمیع شاخص های مختلف، به ارائه یک مدل بهینه یابی با رویکرد جبرانی نسبت به شاخص ها پرداخته شده است.

امروزه وب سایت ها در حوزه اطلاع رسانی و انجام بسیاری از خدمات، اهمیت فراوانی پیدا کرده اند و در این راستا، مطالعات وب سنجی از جنبه های مختلف مورد توجه بسیاری از محققین بوده است. هدف مطالعه حاضر، ارزیابی و خوشه بندی بانک ها و مؤسسات مالی و اعتباری ایران بر اساس شاخص های ترافیکی وب سایت می باشد. در فرایند اجرایی پژوهش، 31 بانک و مؤسسه مالی و اعتباری کشور در قالب 6 مورد از مهم ترین شاخص های ترافیکی وب سایت شامل متوسط تعداد صفحات بازدیدشده، متوسط زمان مرور سایت، درصد بازدیدکنندگان از داخل کشور، درصد بازدیدکنندگان از خارج کشور، تعداد پیوندها، و سرعت بارگذاری، بر اساس وب سایت و موتور جستجوی الکسا مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس، با استفاده از روش خوشه بندی سلسله مراتبی، بانک ها و مؤسسات شبیه به هم در قالب خوشه هایی همگن دسته بندی شدند. کیفیت و اعتبار هر یک از خوشه های ایجاد شده با استفاده از روش تحلیل تشخیصی مورد تأیید قرار گرفت و در نهایت، به تحلیل ویژگی های هر یک از این خوشه ها پرداخته شد. یافته ها حاکی از آن است که بین خوشه های مختلف از نظر شاخص سرعت بارگذاری تفاوت معناداری وجود ندارد اما در مورد میزان سایر شاخص ها، تفاوت بین خوشه های مختلف، معنادار بوده است.

صفحات فهرست در هر نوع مدرک (کتاب، مجله، پایان‌نامه، ...)، به نحو مختصر و فشرد‌ه، ساختار منطقی آن مدرک را بیان می‌کنند و به کمک آن‌‌ها می‌توان به راحتی ساختار مدرک را مشاهده نمود و مستقیماً به مطالب مورد نظر دست یافت. در این مقاله برای اولین بار روشی به منظور شناسایی خودکار صفحات فهرست در پایان‌نامه‌‌های فارسی، عربی و لاتین ارائه می‌شود. در این روش، شناسایی صفحات فهرست با توجه به الگوی آن‌‌ها بدون استفاده از عملیات بازشناسی متن (اُسی‌آر) و تنها با به‌کارگیری فنون پردازش تصویر، مد نظر بوده. با این روش می‌توان صفحات فهرست را صرف نظر از نوع زبان و ترازبندی (راست به چپ یا چپ به راست بودن) متن آن‌‌ها، شناسایی کرد و به دلیل عدم استفاده از اُسی‌آر، تابع کیفیت متن مدرک اسکن‌شده نیست. روش مذکور بر روی دسته‌ای از پایان‌نامه‌‌های فارسی، عربی و لاتین موجود در پایگاه اطلاعاتی پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران مورد آزمایش قرار گرفت و دقت 7/99 درصد در بازشناسی صحیح حاصل گردید.

در دوران پس از جنگ جهانی دوم حجم انتشارات, خصوصاً انتشارات علمی تخصصی به طور فوقالعادهای افزایش یافته است. در هر موضع صدها کتاب, مجله و گزارش انتشار مییابد و پدیدهای را به وجود میورد که گاه “انفجار انتشارات“ و گاه “انفجار اطلاعات“ نامیده میشود. دیگر تنها “نوشته“ برای ثبت اطلاعات و انتقال آن کافی نیست بلکه انواع وسایل چون فیلم و میکروفیلم, صفحه و نوار جز اینها برای ثبت وانتقال اطلاعات به کار گرفته میشود. یکی از نتایج این ا مر آن است که روشهای قراردادی طبقهبندی به طور عمده به کار تنظیم کتاب در قفسه کمک میکند و سرعنوانهای موضوعی نیز به طور کلی برای کتاب مناسب است. این روشها در مورد فهرست کردن موضوعات بسیار ریز و جزیی با محدودیتهایی روبرو است که مانع نمایهسازی دقیق مدارکی که غیر از کتاب هستند میشود.

وجود سازگاری یا تضاد در امر حفاظت و نگهداری و سهیم شدن کتابخانه‌ها در منابع یکدیگر، هدف بررسی حاضر است. کتابخانه‌ها از یک طرف، با شرکت در طرح مشارکت درصدد گسترش ارزشهای علمی منابع خود هستند و از سوی دیگر، با پایین آوردن سطح استفاده از مواد و جابه جایی آن، جهت کاهش هزینه‌های حفاظت تلاش می‌کنند. به نظر می‌رسد کاغذی که نوشته بر روی آن چاپ می‌شود و محیط نگهداری مواد، از شرکت کتابخانه در طرح مشارکت، برای مواد خطر بالقوه‌تری محسوب می‌گردد. از مشکلات عمده در این راه، تعریف و کاربرد دقیق اصطلاحات حفاظت و نگهداری و نوع مشارکت است. در این مورد، بین موادی که باید به شکل اصلی خود نگهداری شوند و آنهایی که باید محتوای فکریشان را حفظ کرد، شایسته است تفاوت قائل شد. در طرح مشارکت، تنها دسته اخیر وارد می‌شوند. تهیه نسخه مجدد و تبدیل به اشکال میکرو، تنها دسته اخیر وارد می‌شوند. تهیه نسخه مجدد و تبدیل به اشکال میکرو، نوعی از حفاظت است که می‌توان قبل از امانت دادن، به منظور رفع تضاد بین دو هدف مذکور انجام داد. فائق آمدن بر مشکلات تهیه اشکال میکرو و نسخه‌های تکراری، و نحوه استفاده از آنها باید مورد توجه کتابخانه‌ها قرار گیرد. پیشرفتهای فنی، توجه بیشتر به فهرستنویسی و رده‌بندی مواد میکرو، تدوین مقررات امانت بین کتابخانه‌ای، استفاده از طرحهای تعاونی و هدایت کتابخانه‌های عضو شبکه به وسیله سازمانهای ملی، می تواند ضمن کاهش مشکلات موجود و هزینه‌های اجرایی، منافع مشارکت در طرح را افزایش دهد. در نهایت، بالا بردن کیفیت مواد مورد استفاده، اسیدزدایی و بهبود شرایط محیطی، به همراه توجه به عوامل انسانی و آموزش مدیریت کتابخانه‌ها و رفع اشکالات فنی می تواند ضامن موفقیت برنامه‌های در دست اجرا باشد.

پیشرفت‌های شگفت‌آور در فناوری اطلاعات که امکان ذخیره، پردازش و انتقال بسیار سریع اطلاعات را فراهم کرده و همچنین گسترش روزافزون شبکه‌های رایانه‌ای پیوسته در خدمات اطلاع‌رسانی، «حق موءلف » و «مالکیت معنوی» آثار را در بحرانی جدی قرار داده است. این بحران دامنگیر تمامی عناصری که به نحوی در زنجیرهء اطلاعات درگیر هستند، خصوصاً عناصر اصلی زنجیرهء اطلاعات، یعنی موءلفان و پدیدآورندگان، ناشران، کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی و استفاده‌کنندگان نهایی نیز شده است. روش‌های فنی در برخورد با این بحران که تمرکز شدیدی بر حفاظت از اطلاعات دارند، شکاف بین فقرای اطلاعاتی و اغنیای اطلاعاتی را عمیق‌تر خواهند کرد. لزوم توجه به مسائلی چون «استفادهء منصفانه» یا «برخورد منصفانه» به عنوان راهکاری برای برقراری تعادل بین حفاظت از اطلاعات و دسترسی به اطلاعات و همچنین تجدیدنظر در قوانین حق موءلف و سازگار‌کردن آن با نیازهای جدید، از مسائل دیگر حق موءلف در عصر رقومی است.

پس از اختراع چاپ در قرن چهاردهم میلادی، کتاب بهترین وسیله ضبط و مبادله اطلاعات بود. با تولد نشریه های ادواری در قرن هفدهم دریچه تازه ای بروی عموم مردم و بخصوص دانشمندان گشوده شد. در اواخر قرن هیجدهم با انتشار بررسی نامه و سالنامه ها توجه دانشمندان و پژوهشگران نسبت به کتاب کمتر شده و باین سلسله انتشارات معطوف گردید.در اوایل قرن نوزدهم علوم و تکنولوژی دستخوش تحولات و تغییرات چشمگیری شدند، بدین معنی که موسسات، کارخانه ها و شرکت های بزرگ علمی و صنعتی و تولیدی اعم از دولتی یا خصوصی با جهشی ناگهانی و صرف هزینه های زیاد به جلب دانشمندان و پژوهشگران در کلیه نقاط دنیا پرداختند و نتایج فعالیتها و اکتشافات آنها مرتباً بصورت گزارشها و مقالات علمی و آموزشی در نشریه های ادواری منتشر می گردید.

پرسش از کارکرد ایدئولوژیک بازنمایی ها در هر متنی، مهم ترین مسئله ای است که برای درک آن باید به بررسی بازنمایی ها پرداخت. به عقیده برخی از صاحب نظران، بازنمایی پدیده ها توسط رسانه ها، دارای سوگیری ایدئولوژیک است و در راستای تضعیف یا تثبیت گفتمان ویژه ای گام بر می دارد. در همین راستا این مقاله کوشیده وجود این رابطه را بین دولت و سینما در جمهوری اسلامی ایران بررسی کند. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که جابجایی دولت ها در ایران چه تأثیری بر بازنمایی مدیران در فیلم های سینمایی داشته است؟ روش به کار رفته برای این مطالعه، تحلیل کیفی نشانه شناختی است. با به کارگیری این روش، چهار فیلم سینمایی پرفروش از چهار دولت مختلف جمهوری اسلامی ایران، بر اساس دو الگوی شناخته شده نشانه شناسی، بررسی و مؤلفه های نشانه شناسانه و رمزگانی که فیلم سازان برای برساخت سینمایی از نقش مدیر به کار رفته اند، استخراج و برای تحلیل نهایی مورد استفاده قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد در حالی که سینمای دوره سازندگی به دلیل سیاسی نبودن، بیشتر توانسته دلالت های حوزه رفتار سازمانی، تعامل با کارکنان و مسائل تربیتی را پوشش دهد، سینمای دوره موسوم به اصلاح طلبی، نسبت به سایر دوره ها سینمایی سیاسی تر و دغدغه مندتر نسبت به مسائل حکومتی است، و همچنین در فیلم های گفتمان مدیریتی حاکم بر کشور متأثر است. دوره عدالت طلبی، مدیران نسبت به سایر دوره ها بیشتر از درون حکومت و همسو با نظام هستند. وجوه افتراق فوق نشان می دهد سینمای ایران نیز از پرسش از کارکرد ایدئولوژیک بازنمایی ها در هر متنی، مهم ترین مسئله ای است که برای درک آن باید به بررسی بازنمایی ها پرداخت.

ایجاد امکان‌ دسترسی‌ مستقیم‌ به‌ خدمات‌ کتابخانه‌ها و بهره‌مندی‌ از خدمات‌ آنها به‌ عنوان‌ روش‌ پیشنهادی‌ برای‌ تکمیل‌ روش‌ «امانت‌ بین‌ کتابخانه‌ها»، حدود پنج‌ سال‌ پیش‌ از سوی‌ مرکز اطلاعات‌ و مدارک‌ علمی‌ ایران‌ پیشنهاد و در قالب‌ «طرح‌ تعمیم‌ خدمات‌ کتابخانه‌های‌ تخصصی‌ به‌ افراد غیر عضو» طی‌ سال‌های‌77ـ1374 به‌ صورت‌ آزمایشی‌ به‌ مرحله‌ اجرا درآمد. بر اساس‌ این‌ طرح‌، افراد زیر پوشش‌ می‌توانستند با ارائة‌ کارت‌ عضویت‌ در طرح‌، به‌ کتابخانه‌ها مراجعه‌ و از کلیه‌ خدمات‌ آنها در محل‌ استفاده‌ کنند و در صورت‌ نیاز با ارائه‌ کارتی‌ به‌ نام‌ کارت‌ امانت‌، کتاب‌ مورد نیاز خود را برای‌ مدتی‌ به‌ امانت‌ گیرند. این‌ طرح‌ با زیر پوشش‌ قرار دادن‌ 190 کتابخانة‌ وابسته‌ به‌ 64 دانشگاه‌ و مؤسسة‌ پژوهشی‌ زیر پوشش‌ وزارت‌ فرهنگ‌ و آموزش‌ عالی‌، که‌ در مجموع‌ دارای‌212/391/5 جلد کتاب‌ بودند، تمهیداتی‌ را برای‌ دسترسی‌ مستقیم‌ حدود 772/36 دانشجوی‌ تحصیلات‌ تکمیلی‌ و 565/15 عضو هیئت‌ علمی‌ رسمی‌ و رسمی‌ آزمایشی‌ زیر پوشش‌ به‌ این‌ منابع‌ را فراهم‌ آورد که‌ در مجموع‌، در طول‌ اجرا ی‌ آزمایشی‌، 020/19 جلد کتاب‌ در سطح‌ 148 کتابخانه‌، 54 دانشگاه‌ و موسسة‌ پژوهشی‌ موجود در 31 شهر کشور توسط‌179/7 دانشجوی‌ تحصیلات‌ تکمیلی‌ و 520 عضو هیئت‌ علمی‌ مورد استفاده‌ قرار گرفتند. این‌ مقاله‌، به‌ بررسی‌ عملکرد این‌ طرح‌ در طول‌ اجرای‌ آن‌ با توجه‌ به‌ میزان‌ ارتباط‌ دانشگاه‌ها و موسسه‌های‌ پژوهشی‌ زیر پوشش‌ طرح‌ از نظر تبادل‌ کتاب‌ با یکدیگر با در نظر گرفتن‌ پراکندگی‌ آنها در سطح‌ شهرهای‌ کشور، گرایش‌ موضوعی‌ و زبان‌ کتاب‌های‌ مبادله‌ شده‌،تراکم‌ میزان‌ مبادلات‌ در ماه‌ها، فصل‌ها و سال‌های‌ مختلف‌ و میزان‌ خسارت‌های‌ وارد شده‌ در حین‌ اجرای‌ طرح‌ می‌پردازد. برای‌ سهولت‌ توصیف‌ و تحلیل‌ داده‌های‌ موجود در گزارش‌، از جدول‌ و نمودار نیز استفاده‌ شده‌ است‌.

یماران بیمارستان و خانواده آن‌ها همواره جوینده اطلاعات بوده‌اند, اما همیشه نتوانسته‌اند اطلاعات پزشکی را با همان عمق و کیفیتی که فوراً و به راحتی برای متخصصان مراقبت‌های بهداشتی دسترس‌پذیر است بیابند. زمانی از ترس این‌که بیماران دچار سردرگمی و اشتباه شوند-یا شاید بدین علت که نیازی نبود که بیمار بداند و فقط باید پیروی نماید-نام داروها را بر روی بطری آن نمی‌نوشتند. در گذشته به کتابداران هشدار می‌دادند که اطلاعات, خدمات, و توصیه‌های پزشکی و حقوقی را فقط باید پزشکان و حقوق‌دانان ارائه کنند. کتابداران کتابخانه‌های عمومی فاقد منابع ضروری برای بازیابی اطلاعات دقیق و عمیق پزشکی بودند و از این‌که واسطهء جستجوی اطلاعات برای بیماران شوند ناراضی بودند.

اطلاعات بیش از همه از طریق زبان، بیان و مبادله می گردد و اکثر امکانات بالقوة زبان نیز در جریان انتقال اطلاعات، از طریق تعیین واژه ها و اصطلاحات، بکار گرفته می شود. بنابراین علوم اطلاع رسانی و اصطلاحشناسی تأثیر فراوان بر یکدیگر دارند. بعبارت دیگر، اطلاع رسانی و اصطلاحشناسی شاخه هایی از علوم را تشکیل می دهند که نقاط اشتراک و تجانس بسیاری با یکدیگر دارند و به دلیل داشتن روابط و مناسبات فراوان و برخوردهای مداوم، همواره در هم نفوذ می کنند، از هم می آموزند و پیوندی مستمر بین آنها برقرار است. حداقل می توان گفت که هر دوی آنها در محور اصلی فعالیتهای خود به بررسی متون زبانهای ویژه می پردازند، و لذا قویاً هدف مشترکی را پی گیری می کنند.

آدونیس» در اسطوره‌شناسی یونان باستان، جوانی است با زیبایی چشمگیر. او که از درخت صمغ متولد شده بود، نیمی از سال را با «پرسفونه»، الهه عالم مردگان، و نیمه دیگر سال را با «آفردیته»، الهه عشق، می‌گذراند. در طول اقامت موقت سالانه آدونیس در عالم مردگان، از اواخر پاییز تا اوایل بهار و آفردیت در جستجوی او ناپدید می‌شد و زمین را بی‌حاصل باقی می‌گذاشت و سرانجام، در بهار او را بازمی‌یافت. در کتابداری، آدونیس واژه اختصاری یک سرویس آزمایشی تحویل مدرک است که کلیه مقالات 224 مجله زیست پزشکی منتشره در سالهای 1987و 1988 را فراهم می‌سازد. ادونیس جدید ممکن است، مثل همتای اساطیری خود برای رسیدن به یک مصالحه بین دو گروه کتابداران و ناشران مفید واقع شود. در چند سال گذشته، شکاف بین بازیابی سریع و موثق اطلاعات از طریق پایگاههای بین‌المللی و تاخیر کند و وقت‌گیر در تحویل مدرک، بیش از پیش خود را نشان داده است. درحالی که شما برای فتوکپی مقاله ای که به آن نیاز مبرم دارید، مجبورید یک تا دو ماه معطل شوید، هر نوع تکنولوژی کامپیوتری چه اندازه می‌تواند مفید واقع شود؟ تا چند سال پیش، کتابداران معتقد بودند که تهیه میکروفیلم مجلات، می‌تواند راه خروجی از این مخمصه باشد. حال می‌دانیم که این وسیله جدید نیز، دسترسی سریعتری را ارائه نمی‌کند و گران هم هست. ذخیره نوشته‌ها در پایگاهها تمام متن ـ راه حل پیشنهادی دیگر- مشکلات دیگری را تحمیل می‌کند: عکسها و حتی فرمولهای ریاضی و شیمی را نمی‌توان ذخیره و تکثیر کرد و دسترسی مستقیم هم گران تمام می‌شود. از چند سال پیش، وقتی سیستمهای ذخیره انبوه مثل دیسکهای نوری 12 اینچ و CD-ROM مورد استفاده قرار گرفت، وضع عوض شد. متنها و حتی عکسها می‌توانند به صورت رقم درآمده و روی دیسکها ذخیره شوند. به نظر می‌رسد با این تکنولوژی جدید، می‌توان کارگاهی Workstation ایجاد کرد که یک سیستم کامپیوتری متکی به PC را به یک CD-ROM ران و یک چاپگر لیزری متصل کند و اطلاعات تمام متن روی دیسکهای لیزری را بازیابی، و خروجی چاپ شده تهیه نماید.

آینده حرفه اطلاع رسانی، توجه روزافزون کتابدارها و متخصصین اطلاعات را بخود جلب کرده است و بیانگر این توجه، نوشته هایی است مانند: کتابدارها- دیفرسورهای عصر اطلاعات الکترونیکی (نوشته هان فلاور، 1980)، شماره بگیر و بمیر: آیا نظام اطلاع رسانی در عصر ارتباط پیوسته خواهد توانست جان سالم بدر برد؟ (نوشتة کنت، 1987)، سناریوی روز رستاخیز (نوشتة لوئیز، 1980) و دیگر عناوینی که جملگی مبین این موضوع هستند.

در این مقاله تصویری جامع از افزایش متون کتابداری و اطلاع رسانی عرضه می شود و منابع و مراجعی که حاصل تحقیقات این دو رشته در ایالات متحده و بریتانیای کبیر هستند، معرفی می‌گردد. رویهمرفته در سالهای گذشته نوشته های در زمینه کتابداری و اطلاع رسانی رشد سریعی داشته است. کانالهای ارتباطی که نتایج تحقیقات را گزارش می کنند افزایش یافته و با سرعت زیاد به افزایش خود ادامه می دهند. بعلاوه کتابخانه ها دامنه موادی را که گردآوری می کنند گسترش داده و بگونه ای وسیع از کامپیوتر و تکنولوژی جدید استفاده می نمایند، این امر بیشتر می تواند حاکی از نیاز به گسترش دامنه خدمات کتابداری و اطلاع رسانی باشد. گزارشهای تحقیقات، پایان نامه ها و تک‌نگاشتهای تحقیقاتی اخیر و نیز مقالات مجلات گوناگون کتابداری و علم اطلاع رسانی منعکس کننده احتیاجات جدیدی هستند که دست اندرکاران کتابداری و علم اطلاع رسانی بتجربة آنها مشغولند.

حجم روزافزون انتشارات, هزینه سنگین تهیه اطلاعات و نگهداری آن, کمبود بودجه, کمبود نیروی انسانی و چندین عامل دیگر بخصوص در چند دهه اخیر کتابخانه ها و مراکز اسناد را بیش از پیش به پذیرش این واقعیت سوق داده است که خرید و نگهداری تمامی اطلاعات مورد نیاز جامعه استفاده کننده اش امکان پذیر نیست و از این رو به سمت سیاست “دسترسی” به منابع اطلاعاتی گرایش پیدا کرده اند. در این مقاله نویسنده سعی کرده است ضمن معرفی ابزارهای دسترسی به اسناد و مدارک, الگویی مناسب برای خدمات تحویل مدارک را نیز ارایه کند.

در سال 1966 کنفرانس عمومی یونسکو با مشارکت اعضای شورای بینالمللی مجامع علمی ICSU طرح ایجاد شبکه جهانی مبادله اطلاعات علمی را تحت عنوان UNISIST مورد بررسی قرار داد. بر اساس تصمیمات کنفرانس عمومی یونسکو کمیتهای مرکب از دانشمندان و کارشناسان اطلاعرسانی مأموریت یافتند که اساس این طرح را مورد مطالعه دقیق قرار دهند. ریاست این کمیته به عهده آقای پروفسور H.Brown معاون شورای بینالمللی مجامع علمی محول گردید. سپس کمیته مذکور گروههایی را مأمور ساخت که اجزاء طرح UNISIST مانند یکنواخت ساخت روشهای گردآوری و اشاعه اطلاعات علمی, یکنواخت ساختن کتابنامهنویسی و مسائل مربوط به اشاعه اطلاعات علمی در کشورهای در حال توسعه را مورد بررسی بسیار قرار دهند.

سالها تحقیق برروی رفتار جستجوی اطلاعات در خصوص دانشمندان نشان داده که این رفتار بستگی زیاد به ارتباطات غیررسمی و مجموعه های شخصی دارد. دستیابی به متون اغلب از طریق ارجاعات مقالات و منابع دست اول صورت می گیرد. مقاله حاضر این رفتارها و برخی دلایل به کارگیری آنها را مورد بررسی قرار میدهد. پیشرفت در ارائه خدمات مرجع به جامعه علمی باید برپایه درک ارتباطات علمی, رفتارهای جستجوی اطلاعات, و نیازهای اطلاعاتی استفاده کنندگان باشد. نمونه هایی از خدمات مرجع کاربر مدار ارائه شده است.

این مقاله براساس تجارب شخصی نگاشته شده و هدف اصلی آن در مرحله اول تفسیر و تحلیل رفتار اطلاع یابی استفاده کنندگان بانکهای اطلاعاتی است, و در مرحله دوم سعی شده که با ارائه پیشنهادهای مفید, تعدیلی در رفتار اطلاع یابی استفاده کنندگان بانکهای اطلاعاتی ایجاد گردد. این امر در نهایت منجر به این میشود که استفاده کنندگان بتوانند سؤالات اطلاعاتی خود را, آن گونه که مفهوم اصلی کاوش درخواستی شان را برساند, به کاوشگران بانکهای اطلاعاتی انتقال دهند. نتیجه این کار, ارتباط صحیح بین استفاده کننده, کاوشگر و موضوع درخواستی است.

تعیین انواع خدمات مرجع و شناسایی عوامل رضایتمندی استفاده کنندگان از خدمات مرجع کتابخانه های مرکزی دانشگاه های تربیت مدرس, صنعتی شریف و صنعتی امیرکبیر هدف های ویژه این بررسی بوده است. این پژوهش عمدتاً به دو سؤال پاسخ گفته است: خدمات مرجع کتابخانه های مرکزی این سه دانشگاه کدام اند؟ و آیا مراجعه کنندگان با این خدمات آشنایی دارند؟ جامعه آماری شامل اعضای هیئت علمی و دانشجویانی است که از خدمات مرجع کتابخانه ها استفاده نموده اند. در مورد میزان رضایت کلی استفاده کنندگان از خدمات مرجع, یافته های پژوهش نشان داد که 1/56 درصد از جامعه استفاده کننده, از خدمات مرجع کتابخانه های مورد بررسی راضی یا بسیار راضی بوده اند و در این میان, راضی ترین استفاده کنندگان مربوط به کتابخانه مرکزی امیرکبیربوده اند. در پایان پیشنهادهایی با توجه به نتایج بدست آمده ازپژوهش و توصیه هایی برای پژوهش های آینده ارائه شده است.