درخت حوزه‌های تخصصی

به منظور ارزیابی دقت 37 موتور کاوش اینترنتی1، در این پژوهش سه نمونه سؤال مرتبط با علوم زمین بکار رفته است. ساختار سه نوع اصلی موتورهای کاوش اینترنتی و راهکارهایی جهت بهبود نتایج جستجو مورد بحث قرار گرفته است. پرسش‌های نمونه نشان داده است که: جی اوتو2، اینفوماین3 و آرگوس کلیرینگهاوس4 دارای بیشترین دقت در ارتباط با موتورهای کاوش نوع فهرستی می‌باشند. اکسایت5، اینفوسیک6 و نورترن لایت7 بیشترین دقت را در ارتباط با موتوهای کاوش نوع کلیدواژه‌ای دارند. در این ارتباط برای موتورهای کاوش نوع چند شاخه‌ای، هیچ نمونه بعنوان بهترین بدست نیامده است. جستجوگران تمایل دارند هنگام استفاده از موتورهای کاوش اینترنتی جهت یافتن پاسخ سؤالات ویژه موضوعی ابزارهای متعددی را بکار گیرند.

علم شکلی از آگاهی اجتماعی است که به انسان توانایی میدهد تا قوانین عینی طبیعت و اجتماع را بیاموزد و علم خود را به مرحلة عمل درآورد. علم نیز تابع قوانین رشدی خاص خود است که برای کار موفقیتآمیز در هر زمینة خاص علمی ضروری هستند.

کتابدار ما هر کسی است که اطلاعات را در اسرع وقت در اختیار درخواست کننده قرار دهد. تعداد انگشت شماری از کتابداران امروزی به این درجه از تبحر رسیده اند. مسئله ای که همه جا به چشم می‌خورد این است که منابع موجود در هر کتابخانه ای جوابگوی نیاز متقاضیان نیست. نظر به افزایش تعداد انتشارات کتب و مجلات و با توجه به افزایش قیمتها در مقایسه با درآمدها، مراجعه به کتابخانه ها افزایش یافته و در نتیجه کتابداران برای پاسخگویی به نیاز متقاضیان، مجبورند با از خود گذشتگی بیشتری سعی نمایند. و این مسئله در تمام کتابخانه های سراسر دنیا مشاهده می شود. فقر اطلاعات یک موضوع نسبی است و نسبت آن همیشه هم با محدودیت های اقتصادی هماهنگ نیست. حتی کشورهایی که زیربنای اقتصادی قوی دارند ممکن است با فقر اطلاعاتی بویژه در مناطق روستایی مواجه باشند. اگرچه درجه فقر اطلاعاتی در بین کشورها با نوساناتی توام است؛ اما دسترسی به اطلاعات در حال افزایش، با قیمتی که امکان پرداخت آن توسط متقاضیان وجود داشته باشند، به عنوان یک مسئله بین المللی مطرح می باشد. در بسیاری از کشورها همکاری بین کتابخانه ای، توسط سیاستمداران و کتابداران، البته بعنوان یک مرهم و نه به عنوان یک چاره اساسی، صورت می پذیرد. وقتی که ما به یک مراجعه کننده توضیح می‌دهیم که، مدرک موردنظر او در کتابخانه وجود ندارد، بلافاصله می پرسد که آیا کتابخانه دیگری را می‌شناسید که مدرک موردنظر را داشته باشد؟ آیا شما می توانید هر چه سریع تر آن را برای من تهیه نمایید؟ این مقاله، نحوه برخورد ما با این مسئله و چگونگی انتقال اطلاعات بوسیله دستگاههای الکترونیکی، از یک کتابخانه به کتابخانه دیگر در سراسر جهان را مطرح می کند.

بررسی نظامهای اطلاعات کتابشناختی و کتابخانه های مهم در برزیل نشان داده است که مهمترین مشکلات بترتیب اهمیت عبارتند از: کمبود کارمندان با تجربه، کمبود منابع مالی، کمبود رهنمودهای رسمی، مشخص نبودن سیاستهای دولت وکمبود شبکه ها و فقدان همکاری لازم. مشکلات فنی صرف، در مرتبه پائینتری قرار می گیرند. کمبودهای آموزشی و تعلیمات حرفه ای نیز در مقایسه با تجربه از اهمیت کمتری برخوردار است. پاسخ دهندگان هیچ گونه تمایزی بین تجربه تحلیل گران نظام با کتابخانه و تجزیه کتابداران با کامپیوتر قائل نشده اند. بعبارت دیگر مشکل اصلی، ارتباط بین این دو حرفه است. سادگی نظامها، کمبود تجهیزات کامپیوتری درون سازمانی و بالا بودن میزان اشتباهات در دروندهی اطلاعات به نظامهای خودکار، همگی نمایانگر کمبودهای مالی هستند. همچنین کمبود برنامه ریزی ملی که اغلب امری حاشیه ای تصور می‌شود وجود دارد، و ارگانهای مرکزی کتابخانه ای و اطلاع رسانی ضعیف می باشند و تبادل اطلاعات بین سازمانها تقریباً بصورت اتفاقی است. غالباً خودکار کردن نظامها بطور منفرد صورت می گیرد و هیچگونه مبادله داده های کتابشناختی بین کتابخانه ها وجود ندارد. نویسندة مقاله تعدادی طرحهای کوچک مقدماتی را برای گسترش تجربیات عملی در سراسر مملکت پیشنهاد می کند.

با مخفف (CA) نشریه ای است هفتگی بزبان انگلیسی منتشر میشود. این نشریه از بیش از 12000 مجله علمی در زمینه شیمی خالص، مهندسی شیمی و صنایع وابسته به آن، چکیده تهیه میکند، همچنین چکیده مدارک متعددی از قبیل گزارشهای فنی، کنفرانسها، رساله ها، کتابها و سمپوزیم ها در آن درج میگردد CA مهمترین مرجع بازیابی اطلاعات در زمینه شیمی و علوم وابسته است و از نظر شمول بر جنبه های مختلف شیمی و داشتن فهرست های مختلف یک مرجع کامل و جامع است و میتواند بعنوان ماخذی جهت تحقیقات جاری(Current Awarness) و نیز مسائل گذشته (Retrospective) مورد استفاده قرار گیرد. این نشریه از سال 1907 انتشار یافته است و جانشین نشریه ای بنام: (Review of American Research) است. هر شماره از نشریه CA از دو قسمت چکیده و فهرست تشکیل شده است. در زیر هر یک از این دو قسمت تشریح میگردد.

در این نوشته پایان نامه های کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه تهران به منظور آگاهی از میزان استفاده از قواعد کتابشناختی مورد بررسی قرار گرفته است. میانگین نمره های حاصله برابر 96/84 و نمره خوبی است. اما با توجه به انحراف معیار 18/11 , این نتیجه حاصل می شود که هرچند استفاده از قواعد استناد در سطح بالایی است, ولی پراکندگی و ناهماهنگی در جامعه نمونه وجود دارد.

کتابخانه دانشگاه گلاسگو هر سال با حدود 60000 شماره مجله سرو کار دارد؛ تعدادی که مخصوص کتابخانه های دانشگاهی متوسط به بالا در انگلستان به شمار می رود. از این تعداد 4500 تا 5000 عنوان به صورت اشتراکی و 1500 عنوان دیگر به صورت اهداف و مبادله دریافت می شود. در حال حاضر در حدود 600 عنوان مجله الکترونیکی از طریق صفحات وب کتابخانه و فهرست پیوسته قابل دسترسی است. این تعداد همواره در حال افزایش است, اما همانطور که ملاحظه می کنید مجلات الکترونیکی هنوزهم خیلی در اقلیت اند. با این حال زمان نسبتاً زیادی از وقت سازمانی دانشگاه گلاسگو و همچنین کتابخانه های آموزش عالی, دولتی, پزشکی و شرکتی دیگر را طی چند سال گذشته به خود اختصاص داده اند, و این مقاله, درباره برخی از نقاط ضعف و قوت این شیوه جدید مدیریت مجلات بحث می کند.

در این گفتار مسایل مربوط به آموزش و تربیت کتابداران و کارشناسان اطلاع رسانی از نظر وضعیت موجود اطلاعات رایج در کشورهای در حال رشد بررسی شده است. امروزه هر نوع تحول اساسی که در حوزه اطلاعاتی رخ می دهد، بویژه پیشرفتهای فنی حاصله و ایجاد شبکه های  قوی تجارتی با استفاده از بانکهای اطلاعاتی که می‌توان از تمام نقاط جهان از طریق خطوط ارتباطی راه دور بدانها دسترسی داشت، در نظر گرفته شده و اهمیت پیشرفت تسهیلات اطلاعاتی به یک حد متعادل رشد، در تمام بخشهای اجتماعی کشورهای در حال رشد مورد تاکید قرار گرفته است.

شاخص جدید علم که تحت عنوان نمایه استراتژی علمی (Science Strategy Index) معرفی شده است، امکان مقایسه طرحهای ساختاری در نظامهای علمی کشورهای مختلف را فراهم می کند. نقطه شروع، تقسیم بندی کمی نظام علمی به رشته های اصلی (علوم زیستی، فیزیک، شیمی، علوم مهندسی، ریاضی) است، همانگونه که بوسیله انتشارات تحت پوشش پایگاه اطلاعاتی چند رشته ای نمایه استنادی علمی (Scince Citation Index=SCI) منعکس شده است. این مقایسه طرحهای ساختاری، به اندازه و ابعاد یک کشور مشخص بستگی ندارد. ابتدا شاخص برای مقایسه ساختار یکایک کشورها با ساختار جهانی به کار می‌رود. پس از تعمیم، امکان مقایسه ساختار علمی کشورها ممکن می شود و می‌توان کشورهایی را که ساختار مشابهی دارند، شناسایی کرد. نقشه های خوشه ای کشورها (اقتباس شده از این روش) مستلزم بحث عمیقی پیرامون استراتژیهای مختلف علمی کشورها و نیز زمینه های احتمالی جغرافیائی، سیاسی، ارتباطی و تاریخی برای طرحهای کشف شده است.

براساس ضوابط برنامه عمرانی پنجم و با توجه به رشد اقتصادی و اجتماعی کشور، افزایش تولیدات ساختمانی یکی از هدفهائی است که با نیل به آن نیازهای مسکن در شهر و روستا رو به کاهش می رود.

طی روزهای 18 و19 اردیبهشت 1372 نخستین سمینار بررسی نقش اطلاع رسانی در تحقیق و توسعه، توسط کمیتهء همکاریهای اطلاع رسانی برگزار گردید. گزارش زیر، بر اساس پرسشنامه ای که بین شرکت کنندگان در این سمینار توزیع شده بود، تهیه گردیده است.

تغییرات سریع و همه جانبه, کتابخانه ها و کتابداران را در آستانة عصر جدیدی قرار داده است که با گذشتة نه چندان دور, بسیار متفاوت است. سیستمهای کامپیوتری که در کتابخانه ها, تا دهة 80 مورد استفاده قرار می گرفت, ارتباطی پیوسته و مستقیم با عملکردهای سنتی کتابخانه ها برقرار می نمود. علی رغم توانایی و قابلیتهای عملی و گستردة فهرستهای قابل دسترسی برای عموم (OPACs) و سیستمهای محلی متصل بدانها, کتابخانه ها هنوز مدلی سنتی از مجموعه های فیزیکی و محلی هستند که عمدتا از طریق ابزارهای کتابشناختی ناهماهنگ, می توان بدانها دسترسی یافت. هم اکنون پیشرفتهای قابل توجهی دیده می شود که در حال تغییر بنیاد این مدل است. تکنولوژیهای نو, فهرستهای کتابخانه ها را از راهنماهای سادة منابع به سیستمهای جامع اطلاعاتی تغییر داده اند و در مرحلة ایفای تعهد خود در انتقال مستقیم منابع اطلاعاتی کتابخانه های دنیا و مراکز اطلاع رسانی, به میز استفاده کنندگان هستند.

در این مقاله از یکی از جنبه های دانش اطلاع رسانی یعنی تجزیه و تحلیل مدارک و رابطه آن با نظریه زبان شناسی سخن میرود منظور از تجزیه و تحلیل مدارکدر این مورد بخصوص استخراج مفاهیم از مدارک نوشته شده است. البته مدارک نوشته شده را نباید منحصر به مدارک علمی نمود، بلکه سایر مدارک مانند متون ـ مدارک تاریخی ـ اساطیر ـ فرهنگ عامه ـ نوشته های مذهبی و مانند اینها نیز در این رده مورد توجه هستند. منظور از ارائه این مقاله در درجه اول بحث درباره مدارک علمی است و در درجه دوم اشاره به گروههای مختلف متون تا آنجا که در حدود معین به روش تحلیل مدارک مربوط می شوند.

در نبردی که از آغاز پیدایش انسان بین او و طبیعت آغاز شد، انسان با برخورداری از نیروی فکری خویش توانست از پدیده های مفید طبیعت به سود بقای خود بهره برداری نموده و از عوامل زیان بخش احتراز جوید. تعمق در این کشمکش بی پایان نشان می دهد که واکنش های انسان در برابر پدیده های طبیعی بر پایه اطلاعاتی که قبلا کسب گردیده استوار بوده است. زمانی که حجم این اطلاعات از ظرفیت حافظه آدمی فزون تر شد، او برای انتقال این اطلاعات به فواصل دور به چاره جویی پرداخت و نوشتن را به منظور ثبت و انتقال اطلاعات پدید آورد، و از این زمان فن ثبت و انتقال اطلاعات همگام با رشد تمدن بشر توسعه یافت.

در این مقاله فرم های جستجوی اطلاعات از بانک های خارجی در سال 1374 تجزیه و تحلیل شده و از نظر وضعیت تحصیلی، مقطع و گروه تحصیلی، نوع دانشگاه، موضوعات درخواستی، میزان درآمد حاصله و تراکم مراجعین در ماههای مختلف سال مورد بررسی قرار گرفته است.

نویسندگان این مقاله مشکلات زمین شناسان را در بازیابی و پردازش اطلاعات بررسی نموده اند. زمین شناسان در مصاحبه ها و پرسشنامه های مربوطه اهمیت منابع اطلاعاتی را خاطر نشان نموده و روش های مستمر و نیازی اطلاع یابی خود را توصیف کرده اند. نشریات [ادواری] و تماس های شخصی از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند. زمین شناسان علاقه اندکی به جستجوی شخصی دارند و نیازمند آموزش های اضافی در ارتباط با خدمات, منابع و روش های جستجوی اطلاعات می باشند. نتایج همچنین بیانگر نظرات مختلفی دربارة متون زبان بیگانه, اختلاف الگوهای اطلاع یابی که وابسته به موقعیت شغلی و فرصت زمانی می باشد, و مسائل ناشی از محدودیت های ایجاد شده توسط کارفرمایان هستند. چند اشاره ضمنی از این مطالعه برای کتابداران حاصل گردیده است.

توسعه فضای مجازی به افزایش رقابت در این حوزه و در نتیجه بالا رفتن انتظارات مشتریان از ارزش دریافتی شده است. به همین دلیل ارائه خدمات الکترونیکی برای تاثیر گذاری بر نیات رفتاری مشتریان بسیار مورد اهمیت است. در این پژوهش ارتباط میان کیفیت خدمات الکترونیک با نیات رفتاری (قصد خرید مجدد، تبلیغات شفاهی و تمایل به پرداخت بیشتر) از طریق ارزش ادراک شده و اعتماد مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر به روش پیمایشی انجام گرفته است. پاسخ دهندگان از میان مشتریان شرکت آسیا تک انتخاب شده اند که در نهایت 384 پرسشنامه به منظور تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری به وسیله نرم افزار آموس جمع آوری و تحلیل شده است نتایج پژوهش نشان می دهدکیفیت خدمات الکترونیک بر ارزش ادراک شده و اعتماد تاثیر مثبت و معنادار دارد. همچنین ارزش ادراک شده و اعتماد نیز نیات رفتاری مشتریان را بصورت مثبت و معنادار تحت تاثیر قرار می دهد . از طرفی کیفیت خدمات الکترونیک از طریق ارزش ادراک شده و اعتماد بصورت غیر مستقیم بر ابعاد نیات رفتاری اثر می گذارد، اما بصورت مستقیم ارتباطی میان کیفیت خدمات الکترونیک و ابعاد نیات رفتاری یافت نشد.

در این مقاله امتیازات و اشکالات روشهای فعلی انتخاب مجلات مورد بحث قرار می گیرد. نتیجه بحث روشنگر این واقعیت است که میزان استفاده از مجلات درجه اهمیت آنها را مشخص می نماید. طرحی جهت انتخاب مطلوب مجلات ارائه می گردد. روش کاهش میزان بهره وری مجلات در تعیین اولویت ها و تدوین راهنماهای انتخاب بکار گرفته می شود. در مورد انتخاب  مجلات بیشترین اولویت را می بایستی به مجلاتی داد که بیشتر استناد می‌شوند, چکیده می گردند و مورد استفاده قرار می گیرند.