باقر ساروخانی

باقر ساروخانی

مدرک تحصیلی: استاد جامعه شناسی دانشگاه تهران
پست الکترونیکی: saroukhani@yahoo.com

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۱۵۶ مورد.
۱.

بررسی جامعه شناختی تاثیر عوامل اجتماعی بر گرایش زنان به تک فرزندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴۸ 1055 - 1082

کلید واژه ها: اشتغال تحصیلات فردگرایی سن ازدواج جوانی جمعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵ تعداد دانلود : ۱۱۸
در کنار تغییر و تحول های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، خانواده نیز دستخوش تغییرهایی هم در شکل و هم در محتوا شده است. ارزش ها و نگرش های افراد در زمینه های مختلف ازجمله فرزندآوری نیز تحت الشعاع قرارگرفته، به گونه ای که امروزه شاهد گسترش پدیده تک فرزندی در بسیاری از خانواده ها هستیم. این پژوهش با هدف بررسی میزان تأثیر عوامل اجتماعی (اشتغال زنان، سن ازدواج، فردگرایی و تحصیلات زنان) در کلان شهر تهران بر گرایش به تک فرزندی در بین زنان انجام شده است. پژوهش حاضر تحقیقی پیمایشی است که در سال 1399 انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش زنان متأهل شهر تهران هستند که 420 نفر به عنوان نمونه از بین آن ها انتخاب شدند. انتخاب نمونه با تلفیق نمونه گیری خوشه ای و طبقه بندی نامتناسب صورت گرفته و ابزار مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات و داده ها، پرسشنامه محقق ساخته است. نتایج نشان می دهد که بین گرایش به تک فرزندی با میزان فردگرایی، سن ازدواج، سطح تحصیلات و وضعیت اشتغال رابطه مثبت معناداری وجود دارد. درنهایت می توان گفت زنان امروزی تحت تأثیر عوامل مختلف اجتماعی که به برخی از آنها اشاره شد به هویتی جدید دست یافته اند که با باروری زیاد در تقابل است.
۲.

تحلیل جامعه شناختی مؤلفه های فرهنگی ازدواج در توئیت های فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش انحرافات و مسائل اجتماعی دوره ۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۸ 105 - 134

کلید واژه ها: ازدواج خانواده روابط سیال تحلیل محتوای کیفی و شبکه اجتماعی X

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸ تعداد دانلود : ۱۱
در طول تاریخ با تغییر همراه بوده است. داشتن شناخت در این حوزه به سیاست گذاران کمک می کند تا ایده های اذهان جامعه را بشناسند، از نگرش ها آگاهی داشته باشند و متناسب با اوضاع جامعه، برنامه ریزی کنند. در این پژوهش، هدف، استخراج نگرش ها و مطالبات؛ و در نهایت تحلیل و بررسی مؤلفه فرهنگی «ازدواج» بوده است. مؤلفه های فرهنگی به نگرش ها و ارزش ها و اولویت های ذهنی افراد در موضوع ازدواج می پردازد. روش تحقیق، تحلیل محتوای کیفی از نوع استقرایی و جامعه آماری، کاربران فارسی زبان شبکه X، شیوه نمونه گیری تمام شماری توئيت های مرتبط با ازدواج در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ بوده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که نگرش افراد به موضوع ازدواج به نظریه روابط سیال باومن و نظریه شخصی سازیِ ساروخانی، نزدیک است. بررسی محتوای توئیت ها نشان می دهد که حفظ فردیت و قدرت انتخاب، اولویتی جدی برای کاربران داشته، آنها در ساحت های مختلف زندگی مطابق سلیقه و شرایط و خواست شخصی تصمیم می گیرند و دیگر کلان روایتی بر افکار و تصمیم های افراد سایه گستر نیست. بدیهی است که این روابط سیال، ناامنی روانی برای افراد در پی دارد و فردگرایی تشدیدشده می تواند خانواده را از نهادی اجتماعی با کارکردهای عاطفی و تولید نسل و جامعه پذیری خارج کرده، سلامت جامعه را به خطر بیندازد.
۳.

تحلیل جامعه شناختی عدالت فضایی کاربری های مذهبی در شهر اراک (از طریق بررسی برهم کنش سطح منفعت عمومی با نیازها و استحقاق شهروندان)(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و علوم اجتماعی سال ۱۵ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۰ 157 - 186

کلید واژه ها: عدالت فضایی منفعت عمومی نیاز استحقاق کاربری مذهبی شهر اراک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰ تعداد دانلود : ۴۷
این مقاله درصدد بررسی نحوه توزیع و استقرار کاربری مذهبی به عنوان یکی از بسترهای شکل گیری کنش ها و ارتباطات مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی در شهر است تا براساس آن، به بررسی میزان ارتباط و انطباق این کاربری ها با نیازها و استحقاق مذهبی شهروندان ساکن در مناطق شهر اراک بپردازد. روش مطالعه ترکیبی است که در مرحله اول جمع آوری اطلاعات مربوط به مطالعات کالبدی با تحلیل ثانویه انجام و پس از آن مکانی و در مرحله بعد به جمع آوری داده ها با ابزار پرسشنامه و نمونه گیری متناسب با حجم صورت پذیرفته است. از مهم ترین نتایج می توان به کاستی مسئله مند و تفاوت معنادار نحوه استقرار امکانات مذهبی و میزان برخوردای از آن در مناطق شهر اراک اشاره کرد که نشان دهنده شکاف و نابرابری های محسوس در تخصیص و توزیع امکانات و خدمات مذبور می باشد، همچنین با در نظر گرفتن عامل سرانه، سرانه استاندارد و شعاع عملکردی کاربری های مذهبی، می توان از وضعیت نابرابری و محرومیت فضایی−اجتماعی در بخش قابل توجهی از پهنه جغرافیایی و جمعیتی شهر اراک صحبت به میان آورد. می توان گفت که الگوی توزیع فضایی کاربری های مذهبی بر مبنای نیازها و استحقاق شهروندان در شهر اراک، ناکارا، نابرابر و ناعادلانه می باشد که نابرابری هایی را در سطح مناطق و در بین شهروندان ایجاد نموده است.
۴.

طراحی مدل راهبردی ارتباطات اثربخش بین خانواده و مدرسه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ارتباطات دوره ۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۸) 87 - 103

کلید واژه ها: ارتباطات خانواده مدرسه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲ تعداد دانلود : ۴۸
 ارتباطات خانواده و مدرسه یکی از اساسی ترین موضوعات جهت ارتقا کیفیت آموزش وپرورش است. هدف تحقیق حاضر شناخت ابعاد و عناصر ارتباطات خانواده و مدرسه و بررسی مدل ها و نظریه های مربوط به آن است تا با ترکیبی نوین، مدل متعالی ارتباطات خانواده و مدرسه را طراحی نماید. این تحقیق با روش اسنادی و با نگرشی جامعه شناختی انجام شده است. مبنای نظری این پژوهش، نظریه تلفیقی جاناتان ترنر در مورد ارتباطات اجتماعی است. یافته های تحقیق نشان داد؛ ارتباطات خانواده و مدرسه یک فرایند اجتماعی شامل فرایند های انگیزشی، ارتباطی و ساختاری است. فرایندی که اطلاعات و منابع مادی و نمادی ارزشمند را برای برآورده کردن نیازهای طرفین و موفقیت دانش آموزان مبادله می کند. نوع ارتباطات در دبستان بیشتر از نوع فردی و در دبیرستان بیشتر از نوع نهادی است. برای اینکه ارتباطات شکل بگیرد از فرایند های انگیزشی نیرو می گیرد و با علامت دهی و تفسیر رفتار و علائم بین طرفین، فرایند های ارتباطی اتفاق می افتند و از طریق فرایند های ساختاری، این ارتباطات در طول زمان تکرار و در فضای فیزیکی سازمان دهی می شوند. از طرف دیگر ویژگی های زمینه ای خانواده، مدرسه و دانش آموز بر فرایندهای ارتباطی خانواده و مدرسه تأثیر می گذارند و همه آنها تحت تأثیر ویژگی های زمینه ای اجتماع محلی، جامعه ملی و جهانی هستند.
۵.

مؤلفه های اثرگذار بر شکاف نسلی دانش آموزان مقطع متوسطه دوم منطقه چهار شهر تهران از منظر والدین و معلمان (با تأکید بر تربیت دینی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال ۸ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۶) ۳۶-۷

کلید واژه ها: شکاف نسلی تعدد مراجع هویت بخش دینی کسب حیثیت افزایی و معنابخشی گروهی فهم محافظه-کارانه ارزش ها تربیت دینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵ تعداد دانلود : ۹۵
هدف: مطالعه حاضر با هدف کشف مولفه های اثرگذار بر شکاف نسلی در بین دانش آموزان منطقه چهار شهر تهران انجام شده است. روش: جامعه مورد مطالعه کلیه والدین و معلمان دانش آموزان منطقه چهار شهر تهران بودند. حجم نمونه بر اساس اشباع نظری 23 نفر تعیین شد. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه نیمه ساختاریافته و تکنیک تحلیل داده ها تحلیل مضمون بود. یافته ها: یافته ها نشان می دهد که «سیال و مجازی شدن تفکر/یادگیری، تعدد مراجع هویت بخش دینی/تربیتی، کسب حیثیت افزایی و معنابخشی گروهی، ضعف انتقال ارزش های شناختی/مهارتی دین، فهم ایستا و محافظه کارانه ارزش ها، دین گریزی و ضعف باورهای دینی، ضعف در بازپیوندسازی خود با ارزش های خانوادگی» از مولفه هایی هستند که منجر به شکاف نسلی در بین دانش آموزان مورد مطالعه می شوند. نتیجه گیری: نتایج این مطالعه نشان می دهد که فهم ایستای دانش آموزان از ارزش ها به مثابه مهمترین عامل درونی و ضعف در انتقال ارزش های دینی/تربیتی به عنوان مهمترین عامل برونی منجربه بروز شکاف نسلی در بین آنها شده است. لذا، باید با طراحی مطلوب ابزارهای نرم آموزشی، انتقال ارزش های شناختی/مهارتی دین را در جهت کاهش این شکاف بکار گرفت. واژگان کلیدی: شکاف نسلی، تعدد مراجع هویت بخش دینی، کسب حیثیت افزایی و معنابخشی گروهی، فهم محافظه کارانه ارزش ها.
۶.

تاثیر اعتماد اجتماعی خانواده بر نشاط اجتماعی معلمان متاهل دبیرستان های شهر تهران در سال 1398(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات فرهنگی و ارتباطات سال هجدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۶۷ 113 - 137
تعداد بازدید : ۱۰۳ تعداد دانلود : ۱۴۶
احساس شادی و نشاط از جمله اساسی ترین نیازه ا و خواسته های انسان است و می تواند تأثیرات انکارناپذیری بر جنبه های گوناگون زندگی همه افراد از جمله معلمان داشته باشد. با توجه به نقش و جایگاه مهم معلمان در تربیت و جامعه پذیری دانش آموزان، تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر اعتماد اجتماعی خانواده بر نشاط اجتماعی معلمان متاهل دبیرستان های شهر تهران در سال 1398 انجام گرفته است. روش پژوهش حاضر پیمایش و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته می باشد. تعداد 382 نفر از جامعه مورد مطالعه بر اساس فرمول کوکران تعیین گردیده که لینک پرسشنامه در اختیار پاسخگویان قرار گرفته است. همچنین برای تعیین پایایی گویه ها از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شده است. از نرم افزار 22 SPSS و نرم افزار LISREL 8.5 برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شده است. نتایج نشان داد که سطح اعتماد اجتماعی بین خانواده معلمین و همچنین نشاط اجتماعی معلمین مطلوب و بالاتر از میانگین معیار مورد بررسی (نمره 3 میانگین طیف لیکرت) است؛ همچنین نتایج آزمون رگرسیون نشان داد که اعتماد اجتماعی خانواده تأثیری معنادار و افزایشی بر نشاط اجتماعی معلمان دارد. به عبارت دیگر با زیادشدن میزان اعتماد اجتماعی، میزان نشاط اجتماعی معلمان افزایش پیدا می کند.
۷.

بررسی جامعه شناختی تاثیر شیوه های همسرگزینی مدرن و سنتی در طلاق قطعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال سیزادهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۴۱) 113-150

کلید واژه ها: الگوی همسرگزینی طلاق قطعی سبک سنتی سبک مدرن معیارهای ازدواج

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۳ تعداد دانلود : ۲۳۲
دوگانگی ناشی از شیوه ازدواج مدرن و سنتی، باعث بسیاری از مسائل و مشکلات برای زوجین بوده است. این پژوهش، با استفاده از رویکرد تلفیقی نوین از نظریه «رابطه ناب» گیدنز با محوریت الگوی همسرگزینی و نظریه «طلاق» دیوید چیل با رویکرد روش شناختی تحقیق اثبات گرایی است و روش تحقیق، روش توصیفی و تبیینی می باشد. جامعه آماری شامل شش مجتمع قضایی دادگاه خانواده تهران بود. نمونه ها را به صورت تصادفی ساده و در دسترس می باشد. حجم نمونه به صورت تقریبی از میزان وقوع طلاق در شهر تهران 2500 تا بوده است که در فرمول کوکران عدد 384 بدست آمد. یافته ها نشان می دهد تاثیر همسرگزینی سنتی با همسرگزینی مدرن در طلاق قطعی متفاوت هستند. میانگین طلاق با سبک همسرگزینی مدرن بیشتر است از میانگین طلاق با سبک همسرگزینی سنتی. عاملی سبک ازدواج مدرن برابر 89/0 و سبک ازدواج سنتی برابر 71/0 بود. با توجه به اینکه مقدار سطح معنی داری آزمون کمتر از 05/0 می باشد، فرض صفر رد شده و با اطمینان 95% می توان گفت هر نوع همسرگزینی در طلاق قطعی تاثیر دارد. نتایج نشان می دهد که سبک ازدواج بر وقوع طلاق اثر داشته و سبک ازدواج مدرن اثر بیشتری بر وقوع طلاق داشت.
۸.

Analyse du discours des modèles familiaux dans la société actuelle, cas des motifs du choix du conjoint (Représentation des modèles moderniste, postmoderne, traditionnel, transitionnel et Islamique)

نویسنده:
منبع: Al-Mustafa, Volume ۲, l’édition ۲, Avril ۲۰۲۲ (Ce numéro: Le Famille en islam) 113 - 160

کلید واژه ها: analyse du discours Discours familial Modèles familiaux Choix du conjoint Modèle islamique

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۱ تعداد دانلود : ۱۲۱
Dans le but de représenter et d'interpréter les modèles familiaux en termes de choix du conjoint, la présente étude a recouru à la relecture et au classement des textes d'entretiens approfondis lesquels résultent de l'interprétation de l'expérience vécue des militantes (jeunes filles de la ville de Qom). En utilisant la méthode d'analyse du discours et le cadre théorique de la sociologie interprétative, y compris la théorie du discours et la théorie de la structure sociale de David Chill, cinq modèles de familles ont été extraits, notamment : "famille postmoderne", "famille moderniste", "famille transitionnelle", "famille traditionnelle" et "famille islamique » résultant des discours qui leur correspondent dans la société actuelle, sont représentés comme étant des modèles familiaux dans cette dernière. Sur la base des résultats obtenus, il a été conclu que chacun des modèles familiaux est influencé par diverses origines émergentes, ainsi que des discours caché (aligné sur le pouvoir politique) et apparent (contraire au pouvoir politique), lesquelles sont conformes aux évolutions sociale et culturelle de la société ; et contrairement à certaines caractéristiques positives de ces modèles, ces derniers comportent également certains inconvénients ; cependant, le modèle familial islamique offre des avantages possibles et possède des caractéristiques potentielles qui peuvent être présentées comme étant un modèle adéquat.
۹.

آسیب شناسی ازدواج اروتیک (موردمطالعه: زنان متقاضی طلاق در شهر تهران)

نویسنده:
منبع: پژوهش مسائل اجتماعی ایران دوره دوم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶ 65 - 93

کلید واژه ها: پایداری خانواده ازدواج اروتیک طلاق فردگرایی و آسیب شناسی همسرگزینی اروتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۱۰۷
همسرگزینی و ازدواج اروتیک، یکی از شیوه های همسرگزینی است که با تغییرات اجتماعی و تغییر کارکردهای خانواده در حال افزایش است. در چنین شیوه ای، بدن و سرمایه بدنی مورد توجه بوده، همسران بر اساس جذابیت های مربوطه وارد بازار ازدواج می شوند. داده های آماری نشان می دهد که طی دهه های اخیر، میزان مشارکت والدین در فرایند انتخاب همسر و همسرگزینی کاهش یافته است. به نظر می رسد که تغییرات فرهنگی اجتماعی و اشاعه الگوهای جدید همسرگزینی و به ویژه فردگرایی از علل این تغییرات است. هدف اصلی مقاله حاضر، آسیب شناسی شیوه همسرگزینی بر اساس ظاهر و علاقه فردی (ازدواج اروتیک) بر ناپایداری خانواده با تأکید بر عوامل فرهنگی- اجتماعی است. نظریه کارکردگرایی ساختاری، رابطه ناب گیدنز و نظریه نوسازی، تبیین کننده مدل نظری تحقیق است. این مطالعه با روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته به مصاحبه با 180 نفر زن نمونه متقاضیان طلاق پرداخته که به شیوه اروتیک ازدواج کرده و در سه ماهه چهارم سال 1400 به مجتمع قضایی خانواده شماره 2 تهران مراجعه کرده بودند و به این ترتیب به جمع آوری داده پرداخت. یافته ها نشان می دهد که 86% از پاسخگویان در سه سال اول زندگی مشترک دریافتند که قادر به ادامه آن نیستند. 41.7% هنگام ازدواج اصلاً با والدین مشورت نکرده و بر اساس تصمیم های فردی و بدون مشورت با دیگران به همسرگزینی پرداخته اند. بیش از نیمی از پاسخگویان (52%) در نخستین سال پس از ازدواج به جدایی و طلاق می اندیشیدند. یافته ها نشان می دهد که ماهیت ازدواج اروتیک به همراه افزایش فردگرایی و کاهش اقتدار والدین و مدرنیته از مهم ترین عوامل ناپایداری آن است. به نظر می رسد که با تداوم تغییرات اجتماعی و فردی، جامعه ایران در آینده با افزایش ناپایداری خانواده مواجه باشد.
۱۰.

تاثیر مصرف رسانه های جمعی جدید بر ارزش های نسلی (مورد مطالعه: جوانان 32- 18 ساله شهر تهران)

نویسنده:
منبع: رهپویه ارتباطات و فرهنگ دوره دوم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۶) 81 - 94

کلید واژه ها: ارزش های نسلی رسانه های جمعی جدید رفتارهای فراغتی جدید تمایلات مادی گرایانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۴۹
ارزش به عنوان یک پدیده اجتماعی، از زمان تشکیل اجتماعات اولیه تاکنون در زندگی انسان نقش مهمی داشته است. یک تغییر مهم در نهاد خانواده در ایران تغییر در نظام ارزشی افراد باشد. هدف پژوهش حاضر مصرف رسانه های جمعی جدید بر ارزش های نسلی در بین جوانان شهر تهران می باشد. روش تحقیق پیمایشی بوده جامعه آماری زنان و مردان 32- 18 سال شهر تهران می باشد. میزان حجم نمونه 400 نفر برآورد شده است. روش نمونه گیری به صورت نمونه گیری خوشه ای انجام گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شده است. یافته های نشان می دهد که، میانگین متغیر ارزش های نسلی جوانان 79/15و مقدار متوسط آن 70 برآوردشده که نشان می دهد ارزش های نسلی جوانان بالاتر از مقدار متوسط می باشد. همچنین طبق یافته های تحقیق، متغیرهای استفاده از تلویزیون ماهواره ای به مقدار (0/297)، استفاده از سایت های اینترنتی (0/189)، استفاده از شبکه های اجتماعی (0/388)، رفتارهای فراغتی جدید (0/347) و تمایلات مادی-گرایانه (0/381) با ارزش های نسلی همبستگی معنادار و مستقیمی داشته اند. ضریب چندگانه رگرسیون نشان می دهدکه ضریب تبیین به میزان 42/5 درصد برآورد شده است و به وسیله 4 متغیر باقی مانده در مدل تبیین شده است. بر اساس نتایج تحقیق، می توان گفت گرایش جوانان به ارزش های مدرن و مادی ناشی از جدا افتادگی جوانان از ارزش های نسل پیشین به مرور افزایش یافته است در این بین مصرف رسانه های جمعی جدید در تغییرات فرهتگی و هویتی نسل فعلی تأثیرگذار بوده و نوعی گسست و طرد ارزشی نسل فعلی و نسل های گذشته شکل گرفته است.
۱۱.

تحلیل جامعه شناختی رابطه میزان درآمد و رضایت مندی اقتصادی خانواده با جامعه پذیری شهروندی فرزندان؛ با تأکید بر مبانی جامعه پذیری اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال دهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲۶ 9 - 32

کلید واژه ها: جامعه پذیری شهروندی جامعه پذیری اسلامی فرزندان درآمد رضایت مندی اقتصادی خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۱ تعداد دانلود : ۱۹۴
پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه میزان درآمد و رضایت مندی اقتصادی خانواده بر جامعه پذیری شهروندی فرزندان و مؤلفه های آن، با تأکید بر مبانی جامعه پذیری اسلامی به روش غیرآزمایشی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه خانواده های کودکان دبستانی شهر تهران بود که تعداد 726 خانواده بااستفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ایی به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب شدند. اطلاعات پژوهش بااستفاده از پرسش نامه دموگرافیک و پرسش نامه محقق ساخته جامعه پذیری شهروندی فرزندان جمع آوری شد که پایایی این پرسش نامه به روش آلفای کرونباخ 897/0 محاسبه شد. داده های پژوهش به روش تحلیل عامل تأییدی، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیره با استفاده از نرم افزار SPSS 24 تحلیل شد. نتایج نشان داد که افزایش میزان درآمد خانواده سبب تضعیف مسئولیت پذیری فرزندان شده است و با جامعه پذیری شهروندی، منطقی بودن و نقدپذیری فرزندان رابطه معناداری ندارد. همچنین افزایش رضایت مندی اقتصادی خانواده موجب تقویت جامعه پذیری شهروندی، مسئولیت پذیری، منطقی بودن و نقدپذیری فرزندان شد. 
۱۲.

آسیب شناسی ازدواج اروتیک (موردمطالعه: زنان متقاضی طلاق در شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش انحرافات و مسائل اجتماعی دوره ۲ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶ 65 - 93

کلید واژه ها: پایداری خانواده ازدواج اروتیک طلاق فردگرایی و آسیب شناسی همسرگزینی اروتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۵
همسرگزینی و ازدواج اروتیک، یکی از شیوه های همسرگزینی است که با تغییرات اجتماعی و تغییر کارکردهای خانواده در حال افزایش است. در چنین شیوه ای، بدن و سرمایه بدنی مورد توجه بوده، همسران بر اساس جذابیت های مربوطه وارد بازار ازدواج می شوند. داده های آماری نشان می دهد که طی دهه های اخیر، میزان مشارکت والدین در فرایند انتخاب همسر و همسرگزینی کاهش یافته است. به نظر می رسد که تغییرات فرهنگی اجتماعی و اشاعه الگوهای جدید همسرگزینی و به ویژه فردگرایی از علل این تغییرات است. هدف اصلی مقاله حاضر، آسیب شناسی شیوه همسرگزینی بر اساس ظاهر و علاقه فردی (ازدواج اروتیک) بر ناپایداری خانواده با تأکید بر عوامل فرهنگی- اجتماعی است. نظریه کارکردگرایی ساختاری، رابطه ناب گیدنز و نظریه نوسازی، تبیین کننده مدل نظری تحقیق است. این مطالعه با روش پیمایش و با استفاده از ابزار پرسشنامه محقق ساخته به مصاحبه با 180 نفر زن نمونه متقاضیان طلاق پرداخته که به شیوه اروتیک ازدواج کرده و در سه ماهه چهارم سال 1400 به مجتمع قضایی خانواده شماره 2 تهران مراجعه کرده بودند و به این ترتیب به جمع آوری داده پرداخت. یافته ها نشان می دهد که 86% از پاسخگویان در سه سال اول زندگی مشترک دریافتند که قادر به ادامه آن نیستند. 41.7% هنگام ازدواج اصلاً با والدین مشورت نکرده و بر اساس تصمیم های فردی و بدون مشورت با دیگران به همسرگزینی پرداخته اند. بیش از نیمی از پاسخگویان (52%) در نخستین سال پس از ازدواج به جدایی و طلاق می اندیشیدند. یافته ها نشان می دهد که ماهیت ازدواج اروتیک به همراه افزایش فردگرایی و کاهش اقتدار والدین و مدرنیته از مهم ترین عوامل ناپایداری آن است. به نظر می رسد که با تداوم تغییرات اجتماعی و فردی، جامعه ایران در آینده با افزایش ناپایداری خانواده مواجه باشد.
۱۳.

بحران اخلاقی از دیدگاه شهروندان تهرانی(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: اخلاق سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۶ (پیاپی ۶۹) 11 - 69
تعداد بازدید : ۱۶۴ تعداد دانلود : ۱۳۶
بحران اخلاقی، وضعیتی است که در آن، جامعه فاقد قواعد و هنجارهای مشترک انتظام بخش کنش ها و رفتارها، تعارض، تضاد و ضعف قدرت این قواعد است. پرسش از چیستی و چگونگی بحران اخلاقی و عوامل اجتماعی مؤثر بر آن مسئله اصلی این پژوهش است که با بهره گیری از نظریات آنومی و آشفتگی اجتماعی بررسی شده است. جامعه آماری پژوهش، شهروندان تهرانی هجده سال به بالا در سال 1396 است. از این جامعه، به روش خوشه ای چندمرحله ای، نمونه ای به حجم چهارصد نفر انتخاب شد. روش پژوهش، پیمایشی است و داده ها با استفاده از پرسش نامه و از طریق مصاحبه گردآوری شده اند. در کنار آن، از داده های ثانویه آماری نیز استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد بیش از 93 درصد پاسخ گویان، وضعیت اخلاقی جامعه را بحرانی ارزیابی کرده اند. یافته های تبیینی نشان می دهد شش متغیر احساس نابرابری، ضعف کنترل های اجتماعی، احساس نارضایتی، فردگرایی خودخواهانه، ضعف گرایش های دینی وکاهش مشارکت اجتماعی، 71 درصد تغییرات تلقی شهروندان از بحران اخلاقی را توضیح می دهند.
۱۴.

فناوری زنجیره قالب ها و مسئله مشروعیت دولت مدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی سال بیست و پنجم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۹۵) 147 - 186

کلید واژه ها: زنجیره قالب ها مشروعیت بحران مشروعیت دولت کریپتو - آنارشیسم کریپتو - نهادگرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۱۴۵
فناوری بلاک چین (زنجیره قالب ها) یکی از نوظهورترین و یکی از چالش برانگیزترین فناوری های اطلاعاتی - ارتباطی جدید از نظر سیاسی بوده است . ساختار زنجیره قالب ها به گونه ای است که دست کم به صورت نظری می تواند برخی از کارکردها و قابلیت های دولت ها را تحت الشعاع قرار داده و در نتیجه، مشروعیت آنها را به چالش بکشد. این فناوری دارای ویژگی هایی است که می تواند با توانمندسازی بیش از پیش دولت ها یا کمک به فرایندهای تقویت نمایندگی دموکراتیک ، به عاملی مشروعیت بخش بدل شده یا حداقل از بحران مشروعیت دولت ها بکاهد. در این مقاله با تفکیک دو رویکرد اصلی پیرامون رابطه میان سیاست و زنجیره قالب ها (تکنو- سیاست زنجیره قالب ها )، تلاش می کنیم آثار احتمالی این فناوری را بر مشروعیت دولت های مدرن در چهار عرصه حاکمیت ، اعتماد سیاسی ، کارامدی و دموکراسی به بحث بگذاریم .
۱۵.

پیشایندهای جذب توجه کاربران در بستر اقتصاد توجه (مورد مطالعه: شبکه اجتماعی اینستاگرام)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران دوره یازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۱ (پیاپی ۴۱) 143 - 166

کلید واژه ها: اقتصاد توجه رسانه های فناوری محور شبکه های اجتماعی مدیریت توجه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۷ تعداد دانلود : ۲۲۵
مخاطبان هرروز با دامنه وسیعی از اطلاعات مواجه می شوند و با افزایش نفوذ شبکه های اجتماعی نیز این روند همچنان مسیر رشد خود را دنبال می کند. آنچه به عنوان آفت موفقیت شبکه های اجتماعی شناخته می شود، انفجار اطلاعات است که موجب کمیابی توجه می شود. این مطالعه با هدف تحلیل نقش عوامل مؤثر بر جذب توجه کاربران در بستر اقتصاد توجه در قالب مطالعه ای موردی روی شبکه اجتماعی اینستاگرام با روش پیمایش در جامعه هدف دانشجویان با نمونه 384 نفر صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان داد پنج عامل شامل تناسب محتوا، زمان بندی مناسب در ارائه اطلاعات، اعتبار منبع اطلاعات، طرح بندی و گرافیک وب سایت می تواند سبب جلب توجه بیشتر کاربران (دانشجویان) در شبکه های اجتماعی (در این مطالعه اینستاگرام) شود. با عنایت به بحث اقتصاد توجه، می توان قدرت تغییرجهت دادن توجه مخاطبان را به دست آورد. به جای کلیک کردن روی ویدیوی بعدی «توصیه شده برای شما» در شبکه های اجتماعی مانند یوتیوب یا پیمایش پست های توصیه شده در اینستاگرام، می توان مخاطبان را در موقعیت هایی قرار داد که در آن با میل خود به محتوای مورد نظر توجه کنند؛ بنابراین مقاومت در برابر اقتصاد توجه دشوار است، اما اگر مخاطب به آنچه تماشا می کند، مرور می کند یا دوست دارد، توجه کند، آنگاه با مصرف کنندگان آگاه تر و باهوش تری مواجه خواهیم بود.
۱۶.

شناسایی مؤلفه های تجاری شدن ورزش فوتبال در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم اجتماعی (علامه طباطبایی) پاییز ۱۴۰۱ شماره ۹۸ 121 - 196

کلید واژه ها: تجاری شدن تجاری شدن ورزش تجاری شدن فوتبال فوتبال ایران روش دلفی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۱۶۷
  این تحقیق باهدف شناسایی مؤلفه های تجاری شدن ورزش فوتبال در ایران، با استفاده از روش آمیخته اکتشافی (تحلیل مضمون و دلفی)، انجام شده است. اعضای پانل بر اساس روش نمونه گیری هدفمند تعداد 42 نفر می باشند. یافته ها نشان داد: تعداد 8 مضمون به عنوان تم های نهایی شناسایی شدند که عبارت اند از: 1. رواج خریدوفروش و قیمت گذاری فوتبالیست ها؛ 2. مادی شدن اکثر فعالیت ها در جامعه؛ 3. تأمین منابع مالی برای فعالیت های مرتبط با فوتبال؛ 4. انگیزه های فردی فوتبالیست ها؛ 5. انگیزه های سودجویانه دلالان؛ 6. رسانه ها و فضای مجازی؛ 7. بُعد سوداگری فوتبال و 8. پیامدهای تجاری شدن فوتبال. سپس این مضامین در دو راند (دلفی) مورد داوری متخصصان و خبرگان قرار گرفت و نتایج نشان داد: برای مؤلفه های تجاری شدن فوتبال تعداد 12 مؤلفه؛ برای مؤلفه های انگیزه باشگاه ها و مؤسسات ورزشی در تجاری سازی فوتبال تعداد 14 مؤلفه؛ برای مؤلفه های انگیزه فوتبالیست ها در تجاری سازی فوتبال تعداد 12 مؤلفه؛ برای مؤلفه های انگیزه مؤسسات و شرکت های رسانه ای در تجاری سازی فوتبال تعداد 11 مؤلفه؛ برای مؤلفه های نتایج تجاری سازی فوتبال تعداد 17 مؤلفه موردتوافق کارشناسان و متخصصان قرار گرفت. یافته ها نشان داد: اکثر فعالیت های مرتبط با فوتبال صرفاً به خاطر کسب درآمد و جنبه اقتصادی انجام می گیرد و امر تجاری سازی فوتبال بی تأثیر از عامل اقتصادی و مالی نیست.
۱۷.

شناسایی الگوهای ذهنی مدیران رسانه ای پیرامون اطلاع رسانی در بحران ها (با کاربست روش کیو)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رسانه سال ۳۳ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۸) 149 - 183

کلید واژه ها: الگوی ذهنی بحران و تصمیم گیری روش کیو مدیران رسانه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۱۶۱
مدیران رسانه ای، در شرایط بحرانی الگوهای ذهنی متفاوتی دارند که این الگوها پایه نگرش آنها برای تصمیم گیری در نحوه اطلاع رسانی ها است. این مطالعه با بهره گیری از روش کیو، در پی پاسخ به این سؤال است که مدیران رسانه ای برای اطلاع رسانی در بحران ها چه نوع الگوهای ذهنی دارند؟ گردآوری فضای گفتمان در روش کیو، با اجرای سه فاز مرور حوزه پژوهش، مرور سیستماتیک و منابع فردی (مصاحبه) درنهایت منجر به 85 گزاره طبق نظر گروه اسمی، به عنوان نمونه کیو شد. ثبت مرتب سازی نمونه کیو را، 60 نفر از مدیران رسانه ای، به عنوان نمونه مشارکت کنندگان در دسترس، در نرم افزار Flash-Q و در قالب نموداری با طیف لیکرت 8 تا 8+ اجرا کردند و با ورود داده ها در نرم افزار SPSS و ایجاد Q data set, data matrix تحلیل داده ها انجام شد. درنهایت، سه الگوی ذهنی شناسایی شد: 1. الگوی ذهنی مدیران مهارت محور حامی تأثیر رسانه های اجتماعی در بحران؛ 2. الگوی ذهنی مدیران روابط عمومی محور حامی مهندسی اطلاع رسانی در بحران؛ 3. الگوی ذهنی مدیران دانش محور منتقد سطحی نگری در اطلاع رسانی در بحران. تقویت الگوهای ذهنی قوی تر و یا اصلاح الگوهای ذهنی ناکارآمد در سازمان های رسانه ای، مستلزم اصلاح سیستم های مدیریتی، طراحی نظام جامع مدیریت بحران و استفاده از مشاوران تخصصی در مدیریت رسانه ها است.
۱۸.

مرجعیت علمی و ارزش های بوم محور در نقشه جامع علمی کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مسائل کاربردی تعلیم و تربیت اسلامی سال هفتم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۲۴) ۶۴-۳۳
تعداد بازدید : ۲۶۳ تعداد دانلود : ۱۴۳
هدف: در جامعه اطلاعاتی امروز، علم و فناوری به مثابه مهمترین ارکان توسعه و پیشرفت جوامع تعریف شده اندکه به سرعت در حال تغییرند. بر همین اساس دولت ها سعی دارند فعالانه در سیاست ها و اسناد بالادستی خود، به مقوله علم و فناوری ورود کنند و در جهت گفتمانی شدن علم در سطح جامعه، سیاست گذاری نمایند. یکی از مفاهیم اساسی در گفتمان علم و فناوری روز جامعه که نیازمند توجه در اسناد و برنامه های بالادستی است مفهوم "مرجعیت علمی" و "ارزش های بوم محور" است که در بیانات مقام معظم رهبری نیز مورد تاکید قرار گرفته اند و تبلور آن را می توان در اسناد بالادستی، از جمله نقشه جامع علمی کشور مشاهده نمود. بدین منظور پژوهش حاضر با هدف تحلیل گفتمان نقشه جامع علمی کشور و در جهت حرکت به سمت وضعیت مطلوب در حوزه علم و فناوری در جامعه، انجام شده است. روش: این پژوهش با به کارگیری روش تحلیل گفتمان انجام شده است. جامعه مورد مطالعه کلیه مفاد نقشه جامع علمی کشور می باشند که به صورت هدفمند، راهبردهای سیزده گانه آن با استفاده از روش لاکلاو و موفه و پس از متن خوانی و فیش برداری مورد تحلیل قرارگرفتند. یافته ها: مطابق یافته های حاصله، دال مرکزی این گفتمان «مرجعیت علمی نوآورانه» است که از طریق مدلول هایی همچون «علم بومی» و «اقتصاد دانش بنیان» ساخت معنایی خود را پیدا کرده است. این تثبیت با هژمونی «فرهنگ محور/بوم محور» حمایت شده است و زمینه های اسطوره سازی این سند نیز از طریق شعارهایی همچون «برپایی تمدن نوین اسلامی»، «افزایش تولید فناورانه به بیش از 50 درصد تولید ناخالص داخلی» و «مرجعیت علمی زبان فارسی»، فراهم شده است. نتیجه گیری: اصول مستخرج عبارتند از: مرجعیت علمی، ارزش های بوم محور، نفی وابستگی، صلاحیت حرفه ای، شبکه سازی علمی، آموزش پژوهش محور، توانمند سازی، پژوهش تقاضا محور،تمدن نوین اسلامی.
۱۹.

تحلیل عناصر هویت فرهنگی فردی- زمینه ای در تکوین و پایداری هویت قوم ترک های آذربایجان ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه پژوهی فرهنگی سال ۱۳ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۴۵) 83-110

کلید واژه ها: هویت فرهنگی تکوین پایداری قوم ترک های آذربایجان ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۶ تعداد دانلود : ۱۷۱
هدف مقاله حاضر تحلیل عناصر هویت فرهنگی فردی- زمینه ای در تکوین و پایداری هویت قوم ترک های آذربایجان ایرانی است. روش تحقیق به صورت کیفی و مصاحبه با 22 نفر از خبرگان ترک های آذربایجان ایرانی ساکن در شهر تهران و مراکز استان های ترک زبان به روش گلوله برفی در سال 1399 صورت پذیرفت. جهت اعتبارسنجی مضامین مصاحبه ها؛ دو مرحله متوالی از نظرسنجی با خبرگان استفاده شد. بر اساس روش «تحلیل مضمون» حاصل از مصاحبه ؛ از بین144 مضمون، 74 کد طبقه بندی شده، 12 مضمون فرعی و چهار مضمون اصلی شناسایی شد. این چهار مضمون شامل1. جغرافیا 2. زبان 3. نگرش فردی 4. ویژگیهای زیستی هستند که شاخص های آنها به عنوان عناصر هویت فرهنگی فردی-زمینه ای در تکوین و پایداری هویت قوم ترک های آذربایجان ایرانی شناسایی شدند. در نتیجه عناصر شناسایی شده، عمده ترین ویژگیهای تکوین هویت قوم ترک های آذربایجان ایرانی بوده و تداوم و همزمانی آنها منجر به پایداری هویت قوم ترک های آذربایجان ایرانی گشته است.
۲۰.

بررسی جامعه شناختی تأثیر نوسازی اجتماعی بر گرایش زنان به تک فرزندی، مطالعه موردی: زنان متاهل 49- 15ساله شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دین و ارتباطات سال بیست و نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۶۲) 98 - 61

کلید واژه ها: گرایش به تک فرزندی فردگرایی میزان عقلانیت مشارکت اجتماعی جامعه پذیری جنسیتی سن ازدواج وضعیت اشتغال

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۶۹
پدیده تک فرزندی از جمله مسائل اجتماعی است که الگوی بسیاری از خانواده ها شده است. هدف از این پژوهش پاسخگویی به این سؤال اساسی است که ویژگی های جامعه مدرن (اشتغال زنان، جامعه پذیری جنسیتی، فردگرایی، میزان عقلانیت،  مشارکت و...) در کلانشهر تهران به چه نحو و به چه میزان با گرایش و پذیرش الگوی تک فرزندی ارادی در بین زنان ارتباط دارد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی-علّی و از لحاظ روش شناسی، یک تحقیق پیمایشی است. جامعه آماری این تحقیق کلیه زنان متأهل (15 تا 49 ساله) شهر تهران است که 420 نفر به عنوان نمونه از بین آنها انتخاب شدند. انتخاب نمونه با تلفیق نمونه گیری خوشه ای و طبقه بندی نامتناسب صورت گرفته و ابزار مورد استفاده برای جمع آوری اطلاعات و داده ها در این تحقیق ، پرسشنامه محقق ساخته است. نتایج نشان می دهد که گرایش به تک فرزندی با فردگرایی، میزان عقلانیت، مشارکت اجتماعی، برابری جنسیتی و سن ازدواج رابطه معناداری دارد ولی با وضعیت اقتصادی خانواده همبستگی معناداری ندارد. همچنین میزان گرایش به تک فرزندی در بین گروه های مختلف وضعیت اشتغال تفاوت معناداری دارد به این صورت که در مشاغل رده بالا این گرایش بیشتر است. داده ها حاکی از آن است که میزان تحصیلات در گرایش زنان به تک فرزندی تاثیر دارد؛ به عبارت دیگر با بالا رفتن سطح تحصیلات گرایش زنان به تک فرزندی بالا می رود.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان