پلیس هوشمند

امروزه با گسترش مقوله شهرنشینی در شهر سمنان، اتخاذ رویکردهای تحولی مبتنی بر جامعه محوری، استخدام فناوری های نوین، حفظ امنیت و همچنین رصد و پایش روند تغییرات محیطی و اجتماعی با نگاه علمی و مسئله محور به منظور هوشمندی پلیس ضروری به نظر می رسد، در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل جایگاه امکانات و زیرساخت های پلیس هوشمند در ارتقاء امنیت شهری (موردمطالعه: شهر سمنان) می باشد. پژوهش حاضر ماهیتی کاربردی دارد. روش تحقیق کمی می باشد و داده های آن از طریق منابع کتابخانه ای شامل (فیش برداری، اینترنت) و میدانی (پرسش نامه، مصاحبه) فراهم شده است. کارکنان نیروی انتظامی سمنان، به عنوان جامعه آماری پژوهش حاضر انتخاب و حجم نمونه با استفاده از نمونه گیری هدفمند تعداد (۳۰) نفر تعیین شد. به منظور سنجش و تجزیه وتحلیل از نرم افزار «اس پی اس اس»[1] استفاده شد. نتایج آزمون رگرسیون چندگانه به روش گام به گام نشان داد، متغیر مستقل (امکانات و زیرساخت های پلیس هوشمند) با متغیر وابسته (امنیت شهری) دارای رابطه معناداری در سطح (۵/۰)=P می باشد. همچنین نتایج آزمون کای اسکویر برای تعیین تأثیر و ارتباط بین امکانات و زیرساخت های پلیس هوشمند و امنیت شهر سمنان با مقدار کای اسکویر به دست آمده (۰۰۰/۰)، نشان از ارتباط معنادار و مثبت بین جایگاه امکانات و زیرساخت های پلیس هوشمند و ارتقاء امنیت شهر سمنان دارد. در نهایت بر اساس نتایج به دست آمده در هر دو آزمون، سامانه کنترل گشت های انتظامی (پلیس پیشگیری) با بیشترین میزان R، (۹۴۳/۰) و بیشترین میزان وی کرامرز (۸۹۳/۰)، بیشترین ارتباط معنادار بین این امکانات و ارتقاء امنیت شهر سمنان می باشد.

زمینه و هدف: فضای مجازی که محصول فناوری اطلاعات است، سبب مهاجرت بخش اعظم جرائم از فضای فیزیکی به فضای مجازی شده است و دامنه و سطح تأثیر جرائم فضای مجازی به مراتب گسترده تر و عمیق تر از جرائم فضای فیزیکی می باشد؛ بنابراین، فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران از سازمان فناوری محور باید به سمت سازمان هوشمند و به عبارتی پلیس هوشمند حرکت کند و بدون وجود الگو و راهبرد مناسب دستیابی به این هدف دشوار است. بر این اساس، هدف تحقیق حاضر، طراحی الگوی پلیس هوشمند در فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی و از نظر روش شناسی، پژوهشی کیفی است. جامعه آماری پژوهش، صاحب نظران حوزه فناوری اطلاعات و مدیریت درون و برون سازمانی است که با روش نمونه گیری هدفمند و براساس اصل اشباع نظری، 18 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و با آن ها مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام شد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شد. یافته ها: با پیاده سازی مصاحبه های انجام شده با مشارکت کنندگان در عملیات کدگذاری، محققان به تبیین مفاهیم و مقوله ها پرداختند. با تحلیل محتوای مصاحبه ها، 61 شاخص و 17 مقوله فرعی (مؤلفه) به دست آمد که درنهایت در چهار مقوله اصلی (بُعد) «کارکنان، فرایند، فناوری و ساختار» قرار گرفتند. نتیجه گیری: تحقق پلیس هوشمند در گرو برنامه ریزی راهبردی برای چهار بُعد «کارکنان، فرایند، فناوری، ساختار» و 17 مؤلفه و 61 شاخص است و به کارگیری و هماهنگ سازی ابعاد و مؤلفه ها و شاخص های احصاشده نقش اساسی در تحقق پلیس هوشمند دارند.

زمینه و هدف: هوشمندسازی یکی از کلان روندهای جهانی است و فناوری ها نقشی تعیین کننده را در تحقق هوشمندی دولت ها، شهرها، سازمان ها و جامعه برعهده دارند و بر ابعاد سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، انتظامی و امنیتی جوامع تأثیری مثبت یا منفی برجای می گذارند. طبیعی است که برقراری نظم و امنیت در یک جامعه هوشمند، نیازمند حضور یک پلیس هوشمند است تا بتواند ازطریق جمع آوری و تحلیل داده ها به پیش بینی، پیشگیری، بازدارندگی و درنهایت، اقدام هوشمند در مواجهه با جرایم منجر گردد. بررسی ها حاکی از این است که نبود یک نظریه بومی سبب شده است که تاکنون تلاش های انجام شده نتواند تصویری درست، شفاف و جامع از پلیس هوشمند ارائه نماید و براین اساس، برخورداری از تصویری روشن و توافق شده از هوشمندی فناوری پایه پلیس با استفاده از نمایه های روشن و مختلف، در جهت کاهش ابهامات و سردرگمی ها، بسیار راهگشا و بااهمیت است.روش: نوشته حاضر پژوهشی کیفی است که با رویکرد تحقیق در عملیات نرم و روش شناسی سیستم های نرم انجام گرفته است و تلاشی است افزون بر کوشش های گذشته (باز پژوهی)، با هدف شناسایی خاستگاه های فناوری پلیس هوشمند به منظور نظریه پردازی، که بااستفاده از بررسی اسنادی و مطالعات کتابخانه ای و همچنین، تشکیل پانل خبرگی از نخبگان علمی و خبرگان سازمانی صورت پذیرفته است.یافته ها: نظریه پلیس هوشمند فناوری پایه، دارای خاستگاه نظری فناوی، خاستگاه نظری پلیس هوشمند و خاستگاه تجربی پلیس هوشمند است. نتایج: مفاهیم، مباحث فلسفی و دیدگاه های پیرامون فناوری، شاخص ها، نظریه ها و گفتمان های توسعه و به کارگیری فناوری، انقلاب های صنعتی، نقش فناوری اطلاعات در سازمان ها، سامانه های اطلاعاتی، فناوری های تحول آفرین، نظریه های پلیسی و شاخص های پلیس هوشمند، از مهم ترین خاستگاه های شکل دهی به نظریه پلیس هوشمند فناوری پایه به شمار می روند. 

 «پلیس آینده باید چه مختصاتی داشته باشد؟» پرسشی راهبردی برای طراحی معماری ناجای آینده است. برای پایداری و پایدارسازی هویت و سازمان و کارامدی و اقتدار پلیس در آینده، مختصات پلیس بر محوری از پارامتراها مانند اقتدار و جذابیت از یک سو و هوشمندی از سوی دیگر قابل تصور است. چنین ویژگی هایی برآمده از الزامات و ضرورت های محیط عملیاتی و فرایندها و تغییرات رخ داده کنونی و در حال ظهور در آینده، در ابعاد اقتصادی، فناورانه، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در این محیط است. این فرایندها به تغییر الگوی رفتار اجتماعی، توانمندی عناصر اجتماعی یعنی گروه ها و افراد، ظهور الگوها و روابط اقتصادی نوین و جرایم ناشناخته و تغییرات دیگر در وضعیتی از پیچیدگی و فقدان اطمینان خواهد انجامید. پلیس هوشمند، تصور وضعیتی از هویت سازمانی ناجاست که به خودانطباقی، پیشرو بودن، آینده نگری، کارایی، کارامدی و اقتدار و جذابیت در فضا زمان هوشمند آینده خواهد انجامید.  در این مقاله ضمن ارائه تبیینی از شهر هوشمند به مثابه محیط عملیاتی یا فضا زمان آینده نیروی انتظامی، الزامات هوشمندسازی پلیس به عنوان ایده پیشنهادی برای پلیس آینده معرفی و بررسی می شود. چنین ایده ای پلیس را در اعمال بهینه و مطلوب وظایف خود در استقرار نظم و امنیت و اجرای قانون و مقابله با جرایم و حفاظت از دستاوردهای انقلاب اسلامی در وضعیتی متفاوت از اکنون با شاخص های پیچیدگی، آشوبناکی، تنوع و فقدان اطمینان توانمند می سازد و آن را به نیرویی هوشمند تبدیل می کند.   

زمینه و هدف: پلس هوشمند می تواند با ارائه خدمات به موقع با استفاده از فناوری، نقش موثری در پیشگیری از جرائم ایفا کند. استقرارپلیس هوشمند، نیاز به شناخت عوامل داخلی و بیرونی سازمان و ارائه راهبردهای لازم دارد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، ارائه راهبردهای استقرار پلیس هوشمند در پیشگیری از جرم است.روش: پژوهش کاربردی حاضر دارای ماهیتی توصیفی-تحلیلی و از منظر روش گردآوری داده ها در زمره تحقیقات آمیخته (کیفی وکمی) است. جامعه مورد مطالعه در بخش کیفی شامل، اساتید دانشگاه و نخبگان پیشگیری از جرم فراجا به روش هدفمند مبتنی بر معیار انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری و پس از انجام هر مصاحبه، متن آن پیاده سازی و مضامین پایه استخراج شد. داده ها در نفر 18 به اشباع رسید. که باورپذیری داده ها به روش توصیفی و اطمینان پذیری آن با دریافت نظرات دو نفر کدگذار دیگر واقف بر موضوع و انجام اصلاحات مورد نظر آن ها در فرایند سه سویه سازی، تایید و به روش تحلیل مضمونی تجزیه و تحلیل شد. از نتایج بخش کیفی برای ساخت ابزار در بخش کمی استفاده شد. جامعه آماری بخش کمی را  مدیران ارشد و اجرایی پلیس پیشگیری تشکیل دادند که به روش تصادفی ساده و براساس فرمول کوکران، 102 نفر نمونه تعیین و داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری گردید. روایی ابزار به روش صوری و پایایی آن با آلفای کرونباخ 82/0 تعیین و سپس برای دستیابی به تحلیل، داده ها با تکنیک «سوات» تجزیه و تحلیل گردید.یافته ها: براساس یافته های پژوهش مبتنی برمحیط شناسی، در بخش کیفی عوامل چهارگانه شامل ضعف ها، تهدیدها، قوت ها و فرصت ها در محیط داخل و خارج سازمان پلیس مورد شناسایی قرار گرفت. در بخش کمی نتایج نشان داد که «برخورداری از راهبردهای پشتیبانی کننده» و «داشتن برنامه بلند مدت و تعریف چشم انداز» با نمره نهایی 226/0و222/0، به عنوان مهم ترین نقطه قوت و «اعتماد عمومی به پلیس» با نمره نهایی 196/0، به عنوان مهم ترین فرصت قلمداد می شود. همچنین موقعیت سازمان پلیس با توجه به عوامل داخلی و خارجی و تحلیل کمی در ناحیه تهاجمی قرار دارد.   نتیجه گیری: نتایج حکایت از آن دارد که اعتمادسازی و افزایش اعتماد عمومی به پلیس با استفاده از تفکر آینده نگری مدیران و فرماندهان پلیس، اولویت اول راهبرد تهاجمی است و اتخاذ این راهبرد و اجرای آن می تواند سرعت و روند استقرار پلیس هوشمند را تسهیل نماید. بنابراین شرایط بهتری برای استقرار پلیس هوشمند در پیشگیری از جرم وجود دارد، لیکن باید در یک رویکرد همه جانبه و سیستمی، تمامی برنامه های اجرایی برای تحقق راهبردهای چهارگانه را مورد توجه عملی قرار داد.

زمینه و هدف: یکی از مفاهیم جدید برای ایجاد تحول در سازمان ها، هوشمندی سازی است و به همین منظور شکل گیری پلیس هوشمند توجه بسیار زیادی را در کمتر از یک دهه اخیر در برنامه ریزی های کلان نهاد انتظامی کشور و حتی در سطح ملی به خود جلب کرده است. داشتن تصویری روشن و کلان از هوشمندی پلیس (نظریه پردازی شده) در قالب یک الگوی مفهومی، در جهت افزایش درک مشترک و مفاهمه حول پلیس هوشمند، بسیار مهم و موثر است.روش: نوشته حاضر به لحاظ هدف، توسعه ای و به لحاظ ماهیت و گردآوری داده ها، از نوع کیفی و توصیفی بوده و دارای دو جامعه آماری اسنادی و خبرگی است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه نیمه ساختاریافته است که با جامعه آماری شامل مدیران عالی پلیس و سایر نیروهای مسلح، خبرگان سازمانی و نخبگان علمی آشنا به موضوع از مرکز ملی فضای مجازی، اساتید دانشگاهی و سازمان های مرتبط به تعداد 20 نفر به صورت تمام شمار و به شرط اشباع نظری بوده است. نتایج در پانل گروهی ارائه و با تشکیل گروه کانونی، اعتبار سنجی شده است.یافته ها: مطابق با خاستگاه های نظری و تجربی فناوری، پلیس هوشمند، ابعاد، مؤلفه ها و لایه های مهم و کلیدی، عوامل هوشمندی فناوری پایه، عملیات انتظامی هوشمند مشخص شد.نتایج: براساس نتایج این پژوهش، هوشمندی فناوری پایه پلیس، شامل زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات، مولد و هسته تولید هوش است که در چارچوب یک فرآیند، با عنوان «عملیات و خدمات انتظامی هوشمند» هوش عملیاتی و خدماتی را در ابعاد درونی (فرماندهی و مدیریت، نظام ها و فرآیندها، سرمایه های انسانی، حقوقی، پایش و صیانت، آموزش، فناوری و مانند آن) و ابعاد بیرونی پلیس (انتظامی، سایبری، اطلاعاتی، امنیتی، اجتماعی، مرزی و مانند آن) وارد می کند.