نقش آب در سیاست های منطقه ای ترکیه (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
هر رفتاری از سوی هر دولتی در روابط بین الملل که در سیاست خارجی آن کشور تبلور می یابد، حامل پیام ها، انگاره ها و معانی خاصی است که محصول شرایط محیطی داخل و خارج از آن کشور می باشد. در این میان، ترکیه با حاکمیت حزب عدالت و توسعه از سال 2003 همواره در تلاش بوده است تا نفوذ و قدرت منطقه ای خود را در مناطق پیرامونی، به ویژه خاورمیانه، افزایش دهد. در همین راستا، پیرو تحولات سال 2011 و خیزش های مردمی کشور های عربی منطقه، در چارچوب دکترین عمق استراتژیک داوود اوغلو؛ آنکارا سعی کرده است تا با ابزار های متعددی اقدام به ارتقای جایگاه خود در خاورمیانه نماید. عنصر آب و هیدروپلیتیک، طی دو دهه گذشته، در کنار دیگر ابزار های ترکیه نظیر (ایدئولوژی اخوانی، قدرت نظامی، هاب انرژی، ترانزیت) به یکی از ابزار های مهم، تأثیرگذار و راهبردی در مسائل داخلی و سیاست خارجی این کشور تبدیل شده است؛ بر همین اساس، در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به این سوال پاسخ داده شود که آب چه نقشی در سیاست های منطقه ای ترکیه در خاورمیانه ایفا می کند؟ فرضیه پژوهش بر این نکته تأکید دارد که ترکیه طی دو دهه گذشته با استفاده از موقعیت هیدروهژمونی خود در هیدروپلیتیک خاورمیانه سعی کرده است تا از آب در راستای افزایش اقتدار سیاسی داخلی خود (افزایش مشروعیت، امنیت غذایی، امنیت انرژی) از یک سو و همچنین، استفاده از آن به عنوان دارایی(Asset)، ابزار و همچنین، سلاح راهبردی در سیاست های خارجی خود در خاورمیانه از سوی دیگر، در راستای تبدیل شدن به هژمون منطقه ای در منطقه بهره گیری نماید. بنابراین، برخی از موارد استفاده از آب به عنوان سلاح از سوی رهبران ترکیه، صرف نظر از به مخاطره انداختن امنیت زیست محیطی کشور های منطقه مانند دشت مغان در شمال غربی ایران، ابعاد امنیتی حادی را در پی خواهد داشت؛ به شکلی که امکان وابسته شدن سیاست های داخلی و منطقه ای بغداد به آنکارا، دور از ذهن نخواهد بود؛ چنانچه در بررسی بحران سوریه، می توان یکی از عوامل مهم بی ثباتی این کشور را عدم دسترسی قشر روستایی به منابع آبی دانست.The role of water in Turkey's regional policies
Any behavior by any government in international relations that crystallizes in the foreign policy of that country carries special messages, ideas and meanings that are the product of the environmental conditions inside and outside that country. In the meantime, Turkey, under the rule of the Justice and Development Party since 2003, has always been trying to increase its influence and regional power in the peripheral regions, especially in the Middle East. In this regard, following the developments of 2011 and the popular uprisings of Arab countries in the region, within the framework of Davutoglu's doctrine of strategic depth; Ankara has tried to improve its position in the Middle East with several tools. During the last two decades, the element of water and hydropolitics has become one of the important, influential and strategic tools in the domestic issues and foreign policy of this country, along with other tools of Turkey such as (Brotherhood ideology, military power, energy hub, transit); Accordingly, in this article, an attempt has been made to answer the question of what role water plays in Turkey's regional policies in the Middle East using descriptive-analytical methods. The hypothesis of the research emphasizes the fact that during the last two decades, Turkey has tried using its hydro-hegemonic position in the hydropolitics of the Middle East to use water in order to increase its internal political authority (increasing legitimacy, food security, energy security) on the one hand, and also, Use it as an asset, a tool, and also a strategic weapon in its foreign policies in the Middle East, on the other hand, in order to become a regional hegemon in the region. Therefore, some cases of using water as a weapon by Turkish leaders, regardless of jeopardizing the environmental security of countries in the region such as the Mughan plain in northwestern Iran, will result in acute security dimensions; In such a way that the possibility of Baghdad's internal and regional policies being dependent on Ankara is not out of the question; If in the analysis of the crisis in Syria, one of the important factors of the instability of this country can be considered the lack of access to water resources by the rural population.