مبانی فقهی مشروعیت الزام شهروندان در دولت اسلامی

چکیده

مشروعیت، مبنایی ترین عنصر برای پذیرش الزام سیاسی و اطاعت شهروندان نسبت به دولت ها به حساب می آید. بنابر همین مشروعیت، پاسخ های متفاوتی برای پذیرش الزام سیاسی توسط شهروندان داده شده است که بیشتر از منظر فلسفه سیاسی به آن پرداخته شده است. مکاتب غربی با توجه به مبانی فلسفی خود به این امر پرداخته اند و نظریه هایی مانند قرار داد اجتماعی و رضایت عمومی ماحصل پاسخ به مبنای مشروعیت الزام شهروندان توسط دولت ها می باشد. در تحقیق پیش رو، سؤالات اساسی که وجود دارد این است که مبنای مشروعیت الزام شهروندان در دولت اسلامی چیست؟ و اساساً چه کسی حق حاکمیت بر مردم را دارد و بنابر کدام دلیل باید از اوامر حکومت اطاعت کرد؟ برای پاسخ به این سؤالات به فقه سیاسی مذهب تشیع رجوع شده است و نتایجی که از این تحقیق بدست آمده به این شرح می باشد: حق حاکمیت در اسلام مختص به خداوند متعال می باشد و برای اینکه این حق به اجرا درآید، وظیفه اداره جامعه را خداوند به پیامبران اعطا نموده است و به تبع آن امامان معصوم(ع) جانشین پیامبر در اداره جامعه می باشند و بنابر ادله موجود در زمان غیبت این وظیفه بر عهده فقهای جامع الشرایط قرار داده شده است. مهم ترین دلیل اطاعت از اوامر حکومت نیز حفظ نظام اجتماعی بیان شده است زیرا اساساً جوامع بشری بدون وجود حاکم و دولت، قادر به ایجاد نظم و امنیت نیستند. برای بدست آوردن مبنای مشروعیت الزام شهروندان در دولت اسلامی از ادله فقهی «روش اجتهادی» مانند آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت: استفاده شده است.