دلایل خروج بند موصولی در متون تاریخی: مطالعه موردی سفرنامه ناصرخسرو (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
پژوهش پیش رو با مطالعه خروج بند موصولی و عوامل مؤثر بر آن به عنوان یک فرایند نحوی اختیاری، به بررسی شباهت ها و تفاوت های عوامل مؤثر بر خروج بند موصولی در سفرنامه ناصرخسرو قبادیانی پرداخته است. در این راستا با نمونه گیری نظام مند و بررسی نیمی از این متن تاریخی با فاصله های ده صفحه ای، جملات موصولی متن استخراج و فرایند خروج بند از حیث میزان خروج، جایگاه های خروج در دسترس، وضعیت معرفگی گروه اسمی، ارتباط جایگاه های افزوده با خروج بند و فراوانی آن ها در بند موصولی به نسبت بند اصلی، شیوه ارتباط بند موصولی با گروه اسمی مرجع، ساخت اطلاعی فعل، و وزن دستوری سازه های خروج یافته، مورد بررسی قرار گرفته است. یافته های این پژوهش نشان دهنده رواج بالای خروج بند موصولی در سفرنامه ناصرخسرو است به نحوی که تعداد 138 بند از مجموع 221 بند موصولی کتاب (62%) در جایگاه پس از فعل ظاهر شده و خروج یافته اند. همراستا با سلسله مراتب جهانی کینان و کامری (Keenan & Comrie, 1977) بیشترین خروج بند موصولی در سفرنامه مورد بحث از جایگاه های فاعلی و مفعولی صورت گرفته است. بیش از 50 درصد موارد خروج بند موصولی پیش از فعل های ربطی با ساخت اطلاعی زمینه ای بوده و همچنین بر اساس معیار وزن دستوری، بندهای خروج یافته از متن، در مقایسه با بندهای خروج یافته متون معاصردر مطالعه راسخ مهند و دیگران ( Rasekh Mahand et al., 2012) بندهای سبک تری محسوب می شوند. به علاوه، در متن سفرنامه چند نمونه از ضمیرگذاری بند موصولی در جایگاه فاعلی مشاهده شد که در فارسی امروز غیر دستوری محسوب می شود اما به نظر می رسد در آن دوره جایز شمرده می شده است.Relative clause extraposition in historical prose text: The NasirKhusraw Travelogue
The NasirKhusraw Travelogue as the very first Farsi travelogue remaining from 5 th century (more than 1000 years ago) has been subject of many studies in a variety of fields including literature, historical and social studies, or even historical architect studies. Yet few studies have been carried out from linguistic viewpoint to show its capacities as a linguistic data source. The current study probes on relative clause extraposition and its motivations as a non-obligatory movement mostly based on functional and discourse criteria. In many languages relative clause is mostly a clause that acts as a modifier for a head Np located in main clause. This modifier clause can appear right after (or based on the language word order before ) the NP that is defined by the clause and in this case it is named canonical relative clause. Or it can be dislocated and be moved to the end of the sentence (named extraposed relative clause) Since there is no syntactic need to force this movement, the motivations of relative clause extraposition were explained to be discourse factors (Francis,2010) such as Grammatical weight of clause (Hawkins,1990 &2004), verb information Structure (Sheykho’l Eslami, 2008) and a combination of some different factors together (Rasekh-Mahand et.al, 2012). Current study aimed to analyze the motivations of extrapositon relative clauses in historical proses. The NasirKhusraw Travelogue was studied and about 230 relative clauses were extracted based on systematic sampling which cover nearly more than half of the book.
تبلیغات
