بازخوانی خانواده قرآنی مبتنی بر فطرت از منظر المیزان (مقاله پژوهشی حوزه)

چکیده

موضوع خانواده به دلیل جایگاه و آثار مختلف و بی بدیلی که در حیات اجتماعی دارد، همواره به نوعی در جغرافیای دانش های مختلف علوم بشری حضور داشته است. تحلیل های روان شناختی، تاریخی، حقوقی و جامعه شناختی، نمونه هایی از رویکردهایی است که بر مدار خانواده صورت پذیرفته است و پژوهشگران رشته های مختلف سعی نموده اند تا متناسب با رویکردشان ابعاد و کارکرد و فراز و فرود آن را تحلیل کنند. قرآن کریم به عنوان کتاب زندگی بشر اهمیت خاصی به این مسئله داده است. اختصاص منظومه ای از آیات کریمه به این مسئله نشانگر جایگاه رفیع آن در این کتاب آسمانی و تأثیر عمیق آن در زندگی اجتماعی است. این پژوهش با روش تبیین کارکردی، مضامین آموزه های تفسیر المیزان را در باب خانواده صورت بندی نموده و بر پایه فطرت، آثار آن را در جامعه انسانی تبیین می کند و به این پرسش پاسخ می دهد که تفسیر المیزان منظومه خانواده قرآنی را بر محور فطرت چگونه سازمان می دهد؟المیزان خانواده را در منظومه معرفتی مبتنی بر فطرت تحلیل می کند؛ به این صورت که تکوین این بنا را بر محور فطری بودن اصل زندگی اجتماعی و غایات وجودی فطری انسان معرفی می نماید و عناصر حفظ و استمرار آن را بر این محور ارزیابی می کند. در همین راستا، به سرمایه جنسی - که عنصر کلیدی در مسئله ازدواج و تشکیل خانواده است – به عنوان ابزار تحقق آن غرض وجودی نگاه می کند و در همین مدار، تفکیک نقش های جنسیتی و نیز قوّامیت مردان در حریم خانواده را سازمان می دهد.