هویت ملی در عین داشتن عناصر و مؤلفه های مشترک با هویت قومی، از تعدادی عناصر و مؤلفه های اختصاصی نیز برخوردار است. عناصر و مؤلفه های فرهنگ، تاریخ، سرزمین، مذهب و نژاد بین هویت های ملی و قومی مشترک هستند ولی عناصر و مؤلفه های حاکمیت و استقلال، حکومت، بروکراسی، اقتصاد ملی و سیستم دفاعی مختص هویت ملی هستند. اگر چه هویت قومی همواره زیرمجموعه ی هویت ملی تعریف می شود، بر اساس نوع نگرش عمومی به مؤلفه های هویتی، یکی از جهت گیری های ارتباطیِ تقویتی، تخریبی، توازی یا تلفیقی بین دو نوع هویت قومی و هویت ملی برقرار است. مقاله ی حاضر در پی مشخص نمودن نوع جهت گیری رابطه ای بین هویت قومی و هویت ملی میان جوانان شهر زنجان در مرداد ماه سال 1390برآمده است. برای این منظور، از طریق روش پیمایشی و با توزیع پرسشنامه بین 380 نفر از جوانان 18-30 ساله، از آن ها نظرسنجی به عمل آمد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که جوانان آذری در شهر زنجان دارای گرایشات مثبت نسبت به هویت قومی و در عین حال به هویت ملی هستند. به این ترتیب مشخص گردید که بین هویت ملی و هویت قومی جوانان شهر زنجان، نه تنها رابطه ی منفی وجود ندارد بلکه بین این دو هویت جمعی رابطه ای تقویتی (با شدت کم) برقرار است. به طوری که، با بیشترشدن میزان هر یک از دو هویت قومی یا هویت ملی، میزان دیگری نیز بین جوانان زنجانی افزایش می یابد. بنابراین می توانیم نتیجه بگیریم که بین هویت های قومی و ملی بین جوانان شهر زنجان، جهت گیری رابطه ای تقویتی برقرار است.
