دوران رویانی، مراحلی اساسی در رشد انسان هستند که در آن رویان نسبت به محیط رحم بسیار حساس است؛ به طوری که آسیب به رویان در این مراحل میتواند اثرات جبران ناپذیری داشته باشد. «تراتوژن» نامی است که به عوامل آسیب زای رشد رویان یا جنین در دوره ی بارداری، گفته میشود. به طور کلی تراتوژن ها شامل عوامل محیطی و عوامل مربوط به مادر هستند. هر چند بررسی دقیق مواد مختلف موجود و کنکاش پیرامون تراتوژن بودن آن ها خارج از حوصله ی این نوشتار و منوط به انجام تحقیقات بیشتر در آینده است، لیکن در این مقاله سعی شده است تا مهم ترین تراتوژن های شناخته شده در رشد رویان و برخی از صدمات شناسایی شده ی آن ها، مطرح شود. داروهای مجاز (تالیدومید، لیتیوم، ضد صرع ها و..) و غیرمجاز (هروئین، متادون، حشیش و..)، سیگار، الکل، تشعشع، آلودگی محیطی (جیوه و مشتقات آن، سرب، کلرید مس و ..) نمونه هایی از تراتوژن های محیطی و بیماریها (سرخجه، ویروس تبخال، ویروس HIV و..)، سوء تغذیه، تنیدگی، عدم سازگاری Rh خون و سن مادر از جمله تراتوژن های مادرزادی مورد بحث در این مقاله هستند. آگاهی از تراتوژن ها، پی بردن به اثرات زیان بخش آنان و نیز پیشگیری از آن ها، می تواند منجر به کاهش تولد کودکان استثنایی، گردد .
