مطالب مرتبط با کلیدواژه

کویت


۱.

نقش انگلستان در تحدید مرزهای عراق و کویت به روایت اسناد وزارت خارجه انگلیس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه ژئوپلیتیک ۱۳۸۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: انگلستان خلیج فارس عراق مرز کویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۷۳ تعداد دانلود : ۸۷۴
یکی از عواملی که صلح و ثبات را در منطقه خاورمیانه تهدید می کند، اختلافات مرزی و ارضی است. مرزهای کشورهای منطقه در راستای منافع قدرت های بزرگ تعیین شده اند و ناهمخوانی های شدیدی با ویژگی های جغرافیایی، فرهنگی و قومی کشورهای منطقه دارند. این مرزها که به گفته داریسدل وبلیگ هنوز به مرحله بلوغ نرسیده اند، همواره می توانند زمینه ساز بروز منازعات میان کشورهای منطقه باشند.نمونه بارز این گونه مرزها، مرزهای بین عراق و کویت است که صلح و ثبات منطقه را بارها به مخاطره انداخته است. در این مقاله نقش دولت انگلستان در تحدید مرزهای بین کویت و عراق به روایت اسناد رسمی وزارت امور خارجه آن کشور مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شده که مرزهای تحدید شده به اندازه ای تصنعی و تحمیلی است که انتظار می رود اختلافات مرزی و ارضی بین عراق و کویت برای مدت های طولانی پایدار بماند
۲.

انگلیس و پروژه ایران زدایی از خلیج پارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه تاریخ روابط خارجی ۱۳۸۴ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: ایران خلیج فارس بندرعباس قشم عمان انگلیس کویت بحرین ابوموسی تنب باسعیدو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳۹
دولت انگلیس از آغاز سده نوزدهم با عقد قراردادهایی با شیوخ خلیج فارس می کوشید ضمن تحکیم موقعیت خود در این منطقه، آنها را در برابر ایران قرار دهد.
۳.

صاردات آب ایران به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس:انگیزه ها تجربه ها و چشم اندازها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران بهار ۱۳۸۴ شماره ۶۷

کلیدواژه‌ها: ایران کارون شورای همکاری خلیج فارس کویت کرخه قطر صادرات آب کالاهای استراتژیک شرکت گلف یوتیلیتیز شرکت سرمایه گذاری نیرو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۴۷ تعداد دانلود : ۶۵۲
۴.

نقش تنگناهای ژئوپلیتیکی عراق در اشغال کویت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژئوپلیتیک پاییز ۱۳۸۹ شماره ۱۹

کلیدواژه‌ها: خلیج فارس عراق ژئوپلیتیک کویت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی مطالعات منطقه ای منطقه خاورمیانه
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای سیاسی
تعداد بازدید : ۲۸۳۱ تعداد دانلود : ۱۰۰۰
عراق در سال 1990 کویت را اشغال و آن را به عنوان استان نوزدهم ضمیمه خاک خود کرد. سوال این است که مهمترین دلایل اشغال کویت چه بوده است؟ اشغال کویت دلایل متعددی داشته است، اما فرض مقاله این است که مهمترین دلیل به تنگناهای ژئوپلیتیکی عراق باز می گردد. برای تبیین این فرضیه، نخست در مورد نظریه های ژئوپلیتیک توضیح داده شده و سپس مهمترین عوامل ژئوپلیتیکی تاثیرگذار در اشغال کویت مانند موقعیت جغرافیایی، مرزها و منابع طبیعی یعنی محیط فیزیکی عراق مورد مطالعه قرار گرفته است.از نظر موقعیت جغرافیایی، عراق وضعیت مناسبی در خلیج فارس ندارد. به همین دلیل، این کشور ابتدا تلاش می کرد تا با طرح هلال خصیب و ایجاد عراق بزرگ به دریای مدیترانه دسترسی پیدا کند. اما با عدم توفیق در این مورد، توجه آن کشور معطوف به خلیج فارس گردید. عراق برای بهبود بخشیدن به وضعیت جغرافیایی خود در خلیج فارس و یا رفع تنگناهای ژئوپلیتیکی، همواره خواستار الحالق کامل کویت یا بخش هایی از آن به خاک خود بوده است. البته ذخایر نفتی کویت نیز در چشم داشت های این کشور نسبت به کویت بی تاثیر نبوده است.بر همین اساس، دولت های عراق هر چند تا سال 1990 در مورد مرزهای خود با کویت به توافقاتی رسیده بودند، اما حاضر نشده بودند که آن را بر روی زمین علامت گذاری نمایند. زیرا این مساله به مفهوم شناسایی کویت به عنوان کشوری مستقل تلقی می شد. از سوی دیگر رهبران عراق از جمله ملک غازی، نوری سعید، عبدالکریم قاسم و صدام حسین از تنگناهای ژئوپلیتیکی عراق در خلیج فارس آگاه بوده اند. آنها کویت را بخشی از عراق می دانستند و انگلستان را متهم می کردند که با ایجاد کشور کویت، قصد داشته دسترسی عراق را به خلیج فارس محدود کند. اشغال کویت در سال 1990 بر همین اساس و به منظور بر طرف کردن این تنگنای ژئوپلیتیکی انجام گرفت
۵.

واکاوی روش های تجهیز و تخصیص منابع در نظام بانکداری اسلامی کشورهای مختلف

نویسنده:
منبع: مجله اقتصادی خرداد و تیر ۱۳۹۳ شماره ۳ و ۴

کلیدواژه‌ها: بانکداری اسلامی عقود اسلامی مالزی کویت بحرین تأمین مالی اسلامی پاکستان و سودان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۱۵ تعداد دانلود : ۱۴۶۸
بانکداری اسلامی یا بدون ربا طی 30 سال اخیر توسعه چشمگیری داشته است. در دهه 70 میلادی (دهه 50 شمسی) تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی، تعداد انگشت شماری مؤسسات مالی در قالب صندوق های قرض الحسنه یا مؤسسات سرمایه گذاری در ایران، مصر و کشور های حوزه خلیج فارس اقدام به فعالیت می نمودند. با پیروزی انقلاب اسلامی و تصویب قانون بانکداری بدون ربا در سال 1362 و اجرای آن در سال 1363 تحول عمده ای در زمینه فعالیت بانک های اسلامی در جهان آغاز شد. پاکستان از کشور هایی بود که اقدام به تأسیس بانک های اسلامی نمود و همزمان با بانکداری مرسوم (ربوی) بانکداری اسلامی را ترویج کرد. امروزه 3 کشور ایران، سودان و پاکستان بانکداری اسلامی را به طور کامل اجرا می کنند و علاوه بر این 1500 بانک یا مؤسسه مالی در سراسر جهان فعالیت های بانکی خود را بر اساس بانکداری بدون ربا قرار داده اند. در این راستا، اگر چه روح اصلی همه بانک های بدون ربا مشترک است و آن حذف ربا از عملیات بانکی است، اما الگوهای اجرایی که هر یک از کشورها و بانک های بدون ربا انتخاب کرده اند تا حدودی با یکدیگر متفاوت است و این امر موجب گردیده مدل های مختلفی از بانکداری بدون ربا پا به عرصه وجود بگذارد. از این رو، شناسایی ابزارها و محصولات بانکداری بدون ربا و استفاده از تجارب سایر کشورها نقش مهمی درگسترش و رونق بانکداری اسلامی و تحول نظام بانکداری ایران خواهد داشت. بنابراین، در این مقاله روش ها و ابزارهای مربوط به تجهیز و تخصیص منابع در نظام بانکداری کشورهای مختلف مورد بررسی قرار گرفته است.
۶.

اینترنت، تحول فرهنگ سیاسی و چالشهای سیاسی حکومت کویت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: رهیافت های سیاسی و بین المللی سال پنجم بهار ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۳۷)

کلیدواژه‌ها: کویت چالشهای سیاسی فرهنگ سیاسی اینترنت شبکه های اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۵ تعداد دانلود : ۳۰۵
اینترنت و شبکه های اجتماعی، نقش بسیار مهمی در تحول فرهنگ سیاسی و گسترش آگاهی های سیاسی-اجتماعی و اعتراضات داشته اند. وقوع انقلابات در شمال آفریقا و خاورمیانه بر اهمیت نقش سیاسی و بسیج گرانه اینترنت افزود، به طوری که از آنها به عنوان انقلاب های فیس بوکی یاد می شود. از دهه 1990 به این سو، در بین شیخ نشین های خلیج فارس، کویت فضای سیاسی نسبتاً باز داشته است و در ارتباط با آزادی نسبی رسانه ها، آزادی ها، رقابت های سیاسی و حقوق شهروندی وضعیت نسبتاً خوبی دارد. در این نوشتار، نگارنده با رویکرد جامعه شناختی سیاسی و روش تحلیل ثانویه، داده های برگرفته از پیمایش های منطقه ای و جهانی و مطالعات کمّی-تجربی انجام شده، درصدد است الف) تاثیر اینترنت و شبکه های اجتماعی بر تغییر و تحول نگرش ها و باورهای سیاسی و گسترش آگاهی های سیاسی و  ب) تأثیر تحول فرهنگ سیاسی بر شکل گیری و گسترش چالش ها و اعتراضات سیاسی و اصلاحات سیاسی انجام شده در کویت را بررسی کند. فرضیه اساسی در این نوشتار آن است که اینترنت و شبکه های اجتماعی عمدتاً بر تحول فرهنگ سیاسی جوانان تحصیل کرده شهری، اعضای وابسته به طبقه متوسط جدید و تحصیلکرده های دانشگاهی کویت تأثیر داشته است  نه مردم عادی.
۷.

واکاوی جایگاه شیعیان در تحولات سیاسی کویت

نویسنده:
منبع: پژوهش در تاریخ سال چهارم بهار ۱۳۹۲ شماره ۱ (پیاپی ۱۰) 127 - 156

کلیدواژه‌ها: کویت شیعیان تحولات سیاسی انقلاب اسلامی ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۹۳ تعداد دانلود : ۲۶۶
رستاخیز شیعه در میان شیعیان خلیج فارس نوعی اعتراض به محرومیت هایی بود که در طول تاریخ همواره بر آنان تحمیل شده بود. در جامعه کویت نیز عقاید سیاسی موجود در میان شیعیان طیفی را در بر می گیرد که از نگرش های چپ گرا، لیبرال، سکولار تا ایدئولوژی محافظه کار اسلام گرا امتداد دارد.و علیرغم این تنوع گرایش ها ، شیعیان کویت از طیف های مختلف با ایجاد گروه ها و تشکل هایی ، به دنبال احقاق حقوق از دست رفته خود بوده و با این که شیعیان بیش از 30 درصد از جمعیت کویت را تشکیل می دهند ولی تا چند سال گذشته حق دخالت در امور سیاسی واجتماعی کویت را نداشتند. اما سرانجام با پافشاری و ایجاد تشکیلاتی منظم برای پیگیری خواسته های خود، سرانجام توانستند در مسائل سیاسی و اجتماعی کویت نقشی هرچند کمرنگ ولی امیدوار کننده داشته باشند البته باید اذعان داشت که  ایدئولوژی مذهبی شیعی در کویت از انقلاب اسلامی ایران متاثر بوده است. بر این اساس هدف اصلی این مقاله واکاوی جایگاه شیعیان در تحولات سیاسی کویت می باشد در ضمن روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای است.
۸.

دستاوردها و موانع حقوق شهروندی زنان در کویت از منظر نظریه ساختار- کارگزار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست دوره ۴۹ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ 353 - 372

کلیدواژه‌ها: حقوق شهروندی زنان دستاوردها ساختارها کویت موانع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۷ تعداد دانلود : ۳۹۴
در این نوشتار، نگارنده تلاش کرده است با روش تبیینی- تحلیلی در چارچوب ساختار- کارگزار به این پرسش ها پاسخ دهد: 1. مهم ترین دلایل یا فرصت ها در حاکمیت و در خود کنشگران زن در تحقق برخی از ابعاد حقوق شهروندی در کویت چیستند؟ 2. مهم ترین موانع و چالش ها در مسیر پیشبرد حقوق شهروندی زنان کویت کدام اند؟ پاسخ آن است که دستاوردهای چشمگیر زنان در حقوق شهروندی ریشه در شکاف های سیاسی در ساختار حاکمیت به ویژه بین پارلمان و امیر و کابینه، شکاف های درون پارلمانی و تحولات فکری، نگرشی، نسلی و آگاهی در نسل جدید زنان و فعالان زن دارد. عواملی همچون نهادینه بودن فرهنگ تابعیتی و پدرسالاری، مخالفت های اسلام گرایان و سنت گرایان، ضعف نسبی پیوندهای افقی در تشکلات زنان و شکاف های ایدئولوژیک و فکری در کنشگران، سبب شده اند که روند اصلاحات و دستاوردهای سیاسی برای زنان با محدودیت مواجه باشد. براساس یافته های این تحقیق، هر دو دسته از فرصت ها و نیز چالش ها و محدودیت ها در ساختار حاکمیتی و در خود کنشگران، هم فرصت ساز و هم مانع یا محدودکننده حقوق شهروندی زنان در کویت هستند.
۹.

مهاجران ایرانی در کویت و تاثیر آنها بر روابط دو کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های راهبردی سیاست سال هشتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۹ (پیاپی ۵۹) 111 - 142

کلیدواژه‌ها: مهاجران ایران خلیج فارس کویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۲۰ تعداد دانلود : ۵۱۲
مهاجرت پدیده مهم قرن گذشته و امروز در خاورمیانه است. این پدیده متاثر از عوامل اقتصادی، اجتماعی و سیاسی بوده و تاثیرات مهمی بر کشورها برجا می گذارد. سؤال این مقاله، چرایی مهاجرت ایرانیان به کویت، جایگاه آنها و تاثیر سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آنها بر روابط دو کشور است؟ فرضیه اصلی آن است که علت مهاجرت ایرانیان را از دهه1340 می توان بر اساس نظریه جذب و دفع و مدل هزینه- فایده توضیح داد. عواملی در سطح ملی (انقلاب اسلامی، پیوندهای شیعی و ..)، منطقه ای (نفت، جنگ خلیج فارس، جنگ تحمیلی، روابط ایران و عربستان و ...) و بین المللی (اشغال کویت و جنگ دوم خلیج فارس، حضور ایالات متحده و روابط ایران با آن کشور و...) توضیح دهنده روند حاکم بر کاهش یا افزایش مهاجرت ایرانیان به کویت است. یافته های تحقیق نشان می دهد آنها از جایگاه اجتماعی و اقتصادی مهمی برخوردارند اما دولت های دو کشور نتوانسته اند از این پتانسیل در توسعه روابط اقتصادی و سیاسی دو کشور بهره ببرند. علت آن در سیاست های دولت کویت نسبت به مهاجران به ویژه مهاجران ایرانی، شیعه بودن بیشتر مهاجران و نگاه اقتصادی آنها برای کسب درآمد است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی مبتنی بر ارائه آمار و اطلاعات است.
۱۰.

تبیین تأثیر فضای حیاتی بر امنیت منطقه ای (مطالعه موردی کشور عراق)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نگرش های نو در جغرافیای انسانی سال نهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۴ (پیاپی ۳۶) 237 - 254

کلیدواژه‌ها: فضای حیاتی امنیت منطقه ای عراق ایران کویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۷ تعداد دانلود : ۲۸۷
فضایحیاتیبهبخشیازمحیطجغرافیاییگفتهمی شودکهبقا،حیاتوتوسعهکشورهاتابعآناست.چنانچهفضایحیاتیکشورهابامخاطرهمواجهگرددکارکردهاوعملکردهایآنباچالشمواجهشدهوتدامآنشکل گیریبحرانرادرپیدارد.فضایحیاتیشاملفضاهاییاستکهبرایبقاکشورازاهمیتبرخورداراست.اینفضاممکناستاقتصادی،ارتباطی،انسانی،فرهنگیویاسایرمواردباشد.درارتباطبافضایحیاتیارتباطیودسترسی،کشورهاییدرجهانوجوددارندکهفضایحیاتیآنهامحدودبودهواینفضایحیاتیازحساسیتبرایآنهابرخورداراست.یکیازکشورهایمزبور،عراقاستکهبرایدسترسیبهمناطقوسایرسیستم هایجهانیازخلیجفارس،فضایحیاتیمحدودیرادرجنوبشرقخوددارد.اینفضابرایکشورعراقازحساسیتبرخورداربودهوسرنوشتوآیندهآنتابعدسترسیوحفظآندراینبخشاست.منازعاتاینکشورباایرانوکویتکهباعثشکل گیریدوجنگمنطقه ایوورودکشورهایمداخله گرخارجیبهمنازعاتمربوطهبودهناشیازرهاییازاینفشارصورتگرفتهاست.لذاامنیتمنطقه ایدرجنوبغربآسیاتابعفضایحیاتیعراقدرجنوبشرقآناست.اینپژوهشبامدنظرقراردادنتأثیرفضایحیاتیعراقبرامنیتمنطقه ایبهبررسیمنازعاتشکل گرفتهمتأثرازآنپرداختهاست.روشگردآوریداده هاواطلاعاتمربوطه،کتابخانه ایواسنادیومراجعهبهمراکزونهادهایمربوطهاست.شیوهتجزیهوتحلیلداده هاتوصیفی-تحلیلیاست. نتیجهپژوهشنشانمی دهدکهدسترسیمحدودعراقبهفضایحیاتیباعثافزایشتنشومنازعاتمنطقه ایشدهوامنیتمنطقهرابامخاطرهمواجهساختهاست.چنانچهدسترسیعراقبهفضایحیاتیموجودپایدارباشدوراهکارهایمناسبیدراینزمینهبوسیلهایرانوکویتبرنامهریزیگرددامنیتمنطقه ایناشیازاینپدیدهپایدارخواهدبود.
۱۱.

نقش احزاب و گروه های شیعی در تحولات سیاسی کویت

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاسی سال سوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۸ 70 - 104

کلیدواژه‌ها: کویت شیعیان احزاب تحول

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۹ تعداد دانلود : ۱۹۳
کویت یکی از کوچک ترین کشورهای عضو اتحادیه عرب بوده که به دلیل حضور و نفوذ احزاب و گروه های سیاسی مختلف در آن یکی از تاثیر گذار ترین کشورهای حوزه خلیج فارس محسوب می شود . از جمله مهم ترین گروه های سیاسی ساکن در کویت شیعیان هستند که به دلیل فعالیت های گسترده و حضور فعالانه در سطح جامعه و با پیگیری های مستمر در زمینه مطالبات سیاسی از سطح حقوق مطلوبی در جامعه کویت برخوردار گشته و به رسمیت نیز شناخته شده اند . در واقع احزاب شیعی ساکن در کویت نقش بسزایی در به حرکت درآوردن چرخه سیاسی کشور ایفا می کنند به گونه ای که گروه های شیعی تا کنون توانسته اند در تحولات نقش مهمی را ایفا کنند . باید در نظر داشت اهدافی که جامعه شیعی کویت به دنبال آن بوده به گونه ای بود که موجب تشکیل احزاب و گروه های سیاسی مختلف در این کشور گردیده است  و در واقع این اهداف بستر ساز شکل گیری احزاب شیعی در سطحی وسیع در جامعه سنی مذهب کویت شده است . از این رو برآن هستیم تا در این نوشتار به بررسی نقش احزاب شیعی در تحولات سیاسی کشور کویت بپردازیم .
۱۲.

تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر فعالیت شیعیان کویت

نویسنده:
منبع: پژوهش های سیاسی سال ششم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۶ 49 - 69

کلیدواژه‌ها: انقلاب اسلامی ایران کویت شیعیان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۶ تعداد دانلود : ۳۱۹
کویت یکی از کوچکترین کشورهای عضو اتحادیه عرب بوده که در سال 1961 میلادی به استقلال رسید. در این کشور احزاب و گروه های سیاسی با آراء و عقاید مختلف حضور دارند و از این حیث یکی از تأثیرگذارترین کشورهای حوزه خلیج فارس محسوب می شود. از جمله مهم ترین گروه های سیاسی ساکن در کویت شیعیان هستند که در ابتدا از لحاظ سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از حقوق چندانی در سطح جامعه برخوردار نبودند اما بدلیل مناسباتی که با همکیشان شیعی خود در مناطق مختلف داشتند آرام آرام در دستیابی به خواسته های خود به موفقیت هایی دست یافتند. با وقوع انقلاب اسلامی ایران و پدیده صدور انقلاب؛ شیعیان کویتی فعالیت های گسترده تر و حضور فعالانه ای در سطح جامعه یافتند و با پیگیری های مستمر در مطالبات مدنی و سیاسی از سطح حقوق مطلوبی در جامعه کویت برخوردار گشتند و به رسمیت نیز شناخته شدند. وقوع این تحولات در ساختار جامعه کویت موجب گردید تا احزاب شیعی نقش بسزایی در به حرکت درآوردن چرخه سیاسی کشور ایفا کنند. در این مقاله به بررسی تأثیر انقلاب اسلامی ایران بر فعالیت های شیعیان کویت با روش توصیفی– تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای پرداخته خواهد شد. 
۱۳.

آسیب شناسی اقتصادی و سیاسی دولت های رانتیر در خاورمیانه، مطالعه موردی کویت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دولت پژوهی سال ششم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲۱ 139 - 177

کلیدواژه‌ها: اقتصاد نفت کویت تک محصولی اقتدارگرایی غیر دموکراتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۰ تعداد دانلود : ۳۷۵
دولت های رانتیر به دلیل وابستگی شدید به درآمدهای رانتی، در جنبه های اقتصادی و سیاسی خود دچار آسیب هایی شده اند و به نظر می رسد این آسیب پذیری خصلت لاینفک دولت های مذکور است. دولت های رانتیر در وجه سیاسی به دلیل تفکیک منابع درآمدی خود از جامعه دارای خصلتی اقتدارگرا و غیردموکراتیک می باشند. در وجه اقتصادی نیز ویژگی بارز این نوع دولت ها؛ تک محصولی، اقتصادی تورم زا همراه با بیکاری و کسری بودجه می باشد. این پژوهش با مطالعه موردی کویت، بسان دولتی رانتیر درصدد آنست به آسیب شناسی اقتصادی و سیاسی آن بپردازد. در وجه اقتصادی؛ کویت برای تنوع در اقتصاد تک محصولی خود، تلاش هایی کرده است اما همچنان بخش قابل توجهی از اقتصاد آن از درآمدهای نفتی عاید می شود. وِیژگی  دولت رانتیری ازجمله کویت، توام بودن اقتصاد آن با کسری بودجه، تورم و بیکاری است. این ویژگی به زعم خود سبب شد به تدریج به سمت اقتصادی وارداتی و وابسته، گرایش پیدا کند. یافته های پژوهشی نشان می دهد عامل اصلی بی ثباتی در اقتصاد کویت، نوسانات قیمت نفت از یکسو و وابستگی شدید به درآمدهای نفت از سوی دیگر بوده است. در وجه سیاسی هم ویژگی اصلی این دولت، عدم مالیات ستانی و عدم نمایندگی است که آن را به سمت دولتی اقتدارگرا و غیردموکراتیک سوق می دهد؛ زیرا دولتمردان این کشور با حمایت های مالی درصدد خرید سیاسی و به تعویق انداختن دموکراسی هستند. به نظر می رسد با تداوم چنین بحران هایی، دولت کویت با چالش های سیاسی و اقتصادی مشهودی درآینده خود روبرو شود.
۱۴.

مجلس شورای اسلامی و مسئله حمله عراق به کویت (11مرداد 1369- 9 اسفند 1369)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخی جنگ سال چهارم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۲) 1 - 21

کلیدواژه‌ها: مجلس شورای اسلامی جنگ خلیج فارس عراق کویت آمریکا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۷۵ تعداد دانلود : ۵۲۷
مجلس شورای اسلامی به واسطه قانون اساسی، دارای برخی اختیارات در سیاست خارجی کشور است. بنابراین مجلس می تواند در کنار نهادهایی چون رهبری، شورای عالی امنیت ملی و دولت در سیاست خارجی تأثیرگذار باشد. یکی از مهم ترین رخدادهای سیاسی که پس از پایان جنگ ایران و عراق، کشور و بخصوص مجلس را درگیر جریانات خود نمود، حمله عراق به کویت در 2 اوت  1990/ 11مرداد 1369 است. با توجه به اهمیت این موضوع برآنیم به نقش و رویکرد مجلس شورای اسلامی در این زمینه بپردازیم و به این پرسش پاسخ دهیم که مجلس چه تأثیری در نحوه تصمیم گیری ایران در قبال جنگ بر عهده داشته است؟ در پژوهش حاضر تلاش شده است تا با رویکردی توصیفی تحلیلی، مواضع مجلس در این خصوص مورد بررسی قرار گیرد. یافته ها حکایت از آن دارد که وجود نهادهایی چون شورای عالی امنیت ملی و دولت با اختیارات ویژه در سیاست خارجی، تخصصی بودن مسائل سیاسی و قلت نیروهای کارآزموده و کندی روال تصمیم گیری در مجلس به واسطه ویژگی های ساختاری و همچنین انفصال بین مجلس و دولت در بررسی موضوع، منجر به عدم تأثیرگذاری جدی مجلس گردید.
۱۵.

Kuwait Islamists: From Institutionalized to Informal Opposition(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات بین المللی سال ۱۵ بهار ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۶۰) 75 - 98

کلیدواژه‌ها: اسلام گرایی کویت نهادمندی گروه های مخالف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳ تعداد دانلود : ۲۷۷
This article analyses the evolution of the Islamist political associations and groups, both Shiites and Sunnis since the independence of Kuwait in 1962 to the last legislative elections which was held in 2016. It tries to assess the roles which the Islamist groups played in a relatively open political environment established by the constitution and the popular support these groups obtained along the interrupted electoral history in which the country witnessed. It also assesses the transformations which the Sunni Islamist groups suffered from the institutionalized opposition role they played until the Arab Spring events to the more informal opposition style since then. The article concludes by stating that this transformation negatively affected the popular support granted to the Islamists and hindered their influence in the policy making process in Kuwait, losing the opportunity that the Arab Spring uprisings provided for them.  
۱۶.

حوزه های کهن تمدنی منطقه خلیج فارس و دریای مکران

نویسنده:
منبع: مطالعات خلیج فارس سال اول زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ 10-26
تعداد بازدید : ۵۰۴ تعداد دانلود : ۲۵۵
منطقه استراتژیک خلیج فارس که در بخش بندی های تازه، به عنوان یکی از زیرسیستم های آسیای جنوب باختری مطرح شده، درجنوب ایران همچون نگینی است که در ۱۶ تا ۴۰ درجه پهنای شمالی و ۳۲ درجه تا ۵۷ درجه درازای خاوری از نیمروز مبدا قرارگرفته است. پهنه آبی خلیج فارس که قاره های اروپا، آسیا و آفریقا را به هم پیوند میدهد، در منطقه خلیج فارس قرار دارد و میان ۲۴ تا ۳۰ درجه پهنای شمالی و ۴۸ تا ۵۷ درجه درازای خاوری قرار گرفته است. منطقه مکران در جنوب خاور ایران همچون مرواریدی است که در ۲۵ تا ۳۵ درجه پهنای شمالی و ۵۸ تا ۷۰ درجه درازای خاوری از نیمروز مبدا قرار گرفته است. پهنه آبی دریای مکران بخشی از اقیانوس هند و تنها دریای آزاد ایران در جنوب خاور ایران است که ارزش آن به انگیزه وابسته بودن آن با اقیانوس هند است و خلیج فارس نیز توسط تنگه هرمز و از راه این دریا با همه جهان بستگی می یابد. آبهای پهناور جنوب ایران که از دریای سرخ تا کرانه های سند دامن گسترده است، در آثار تاریخی و جغرافیایی، «دریای پارس» نامیده شده است. بخشی از این آبها که از تنگه هرمز به سوی باختر تا دلتای اروندرود و بهمن شیر کشیده شده است، «خلیج فارس» نام دارد و بخش دیگر که از تنگه هرمز به سوی خاور تا دلتای رود سند کشیده شده «دریای مکران» نام دارد. بنابرین دریای مکران و خلیج فارس از شاخه های دریای پارس هستند. به گفته ژان ژاک پرینی نویسنده کتاب خلیج فارس، کشورها و طایفه های بسیاری بر کرانه های دریای پارس چیره یافته و فرمانروایی کرده اند؛ ولی روزگارشان سپری گشته و تنها ملت ایران است که همچنان پا برجا زیسته و میراث حاکمیت خود را نگهداری کرده است.
۱۷.

بررسی عملکرد مدارس ایرانیان حاشیه خلیج فارس در دوره پهلوی اول (بحرین و کویت)

نویسنده:
منبع: مطالعات خلیج فارس سال دوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۵) 55-66
تعداد بازدید : ۳۵۴ تعداد دانلود : ۳۳۴
روند تاسیس مدارس به شیوه نوین در اواخر دوره قاجار شتاب فزاینده به خود گرفت. این مدارس توسط تجار، شخصیتهای سیاسی و فرهنگی تاسیس و اداره میشد. در دوره پهلوی اول تلاش گسترده-یی برای دگرگون ساختن نهادهای فرهنگی کشور انجام شد. دگرگونی فرهنگی از طریق رشد سریع نهادهای جدید و با هدف از هم پاشیدن نهادهای سنتی بوسیله دولت انجام شد. از میان نهادهای فرهنگی بسیاری که در این دوره تاسیس گردید ، مدارس ایرانیان خارج از کشور بود. از مهمترین این مدارس ایرانی میتوان به مدارس ایرانی حاشیه خلیج فارس اشاره نمود. نوشتار حاضر بر آن است تا عملکرد و شیوه مدیریت مدارس ایرانی بحرین و کویت را از اواخر دوره قاجار تا اواسط دوره پهلوی اول مورد بررسی قرار دهد.
۱۸.

بررسی ساختار قدرت در منطقه غرب آسیا، با تأکید بر پنج کشور پیرامونی جمهوری اسلامی ایران (بحرین، قطر، امارات متحده عربی،کویت و عمان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات سیاسی و بین المللی دوره نهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳۲ 31 - 66

کلیدواژه‌ها: ساختارقدرت منطقه غرب آسیا کویت امارات متحده عربی قدرت ملی عمان ژئوپلیتیک قطر بحرین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۱۹۶
سنجش قدرت ملی، مستلزم ارزیابی و محاسبه مؤلفه ها و عوامل مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، سرزمینی، فرهنگی و ... کشورهاست. شناخت و اندازه گیری قدرت ملی کشورها به منظور تعیین وزن و منزلت ژئوپلیتیک آنها همواره مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران علوم سیاسی بوده است. می توان گفت بین قدرت ملی یک کشور و میزان نقش آفرینی آن در صحنه بین المللی، رابطه مستقیمی وجود دارد. هدف پژوهش حاضر، بررسی و ارزیابی قدرت ملی پنج کشور پیرامونی ایران، شامل امارات متحده عربی، کویت، قطر، عمان و بحرین در ابعاد قدرت(قدرت سخت و قدرت نرم) است. در این میان، پرسش اصلی آن است که ساختار قدرت در پنج کشور پیرامونی ایران چگونه است؟ فرضیه تحقیق، بیان داشته که: «به نظر می رسد مؤلفه های قدرت ملی، کشورهای منتخب منطقه غرب آسیا را به ترتیب در سه سطح امارات- قطر، کویت- عمان و بحرین قرار می دهد.» این نوشتار، که نتیجه یک طرح پژوهشی است، از حیث هدف، تحقیقی-کاربردی، از حیث سطح تحلیل برخوردار از ماهیتی توصیفی- تحلیلی و از حیث رویکرد و طبقه بندی روش، متکی به روش کتابخانه ای- محاسباتی و مطالعات کتابخانه ای است. داده های مورد نیاز، از راه مطالعات کتابخانه ای و مراجعه به تارنماهای اینترنتی با استفاده از ابزار فیش، گردآوری شده است. نتایج به دست آمده نشان داد که ساختار قدرت بین پنج کشور مورد نظر، آنها را در سه سطح از قدرت قرار می دهد: در سطح اول قدرت، کشورهای امارات و قطر، در سطح دوم، کشورهای کویت و عمان و در سطح سوم، کشور بحرین قرار می گیرند.                                 
۱۹.

بررسی علل حمله عراق به کویت

نویسنده:
منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۵ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱۷ 44 - 92

کلیدواژه‌ها: جنگ اقتصاد اختلافات اراضی عراق کویت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲۳ تعداد دانلود : ۳۴۸
کشور عراق بعد از جنگ علیه ایران، از لحاظ اقتصادی در موقعیت نامطلوبی قرار گرفت. صدام حسین جهت سروسامان دادن به اوضاع آشفته اقتصادی کشور خود نیاز مبرم به پول داشت. لذا مجموعه درخواست هایی از کشورهای حوزه خلیج فارس کرد؛ مانند(کاهش تولید نفت و پایبندی به سهمیه ی تعیین شده از طرف اوپک، بخشش طلب خود به عراق و دادن کمک های مالی جدید به عراق)، و اعلام کرد که اگر با این درخواست ها مخالفت شود دست به اقدامات انتقام جویانه خواهم زد؛ لذا این عوامل و سابقه ی اختلافات مرزی و ادعاهای دیرین عراق نسبت به مالکیت کویت و چراغ سبز آمریکا به عراق در مورد حمله به کشور کویت، باعث شد عراق در سحرگاه دوم اوت 1990 میلادی(11 مردادماه 1369)، به کشور کویت حمله کرده و این کشور را در مدت چند ساعت به اشغال خود درآورد. هدف این تحقیق برسی علت حمله ی عراق به کویت در سال 1990میلادی، می باشد. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی از روش های تاریخی و توصیفی و تحلیلی می باشد. یافته ها و نتایج تحقیق: یافته های این تحقیق نشان می دهد که رژیم بعث عراق به دلایل سیاسی، اقتصادی و امنیتی(نظامی)، به کشور کویت حمله کرد که اهم آن ها عبارت اند از: با توجه به این که طول سواحل عراق در خلیج فارس بسیار کم می باشد و همین امر آزادی عمل و قدرت مانور را از عراق گرفته است. به همین دلیل عراق با تصرف کویت و جزایر مهم آن، به بیش از 150، کیلومتر ساحل استراتژیک کویت در رأس خلیج فارس دسترسی پیدا می کرد و مشکل کم بودن میزان دسترسی عراق به آب های خلیج فارس را از بین می برد؛ و ازآنجاکه کویت یکی از کشورهای بزرگ تولیدکننده ی نفت در جهان است و از نظر ذخایر اثبات شده ی نفت مقام سوم را در میان کشورهای جهان دارد؛ بنابراین، دستیابی عراق به کویت، درآمدهای عراق را به گونه ای چشمگیر افزایش می داد.
۲۰.

الگوی مداخلات سیاسی نظامی ایالات متحده آمریکا در خلیج فارس(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست خارجی سال ۳۰ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ (پیاپی ۱۲۰) 7 - 41

کلیدواژه‌ها: آمریکا عراق خلیج فارس ایران کویت شوروی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۵۹
خروج انگلستان از خلیج فارس در سال 1971 که توام با بحران جنگ ویتنام بودایالات متحده را واداشت تا از طریق موکلان منطقه ای خود دکترین دوستونی خود را به عنوان راهبرد اصلی در خلیج فارس تعریف کند. با وقوع انقلاب اسلامی درایران توازن منطقه ای دگرگون شد. نگرانی از نفوذ کمونیسم و تحولات بعدی و بویزه جنگ ایران و عراق از عوامل حضور گسترده این کشور در منطقه بودند. تهاجم رژیم صدام به کویت حضور آمریکا در خلیج فارس را تثبیت کرد.در دوران زمامداری بوش پدر و بیل کلینتون سیاست ایالات متحده ترکیبی از آرمانگرایی («نظم نوین جهانی» پس از جنگ دوم خلیج فارس) و واقع گرایی («مهار مضاعف» جنگ عراق و ایران) بود. این سیاست حاکی از اراده و خواست این کشور برای حفظ تعادل (سیال) و ثبات (نسبی) منطقه بود که منجر به برقراری نوعی «صلح سرد» در منطقه شد. چرخش سیاست خارجی اوباما نیز ترکیبی از سنت ویلسونیسم و عملگرایی و بازسازی چهره مخدوش شده آمریکا با استفاده از قدرت هوشمند (ترکیبی از قدرت نرم و سخت) و احیای رهبری آمریکا با استفاده از ظرفیت نهاد های بین المللی و ائتلاف های منطقه ای و جهانی و دوری از یکجانبه گرایی دوران بوش پسر بود.