حمیده حاتمی

زمینه و هدف: ایجاد امکانات جدید شهری، نیازمند مطالعه دقیق در زمینه نحوه استقرار صحیح آنها در مناطق مختلف یک شهر است.جهت تخصیص درست امکانات شهری، اولین نکته اساسی، انتخاب مکان بهینه با توجه به شرایط متفاوت و گاه متضاد است. این مسأله زمانی اهمیت می یابد که فاکتورهای بسیار مهمی مانند نجات جان انسان ها مد نظر قرار داده می شوند. لذا انتخاب بهینه ی مراکز آتش نشانی به دلیل اهمیت جان افرادی که در معرض خطر واقع شده اند، مسأل های اساسی تلقی می شودبا افزایش جمعیت وتراکم آن در شهر، خدمات رسانی در زمینه های مختلف به دلیل کمبودهای موجود، دچار نارسایی در مکانیابی مراکز خدماتی می شود و از میان مراکز خدمات شهری، سازمان آتش نشانی وظیفه تأمین امنیت در جهت پیشگیری و مقابله با آتش را انجام می دهد.روش بررسی: در این پژوهش با بررسی عوامل مؤثر در مکانیابی ایستگاه های آتش نشانی شیب،جهت شیب،طبقات ارتفاعی،فاصله از راهها، فاصله از گسل ها،فاصله از مراکز شهری با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) نقشه ها تهیه گردید و سپس طبقه بندی مجدد بر روی آن انجام می شود و سپس جهت وزن دهی معیارها به روش فرایند سلسله مراتبیAHP  از نرم افزار Expert choice استفاده می شود. در نهایت با بکارگیری از روش همپوشانی معیارهای وزن دهی شده با هم تلفیق و مکان بهینه برای استقرار ایستگاه های آتش نشانی مشخص می شود.یافته ها و نتیجه گیری: نتیجه گیری:دراین پژوهش با استفاده از پارامترهای موجود مکان بهینه در شهر خرم آباد مشخص شده که می تواند نقشه ها درجهت توسعه بهینه مکان یابی به مسئولان کمک کند تا در شرایط بحرانی کمتر دچار آسیب شوند.

از مؤلفه های مهم و تأثیرگذار در برنامه ریزی و توسعه گردشگری در نواحی روستایی توجه به کیفیت محیطی این نواحی است که نقش مؤثری در رضایتمندی و به تبع آن وفاداری گردشگران ایفا می نماید. در این پژوهش به منظور برنامه ریزی برای گردشگری، به بررسی و شناخت وضعیت کیفیت محیطی مقصدهای گردشگری روستایی و تبیین مهم ترین عوامل کیفیت محیطی تأثیرگذار بر رضایتمندی و وفاداری گردشگران پرداخته شده است. روش انجام پژوهش توصیفی تحلیلی مبتنی بر روش پیمایشی و اسنادی است. جامعه آماری این پژوهش ازلحاظ مکانی روستاهای گردشگری واقع در شهرستان ایذه و به لحاظ جامعه موردتحقیق شامل گردشگرانی است که از روستاهای نمونه (9 روستا) بازدید داشته اند. تعداد گردشگر نمونه با استفاده از روش کوکران (جامعه نامعلوم) 450 نفر تعیین و برای هر روستا 50 نفر در نظر گرفته شده است. جمع آوری داده ها و اطلاعات موردنیاز بر اساس روش اسنادی و روش میدانی (پرسش نامه) است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها در راستای دستیابی به اهداف پژوهش از روش های آمار توصیفی و استنباطی استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد وضعیت کیفیت محیطی نواحی روستایی، رضایتمندی و وفاداری گردشگران بالاتر از حد متوسط قرار دارد و در بین شاخص های کیفیت محیطی در پژوهش، شاخص کیفیت پویایی محیط بیشترین تأثیر را بر رضایتمندی و وفاداری گردشگران داشته است.

زمینه و هدف: در جامعه ایران، زنان نقش مهم و در حال گسترشی در زمینه کسب و کارها ایفا کرده ولی همیشه یکسری موانع برای فعالیت زنان به ویژه در جوامع روستایی در ایران وجود داشته است. لذا، این پژوهش به دنبال شناسایی موانع توسعه کارآفرینی زنان روستایی- در روستاهای گردشگرپذیر یاسوج بوده است.روش بررسی: پژوهش حاضر بر مبنای نوع تحقیق، کاربردی و روش پژوهش توصیفی – تحلیلی است. جهت گردآوری اطلاعات و داده ها از روش های کتابخانه ای و میدانی مصاحبه و پرسشنامه  استفاده شد. جامعه آماری این پژوهش زنان روستاهایی گردش پذیر یاسوج (بخش مرکزی) می باشند برای تجزیه و تحلیل یافته ها از نرم افزار SPSS 26 و Minitab استفاده شد. برای بررسی ویژگی های پاسخ دهندگان (زنان روستاهای گردشگرپذیر یاسوج) از آمار توصیفی (درصد، فراوانی) و برای بررسی موانع کارآفرینی زنان روستاهای گردشگرپذیر یاسوج از آمار استنباطی (t تک نمونه ای) و برای تعیین تفاوت اثراگذاری موانع کارآفرینی در این روستاها از آزمون ANOVA استفاده شد.یافته ها و نتیجه گیری:نتایج نشان از تأثیرگذاری هریک از شاخص های مورد بررسی (فرهنگی-اجتماعی، فردی-خانوادگی، اقتصادی، مدیریتی-ترویجی و محیطی-زیرساختی) دارد. نتایج مقایسه میانگین ها نشان می دهد که نتایج آزمون معنی دار بوده و تفاوت معنی داری بین شاخص های موانع کارآفرینی زنان روستایی (فرهنگی-اجتماعی، فردی-خانوادگی، اقتصادی، مدیریتی-ترویجی و محیطی-زیرساختی) در روستاهای گردشگرپذیر یاسوج وجود دارد.

شوک ناشی از بیماری کووید 2019 موجب اختلال در بخش های متعدد تولیدی و از جمله در سیستم های کشاورزی خرده مالک و بخش دامداری و خانوارهای وابسته به آن گردیده است. تجارب زیسته دامداران در مواجهه با مخاطره کووید 19 با هدف شناسایی استراتژی های مداخله در سیستم های حال و آینده به پیش رفته است. لذا این مطالعه، به درک تجارب زیسته و الگوهای رفتاری تاب آور خانوارهای دامدار روستایی در مواجهه با پدیده کووید 19 در شهرستان ایذه (استان خوزستان) پرداخته است. این شهرستان یکی از مناطق با پتانسیل بالا برای فعالیت های دامداری و کشاورزی است و بخش عمده ای از فعالیت های ساکنین روستایی را در برگرفته است. روش پژوهش اکتشافی و از نظریه داده مبنا استفاده شده است. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق کیفی، شهرستان ایذه را به عنوان مطالعه موردی با استفاده از داده های 17 خانوار دامدار فعال با بیش از 50 راس دام و از طریق مصاحبه های نیمه ساختاریافته و منطق اشباع تئوریک به پیش رفته است. بر مبنای فرآیند تجزیه و تحلیل داده های پژوهش و کدگذاری های علمی، 6 مقوله هسته ای شامل "اختلال در چرخه تولید و درآمد خانوار"؛ "تشدید فقر اقتصادی خانوارهای دامدار" ؛ "خشکسالی و بیماری های فصلی دام زمینه های مقاوم در تشدید شرایط بحران خانوارهای دامدار" ؛ "تقاضا و بهره گیری از منابع مالی خرد فرصتی برای خروج از بحران"؛ "ضعف عملکردی ساختارهای حمایتی و بیمه ای" ؛ و "پیامدهای اجتماعی-اقتصادی دوران شدت مخاطره کووید" استخراج گردید. پدیده کانونی پژوهش " کووید 19و ناکارآمدی فضایی (ضعف ساختاری –عملکردی) " است. این پدیده شرح می دهد که وجود مخاطره کووید 19 بسیاری از ناکارآمدی های نهادی، سیاسی، اقتصادی و مدیریتی در سیستم های تولید دام خرد و فشارهای مضاعف بر خانوارهای دامدار را عیان می سازد. این تحقیق مسیرهای مفهومی و تجربی را برای حمایت از سیستم های کشاورزی خرده مالک بویژه دامداران خرد ارایه نموده است.

تغییر اقلیم و عوامل جغرافیایی و مکان جغرافیایی درروی زمین بارش و نوسانات خاص خود را دارد. ویژگی های جغرافیایی محل یکی از عوامل تأثیرگذار بر روی بارش های هر منطقه می باشد. همچنین نقش متغیرهای محیطی در مقدار و پراکنش بارش به ویژه در مناطق کوهستانی انکارناپذیر است آسیب پذیری سیلاب طی زمان و از ناحیه ای به ناحیه دیگر متغیر است که علت آن شرایط خاص طبیع ی، فعالیت های انسانی و فرهنگ مخاطره نزد جامع ه در معرض خسارت می باشد تأثیرات عوامل محیطی بر روی عناصر اقلیمی باعث کاربرد روزافزون تکنیک های آماری در بررسی های اقلیمی شده اند. بنابراین در تحقیق حاضر، تغییر اقلیم وعوامل موثرجغرافیایی درسیلاب های شهری در استان یزد می باشد.که در این مطالعه ابتدا، 9عامل شیب،جهت شیب، ارتفاع،شبکه آبراهه ها، مناطق همباران، نقشه پوشش گیاهی،نقشه خاک، کاربری اراضی،به عنوان عوامل مؤثر برای ایجاد سیلاب در مناطق شٌاسایی شدند. سپس لایه های اطلاعاتی در محیط Gis تهیه گردید.نتیجه گیری طبق تحقیق انجام شده ومشاهدات صورت گرفته تغییر اقلیم و عوامل جغرافیایی محدوده مورد مطالعه درنتایج حاصل نشان می دهد از بین عوامل موثر درایجاد سیلاب محدوده مطالعاتی، عوامل ارتفاع، شیب، مقداربارش، شبکه آبرهه ها، کاربری اراضی، به ترتیب مهم ترین عوامل ایجاد سیلاب در منطقه می باشند. که منطقه مورد مطالعه در طبقه بسیار پرخطر قرار دارد که نتایج مطالعه حاکی از توان بالای منطقه از لحاظ ایجاد خطر سیلاب باتوجه به عوامل جغرافیایی می باشد.

زمینه و هدف: امروزه سالمندی جمعیت، چالشی بزرگ برای شهرها محسوب شده و با توجه به افزایش جمعیت سالمندان در آینده ای نزدیک، در صورت عدم شناخت درست این پدیده و برنامه ریزی در جهت مقابله با آن، می تواند تبدیل به یک بحران اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی در سطح شهرهای کشور شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی وضعیت کلی سالمندی در شهرهای استان گیلان، به عنوان رتبه اول سالمندی در کشور و آگاه سازی مسؤلان شهری در زمینه چالش های ناشی از بروز این پدیده نوین بر فضای شهری و برنامه ریزی در جهت مقابله با آن می باشد. محدوده مورد مطالعه در این پژوهش استان گیلان بوده که در آن جمعیت سالمند شهرنشین، به تفکیک شهر مورد بررسی قرار گرفته است.روش بررسی: در پژوهش حاضر از روش اسنادی و تحلیل ثانویه اطلاعات استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را سالمندان شهری استان گیلان تشکیل می دهد.یافته ها و نتیجه گیری:  یافته های پژوهش نشان داد که شهرهای استان گیلان با میانگین 5/7 درصد سالمندی جمعیت، از بیشترین میزان سالمندی در کشور برخوردار هستند؛ از میان شهرستان های استان، شهر انزلی با حدود 9/9 درصد بیشترین میزان سالمند شهری در استان را به خود اختصاص داده است. همچنین اکثر شهرهای استان با سالخوردگی جمعیت مواجه شده و شیوع سالمندی زنانگی نیز در این شهرها مشهود می باشد. در پایان پیشنهادهای این پژوهش به ارائه راهکارهایی جهت مقابله با پیامدهای سالمندی و افزایش نقش سالمندان در برنامه ریزی های مربوط به شهر و همچنین طرح های مناسب سازی شهری نائل شده است.

کشور عراق بعد از جنگ علیه ایران، از لحاظ اقتصادی در موقعیت نامطلوبی قرار گرفت. صدام حسین جهت سروسامان دادن به اوضاع آشفته اقتصادی کشور خود نیاز مبرم به پول داشت. لذا مجموعه درخواست هایی از کشورهای حوزه خلیج فارس کرد؛ مانند(کاهش تولید نفت و پایبندی به سهمیه ی تعیین شده از طرف اوپک، بخشش طلب خود به عراق و دادن کمک های مالی جدید به عراق)، و اعلام کرد که اگر با این درخواست ها مخالفت شود دست به اقدامات انتقام جویانه خواهم زد؛ لذا این عوامل و سابقه ی اختلافات مرزی و ادعاهای دیرین عراق نسبت به مالکیت کویت و چراغ سبز آمریکا به عراق در مورد حمله به کشور کویت، باعث شد عراق در سحرگاه دوم اوت 1990 میلادی(11 مردادماه 1369)، به کشور کویت حمله کرده و این کشور را در مدت چند ساعت به اشغال خود درآورد. هدف این تحقیق برسی علت حمله ی عراق به کویت در سال 1990میلادی، می باشد. روش تحقیق در این پژوهش ترکیبی از روش های تاریخی و توصیفی و تحلیلی می باشد. یافته ها و نتایج تحقیق: یافته های این تحقیق نشان می دهد که رژیم بعث عراق به دلایل سیاسی، اقتصادی و امنیتی(نظامی)، به کشور کویت حمله کرد که اهم آن ها عبارت اند از: با توجه به این که طول سواحل عراق در خلیج فارس بسیار کم می باشد و همین امر آزادی عمل و قدرت مانور را از عراق گرفته است. به همین دلیل عراق با تصرف کویت و جزایر مهم آن، به بیش از 150، کیلومتر ساحل استراتژیک کویت در رأس خلیج فارس دسترسی پیدا می کرد و مشکل کم بودن میزان دسترسی عراق به آب های خلیج فارس را از بین می برد؛ و ازآنجاکه کویت یکی از کشورهای بزرگ تولیدکننده ی نفت در جهان است و از نظر ذخایر اثبات شده ی نفت مقام سوم را در میان کشورهای جهان دارد؛ بنابراین، دستیابی عراق به کویت، درآمدهای عراق را به گونه ای چشمگیر افزایش می داد.

سالمندی شهری بخش در حال رشد است که به جمعیت سالمند ساکن در شهرها ارتباط دارد. بالا رفتن سن جامعه مثبت ولی پدیده چالش برانگیزی می باشد، زیرا بالا رفتن سن افراد و شهری شدن اوج پیشرفت موفقیت آمیز انسان است. می توان استدلال نمود که چگونه محیط شهری مکان ایده آلی برای بالا رفتن سن انسان و زندگی در سالمندی در مقایسه با نواحی روستایی می باشد. این مقاله به بررسی چالش هایی می پردازد که هنگام ایجاد شهر دوستدار سالمند در اروپا مطرح شده است. چنین چالش هایی شامل ایجاد محلات جامع و اجرای تکنولوژی برای گذران دوران سالمندی در شهرها می باشد. مثال هایی از پروژه های اجرایی در دو شهر دوستدار سالمند در شهر لاهه در هلند و کراکوف در لهستان برای بیان پتانسیل آمادگی شهرها برای هماهنگی با نیازهای افراد سالمند و شناسایی چالش های مهم برای سال های بعد ارائه شده است. در کل بالا رفتن جهانی سن ساکنین شهری اجرای رویکردهای دوستدار سالمند را در شهرها می طلبد. چالش ها برای آمادگی برای پیشرفت به روشی که نسل های کنونی و آتی سالمند بتوانند از استراتژی های دوستدار سالمند بهره ببرند ادامه دارد.

زمینه و هدف: گردشگری که در دنیای امروز آن را صنعت سبز می نامند شیوه ای برای انتقال فرهنگ و تمدن از یک جامعه به جامعه دیگر است؛ که در فرآیند آن اثرات مثبت اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، زیست محیطی و فرهنگی فراوانی نهفته است. هر مقصد گردشگری محصولات و خدمات مختلفی را برای جذب گردشگران به آنان عرضه می کند. موفقیت یک منطقه در صنعت گردشگری تنها به وجود جاذبه های منحصربه فرد محدود نمی گردد بلکه عوامل مختلفی ازجمله میزان آگاهی و شناخت در خصوص آن جاذبه ها از اهمیت فراوانی برخوردار هست. هدف پژوهش حاضر  چگونگی میزان آگاهی مردم و گردشگران با جاذبه های گردشگری و میزان شناخت آن ها با جاذبه ها و رابطه آن با تعداد دفعات بازدید از آن ها است.   روش بررسی: پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که با استفاده از مطالعه کتابخانه ای- اسنادی و میدانی صورت پذیرفته است. جامعه آماری شامل مردم شهر چابهار و گردشگرانی که برای بازدید به این شهر مراجعه کرده اند می باشد؛ که با استفاده از روش تعیین حجم نمونه کوکران 382 نفر مورد مطالعه قرار گرفته اند. اطلاعات میدانی پژوهش با ابزار پرسشنامه جمع آوری شده و برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS19 و از آزمون همبستگی پیرسون برای آزمون فرضیه ها استفاده شده است. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج پژوهش نشان می دهد که بین میزان شناخت و دفعات بازدید از جاذبه ها و تمایل آن ها به بازدید از جاذبه ها رابطه معناداری وجود دارد؛ یعنی هر چه میزان شناخت و آگاهی از جاذبه ها بیش تر باشد میزان بازدید آن ها از جاذبه ها بیش تر است؛ و همچنین نتایج نشان داد که بیش ترین نحوه آشنایی افراد با جاذبه های این شهر از طریق تبلیغات دهان به دهان بوده است با 7/53 درصد است.

پدافند غیرعامل نوعی دفاع غیر نظامی است و به مجموعه اقداماتی اطلاق می گردد که به جنگ افزار نیاز ندارد و با اجرای آن می توان از وارد شدن خسارات مالی به تجهیزات و تأسیسات حیاتی و حساس نظامی و غیرنظامی و تلفات انسانی جلوگیری نموده یا میزان این خسارات و تلفات را به حداقل ممکن کاهش داد. اقدامات پدافند غیرعامل شامل پوشش، پراکندگی، تفرقه و جابجایی، فریب، مکان یابی، اعلام خبر، قابلیت بقا، استحکامات، استتار، اختفاء، ماکت فریبنده و سازه های امن است. در این پژوهش بر اساس نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395، وضعیت پراکندگی جغرافیایی جمعیت شهری استان خوزستان با رویکرد پدافند غیرعامل بررسی شده است. روش کار در این پژوهش ترکیبی از روش های اسنادی، توصیفی و تحلیلی است و در آن از مقایسه ی درصد جمعیت شهر مرکز استان با سایر شهرهای استان و قانون رتبه- اندازه زیپف استفاده شده است. نتایج نشان داد 55 / 33 درصد جمعیت شهری استان خوزستان در شهر اهواز قرار دارد. نتایج مدل قانون رتبه- اندازه نشان می دهد که شهر اهواز به عنوان نخست شهر برتر در نظام شبکه شهری استان خوزستان قرار دارند و نقش شهرهای میانی و کوچک در سیستم شهری این استان بسیار کم است. در ﻣﺠﻤﻮع ﺳﻠﺴﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺷﻬﺮی اﺳﺘﺎن ﺧﻮزﺳﺘﺎن دارای ﺳﺎﺧﺘﺎری ﻧﺎﻣﺘﻌﺎدل اﺳﺖ و ﺷﻬﺮ اﻫﻮاز ﺑ ﻪ ﻋﻨﻮان ﻧﺨﺴﺘیﻦ ﺷﻬﺮ در ﺷﺒکﻪ ﺷﻬﺮی اﺳﺘﺎن ﺧﻮدﻧﻤﺎیی ﻣی کﻨد. و هنوز سلسله مراتب شهری در شبکه شهری خوزستان نسبت به مدل رتبه- اندازه زیپف فاصله زیادی دارد. لذا با ارائه خدمات و تقویت شهرهای کوچک و میانی و کاهش رشد شهر اهواز در این استان می توان باعث توزیع بهینه جمعیت و سلسله مراتب شهری مطلوب در سطح این استان شد؛ و بدین وسیله به بحث پراکندگی مطلوب جمعیتی و بحث پدافند غیرعامل دست یافت.