مطالب مرتبط با کلیدواژه

تربیت


۱۸۱.

تبیین شیوه های تربیتی امام رضا(ع) در راستای ایجاد سبک زندگی اسلامی بر مبنای تحلیل محتوای دعاهای صحیفة رضویه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال دوم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۷ 53-79

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) دعا تربیت سبک زندگی تحلیل محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۶۱ تعداد دانلود : ۴۶۹
یکی از مهم ترین وظایف ائمه اطهار (ع) ترویج معارف دین اسلام، بسترسازیبرای تعمیق این معارف و تربیت جامعة اسلامی برای نیل به کمال و سعادت است. بی شک این راهبرد از طریق اقدام های متعددی انجام می شده که یکی از آنها، آموزش دعا و ترویج آن به مناسبت های مختلف در راستای ایجاد سبک زندگی اسلامی در میان افراد جامعه است. در این مقاله تلاش بر این است تا با مطالعة روشمند و تحلیلی گزاره های بیان شده در ادعیة امام رضا (ع) ، نقش و کارکردهای این ابزار دینی و فطری در راستای تربیت افراد جامعة اسلامی، بازشناسی و استخراج شده و مُدل کلی و شیوه های تربیتی مدنظر آن امام (ع) ، برای چگونگی هدایت افراد و جامعة اسلامی، که همان تحقق سبک زندگی اسلامی است، تبیین شود. بدین منظور با استفاده از روش تحلیل محتوا، در ابتدا قالب های بیانی و جهت گیری های هر یک از ادعیة رضویه استخراج و طبقه بندی موضوعی شده و سپس به تجزیه و تحلیل آنها پرداخته ایم تا نظام حاکم بر این ادعیه را شناسایی کرده و به کشف راهکارهای تربیتی و بومی سازی آنها در نظام آموزشی جامعه و ترویج سبک زندگی اسلامی نائل شویم.
۱۸۲.

اصول و روش های تربیتی با نگرشی به اراده و اختیار انسان در سیره رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال پنجم بهار ۱۳۹۶شماره ۱۷ 59-96

کلیدواژه‌ها: تربیت اراده اختیار امام رضا (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۵ تعداد دانلود : ۳۰۵
انسان موجودی مختار و آزاد آفریده شده است. او برترین آفریده و والاترین نشانه قدرت بی منتهای خداست و به خاطر این امتیاز بزرگ، او مستعد اتصاف به همه صفات و کمالات الهی است که به واسطه اختیار و اراده خود، می تواند با تربیت صحیح و بهره مندی از الگوهای تربیتی به مقام قرب الهی برسد. در این زمینه بهترین الگوها و راهنمایان تربیتی فرستادگان الهی و ائمه معصومین (ع) هستند که با تأکید بر معرفت الهی زمینه های رشد، هدایت و سیر کمال انسانی را در انسان فراهم می کنند. پژوهش حاضر درصدد است با روش تحقیق اسنادی و به کارگیری روش تحلیل محتوا به شیوه قیاسی- استقرایی و با در نظر گرفتن مبنای اراده و اختیار انسان به بررسی اصول و روش های تربیتی از دیدگاه امام رضا (ع) بپردازد. یافته های تحقیق بیانگر این واقعیت است که دو بعد: 1- تعقل و اندیشه ورزی با زیر مقولات (بصیرت دهی، تفکر، تدبر و...) 2- علم آموزی با زیر مقولات (حقیقت جویی، حل مسئله و پرسش و پاسخ، استقبال از نظر مخالف و...) مهم ترین اصول و روش های مبنای اراده و اختیار محسوب می شود.
۱۸۳.

بررسی آسیب های اخلاقی منشور حقوق بشر در مؤلفه حقوق اساسی زن و خانواده و ارائة الگوی سلامت آن از دیدگاه اسلام

نویسنده:
منبع: چالش های جهان سال دوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ (پیاپی ۵) 157-178

کلیدواژه‌ها: حقوق بشر تربیت تربیت اخلاقی حقوق اساسی حقوق مدنی و سیاسی زن خانواده

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۵ تعداد دانلود : ۳۴۵
در سیر تکاملی حمایت از حقوق زنان باید به آداب و سنن ملی کشورها و نقش اخلاق و مذهب به عنوان عامل تحکیم بخش خانواده و روابط انسانی افراد جامعه توجه خاص اعمال گردد. از طرفی کشورهای جهان سوم و درحال توسعه با ایجاد گروه های منطقه ای در برابر موج یک طرفه افکار، عقاید، ارزش ها و روابط حقوقی دول صنعتی و پیشرفته با موضعی فعال و منتقد برخورد نمایند. در این نوشتار که رویکردی کیفی دارد، هدف پاسخ بدین سؤال است که آسیب های اخلاقی منشور حقوق بشر در مؤلفه حقوق اساسی زن و خانواده و الگوی سلامت آن از دیدگاه اسلام چیست؟ در پی پاسخ بدین سؤال با روش توصیفی- تحلیلی و با ابزار کتابخانه ای و روش تجزیه وتحلیل کیفی این نتیجه حاصل شد که آسیب های اخلاقی این منشور در چهار جنبة اصلی نگاه به حقوق زنان به عنوان پدیده ای برآمده از فرهنگ غرب، مهم ترین آسیب، نگاه غیراخلاقی و غربی به تساوی زن و مرد، تمرکز بر فردیت زن در مقابل جمع گرایی، بی تفاوتی به اعتقادات دینی در توجه به حقوق زنان خلاصه می شود که همه حقوق زنان را شامل می شود و در این نوشتار با ارائة نقاط سلامت از دیدگاه اسلامی به آن ها پاسخ داده شد. در پایان نیز بدین نتیجه رسیدیم که در فرهنگ غربی و در دوران معاصر، نظام حقوقی ادیان به ویژه دین یهودیت و مسیحیت زن ستیزانه بوده و تمدن غربی ادعا دارد که می خواهد حقوق زن را به او برگرداند اما دین اسلام با نگاهی از روی کرامت و احترام به همه حقوق زنان احترام گذاشته و عمل می نماید.
۱۸۴.

بررسی ارتباط نماز با تربیت فرزندان و تقویت بنیان خانواده بر ارتقاء احساس امنیت و سلامت روانی و اجتماعی

نویسنده:
منبع: معارف فقه علوی سال چهارم اردیبهشت ۱۳۹۷ «ویژه نامه همایش ملی نماز، تعالی فردی و اجتماعی»

کلیدواژه‌ها: نماز تربیت خانواده امنیت سلامت روانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۰۶ تعداد دانلود : ۴۶۹
نماز به عنوان یکی از بهترین عبادات بر تربیت فرزندان، آثار بسیار قابل توجهی اعم از تأثیر بر اخلاق فرزندان، اجتماعی شدن فرزندان، در حل مشکلات و رفع اضطراب فرزندان، همکاری و اتحاد، رعایت حقوق اجتماعی، تمرین اعتماد به نفس و وقت شناسی را دارد که با حضور در محضر خدا و انس با نماز انواع فضایل و کمالات برای خانواده نیز مهیا می گردد، از سویی انسان ها به آرامش و سلامت روانی نیاز دارند، زیرا در سایه آرامش می توانند به رشد و کمال، اهداف عالی و سجایای اخلاقی برسند. در این تحقیق سعی شده است که به بررسی اجمالی و مختصری در رابطه با ارتباط نماز با تربیت فرزندان و تقویت و تحکیم بنیان خانواده بر ارتقاء احساس امنیت و سلامت روانی و اجتماعی آن پرداخته شود. این پژوهش با روش کتابخانه ای انجام شده است، لذا در این راستا نظرات دانشمندان دینی داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گرفته و هم چنین آراء حضرت امام خمینی نیز بیان شده است. نتایج حاصل از این مطالعه نشان می دهد که میان این متغیرها با هم رابطه وجود داشته و از هم جدا نیستند، به گونه ای که این رابطه مستقیم بوده و بین وضعیت فرد نسبت به خواندن نماز و ارتقاء سلامت و بنیان خانواده و تربیت آن رابطه معناداری وجود دارد. با این توضیح هر اندازه فرد ایمانش قوی تر و پایبندی اش به فرایض دینی بالاتر باشد، سلامت روانی، اجتماعی و احساس امنیت بالاتری داشته و به درستی تربیت فرزندان و ارتقاء و تحکیم بنیان خانواده خواهد رسید.
۱۸۵.

تحلیل محتوای نشریه پیک سعادت نسوان؛بایسته هایی برای زنان در آستانه دوره پهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات تاریخ فرهنگی سال هشتم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۳۲ 1-27

کلیدواژه‌ها: مطبوعات زنان مدرن شدن سوادآموزی آموزش تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۹ تعداد دانلود : ۹۴۳
نادیده گیری زنان در کشاکش تحولات سیاسی و اجتماعی در مطالعات تاریخی موجب شده تا غالباً نگارش زیست جهان آنان به قلم مردان امری بدیهی به نظر برسد. بنابراین، مطالعه وضعیت زنان در خلال روایت های تاریخی زن نگار از اهمیت بالایی برخوردار است. پژوهش حاضر ضمن مطالعه پیک سعادت نسوان (1307-1306) به این سؤال ها می پردازد که گزارش این نشریه از زنان زمانه خود چیست و به وضعیت کدام دسته از زنان می پردازد؟ محتوای غالب مطالب انتشاریافته شامل چه موضوعاتی بوده و برای کدام مخاطب نوشته شده است؟ نتایج کاربرد روش تحلیل محتوا در این بررسی نشان می دهد نشریه به بیان وضعیت گروه های مختلف زنان توجه داشته، ضمن مذمت بی سوادی و جهل، تحصیل در مدارس و کسب سواد و آموزش جدید را جهت تربیت فرزندان و مدیریت بهتر امور خانه برای زنان ضروری می دانسته است. نشریه، با مخاطب قرار دادن عموم جامعه، اهمیت جایگاه زنان را برشمرده و ضمن ترویج مؤلفه های مدرنیته از جمله برابرگرایی، علم گرایی و پیشرفت باوری، زنان را کارگزار تغییر اجتماعی در مسیر نیل به تجدد می داند. به زعم این نشریه، زنان باسواد و تحصیل کرده می توانند با تربیت فرزندانی وطن دوست، دخترانی هنرور و پسرانی بالیاقت، سعادت آتی ایران را رقم زنند.
۱۸۶.

بررسی نقش تربیت اخلاقی در رعایت حجاب دانشجویان دختر دانشگاه کاشان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال نهم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۳۴) 69 - 104

کلیدواژه‌ها: تربیت اخلاق تربیت اخلاقی حجاب دانشجو دانشگاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۳۳ تعداد دانلود : ۳۸۸
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش تربیت اخلاقی در رعایت حجاب دانشجویان دختر دانشگاه کاشان انجام شده است. این پژوهش از نظر اجرا توصیفی همبستگی می باشد. جامعه آماری، کلیه دانشجویان دختر دانشگاه کاشان در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در سال تحصیلی 95-1394 به تعداد 3252 نفر بود که از میان آن ها با استفاده از فرمول کوکران و به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای متناسب با حجم 344 نفر انتخاب شدند. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته تربیت اخلاقی و حجاب استفاده شده است. سنجش روایی سازه ای با استفاده از آماره KMO برای تربیت اخلاقی 94/0 و برای حجاب 91/0 و پایایی پرسشنامه ها از طریق  آلفای کرونباخ برای تربیت اخلاقی 95/0 و برای حجاب 92/0 برآورد شده است. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح توصیفی(فراوانی، درصد، کمینه و بیشینه، میانگین و انحراف معیار) و استنباطی(رگرسیون، مدل معادلات ساختاری، آزمون t  و F ) با کمک نرم افزار SPSS22</sub> و </sub>AMOS22</sub> انجام شد. یافته ها حاکی از آن است که متغیر تربیت اخلاقی توانسته است 44/77 درصد از تغییرات حجاب را پیش بینی کند. نتایج تحلیل داده ها نشان از معنادار بودن نقش تربیت اخلاقی و هر یک از مؤلفه های آن در رعایت حجاب دانشجویان دارد. بر این اساس هر چه هر یک از مؤلفه ها تقویت شود میزان رعایت حجاب مناسب تر خواهد (05/0 p<).
۱۸۷.

سبک تربیتی امام رضا (علیه السلام) در تربیت کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ رضوی سال ششم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۳ 181 - 211

کلیدواژه‌ها: امام رضا (ع) سبک زندگی سبک تربیتی تربیت کودکان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۷۲ تعداد دانلود : ۵۵۰
سبک تربیتی امام رضا (علیه السلام) در تربیت کودکان یکی از ابعاد سبک زندگی اسلامی است. نوشتار حاضر با روش توصیفی تحلیلی درصدد پاسخگویی به این سؤال اساسی است که سبک تربیتی امام رضا (علیه السلام) در تربیت کودکان چگونه بوده است؟ سبک تربیتی امام رضا (علیه السلام)  قبل از تولد کودکان به گونه ای بوده است که به اموری همانند انتخاب همسر و مادر شایسته، رعایت آداب مباشرت، مراقبت های بارداری و... توجه داشته و پس از تولد و در روزهای آغازین تولد به آداب و سننی همانند گفتن اذان و اقامه در گوش چپ و راست، انتخاب نام نیکو، عقیقه کردن، کام برداشتن و... اهتمام می ورزیدند. همچنین به اموری چون محبت و مهرورزی، رعایت عدالت و مساوات، گسترش مراسم عبادی و معنویت گرایی در خانه و جامعه، ایجاد فضای مساعد تربیتی، تکریم شخصیت، احترام، آموزش احکام  و معارف دین، نظارت و مراقبت بر وضعیت فرزندان و... توجه داشتند.
۱۸۸.

اخلاق دینی در اندیشه استاد مطهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های علم و دین سال نهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۱۷) 77 - 97

کلیدواژه‌ها: اخلاق دینی بزرگواری روح همت بلند تربیت اخلاق کمالات انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۵۸ تعداد دانلود : ۳۹۸
دیدگاه اخلاقی آقای مطهری حاصل تفسیر خاصی است که ایشان از متون دینی مرتبط با اخلاق دارد و نظریه بزرگواری روح را می توان مفهوم محوری این دیدگاه دانست. بر اساس این تفسیر توصیه های اخلاقی در آیات و احادیث نه با محوریت وعده بهشت یا وعید دوزخ، بلکه بیش از هرچیز حول محور کرامت و عزت نفس شکل گرفته است.  ایشان میان بزرگی و بزرگواری روح تمایز قائل می شود و دستیابی به هر یک را در گرو داشتن همت بلند، تلاش بسیار و تحمل سختی ها می داند. روح هایی که در مسیرهای مختلف از قبیل علم خواهی، ثروت اندوزی و جاه طلبی، همت بلندی دارند و هرگز از کوشش باز نمی ایستند، روح های بزرگ اند و روح هایی که این همت بلند را در مسیر فضائل اخلاقی دارند و روح خود را چنان بزرگ می دارند که از ایشان، جز کار نیک صادر نمی شود و بدی ها را موجب دنائت و پستی می دانند، روح های بزرگوارند. از نظر ایشان همه فضائل اخلاقی مطرح در آیات واحادیث را می توان به بزرگواری روح تحویل کرد و همه رذائل مطرح شده را می توان به پستی و دنائت روح برگرداند. هدف دراین مقاله تأمل در فهم و تفسیر دینی آقای مطهری از اخلاق و تلاش در جهت ارائه تصویری نظام مند از آن است.
۱۸۹.

اصول تربیت براساس مبانی انسان شناختی و ارزش شناختی حکمت متعالیه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تربیت اسلامی سال سیزدهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲۷ 166 - 141

کلیدواژه‌ها: اصول مبانی تربیت انسان شناسی ارزش شناسی حکمت متعالیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵۸ تعداد دانلود : ۲۱۰۸
هدف این مقاله شناسایی اصول تربیت براساس مبانی انسان شناختی و ارزش شناختی در حکمت متعالیه است. روش پژوهش توصیفی−تحلیلی بوده و در این راستا اصول تربیت متناظر با هر یک از مبانی انسان شناختی و ارزش شناختی حکمت متعالیه بررسی شد. با تکیه بر مبانی انسان شناختی در حکمت متعالیه، اصول تربیت بدین شرح استخراج شدند: توجه به ویژگی های مشترک و تفاوت های فردی، کمک به رشد عقلانی همراه با محدودیت های آدمی، رعایت تقوا در کسب دانش، پرورش اعتماد به نفس، رعایت شئون فردی و اجتماعی، تحرک و پویایی و رشد همه جانبه متربیان. کاربست این اصول در تربیت به مربیان در سوق دادن متربیان به فطرت، پیشگیری از انحراف از فطرت، بیدار ساختن فطرت، تقویت نیروی اراده و اعتماد به نفس، شناسایی هویت و جایگاه فردی و اجتماعی، آگاه سازی نسبت به محدودیت های آدمی، تقویت تقوا، تقویت روحیه کمال طلبی، رشد همه جانبه و کمک به تحرک و تلاش در متربیان کمک می کند. براساس مبانی ارزش شناختی حکمت متعالیه، اصول تربیت بدین شرح شناسایی شدند: پرورش گرایش به خیر، شناخت خداوند به عنوان خیر مطلق، میانه روی در بهره گیری از لذات، هماهنگی در کسب توأمان لذت و سعادت، تبیین عقلانی فضیلت و تقویت گرایش به زیبایی حقیقی و نظام احسن. کاربست این اصول در تربیت به مربیان در داشتن خلوص نیت در تلاش های علمی، پرهیز از افراط و تفریط و گرایش به میانه روی در رفتارها، تقویت روحیه فروتنی، داشتن انعطاف در تعامل های علمی، پرهیز از زیبایی های ظاهری و گرایش به زیبایی های حقیقی کمک می کند.  
۱۹۰.

سبک مصرف غذا در تعلیم و تربیت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ مشاوره و روان درمانی سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۳۳ 21 - 41

کلیدواژه‌ها: تربیت تعلیم و تربیت اسلامی تغذیه سبک مصرف غذا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۹۴ تعداد دانلود : ۴۴۷
هدف: هدف از این پژوهش تبیین و معرفی سبک مصرف غذا در آموزه های تعلیم و تربیت دین اسلام می باشد. روش: این تحقیق از نوع تحقیقات بنیادی نظری می باشد و به لحاظ روش تحقیق به صورت توصیفی و تحلیلی است و به روش کتابخانه ای و با استفاده از امکانات رایانه ای، مطالب از کتابخانه های دیجیتالی و صفحات وب جمع آوری شده است. یافته ها: توجهی جامع به گزاره های اسلام در موضوع تغذیه نشانگر سبک و برنامه مشخص در مصرف غذا می باشد. در این تحقیق سعی شده است که با ارائه یک دسته بندی جدید در سبک مصرف غذا در اسلام نشان داده شود که نگاه اسلام به غذا یک نگاه یک بعدی نیست، فقط غذایی که دردهانمان می گذاریم مهم نیست؛ بلکه نگاه و بینش ما به غذایی که می خوریم چگونه است؟ از کجا آمده؟ چه باید بخوریم؟ در چه زمان و حالتی باید بخوریم؟ چگونه باید خورده شود؟ بعد از خوردن غذا چه باید کرد؟ نیز مهم می باشد. الگوی شناختی، الگوی اخلاقی، الگوی رفتاری و الگوی آثاری چهار وجهی هستند که سبک مصرف غذا در اسلام را تشکیل می دهند. نتیجه: از آنجا که یکی از مؤلفه های مهم برنامه ی تربیتی اسلام توجه و اهمیت به تغذیه است و بر طبق این مفاهیم اسلام برنامه و سبکِ مشخص و جامعی را پیرامون موضوع بیان کرده است؛ لذا بر ماست که در بکارگیری آن در رویکرد و سیاست های اجتماعی توجه کافی داشته باشیم و بصورت اجرایی از آن بهره بگیریم.
۱۹۱.

مبانی تفسیر تربیتی قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: روانشناسی تربیتی سال سیزدهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۴۷ 185 - 202

کلیدواژه‌ها: مبانی تفسیر قرآن تربیت تفسیر تربیتی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۱ تعداد دانلود : ۴۵۲
باسمه تعالی مبانی تفسیر تربیتی قرآن محمد حسین خوانین زاده1،محمدد انصاری راد2،معصومه واسعی3 چکیده قرآن کتاب جاویدان است که برای هدایت بشر نازل شد. این کتاب آسمانی با سبک مختلف قابل تفسیر است که یکی از آنها تفسیر تربیتی است که می تواند دست آوردهای مهمی داشته باشد. از تفسیر تربیتی چند نوع برداشت می شود؛ الف: بیان و تفسیر آیاتی است که مستقیماً به مسأله تربیت و ابعاد و اهداف و مبانی و روش ها و عوامل و موانع آن اشاره دارد. ب: استخراج نکات، نظریه ها، یا نظام جامع تربیتی از آیات قرآن است. ج: نگاه برون متنی به قرآن به این معنا که ببینیم گزاره ها و نظریات علمی ثابت شده در علوم تربیتی تا چه میزان به کار تربیت می آید. مرحوم علامه طباطبائی بیان می دارد:تمامی آیات قرانی که نازل شده اند،اعم از محکمات ومتشابهات،عام وخاص،مطلق ومقید،مجمل ومبین،ناسخ ومنسوخ و...همگی آیات الهی برای هدایت بشر نازل شده اند. در آیات قران کریم برخی ایات آمده که بیانگر جنبه هدایتی قران است .مانند:هدی للناس،هدی للمتقین،هدی للمومنین :قرآن باعث هدایت همه انسانها،باعث هدایت پرهیزکاران و باعث هدایت انسانهای مومن است. واژه های کلیدی:مبانی،تفسیر،قرآن،تربیت،تفسیر تربیتی 1-دانشیار دانشگاه علامه طباطبائی khavaninzadeh@atu.ac.ir 2-ددانشجوی دکتری علوم قران وحدیث دانشگاه تربیت مدرس dr.ansarirad@gmail.com 3-کارشناس ارشد علوم وتحقیقات تهران vasei_h@yahoo.com
۱۹۲.

تأثیر فضای مجازی بر تربیت دینی کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۵, Issue ۱۶, Winter ۲۰۱۹ 11 - 23

کلیدواژه‌ها: تربیت تربیت دیی کودکان فضای مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۱۶ تعداد دانلود : ۲۳۳۷
فضای مجازی- اینترنت- نسل جدیدی از فضای روابط اجتماعی است. تأثیرات و پیامدهای مثبت و منفی فضای مجازی به عنوان یک پدیده نوین در اجتماعات انسانی همواره در حال گسترش است. فضای مجازی موقعیتی است که نگهداری و نقل و انتقال اطلاعات بسیار ارزان و ساده انجام می شود؛ از این جهت برای فضای تربیتی و اخلاقی جامعه، هم تهدید محسوب می شود و هم به نوعی فرصت به شمار می رود. در این فضای چالشی باید برای تبدیل تهدید به فرصت یا برای کاهش تهدیدها در مقابل فرصت ها- فعالانه- وارد عرصه تولید و انتقال اطلاعات شد. در عصر حاضر که فضای مجازی جهان را به دهکده ای کوچک مبدل کرده است و مردم جهان را از قسمت های مختلف با فرهنگ ها و باورهای متفاوت، به همدیگر مرتبط می کند، مباحث تربیتی فرزندان با چالش هایی روبه رو شده است. در مقابل یکی از ابزارهای کارآمد به منظور حفظ و احیای اعتقادات و تربیت اسلامی، فضای مجازی است. هدف از انجام این پژوهش بررسی ابعاد و ظرفیت های موجود در فضای مجازی در جهت تربیت فرزندان بوده است. این تحقیق با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اینترنتی در صدد بررسی و تبیین ابعاد گوناگون فضای مجازی و تربیت از حوزه تربیت اسلامی به مفهوم سازی تربیت در فضای مجازی و نقش آن به عنوان ابزاری مهم در جوامع امروزی پرداخته است. نتایج پژوهش نشان می دهد فضای مجازی دارای ظرفیت های بالقوه فراوانی است که در صورت فراهم بودن شرایط و ایجاد آن اثرات قابل توجهی در شکل گیری شخصیت افراد به خصوص کودکان خواهد داشت و به خوبی می توان در جهت دستیابی به اهداف والای دینی از آن استفاده کرد.
۱۹۳.

اثربخشی آموزش مجازی بر تربیت باورهای دینی کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: pure life, Volume ۵, Issue ۱۶, Winter ۲۰۱۹ 25 - 46

کلیدواژه‌ها: تربیت باورهای دینی کودکان آموزش های جنسیتی آموزش های خانواد محور آموزش مجازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۸۰ تعداد دانلود : ۷۶۷
ورود فناوری به عرصه اطلاعات و ارتباطات تمام ابعاد زندگی بشری را متحول نموده تا جایی که انتقال داده های آموزشی با پذیرش رویکرد مدرن و حذف نمودن بسیاری از محدودیت های معمول در آموزش فیزیکی، به صورت الکترونیکی و از طریق محیط مجازی ارائه می گردد. بدین ترتیب، تحقیق حاضر تأثیر آموزش مجازی در بیان مفاهیم دینی برای کودکان را مورد تحلیل قرار داده و تأثیر آن بر باورهای دینی گروه پیش گفته را مورد ارزیابی قرار داده است. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه چهارسطحی برگرفته از پرسشنامه باورهای دینی گلاک و استارک بوده که میان 82 نفر از والدین فرزندان 12-7 سال کارکنان شاغل در نیروی انتظامی استان چهارمحال و بختیاری تقسیم گردید. اجرای این پژوهش با اتخاذ روش توصیفی- ارزشیابی، به صورت نیمه آزمایشی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون بوده و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آمار استنباطی شامل آزمون T همبسته استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد مؤلفه های نگرش و اعتقادات دینی، اطلاعات دینی، اعمال و تجارب دینی از سوی فرزندان ارتقای بسزایی نسبت به قبل از برگزاری آموزش مجازی داشته است؛ اما این روش آموزشی تأثیری بر انجام فرائض- واجبات- و ترک محرمات دینی نداشته است.
۱۹۴.

اصالت اقتدار: افلاطون و هابز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: غرب شناسی بنیادی سال هشتم پاییز و زمستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۱۶) 141-161

کلیدواژه‌ها: افلاطون هابز مابعدالطبیعه سیاست حکومت مقتدر تربیت امنیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۸ تعداد دانلود : ۹۰۷
افلاطون و هابز از برجسته ترین فیلسوفان سیاسی هستند هستند که بر ضرورت تشکیل حکومت مقتدر تأکید کرده اند. تفوق حکومت مقتدر و ویژگی های آن در فلسفة سیاسی این دو فیلسوف برخاسته از اوضاع زمانه شان و مبتنی بر مبانی مابعدالطبیعی اندیشة آن ها است. افلاطون حکومت مطلقِ علمی- اخلاقی را به قصد پایان دادن به هرج و مرج های علمی-اخلاقی، حکومتی مطلوب و عملی شمرده است و هابز حکومت مطلق سیاسی- امنیتی را به انگیزة پایان دادن به نا امنی های سیاسی- امنیتی مطرح کرده است. پرسش اصلی ما در این مقاله این است که: افلاطون و هابز چگونه بر پایة مختصات نظام مابعدالطبیعی شان، حکومت های مقتدر خود را تدوین کرده اند؟مدعای اصلی مقاله این است که نگرش های هابز دربارة سرشت انسان تقلیل گرایانه و بدبینانه است و هابز برخلاف افلاطون تلاشی برای ارائه و طرح زندگی مدنی نیکو و بهتر برای انسان نکرده است.این در حالی است که فلسفة افلاطون به دلیل آرمان های تربیتی اش انسان گرایانه تر است و افلاطون حکومتی را ترجیح می دهد که شهروندانش را نه در طراز بهایم و در مرتبة شهوت و غضب، بلکه در مرتبة آدمیت می خواهد. یعنی او انسان را به طراز فضیلت انسانی که همان فعالیت عقلی است ارتقا دهد.
۱۹۵.

راه های مهار و تربیت قوّه خیال بر مبنای حکمت اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی - کلامی سال نوزدهم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۷۳) 46 - 65

کلیدواژه‌ها: نفس قوه خیال مهار تربیت حکمت اسلامی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۶۹ تعداد دانلود : ۴۳۹
قوه خیال در نزد حکمای مسلمان جایگاهی ویژه دارد و در تمام عرصه های زندگی بشری - به ویژه در کسب کمالات انسانی - نقشی جدّی ایفا می کند؛ در عین  حال، اصلاح و نگه داشت حدّ این قوّه، نیازمند مراقبت های فراوانی است. حکمای مسلمان با شناختی دقیق از این قوّه و طبیعتش، بر مبنای همان مباحث حِکمی، روش هایی را برای حفظ و تربیت این قوه - در راستای تکامل انسانی - بیان  کرده و برشمرده اند؛ هرچند باب مستقلی را به این بحث اختصاص نداده اند. این مقاله کوشیده تا این راه ها را که در منابع گوناگون تنها به اشاره آمده اند، جمع و تبیین کند. مشغول داشتن قوّه خیال به حواس ظاهری، قرار دادن این قوّه در تحت فرمان قوّه عاقله، برنامه هایی چون مراقبت، تمرکز و توحّد و کسب فضائل اخلاقی ای چون صداقت، نیز اعتدال بخشیدن به مزاج و عمل به برخی اَذکار همچون تلاوت فراوان آیات سُخره، از جمله راه های پیشنهادی حکما برای مهار و تربیت قوه خیال است که در این مقاله بدان ها پرداخته شده است.
۱۹۶.

جایگاه سبک مدیتیشن در نگارش تأملات دکارت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شناخت پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۷۳

کلیدواژه‌ها: مدیتیشن تحلیل ترکیب شک شهود حافظه استنتاج تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳ تعداد دانلود : ۷۰۳
«مناظره» سنت غالب و رایج در نگارش آثار فلسفی از سده های میانه تا روزگار دکارت بود و دکارت با به کارگیری »مدیتیشن» در نگارش تأملات، سبکی بدیع در فلسفه ورزی عرضه داشت. این سبک که نخستین بار مارکوس اورلیوس رواقی آن را به کار بسته بود، در اصل، ویژة متون دینی اخلاقی بوده و از آن برای ایجاد حالت توبه نسبت به گذشته و در مرحلة بعد، نهادینه سازی تربیتی تازه در مخاطب بهره می گرفته اند. دکارت نخستین کسی است که در سدة هفدهم، به قصد وضع معنای تازه ای از فلسفه ورزی و تربیت نسل جدیدی از اهل فلسفه، در اصلی ترین اثر فلسفی خود، تأملات در فلسفة اولیاز این سبک بهره می برد. او نخست، می کوشد با بهره مندی از شکاکیت فراگیر در آن دوران، ذهن خواننده را از همة آن چه تا آن روزگار درست می دانسته ، بپیراید. دوم، از روش ترکیب که در آن روزگار در همه متون فلسفی رایج بود و تنها بر اساس حافظه شکل گرفته بود، فاصله می گیرد و با الگوگیری از ریاضیات و هندسه، روش شهودمحور تحلیل را در نگارش به سبک مدیتیشن، اساس کار خود قرار می دهد. او با این کار بستر را برای شهود حقایق فلسفی در ذهن خوانندگان چنان فراهم می آورد که پس از خواندن تأملات شش گانه، انسان هایی تازه با ذهنیتی تازه نسبت به انسان، خدا و جهان تربیت شده باشند. به دیگر سخن، او از حکمت نظری رایج به سوی حکمتی عملی حرکت می کند.
۱۹۷.

سبک ادبی مدیتیشن در تأملات دکارت و نسبت آن با تعلیم و تربیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: شناخت پاییز و زمستان ۱۳۹۴ شماره ۷۳

کلیدواژه‌ها: مدیتیشن تحلیل ترکیب شک شهود حافظه استنتاج تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۶
مناظره» سنت غالب و رایج در نگارش آثار فلسفی از سده های میانه تا روزگار دکارت بود و دکارت با به کارگیری »مدیتیشن» در نگارش تأملات، سبکی بدیع در فلسفه ورزی عرضه داشت. این سبک که نخستین بار مارکوس ارولیوس رواقی آن را به کار بسته بود، در اصل، ویژة متون دینی اخلاقی است و از آن برای ایجاد حالت توبه نسبت به گذشته و در مرحلة بعد، نهادینه سازی تربیتی تازه در مخاطب بهره می گیرند. دکارت نخستین کسی است که در سدة هفدهم به قصد وضع معنای تازه ای از فلسفه ورزی و تربیت نسل جدیدی از اهل فلسفه،در اصلی ترین اثر فلسفی خود، تأملات در فلسفة اولیاز این سبک بهره می برد. او نخست، می کوشد با بهره مندی از شکاکیت فراگیر در آن دوران، ذهن خواننده را از همة آن چه تا آن روزگار درست می دانسته ، بپیراید. دوم، از روش ترکیب که در آن روزگار در همه متون فلسفی رایج بود و تنها بر اساس حافظه شکل گرفته بود، فاصله می گیرد و با الگوگیری از ریاضیات و هندسه، روش شهودمحور تحلیل را در نگارش به سبک مدیتیشن، اساس کار خود قرار می دهد. او با این کار بستر را برای شهود حقایق فلسفی در ذهن خوانندگان چنان فراهم می آورد که پس از خواندن تأملات شش گانه، انسان هایی تازه با ذهنیتی تازه نسبت به انسان، خدا و جهان تربیت شده باشند. به دیگر سخن، او از حکمت نظری رایج به سوی حکمتی عملی حرکت می کند.
۱۹۸.

جواز فقهی تنبیه بدنی کودک از منظر روایات اهل البیت(ع)

نویسنده:
منبع: تأمل سال سوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵ 7 - 26

کلیدواژه‌ها: تربیت تنبیه کودک روایات تربیتی تنبیه بدنی تنبیه مجاز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۵۴ تعداد دانلود : ۱۰۲۹
دین اسلام روش های بسیار زیادی را برای تربیت کودک از جمله: مهر و محبت، تشویق و پاداش، ترغیب و متمایل ساختن کودک به کارهای شایسته و... پیش بینی نموده است که تنبیه، یکی و آخرین روش تربیت کودک در صورت مؤثر نیفتادن روش های قبلی است. علماء فقه، علوم تربیتی و روان شناسان با اختلاف نظری که دارند ولی در کل، تنبیه بدنی را به عنوان آخرین روش تربیتی به رسمیت می شناسند و حتی در بعضی موارد، آنرا ضروری می دانند. مقاله حاضر با واکاوی در روایات فقهی مربوطه از منابع روایی شیعی، به خصوص وسایل الشیعه، مستدرک و بحار و مطالعه دیدگاه های فقها، در صدد پاسخ گویی به این سوال است که آیا تنبیه بدنی کودک مبنای شرعی دارد؟ و نظریه علمای علوم تربیتی چیست؟. بررسی روایات وارده از حضرات معصومین(ع) در این باب اکثرا از جواز تنبیه بدنی کودک البته توسط افراد معینی مانند پدر، معلم، وصی و وکیل پدر در حد محدودی مثل سه ضربه(معلم) و شش ضربه(پدر و وصی) و در موارد مشخصی از جمله تربیت و تادیب، حکایت دارند.
۱۹۹.

تحلیل محتوای مثنویی مولوی بر اساس شاخص های جبر و اختیار در تربیت و آموزش انسان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش در نظام های آموزشی دوره ۱۰ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۳۵ 118 - 149

کلیدواژه‌ها: مثنوی مولوی جبر اختیار تربیت آموزش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۸ تعداد دانلود : ۴۱۸
مولوی یکی از شخصیت های برجسته تاریخ و تمدن ایران اسلامی است که به لحاظ جامعیت فکر و آرا و اندیشه های بدیعش همواره مورد توجه پژوهشگران بوده است. مولانا علاوه بر آن که شاعری چیره دست و تواناست دیدگاه های ارزشمندی در زمینه عرفان، اخلاق و کلام و غیره نیز دارد. بنابراین هدف پژوهش حاضر نیز بررسی داستان های مثنوی مولوی بر اساس شاخص های جبر و اختیار در دیدگاه تربیتی، کلامی و عرفانی مولاناست. روش پژوهش حاضر تحلیل محتوای کیفی با رویکرد توصیفی تفسیری می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه حکایات، اشارات و تمثیلات دفاتر شش گانه مثنوی مولوی تشکیل می داد که با توجه به امکان بررسی کلیه حکایات، اشارات و تمثیلات، بجای نمونه گیری، بررسی به صورت سرشماری انجام شد. در نهایت تعداد 66 درون مایه و مضمون مرتبط با مسئله جبر و اختیار از موارد مورد بررسی استخراج شد. نتایج حاصل از این پژوهش حاکی از آن است که ذوق و اندیشه عرفانی مولوی از یک سو و نگرش او به مسئله تربیت پذیری انسان از سوی دیگر موجب شده است که مولوی در مثنوی خود نسبت به جبر و اختیار نظری متفاوت داشته باشد. از دیدگاه تربیتی و اخلاقی مولوی، با توجه به دو سوی حیوانی و فرشتگی انسان و انتخاب گریزناپذیر ذاتی و دائمی که هویت اخلاقی انسان را می سازد، با جبرگرایی به شدت مخالفت می کند و جبریان را فریبکار می نامند. از دیدگاه کلامی نیز جبر متکلمان را جبر عامه نامیده، معتقدان به آن را بی اعتبار می داند. دیدگاه عرفانی مولوی نیز درباره جبر و اختیار بیان کننده آن است که وجود مطلق فقط از آن خداوند است و هر خیر و شری از جانب اوست و این جبر عامه نیست بلکه اثر معیت با حق و حاصل فنا در ذات خداوندی است.
۲۰۰.

مبانی کلامی و فقهی توبه درحقوق کیفری اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دیدگاه های حقوق قضایی بهار و تابستان ۱۳۹۵ شماره ۷۳ و ۷۴ 73-100

کلیدواژه‌ها: تربیت اسقاط مجازات پویائی فقه سکولاریزم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۲۸۶
توبه، یکی ازواژه های بنیادین در حقوق جزای اسلامی و ازمعاذیر قانونی معافیت از مجازات محسوب می شود.این مقوله که مرزی را میان حقوق اسلام و حقوق سکولار ایجادمی نماید، برتعدادی گزاره های زیرساختی ونیز تصور انسان ازخداوند استوارمی باشد و از دیر زمان موردتوجه دین پژوهان دردوحوزه کلام وحقوق بوده است.حقوقدانان ازمنظرسیاست کیفرزدایی آن را یک مسئله حقوقی تلقی نموده ومتکلمین بارویکرد تربیتی،توبه را عامل بازدارنده جرم و مرتبط بابرخی صفات الهی دانسته اند. در این مقاله ابتدا به تحلیل فقهی، فلسفی وکلامی توبه پرداخته و از منظر برون دینی عقلانیت،فراتاریخی و واقع گرایی احکام کیفری اسلام درراستای پویایی فقه تبیین می شود، در ادامه گستره توبه و رویکرد قوانین جزایی اسلام با نگاه درون دینی نیز بررسی خواهد شد.