مطالب مرتبط با کلیدواژه

بازارچه های مرزی

۱.

مطالعه کیفی تأثیرات بازارچههای مرزی بر تداوم پدیده قاچاق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: امید قادرزاده احمد محمدپور امید قادری

منبع: جامعه شناسی کاربردی سال بیست و چهارم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۱)

کلیدواژه‌ها: قاچاق نظریه زمینه ای شهرستان مریوان بازارچه های مرزی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۵ تعداد دانلود : ۱۱۳۸

نوشتار حاضر بر اساس روششناسی کیفی و با روش مردمنگاری، به بررسی درک و تفسیر مردم منطقه مرزی مریوان از تأثیرات بازارچههای مرزی بر پدیده قاچاق انجام گرفته است. چارچوب مفهومی تحقیق به مثابه لنزی نظری، ترکیبی از رویکردهای انتقادی، کارکردی، و سازهگرایی است. یافتههای تحقیق با تکنیکهای مصاحبه عمیق، مشاهده مشارکتی و اسنادی گردآوری شدهاند. با کمک روش نمونهگیری کیفی(از نوع نمونهگیری فرصتگرا یا ظهوریابنده) با 27 نفر از مطلعان کلیدی مصاحبه شده تا اشباع نظری حاصل گردد. در نهایت، دادهها با روش نظریه زمینهای تحلیل و در قالب 34 مفهوم اساسی و پنج مقوله عُمده (تداخل کارکردی نهادی، بوروکراسی بغرنج و بازدارنده، آسیبمندی و ناکارآمدی سیستم نظارت درونی بازارچهها، نابسامانی موقعیتی، فشارهای برون ساختاری) کدگذاری شده و در مقوله هسته ""تداوم تحولیافته پدیده قاچاق"" تلخیص شده اند. نظریه حاصله در قالب مدلی ارایه و توأماً از وضعیت بر ساخت شده نهایی، تبیینی انتقادی ارایه شده است.

۲.

بسترهای ژئوپلیتیکی قاچاق کالا و ارز با تأکید بر بازارچه های مرزی (مطالعه موردی: استان کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا پیشگاهی فرد محمدباقر قالیباف محمدرئوف حیدری فر شهریار حیدری

منبع: پژوهش های جغرافیای انسانی دوره ۴۶ پاییز ۱۳۹۳ شماره ۳ (پیاپی ۸۹)

کلیدواژه‌ها: امنیت ثبات اقتصادی قاچاق بازارچه های مرزی مبادلات مرزی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی جغرافیای سیاسی

تعداد بازدید : ۱۵۹۸ تعداد دانلود : ۹۴۰

اقدامات تجاری پویا و بازارچه های مرزی، می توانند نقش اساسی و بسیار مؤثری در ترقی و پیشرفت و همچنین، توسعه پایدارِ اقتصاد نواحی مرزی و بهبود استانداردهای زندگی مردم، کاهش فقر، توزیع مناسب درآمدها، ایجاد روابط دوستی و جلوگیری از مهاجرت و به خصوص کاهش و حتی جلوگیری از جریان قاچاق کالا و ارز ایفا کنند. در بازارچه های مرزی کرمانشاه مبادلاتی زیادی انجام می گیرد. جریان قاچاق کالا و ارز در کنار سایر گونه های قاچاق، ازجمله فعالیت های مافیایی است که مخاطرات انسانی و مشکلات بی شماری را در مقیاس های گوناگون برای مکان و جوامع به ارمغان آورده است. این نوشتار درصدد است نقش بازارچه های مرزی کرمانشاه را درثبات اقتصادی و امنیتی مرتبط با جریان قاچاق در این استان، به ویژه در مناطق مرزی بررسی کند. سؤال اصلی پژوهش این گونه مطرح شده است که آیا ایجاد بازارچه ها، ثبات اقتصادی و امنیتیِ مناطق مرزی را به همراه دارد و زمینه کاهش قاچاق را فراهم می آورد؟ برای پاسخ به این پرسش، از روش پژوهش تحلیلی توصیفی بهره جویی شده است. جمع آوری اطلاعات و داده ها نیز میدانی (پرسشنامه) و کتابخانه ای است، استفاده از نمودار و تحلیل داده ها، زمینه شکل گیری پاسخ نهایی و نتیجه گیری را فراهم آورده است. نتایج پژوهش بیان می کند که مجموعه عوامل ژئوپلیتیکی نامناسبی در مناطق مرزی وجود دارد که همانند بازارچه های مرزی، زمینه قاچاق کالا و ارز را فراهم کرده است. امنیت و ثبات اقتصادی نیز در این مناطق وجود ندارد و اغلب، سرمایه گذاری برای حل مشکل بیکاری درکانون توجه نیست.

۳.

تأثیر بازارچه های مرزی در توسعه سیاسی- فضایی مناطق روستایی مرزی مطالعه موردی: مرز باشماق مریوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید علی بدری علیرضا دربان آستانه سیما سعدی

منبع: جغرافیا و توسعه تابستان ۱۳۹۷ شماره ۵۱

کلیدواژه‌ها: مرز بازارچه های مرزی توسعه فضایی - کالبدی مناطق روستایی شهرستان مریوان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای روستایی جغرافیای توسعه

تعداد بازدید : ۱۵۵۱ تعداد دانلود : ۱۷۷۴

۴.

تأثیر بازارچه های مرزی بر ارتقاء شاخص های اقتصادی - اجتماعی مناطق روستایی مرزنشین مطالعة موردی: مرز باشماق مریوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید علی بدری علیرضا دربان آستانه سیما سعدی

منبع: برنامه ریزی فضایی سال هفتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۲۶)

کلیدواژه‌ها: مرز بازارچه های مرزی توسعه اقتصادی - اجتماعی مناطق روستایی شهرستان مریوان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای روستایی توسعه پایدار روستایی

تعداد بازدید : ۹۰۸ تعداد دانلود : ۵۶۵

هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر بازارچه های مرزی بر ارتقاء شاخص های اقتصادی - اجتماعی مناطق روستایی مرزنشین خاو و میرآباد، زریوار و سرکل در شهرستان مریوان است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از حیث روش، توصیفی - تحلیلی است. برای گردآوری داده ها از روش اسنادی و در بخش میدانی از روش پیمایش مبتنی بر تکمیل پرسش نامه و مصاحبه بهره گرفته شده است. جامعة آماری این پژوهش، خانوارهای ساکن در سه دهستان مرزی خاو و میرآباد، زریوار و سرکل هستند که با بهره گیری از فرمول کوکران از میان ۳۰۹۴ خانوار، تعداد 360 خانوار به منزلة حجم نمونه انتخاب شده اند. اعتبار پرسش نامه نیز براساس آزمون آلفای کرونب اخ، 0.7۴ درصد به دست آمده است. همچنین با 3۰ نفر از افراد نمونه برای تکمیل یافته ها، مصاحبة فردی عمیق صورت گرفته است. روستاهای بررسی شده در سه دسته براساس فاصله از مرز (فاصلة دور، متوسط و نزدیک) طبقه بندی شده اند و 18 روستا (در هر فاصله، 6 روستا) برای نمونه انتخاب شده اند. برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها از آزمون t تک نمونه ای، آزمون کای اسکوئر و آزمون ANOVA در نرم افزار SPSS و برای تجزیه و تحلیل فضایی و تولید نقشه های مبتنی بر داده های آماری نیز از روش های خوشه بندی کم/ زیاد، خودهمبستگی فضایی، تحلیل لکه های داغ و روش IDW [1]در نرم افزار GIS استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد بازارچه های مرزی از نظر شاخص های اقتصادی، عملکرد مطلوبی در مناطق روستایی مرزنشین نداشته اند. با توجه به تحلیل فضایی پژوهش، بازارچه های مرزی از نظر وضعیت اقتصادی بر روستاهای در فاصله متوسط از مرز (15-5کیلومتری)، تأثیر بیشتری نسبت به روستاهای دور از مرز و نزدیک مرز داشته اند. همچنین فعال شدن این بازارچه ها در زمینة ارتقاء شاخص های اجتماعی، ازجمله: مشارکت اجتماعی، روحیة کار گروهی و تعاملات اجتماعی با روستاهای همسایه و کشور عراق نیز، تأثیر مثبتی بر جای گذاشته است؛ از این رو باید با سازوکارهایی، زمینة افزایش مشارکت روستاها را در فعالیت بازارچه ها فراهم آورد و با آموزش روش های نوین تجارت و آشنایی با مقررات صادرات و واردات، جمعیت ساکن در منطقه را از منافع بازارچه ها بهره مند کرد. [1] Inverse Distance Weighted

۵.

تحلیل اثرات کالبد-عملکردی بازارچه های مرزی با تاکید برتوسعه پایدار وآمایش نواحی شهری(شهرپیرانشهر)

نویسنده: سلیمان احمدمرادی ابراهیم الیاسی

منبع: پژوهش در هنر و علوم انسانی سال سوم اسفند ۱۳۹۷ شماره ۶ (پیاپی ۱۴) جلد دوم

تعداد بازدید : ۴۴۵ تعداد دانلود : ۴۸۰

بازارچه های مرزی با توجه به ساختارشان توانسته اند مسئله امنیت مرزها را تا حدودی برآورده نمایند و این مسئله روی شرایط اقتصادی مناطق مرزی تأثیر به سزایی داشته است. این نوشتار حاصل پژوهشی میدانی از بازارچه های مرزی شهرپیرانشهر در استان آذربایجان غربی است که با استفاده از روش تحقیق کمی صورت گرفته است. روش انجام آن در بخش نظری، کتابخانه ای و اسنادی و در بخش عملی، پیمایشی می باشد. در روش اسنادی از فیش، اسناد و نامه های اداری، گزارشات و مقالات مؤسسات و وزارت خانه ها و سازمان های ذیربط و در شیوه میدانی از پرسشنامه، مصاحبه و جامعه اماری طبق فرمول کوکران 384 نفر بوده و داده-های آن نیز همچنین از طریق پیمایش و با ابزار پرسشنامه وتحلیل انها با استفاده از نرم افزار spss به دست آمده است. نتایج مطالعات وبررسی حاکی از آن است که فعالیت و استقرار بازارچه ها در منطقه توانسته است در بسیاری از متغیرهای رفاهی از قبیل ایجاد اشتغال، تحرک شغلی مرزنشینان، افزایش درآمد، تأمین مایحتاج نیازهای ساکنان مرزنشین، تغذیه، بهداشت، مسکن و محیط زیست، بهبود نسبی ایجاد کنند. همچنین استقرار بازارچه از اقتصاد غیر رسمی در این منطقه تا حد زیادی کاسته است اما نتوانسته از خیل عظیم مهاجران روستایی به ویژه جوانان به شهر بکاهد. به علاوه، اینکه بازارچه ی تمرچین توانسته است امنیت نسبی از لحاظ اقتصادی در منطقه ایجاد کند. نتایج فرضیات نشان می دهد بین عوامل موجود در بازارچه ی مرزی تمرچین و شاخص های کالبدعملکردی رابطه نسبتاً معناداری وجود دارد.

۶.

راهبردهای مشارکت روستاییان در بازارچه های مرزی مورد: شهرستان سردشت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: خالد علیپور حسین کریم زاده محمد ظاهری

منبع: اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال هشتم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 73-94

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی مشارکتی راهبردها بازارچه های مرزی شهرستان سردشت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای روستایی

تعداد بازدید : ۶۷۸ تعداد دانلود : ۶۳۷

روستاهای مرزی عمدتاً به دلیل دوری از مرکز و وجود برخی ناامنی های احتمالی و انزوای جغرافیایی، با مشکلات متعدد اقتصادی و اجتماعی مواجه هستند. بازارچه های مرزی به عنوان یکی از اهرم های مهم توسعه پایدار در نواحی مرزی به شمار می روند و می توانند تأثیرات متعددی بر روستاهای پیرامون خود داشته باشد. لازمه بهره گیری از فرصت های مرتبط با بازارچه های مرزی، تقویت عناصر مشارکت روستایی جهت پیوند و ارتباط با بازارچه های مرزی و توسعه برنامه ریزی مشارکتی و ارائه راهبردهای مطلوب است. در این پژوهش به تبیین روابط و پیوندهای بین بازارچه های مرزی و روستاهای پیرامون با تاکید بر برنامه ریزی مشارکتی و ارائه راهبردهای مطلوب در جهت توسعه آتی این پیوند در شهرستان سردشت پرداخته شده است. روش گردآوری داده ها و اطلاعات، با استفاده از پیمایش و مطالعات میدانی و استفاده از ابزار پرسشنامه بوده است. برای تحقق این هدف، 335 نفر از مردم روستاهای مورد مطالعه (سرپرستان خانوار) بصورت تصادفی و 25 نفر کارشناس که شامل پژوهشگران و محققان، مدیران و مسئولان بازارچه های مرزی و مدیران روستایی (شورا، دهیار) بودند، انتخاب شدند. در نهایت تجزیه و تحلیل داده ها به صورت توصیفی – تحلیلی و تبیینی از طریق تحلیل SWOT اقدام به ارائه نقاط قوت، ضعف، فرصت ها، تهدیدها و راهبردهای مؤثر در این زمینه شد. نتایج نشان می دهد نقاط قوت بسیار کمتر از نقاط ضعف بوده است و میزان تأثیرات بازارچه های مرزی بر ابعاد توسعه روستایی، عوامل جلب مشارکت مردمی نیز نسبی و محدود و چندان برجسته نبوده است. بررسی عوامل درونی و بیرونی راهبردها نیز نشان می دهد که سهم تأثیرات عوامل بیرونی با وزن نهایی 296/3 بیشتر از عوامل درونی با وزن نهایی 230/3 است. بر این اساس با توجه به وضعیت موجود، راهبردهای مشارکت روستاییان در بازارچه های مرزی شهرستان سردشت ارائه گردیده و با استفاده از ماتریس کمی برنامه ریزی راهبردی ( QSPM ) اولویت راهبردها مشخص شده است.

۷.

برنامه ریزی مشارکتی توسعه روستاها با تأکید بر بازارچه های مرزی (مطالعه موردی: شهرستان سردشت)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمد ظاهری حسین کریم زاده خالد علیپور

منبع: برنامه ریزی منطقه ای سال نهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۵ 105 - 120

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی مشارکتی توسعه روستاها بازارچه های مرزی شهرستان سردشت

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا

تعداد بازدید : ۵۸۰ تعداد دانلود : ۵۰۴

برنامه ریزی توسعه روستایی، مؤلفه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، محیطی و مشارکتی را در بر می گیرد در این راستا مهم ترین رکن برای رسیدن به توسعه پایدار روستایی، مدیریت مشارکتی می باشد. مشارکت های روستایی در پیشبرد برنامه ها و فعالیت های اقتصادی و اجتماعی یکی از سیاست های محوری توسعه و نظام برنامه ریزی روستایی است. بر این اساس، توجه به مشارکت به عنوان رهیافتی کارآمد، می تواند نقش مهمی در پیشرفت نظام مدیریتی روستاها داشته باشد. هدف پژوهش حاضر تقویت عناصر مشارکت روستایی جهت پیوند و ارتباط با بازارچه های مرزی و توسعه برنامه ریزی مشارکتی است. این پژوهش با رویکرد توصیفی– تحلیلی و بر اساس محتوای کیفی استقرایی است. نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران 335 نفر به دست آمد و داده های آن با نرم افزار SPSS، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان می دهد شاخص های توسعه در میان روستاهای مورد مطالعه به صورت متعادل توزیع نشده است. ساختار مدیریت روستایی و ضعف سرمایه گذاری های دولتی از مهم ترین عوامل و محدودیت های مؤثر در برنامه ریزی مشارکتی روستایی می باشد. بر اساس آزمون های آماری ارائه شده تفاوت معناداری بین ارزیابی تأثیرات بازارچه ها از منظر کلیه ابعاد توسعه روستایی وجود دارد به طوری که ضریب معناداری در بعد زیست محیطی 029/0، در بعد اجتماعی – فرهنگی 004/0 و در بعد اقتصادی 011/0 می باشد. بر اساس نتایج آزمون کروسکال والیس و T –Test مشاهده می شود که روستاهای پیرامون در هر یک از ابعاد توسعه روستایی از نظر تأثیرپذیری از بازارچه های مرزی، دارای تفاوت های معنادار بودند. همچنین رابطه بین روستاها با بازارچه ها حالت یک طرفه دارد و روستائیان سهم چندانی از منافع آن ندارند.

۸.

اثرات بازارچه های مرزی موقت در امنیت اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی مرزنشین (روستاهای مرزنشین شهرستان مریوان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: منیژه احمدی محمدرضا سلیمی سبحان ندا دهقانی مهری جانسوز

منبع: پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال هفتم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۲۷ 101 - 122

کلیدواژه‌ها: بازارچه های مرزی امنیت مناطق روستایی شهرستان مریوان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا

تعداد بازدید : ۵۳۳ تعداد دانلود : ۴۶۳

احداث بازارچه های مرزی اولین گام جهت محرومیت زدایی، ایجاد اشتغال، کاهش قاچاق کالا در مناطق مرزی و افزایش امنیت ملی، است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر بازارچه های مرزی موقت در اقتصاد و امنیت اجتماعی مناطق روستایی مرزنشین، در شهرستان مریوان می باشد. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از حیث روش گردآوری اطلاعات توصیفی-تحلیلی است. جهت گردآوری اطلاعات از روش اسنادی و در بخش میدانی از روش پیمایش مبتنی بر تکمیل پرسش نامه و مصاحبه بهره گرفته شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل (۵۵۳۲) نفر از مرزنشینان می باشند که با استفاده از روش های آماری تعداد (۲۵۰) نفر به عنوان نمونه انتخاب شده اند. اعتبار پرسش نامه ها نیز از طریق آزمون آلفای کرونباخ، (۸۷/۰) درصد به دست آمده است. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون t زوجی، کای اسکوئر و پیرسون استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند که بازارچه های مرزی موقت نتوانسته اند تأثیر مثبتی در امنیت اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی مرزنشین داشته باشند، و روستاهای نزدیک تر به مرز تأثیرپذیری بیشتری از بازارچه های موقت مرزی دارند. با توجه به آزمون t زوجی، درآمد روستاییان به دلیل از بین رفتن فعالیت قاچاق کالا در منطقه، بعد از تأسیس بازارچه های مرزی موقت نسبت به قبل از تأسیس بازارچه ها، کاهش یافته است.

۹.

توسعه اقتصادی روستاهای مرزی با تاکید بر بازارچه ها (مورد مطالعه: مرز باشماق مریوان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حمید جلالیان نازنین نعیم آبادی

منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق کوهستانی سال اول بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ 79-94

کلیدواژه‌ها: توسعه اقتصادی روستاهای مرزنشین بازارچه های مرزی باشماق مریوان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا

تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۳۲۸

بررسی های مربوط به بازارچه های مرزی از موضوعاتی است که در سال های اخیر در پژوهش های مربوط به توسعه روستایی و ناحیه ای در مناطق مرزی اعم از پژوهش های اقتصادی توجه بسیاری به آن شده است، از این رو، هدف پژوهش حاضر، توسعه اقتصادی روستاهای مرزنشین با تاکید بر بازارچه مرزی باشماق مریوان بوده است. ماهیت این پژوهش کاربردی، روش اجرای آن توصیفی و تحلیلی و نوع آن، پیمایشی است. سه روستای ساوجی، نی و سعدآباد در نزدیکی این بازارچه مورد مطالعه قرار گرفتند. داده های لازم، با روش های اسنادی و پیمایشی و با استفاده از ابزار پرسشنامه ء محقق ساخته و مصاحبه گردآوری شد. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم افزار SPSS و مدل فازی ممدانی استفاده شد. در مطالعه همبستگی بین توسعه اقتصادی روستا های مرزنشین و بازارچه مرزی باشماق مریوان، بررسی مقادیر ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین تمامی متغیر های وابسته (توسعه اقتصادی) با بازارچه مرزی باشماق مریوان (متغیر مستقل) رابطه مثبت و معنی داری در سطح اطمینان 99% وجود دارد. بر اساس نتایج به دست آمده همبستگی قوی به ویژه در شاخص های کاهش بیکاری و ایجاد اشتغال، جذب و اشتغال افراد بومی و گسترش مبادلات مرزی وجود دارد. همچنین در استنتاج وضعیت متغیر اقتصادی در تعیین اولویت روستا های نزدیک بازارچه مرزی باشماق با استفاده از مدل فازی ممدانی، برای هر یک از روستا ها مقدار نافازی نهایی به عنوان خروجی سیستم استنتاج فازی در نرم افزار MATLAB مشخص شده است. این مقدار برای روستای ساوجی برابر است با 71/0، برای روستای نی برابر است با 70/0 و برای روستای سعدآباد برابر است با 72/0 که سطح متوسط اقتصادی را برای هر سه روستا با توجه به متغیر مورد بررسی نشان می دهد.

۱۰.

مطالعه کیفی بازنمایی پیامدهای اقتصاد مرزی در زندگی مرزنشینان کردستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رشید احمدرش سیروان عبده زاده

منبع: جامعه شناسی اقتصادی و توسعه سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 1-22

کلیدواژه‌ها: تجارب زیسته مرزنشینی سیاست های اقتصادی بازارچه های مرزی مناطق مرزی کردستان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی

تعداد بازدید : ۴۹۶ تعداد دانلود : ۴۲۲

این مقاله در پی سنجش پیامدهای منفی سیاست های مختلف اقتصادی در مناطق مرزی، با تاکید بر بازاچه های مرزی است. سوال محوری مقاله این است که سیاست های اقتصادی در مناطق مرزی بانه و مریوان چه پیامدهای منفی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به همراه داشته است.روش تحقیق کیفی و فن مصاحبه و مشاهده برای گردآوری داده ها و مطالعه زیست جهان مردمان این منطقه انتخاب گردیده است. جهت تحلیل داده ها، روش نظریه زمینه ای مورد استفاده قرار گرفته است. داده ها در دو بخش توصیفی و تبینی، تحلیل شده اند. در بخش اول، یافته های توصیفی چون سن، تحصیلات مورد توصیف واقع شده اند و در بخش تبینی بر پایه مصاحبه ها 6 مقوله منفک شده از هم مورد تحلیل قرار گرفته است. یافته ها نشان می دهد که سیاست های اقتصادی در مناطق مرزی از لحاظ اشتغال متناس بو متوازن نبوده و بیشتر افراد دارای نفوذ و قدرت از آن سهم برده اند. در بخش درآمد وضعیت افراد در اوایل به نسبت امروزه خیلی بهتر بود، ولی امروزه درآمد آنان به شدت کاهش پیدا کرده است. قاچاق کالا به نسبت قبل از اجرای سیاست های اقتصادی کم رنگ تر شده است، ولی باز به دلیل سیاست هایی چون بستن بازارچه ها قاچاق از بین نرفته است و کماکان کم و بیش ادامه دارد. مشاغل تولیدی- صنعتی خرده پا به شدت تحت تاثیر و تحلیل رفته است و رشدی منفی داشته است. یکی دیگر از پیامدهای این سیاست ها، بحث افت کمی و کیفی تحصیلات جوانان است، که شدت آن با اوج رونق بازار و تجارت مرزی همزمان بوده است. از دیگر پیامدهای منفی سیاست های اقتصادی، بحث اجتماعی ذهنیت یابی پولی مردمان این نواحی است که پول و مالکیت فردی به یکی از علل وجودی ارزش و شأن اجتماعی و قدرتمند شدن بدل شده است. مقوله هسته نیز با توجه به دیگر مقولات و مشمولیت آنان تحت عنوان شکنندگی زندگی اقتصادی مرزنشینان صورت بندی شده است.

۱۱.

بازارچه های مرزی و امنیت اقتصادی روستاهای پیرامون مطالعه مورد: بازارچه مرزی باجگیران

نویسنده: حسن مؤمنی ملیحه سلطان آبادی

منبع: جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲ 176 - 192

کلیدواژه‌ها: امنیت اقتصادی بازارچه های مرزی نواحی روستایی بازارچه باجگیران

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا

تعداد بازدید : ۵۱۷ تعداد دانلود : ۴۴۰

از ملاک های مهم پایداری اسکان در نواحی مرزی به ویژه روستاهای همجوار مرز عامل امنیت اقتصادی است. امنیت در مؤلفه های مختلفی تعریف می گردد و از دیدگاه خبرگان یکی از با اهمیت ترین آنها امنیت اقتصادی بوده که به نگهداشت جوامع مرزنشین می انجامد. وجود مرز پتانسیل تبادلات تجاری را به وجود می آورد که از ملزومات آن ایجاد بازارچه های مرزی برای عرضه تولیدات است. هم اکنون در مناطق مرزی کشور ۴۳ بازارچه وجود دارد که بازارچه مرزی باجگیران از جمله بازارچه های فعال محسوب می گردد که در شهرستان قوچان و هم مرز با کشور ترکمنستان احداث شده است. تحقیق حاضر سعی در شناخت تاثیر بازارچه های مرزی در منطقه مورد مطالعه دارد، در همین راستا به بررسی شعاع تأثیر اقتصادی بازارچه مرزی باجگیران با روستاهای پیرامون، بعد از احداث بازارچه می پردازد و با استفاده از روش مقایسه ای، منافع و معایب ایجاد بازارچه مرزی را مورد ارزیابی قرار داده است. یافته های کسب شده از تحقیق بیان کننده آن است که بازارچه مرزی باجگیران در سالهای مختلف از بدو تأسیس باتوجه به علل گوناگون نوسانهای مختلفی را تجربه و پشت سر گذارده است، لذا در فواصل گذشته رشد مراحل تجربی بازارچه دارای ثبات یکسانی نبوده است. از سوی دیگر نتایج تحقیق نشان می دهد که ایجاد بازارچه مرزی برای روستاهای پیرامون منافع متعددی دربر دارد که از جمله آن هفت تأثیر مثبت ایجاد شده با تأسیس بازارچه برای جوامع روستایی پیرامون قابل شمارش و بررسی خواهد بود.

۱۲.

تخمین توابع صادرات و واردات محصولات کشاورزی از بازارچه های مرزی ایران با رهیافت اقتصادسنجی فضایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محبوبه مطهری مقدم سید مهدی حسینی امیر دادرس مقدم

منبع: اقتصاد و تجارت نوین سال پانزدهم بهار ۱۳۹۹ شماره ۱ 95-115

کلیدواژه‌ها: توابع صادرات و واردات محصولات کشاورزی بازارچه های مرزی اقتصادسنجی فضایی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد

تعداد بازدید : ۴۰۰ تعداد دانلود : ۲۹۷

تجارت بخش کشاورزی نقش مهمی را در کشورهای در حال توسعه ایفا می کند و در این راستا بازارچه های مرزی با توجه به حجم مبادلات محصولات کشاورزی، نقش بسزایی در جهت رشد و توسعه اقتصادی دارند. در این پژوهش توابع صادرات و واردات محصولات کشاورزی در 33 بازارچه مرزی با استفاده از مدل های اقتصادسنجی فضایی طی دوره زمانی 1388-1395 برآورد شده است. نتایج مدل خطای فضایی نشان داد که بازارچه های مرزی بر یکدیگر اثر مثبت و معناداری دارند. در تابع صادرات بازارچه های مرزی با حجم صادرات بالا، قیمت های نسبی صادراتی تاثیر منفی و معناداری بر حجم صادرات داشته در حالی که درآمد شرکاء تجاری و نااطمینانی نرخ ارز مؤثر حقیقی تاثیر مثبت و معناداری داشته است و در بازارچه های مرزی با حجم صادرات پایین، درآمد شرکاء تجاری تاثیر مثبت و معنادار داشته و قیمت های نسبی صادراتی و نااطمینانی نرخ ارز مؤثر حقیقی تاثیر منفی و معناداری داشته است. همچنین در بازارچه های مرزی با حجم واردات بالا، درآمد داخلی تاثیر مثبت و معناداری داشته و قیمت های نسبی وارداتی و نااطمینانی نرخ ارز مؤثر حقیقی تاثیر منفی و معناداری داشته است در حالی که در بازارچه های مرزی با حجم واردات پایین، قیمت های نسبی وارداتی تاثیر منفی و معناداری داشته است.

۱۳.

تدوین و ارزیابی استراتژی های توسعه بازارچه مرزی کیله براساس مدل (SWOT) و فرایند تحلیل شبکه ای (ANP)

نویسنده: غلامرضا رحیمی اسدالله خدیوی محمد شیخه پور زانیار شیخه پور

منبع: اقتصاد پنهان تابستان ۱۳۹۹ شماره ۲۱ 49 - 87

کلیدواژه‌ها: برنامه ریزی استراتژیک استراتژی تجزیه و تحلیل Swot ANP بازارچه های مرزی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد

تعداد بازدید : ۴۲۵ تعداد دانلود : ۵۳۰

توسعه نیافتگی مناطق مرزی در مقابل مناطق مرکزی کشور، مسئله امنیت و بی کاری و بسیاری از مسائل دیگر مرتبط با مناطق مرزی از یک سو و بحث تحریم کشور از سوی دیگر، اهمیت بازارچه های مرزی را به منظور جهت بخشیدن به صادارت و واردات و همچنین رفع مسائل مناطق مرزی، بیش از پیش برجسته می سازد. با توجه به اهمیت بازارچه مرزی کیله در استان آذربایجان غربی، این پژوهش بر آن است تا به تدوین و ارزیابی استراتژی های مناسب جهت توسعه بازارچه مرزی کیله بپردازد. برای تدوین استراتژی از مدل (SWOT) استفاده شد. اما با توجه به محدودیت های این مدل که قادر به تعیین اهمیت هریک از عوامل شناخته شده نیست و راهکاری را برای ارزیابی گزینه های تصمیم با توجه به این عوامل ارائه نمی دهد، تلفیقی از مدل SWOT و تکنیک تحلیل شبکه ای (ANP) در نظر گرفته شده است. تحلیل شبکه ای قابلیت نشان دادن وابستگی درونی عوامل (SWOT) را دارا است و وزن های عوامل استراتژیک، وزن های عوامل فرعی و اولویت های استراتژی های جایگزین را تحت تاثیر قرارمی دهد. نتایج نشان داد که از بین عوامل (SWOT) تهدیدها از بیشترین اولویت برخوردار بودند و پس از آن ها ضعف ها بودند که این نتایج نشان دهنده آسیب پذیری بازارچه است؛ همچنین از بین استراتژی ها، استراتژی های ST (تنوع یا قوت - تهدید) بیشترین اولویت را کسب کردند.

۱۴.

توسعه مرز محور و اضمحلال ظرفیت ها و فرصت های اجتماعات مرزی؛ با تاکید بر نقد بازارچه های مرزی (مورد مطالعه؛ بازارچه های مرزی ننور شهرستان بانه و خاو و میر آباد شهرستان مریوان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسین دانش مهر کمال خالق پناه عثمان هدایت

منبع: برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی تابستان ۱۳۹۹ شماره ۴۳ 241 - 278

کلیدواژه‌ها: توسعه مرز محور بازارچه های مرزی توسعه محلی اضمحلال ظرفیتها و فرصتها اجتماعات مرزی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی

تعداد بازدید : ۳۹۴ تعداد دانلود : ۵۳۴

مفروضه بنیادین پژوهش حاضر این گزاره است که بازارچه ها ی مرزی و توسعه وابسته آن، سیاست مناسبی برای توسعه مناطق مرزی نبوده است. روش پژوهش حاضر، روش نظریه ی زمینه ای است که در آن به شرایط زمینه ای، علی و مداخله ای، پیامدها و همچنین راهبردها می-پردازد. ابزار گردآوری داده های مصاحبه نیمه ساخت یافته است که در این راستا با 45 نفر از ذی ربطان و ذی نفعان بعنوان نمونه های هدفمند شامل دهیاران، اعضای شوراهای بخش و روستاها، کارشناسان بازارچه ها تا مرحله اشباع داده ها، گفتگوهای عمیق صورت گرفت. بر اساس منطق روش نظریه زمینه ها داده ها در سه سطح کدگذاری باز، محوری و گزینشی استخراج شدند که تعداد مفاهیم ساخته شده در این مرحله 134 مفهوم اولیه، 15 مقوله محوری، ۴ مقوله اصلی و یک مقوله هسته ای استخراج شد. مقولات اصلی عبارتند از؛ کمبود زیرساخت های توسعه ای، اضمحلال بخش کشاورزی و دامداری و انزوای فرهنگی_اجتماعی، ناکارآمدی در سیاست های ترمیمی. تحلیل این مقولات، ما را به مقوله ی هسته ای یعنی طرد نهادی و ساختاری اجتماعات مرزی سوق داد. بر مبنای آن می توان نتیجه گرفت که منطق حاکم بر توسعه ی مرز محور با ارائه بازارچه ها به عنوان مهمترین محور توسعه در این مناطق، اجتماعات مرزی را طرد نموده است و ظرفیت ها و پتانسیل های آنها را به اضمحلال کشانده است. واژگان کلیدی: توسعه مرز محور، بازارچه های مرزی، توسعه ی محلی، اضمحلال ظرفیت ها و فرصت ها، اجتماعات مرزی

۱۵.

نقش بازارچه های مرزی در موازنه سازی و تقارن فضای اقتصادی مناطق مرزی ایران (مطالعه موردی: بازارچه مرزی مریوان)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حیدر لطفی

منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال سوم پاییز ۱۳۹۷شماره ۳ (پیاپی ۱۱) 94 - 110

کلیدواژه‌ها: بازارچه های مرزی موازنه و تقارن مناطق مرزی بازارچه مرزی مریوان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا

تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۲۹۳

بازارچه های مرزی از جمله مولفه های تأثیرگذار بر موازنه و تقارن فضای اقتصادی بین مناطق مرزی ایران با سایر مناطق است که این موازنه می تواند دارای تأثیرات مثبت و منفی به ترتیب برای خود منطقه و کل کشور باشند. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که بازارچه های مرزی ایران و مشخصا بازارچه مرزی مریوان چگونه می توانند در موازنه و تقارن اقتصادی مناطق مرزی ایران با سایر مناطق نقش همگرا و همپوشان داشته باشند؟ در این مقاله با استفاده از مدل سوآت تلاش خواهد شد با طبقه بندی و تحلیل شاخص های درونی و بیرونی و نیز بررسی توانایی ها، کاستی ها، فرصت ها و تهدیدات اقتصادی بازارچه های مرزی برای موازنه و تقارن فضای اقتصادی مناطق مرزی ایران با سایر مناطق به تحلیل و بررسی نقش بازارچه های مرزی در موازنه سازی فضای اقتصادی مناطق مرزی ایران با سایر مناطق پرداخته شود و برای سنجش وزن سنجه ها نیز از فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP) استفاده خواهد شد. نتایج این مقاله نشان می دهد که استراتژی مطلوب موازنه و تقارن فضای اقتصادی مناطق مرزی ایران با سایر مناطق استراتژی های رقابتی است. در این استراتژی هدف این است که روش هایی استفاده شود تا با استفاده از نقاط قوت داخلی از تأثیر منفی تهدیدات خارجی مثل قاچاق کالا جلوگیری شود و حتی سعی شود تهدیدات را از بین ببرند. این راهبرد مربوط به وضعیت خارجی بازارچه های مرزی است و نقاط منفی (تهدیدات پیش روی) آن را در ارتباط با بیرون ارزیابی می کند. هدف این راهبرد تا حد امکان کاهش تهدیدها است.

۱۶.

نقش بازارچه های مرزی در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی در استان های غرب کشور (مطالعه موردی: مرز مهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: طاهره فرازمند امید علی احمدی محمدحسین اسدی داوودآبادی

منبع: جامعه شناسی سیاسی ایران سال دوم زمستان ۱۳۹۸ شماره ۴ (پیاپی ۸) 1058 - 1077

کلیدواژه‌ها: بازارچه های مرزی توسعه اقتصادی توسعه اجتماعی توسعه فرهنگی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی

تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۲۵

وجود مرز بین المللی مهران و تردد زوار از این مرز در کنار تجارت مرزی از مهمترین قابلیت هایی است که می تواند به عنوان شاه کلید توسعه اقتصادی استان چه به لحاظ تردد گردشگر مذهبی و چه به لحاظ ترانزیت کالا و ایجاد منطقه آزاد تجاری در رشد اقتصادی آن و ایجاد فرصت های شغلی بالا نقش بسزایی داشته باشد. هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل مؤثر در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی در استان های غرب کشور(مطالعه موردی: مرز مهران) است. تحقیق حاضر بر اساس هدف، کاربردی و از نقطه نظر چگونگی جمع آوری اطلاعات، از نوع تحقیقات کیفی است. جهت شناسایی عوامل مؤثر در نقش بازارچه های مرزی در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی در استان های غرب کشور به 15 نفر از خبرگان درون دانشگاهی و کارشناسان خبره وزارت سمت بر اساس عواملی نظیر سابقه فعالیت حرفه ای در زمینه نقش بازارچه های مرزی در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی در استان های غرب کشور، سابقه انجام تحقیق های علمی در این زمینه و مواردی از این دست مراجعه شده است. در تحقیق حاضر جهت بررسی نقش بازارچه های مرزی در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی در استان های غرب کشور از مصاحبه های نیمه ساختاریافته استفاده گردید. در این پژوهش بمنظور تحلیل داده ها از تکنیک دلفی استفاده شده است. نتایج نشان داد که 44 شاخص در قالب 7 مؤلفه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، بهداشتی، ارتباطی، آموزشی و سازمانی و نهادی عوامل مؤثر در توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی در استان های غرب کشور(مطالعه موردی: مرز مهران) را تشکیل می دهند.

۱۷.

تحلیل عوامل مؤثر بر عملکرد نامطلوب بازارچه های مرزی در عدم توسعه اقتصادی- اجتماعی روستاهای پیرامون مرز باشماق، مطالعه موردی: روستاهای مرزی شهرستان مریوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سعدی محمدی

منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال دوازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۳ 151 - 174

کلیدواژه‌ها: بازارچه های مرزی توسعه اقتصادی - اجتماعی روستاهای مرزی شهرستان مریوان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا

تعداد بازدید : ۲۸۶ تعداد دانلود : ۱۲۱

بازارچه های مرزی به عنوان راهبردی که موجب پویایی و تنوع بخشی اقتصاد روستایی می گردند، توانایی حل بسیاری از معضلات کنونی روستاهای مرزی و حرکت آن ها در مسیر توسعه را دارند. اما تحقق این امر، نیازمند تدارک بسترها، زیرساخت ها و رفع موانع و مشکلاتی است که فراروی عملکرد مطلوب این بازارچه ها قرار دارند. در این راستا؛ پژوهش کمی - کیفی حاضر با روشی توصیفی-تحلیلی انجام و سعی گردید که مهم ترین موانع و مشکلاتی که کارایی و اثرگذاری مطلوب بازارچه های مرزی شهرستان مریوان در تغییر وضعیت توسعه یافتگی نواحی روستایی موردمطالعه را با چالش، مواجه ساخته اند، شناسایی شوند تا رهیافت این امر، تدوین برنامه های کاربردی و اتخاذ راهکارهای عملی در راستای پویایی بازارچه ها باشد. در ابتدا؛ مهم ترین موانع و مشکلات از طریق مصاحبه ها با دو گروه مسئولین و آگاهان روستایی به روش نمونه گیری غیر احتمالی گلوله برفی، شناسایی شد و سپس از طریق توزیع 360 پرسشنامه (بهره گیری از فرمول کوکران) در میان سرپرستان خانوار دهستان های خاوومیرآباد و زریوار به عنوان جامعه آماری پژوهش، این موانع و مشکلات، مورد تأیید واقع گردیدند. درنهایت؛ با تجزیه وتحلیل اطلاعات به دست آمده با آزمون تحلیل عاملی؛46 متغیر یا مانع اثرگذار در قالب 5 عامل: نارسایی های مدیریتی؛ ضعف و کمبود در خدمات، امکانات و زیرساخت های بازارچه؛ ضعف در مشارکت و همکاری مردم محلی؛ کیفیت نازل توسعه روستایی منطقه و مکان گزینی نادرست بازارچه ها، خلاصه گردیدند. همچنین آزمون تحلیل مسیر نیز، نشان داد که عامل مکان گزینی نامناسب، دارای بیشترین تأثیر مستقیم، عامل نارسایی های مدیریتی؛ دارای بیشترین تأثیر غیرمستقیم و درمجموع نیز؛ عامل نارسایی های مدیریتی بیشترین تأثیر را بر عملکرد نامطلوب بازارچه ها دارند.

۱۸.

بررسی اثر گردشگری پایدار شهری بر ساکنان شهر (مطالعه ی موردی: شهر جوانرود کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: صدیقه لطفی ادریس باباخانزاده

منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال سوم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۹ 130 - 150

کلیدواژه‌ها: گردشگری شهری بازارچه های مرزی آثار زیست محیطی جوانرود

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا

تعداد بازدید : ۹۴ تعداد دانلود : ۹۷

امروزه مراکز شهری گردشگرپذیر با پذیرش نقش های جدید از جمله نقش تجاری، موقعیت های جدید و بهتری را از نظر جذب گردشگر به دست آورده اند. تجارب جهانی نشان داده است که صرف داشتن جاذبه های طبیعی در درازمدت مناطق گردشگری را با مشکل مواجه می سازد. لذا، شهرهای مرزی با استفاده از مزیت نسبی خود، از جمله کانون های جدید جذب گردشگر و رونق اقتصاد محلی شده اند. شهر جوانرود در طی یک دهه ی اخیر با توجه به احداث بازارچه ی مرزی در آن مقصد بسیاری از گردشگران بوده است. این پژوهش با بررسی نقش بازارچه به بررسی آثار آن از ابعاد مختلف بر ساکنان شهر پرداخته است. روش پژوهش مبتنی بر رویکردهای توصیفی تحلیلی که با پیمایش میدانی جهت تکمیل پرسش نامه ها همراه شده است. داده ها از طریق نرم افزار SPSS پردازش شده اند و همچنین از آزمون های آماری برای تحلیل بهره گیری شده است. نتایج نشان می دهد که بازارچه ی مرزی هرچند باعث رونق اقتصادی و فرصت های شغلی شده است؛ اما مشکلات محیطی هم همراه داشته است. مهم ترین تأثیرات مثبت آن را می توان به ارتقای استاندارد های زندگی ساکنان شهر در زمینه های مختلف و آشکارترین آثار منفی افزایش گردشگر در تشدید ترافیک و آلودگی های محیطی بوده است.

۱۹.

توسعه ی گردشگری شهری با تأکید بر نقش بازارچه های مرزی (مطالعه ی موردی: بازارچه ی مرزی پاوه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: اعظم صفرآبادی حکیمه مجیدی ده شیخ علی زنگی آبادی سمیه سادات شاه زیدی

منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال پنجم بهار ۱۳۹۵ شماره ۱۶ 95 - 126

کلیدواژه‌ها: بازارچه های مرزی گردشگری شهری پاوه QSPM

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی جغرافیا

تعداد بازدید : ۱۵۲ تعداد دانلود : ۱۱۳

ایجاد بازارچه های مرزی، علاوه بر آثار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی؛ در نیل به توسعه در نواحی مرزی و گسترش ارتباطات فرهنگی و اقتصادی مردم در دو سوی مرزها، زمینه های توسعه ی انواع گردشگری به ویژه گردشگری شهری را در پی خواهد داشت. هدف از پژوهش حاضر، بررسی نقش بازارچه ی مرزی شوشمی پاوه در گسترش گردشگری شهری است. شهرستان پاوه با توجه به قابلیت های طبیعی و فرهنگی، در جذب انواع گردشگر به ویژه گردشگر شهری زمینه های رو به رشد فراوان دارد. از سویی وجود بازارچه ی مرزی پاوه، تنوع در عرضه ی اجناس، علاقه ی ایرانیان به خرید و مسافرت با انگیزه ی خرید، از جمله مهم ترین قابلیت های بالقوه ی منطقه برای جذب گردشگر از نقاط مختلف کشور و نیز توسعه ی گردشگری شهری است. روش تحقیق، توصیفی-تحلیلی و شیوه ی گردآوری اطلاعات، میدانی و کتابخانه ای است. برای مشارکتی کردن برنامه ریزی با نظرخواهی از جامعه آماری متشکل از سه گروه مردم، مسؤولان و گردشگران، تعداد 190 نفر به عنوان نمونه به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها و ارایه ی راهبرد های توسعه گردشگری شهر پاوه، از نتایج ماتریس راهبردی کمی (QSPM) استفاده شده است. نتایج حاکی است از بین راهبردهای ارایه شده بالاترین جذابیت مربوط به تقویت و افزایش روابط تجاری در سطوح منطقه ای، ملی و بین المللی و جلب مشارکت بخش های دولتی و خصوصی برای سرمایه گذاری بیشتر با نمره ی 779/6 و پایین ترین جذابیت مربوط به راهبرد تلاش برای ساماندهی زیرساخت های مورد نیاز در شهر با نمره 869/4 است.

۲۰.

چالش ها و راهبردهای روابط تجاری ایران و افغانستان

نویسنده: محمد ذاکری نیا

منبع: امنیت اقتصادی دوره ۱۱ مهر ۱۴۰۲ شماره ۷ (پیاپی ۱۱۴) 4 - 14

کلیدواژه‌ها: دیپلماسی اقتصادی تجارت ایران و افغانستان توسعه روابط اقتصادی دیپلماسی آب بازارچه های مرزی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی اقتصاد

تعداد بازدید : ۱۲۱ تعداد دانلود : ۷۷

ایران و افغانستان دو کشور با اشتراکات فراوان، دغدغه های مشترک و زمینه های بسیار برای همکاری هستند که دست کم از یک قرن گذشته با یکدیگر روابط نزدیکی دارند. به رغم تشابهات زبانی و فرهنگی، به واسطه ژئوپلیتیک ناپایدار افغانستان، تاریخچه سیاسی نیم قرن گذشته این کشور با تلاطم های متعددی روبه رو بوده که نتیجه آن، تفاوت عظیم در سطح زندگی مردم در دو سوی مرز است. ناامنی، فقدان ثبات سیاسی و نرخ بالای بیکاری در افغانستان سبب مشکلات امنیتی و حتی تهدیدات جمعیتی برای همسایگان خود به ویژه ایران شده است. این در حالی است که با اتخاذ سیاست های هوشمندانه در سطح کلان تصمیم گیری می توان با توسعه هدفمند زیرساختی در جغرافیای افغانستان نه تنها وضعیت اقتصادی فقیرترین کشور دنیا را بهبود بخشید، بلکه از هزینه های امنیتی و سیاسی تداوم وضعیت کنونی برای کشور کاست. با این هدف در این نگارش تلاش شد تا با نگاهی جامع، مجموعه مسائل و دغدغه های دو کشور در زمینه های مختلف به خصوص تجارت دوجانبه شناسایی و احصا شود. ازجمله مهم ترین چالش های روابط دو کشور می توان به فقدان ثبات سیاسی و امنیت متزلزل افغانستان، لجستیک ضعیف و حجم بالای قاچاق مرزی اشاره کرد که مسیر تعاملات اقتصادی دو کشور را با مشکلاتی همراه کرده است. برای فائق آمدن بر این چالش ها، ضمن استفاده از دیپلماسی اقتصادی فعال منطقه ای و جهانی لازم است تا نسبت به ایجاد رویه های واحد گمرکی، تعمیق همکاری های مرزی، استفاده از مدل های جدید در تسویه تجاری و گره زدن منافع دو کشور برای پیشبرد اهداف اقتصادی اقدام شود. مشخص است که پنجره فرصت های طلایی در عرصه اقتصاد بین الملل برای همیشه باز نمی ماند و بی عملی در این زمین بازی چیزی جز حسرت فرصت های ازدست رفته در پی ندارد.