مطالب مرتبط با کلیدواژه

آموزش محیط زیست


۴۱.

امکان سنجی توسعه مفهوم جرائم بین المللی به جرائم محیط زیستی با تأکید بر اصل توسعه پایدار(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال نهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۲ 133 - 146

کلیدواژه‌ها: آموزش محیط زیست جرائم بین المللی جرائم محیط زیستی دیوانِ بین الملل کیفری حقوق محیط زیست حقوق بین الملل محیط زیست توسعه پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۶ تعداد دانلود : ۳۹۴
بر اساس آنچه در مقدمه اساسنامه دیوان بین المللی کیفری آمده است جرائم بین المللی جرائمی هستند که موجب تشویش جامعه بین الملل می شوند. بر همین اساس چهار جرم بین المللی مورد احصاء قرارگرفته و در اساسنامه تصریح شده است. این پژوهش که از نوع تحلیلی – توصیفی و با روش کتابخانه ای – اسنادی است به دنبال ارائه راهبردی جهت حفظ محیط زیستی می باشد. محیط زیست میراث مشترک بشریت است و از آسیب هایی که متوجه آن می گردد تقریباً تمام کشورها به تبع آن آسیب می بینند. از کنوانسیون ریو 1992 که توسعه پایدار با محیط زیست گره خورده است اهمیت توجه به محیط زیست افزایش یافته است. باید تدبیری اندیشه شود که جرائم حوزه محیط زیست به عنوان جرائم بین المللی مورد شناسایی قرار گیرند تا به تبع آن دیوان بین المللی کیفری صلاحیت رسیدگی به آنها را داشته باشد. این پژوهش به دنبال پاسخ به این سؤال است که با عنایت به اصل توسعه پایدار و ضرورت های آن چگونه امکان جرم انگاری جرائم محیط زیستی در زمره جرائم بین المللی میسر است؟ و یا به تعبیری دیگر چگونه توسعه مفهوم جرم بین المللی به جرائم محیط زیستی متصور و ممکن است؟ و اینکه میان توسعه پایدار و محیط زیست چه تناسبی وجود دارد؟ یافته های تحقیق حاکی از این است که به استناد مفاد متعددی از اساسنامه رم 1998 امکان توسعه مفهوم جرم بین المللی نه تنها به جرم محیط زیستی بلکه به جرائم دیگر نیز وجود دارد لذا جهت عملیاتی شدن آن باید با تلاش های پژوهشی مسیر را هموار و حفظ محیط زیست را نهادینه کرد.
۴۲.

اولویت شناسی در برنامه ریزی شهر سالم: تعامل شیمی نوین و رایانش مصالح سبز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 94-105

کلیدواژه‌ها: پساکرونا شهرسازی یادگیری عمیق در شیمی سبز مصالح دوستدار محیط زیست آموزش محیط زیست ساختمان سالم رایانش زیستی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۸ تعداد دانلود : ۴۷۳
اهداف : نسل جدیدی از مصالح نوین ساختمانی با استفاده از روش های رایانشی و دیجیتال تولید می شوند. مصالح نوین ساختمانی چشم انداز جدیدی به امکان ایجاد محیط زیست شهری سالم ایجاد کرده است. هدف اصلی پژوهش، بررسی، تحلیل و اولویت شناسی در رایانش مصالح نوین در هماهنگی با محیط زیست است. هدف کاربردی پژوهش، تبیین مفهوم و ارائه راهبردهایی برای کاربرد مصالح مناسب برای دست یابی به الگوی «شهر سالم» است. روش ها: پژوهش از نظر رویکرد روش شناختی کیفی-کمی است. نتایج کیفی به تبیین مفهوم منتهی می شود و اولویت شناسی از طریق پرسشنامه برخط به دست می آید. برای تایید پایایی از ضریب کاپا یا ضریب توافق طرفین استفاده شده است. تعداد 386 پرسشنامه سالم جمع آوری، و با کمک همبستگی اسپرمن، نتایج بررسی و تحلیل شدند. یافته ها: در میان گویه های ده گانه استخراج شده درباره مصالح نوین به کاررفته، چهار گویه با درجه معناداری بالا به دست آمده؛ که به ترتیب عبارتند از: 1- قرارگرفتن در معرض نور مستقیم خورشید، 2- سلامتی مصالح ( MSDS )، 3- سهولت تعویض و جایگزینی و 4- درجه جاذب رطوبت بودن. نتیجه گیری: افزیش خطر بیماری های فراگیر نشان می دهد که تحقق کانسپت شهر سالم بدون رایانش مصالح نوین امکان پذیر نیست؛ حوزه ای میان دانشی و بین رشته ای که نیازمند رویکردی ترکیبی از شیمی سبز، رایانش زیستی و رایانش مبتنی بر مواد است. رایانش مصالح نوین، روشی موثر در دست یابی به الگوی شهر سالم است؛ موضوعی که نیازمند توسعه آموزش محیط زیست و مهارت مدیریت شهر سالم است.
۴۳.

ارزیابی تجربیات معلمان آموزش ابتدایی جهت ایجاد نگرش و فرهنگ سازی مؤثر حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی (تحقیق کیفی)

نویسنده:
منبع: راهبردهای نوین تربیت معلمان (تربیت معلم فکور) سال دوم بهار ۱۳۹۵ شماره ۲ 89 - 102

کلیدواژه‌ها: مصاحبه برنامه درسی دوره ابتدایی آموزش محیط زیست منابع طبیعی نیازسنجی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۳۶۴
با توجه به نقش محیط زیست و منابع طبیعی در نیل به اهداف توسعه، هدایت صحیح آموزش برای نهادینه کردن فرهنگ حفاظت از این سرمایه ها ضروری است. در این پژوهش به صورت کیفی میزان تأثیر آموزش دوره ابتدایی بر انتقال مفاهیم حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی با استفاده از دیدگاه آموزگاران دنبال شد. جامعه آماری آموزگاران ابتدایی سال 95-1394 رفسنجان، حجم نمونه 32 نفر و ابزار مورد استفاده مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. داده ها با استفاده از کدگذاری باز، محوری و انتخابی تجزیه و تحلیل و مضامین اصلی و فرعی از بین یادداشت ها انتخاب شدند. بر اساس نتایج پژوهش مضامین اصلی شامل دانش آموز، معلم، کتاب و محتوی، مدرسه و کارکنان، خانواده، روش آموزش، فوق برنامه، تربیت معلم و آموزش و پرورش و مضامین فرعی شامل کیفیت محتوی کتب، تمرکز محتوی بر تغییر نگرش، تأکید محتوی بر تغییر در رفتار اجتماعی و فردی، تأکید محتوی بر افزایش دانش، ایجاد اشتیاق و جاذبه برای فراگیر، عمق بخشی و تمرکز بر روی مباحث، تطابق با نیازهای واقعی فراگیران، بنیه علمی آموزگاران، کیفیت چاپ کتاب، فعالیت های فوق برنامه، ضمن خدمت، امکانات و تجهیزات مؤثر در آموزش و نیز توجه به نیازمندی های محلی مرتبط با مسائل محیط زیست و منابع طبیعی بودند.
۴۴.

بررسی کتاب های علوم تجربی دوره اول متوسطه از نظر میزان توجه به تربیت زیستی دانش آموزان

نویسنده:
منبع: توسعه حرفه ای معلم سال دوم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲ (پیاپی ۴) 1 - 18

کلیدواژه‌ها: آموزش محیط زیست ابزار فهرست وارسی تحلیل محتوا کتاب درسی علوم تجربی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۶ تعداد دانلود : ۳۸۵
آموزش های محیط زیستی می تواند سرمایه گذاری عمده ای برای تبدیل شدن دانش آموزان به شهروندانی مسئولیت پذیر و فعال در زمینه محیط زیست به منظور حفاظت از آن باشد. این آموزش ها می تواند به عنوان ره آوردی با ارزش، به نسل های آینده نیز منتقل شود. هدف اصلی پژوهش، بررسی میزان توجه به آموزش محیط زیست است. در این پژوهش از روش تحلیل محتوا با تکنیک ابزار فهرست وارسی محقق ساخته شامل 12 گویه اصلی: آب، جمعیت، خاک، تغییرات اقلیم، تنوع زیستی، آلاینده های انسان ساز، تلاش برای احیای کره زمین، تثبیت آب و هوا، استفاده موثر از منابع زمین، ریشه کنی فقر، استفاده های غیر شهری از سرزمین و آموزه های اخلاقی حفاظت از محیط زیست و 136 گویه فرعی استفاده شده است. کل کتاب های علوم تجربی دوره اول متوسطه سال تحصیلی 96-1395 در سه بخش متن، تصویر و فعالیت ها مورد بررسی قرار می گیرد. بنابر این جامعه و نمونه آماری یکسان می باشد. این پژوهش کاربردی و از لحاظ نحوه گردآوری داده ها، توصیفی است. یافته ها نشان می دهد، بیشترین میزان توجه به آموزش های محیط زیست به ترتیب در کتاب علوم تجربی پایه نهم، هفتم و هشتم بوده است که به ترتیب در متن، تصویر و فعالیت-های کتاب های علوم تجربی طرح شده اند. گویه های محیط زیستی قابل توجهی، در حد این کتاب و دانش آموزان مورد توجه قرار گرفته است ولی به برخی گویه ها یا توجهی نشده، یا به اندازه کافی مورد تاکید قرار نگرفته اند که با توجه به نقش کتاب درسی در بهبود رفتار دانش آموزان، نیازمند توجه بیشتر می باشد. از جمله این موارد توجه به امنیت و تهدیدات محیط زیست در زندگی بشر می باشد.
۴۵.

بررسی چالش های نهادینه سازی مفهوم پایداری و پیشرفت پایدار در آموزش دانشگاهی رشته مهندسی عمران و مدیریت پروژه در کشورهای انگلستان و ایتالیا و ارایه چارچوبی برای لحاظ در سرفصل آموزشی مرتبط در کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳ 55 - 62

کلیدواژه‌ها: مهندسی عمران مدیریت پروژه پیشرفت پایدار برنامه آموزشی آموزش محیط زیست

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۳ تعداد دانلود : ۲۶۲
با توجه به تأسیس رشته مهندسی مدیریت پروژه در کشور از سوی نگارنده، این مقاله بر چگونگی طراحی برنامه آموزشی درسی و مسایل مهم جهت لحاظ در برنامه درسی رشته دانشگاهی مهندسی عمران و مدیریت پروژه تمرکز می کند و هدف آن ارتقای سطح دانش آموختگانی است که نه تنها از نیاز به پیشرفت پایدار آگاه نیستند، بلکه آرمان های سازمان های صنعتی، افراد حرفه ای و ذینفعان دانشگاهی را، پیرو این امر نیز برآورده نمی کنند. این مقاله از نوع پژوهش کاربردی و مبتنی بر مطالعه موردی مستخرج از یافته های پژوهشی بوده است. برای دستیابی به این هدف، مروری برای تعیین حوزه های اصلی موردبررسی در پیشرفت پایدار و مفهوم پایداری جهت لحاظ در برنامه ریزی درسی و سرفصل درس صورت 'گرفته و توجه ویژه ای به نقش مهندسی عمران و مدیریت پروژه شده است. داده های اولیه با استفاده از بررسی مقالات مهم و مدارک معتبر به طور ویژه بر روی مطالعات در خصوص دو مطالعه موردی، یکی در مورد برنامه مهندسی عمران و مدیریت پروژه در دانشگاه شمال شرق انگلستان و دیگری در بخش مرکزی ایتالیا که در این زمینه موفق بوده اند، جمع آوری شده است. نتایج مبتنی بر  این روش تحقیق  منجر به طراحی جدولی با مؤلفه های اساسی جهت لحاظ در سرفصل برنامه ریزی درسی رشته مهندسی عمران و مدیریت پروژه در کشور شده است که در نوع خود کاربردی و مشتمل بر یک چارچوب پیشنهادی در 9 حوزه و 75 مقوله برای لحاظ در برنامه آموزشی رشته های مذکور به عنوان خروجی این پژوهش می باشد.
۴۶.

تحلیل محتوای کتاب های مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی بر اساس توجه به مؤلفه های محیط زیست

نویسنده:
منبع: پژوهش در آموزش مطالعات اجتماعی دوره سوم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۷) 31 - 46

کلیدواژه‌ها: آموزش محیط زیست مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵۰ تعداد دانلود : ۶۲۵
هدف پژوهش حاضر، بررسی تحلیل محتوای کتاب های درسی مطالعات اجتماعی دوره ابتدایی از منظر توجه به مؤلفه های محیط زیست است. به همین منظور از روش تحلیل محتوای توصیفی- کیفی استفاده شده است و سه کتاب مطالعات اجتماعی پایه های چهارم، پنجم و ششم ابتدایی سال تحصیلی 400-99 موردبررسی قرارگرفته است. در این پژوهش از نمونه گیری صرف نظر شده و تمامی جملات، تصاویر و فعالیت ها و پرسش های کتاب بررسی شده است. ابزار مورداستفاده در این پژوهش شامل چک لیست محقق ساخته برای تحلیل محتوا بر اساس مؤلفه های انتخابی است. این بررسی شامل 6 مؤلفه ی اصلی؛ آب، خاک، هوا، جنگل، صوت و زباله و 15 مؤلفه ی فرعی است. نتایج بررسی نشان می دهد که از میان 6 مؤلفه ی موردبررسی، مؤلفه جنگل و آب بیشترین میزان توجه را شامل شده اند و کمترین میزان توجه در میان مؤلفه ها مربوط می شود به مؤلفه های صوت و زباله. در سه بخش موردبررسی نیز بیشترین فراوانی ها مربوط به بخش متن و کمترین فراوانی ها مربوط به بخش تصاویر است. سه پایه ی تحصیلی مطالعه شده در پرداختن به مؤلفه های زیست محیطی تفاوتی با یکدیگر نداشتند و مؤلفه های زیست محیطی را آن گونه که می بایست موردتوجه قرار نداده اند. از مهم ترین مؤلفه های مغفول در کتاب های مطالعات اجتماعی، مؤلفه ی صوت است که در تمامی پایه ها اصلاً به آن پرداخته نشده است.
۴۷.

اثربخشی آموزش در چگونگی مواجهه با بحران های زیست محیطی با رویکرد کالبدی (مطالعه موردی: کارشناسان شهرداری)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال پنجم تابستان ۱۳۹۹شماره ۲ (پیاپی ۱۸) 111 - 120

کلیدواژه‌ها: اثربخشی مدیریت بحران بحران زیست محیطی مهارت آموزی آموزش محیط زیست

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۰ تعداد دانلود : ۳۲۵
بحران های طبیعی که بدنبال یک سانحه طبیعی می تواند بوجود آید قادر است با تلفات جانی و خسارات مالی و زیست محیطی شدیدی همراه باشد. لذا ﺑﻬﺮهﮔﯿﺮی از داﻧﺶ، ﻋﻘﻞ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﯾﺰی و ﺑﻮﯾﮋه ﺑﺎ اﺗﮑﺎ ﺑﻪ داﻧﺶ ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ ﺑﺤﺮان ﻣﯽﺗﻮان ﺧﺴﺎرتﻫﺎی اﺣﺘﻤﺎﻟﯽ را به ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻤﮑﻦ رﺳﺎﻧﺪ. برای بهره- گیری از دانش مدیریت بحران، نقش آموزش برای شناسایی مسائل زیست محیطی و پی بردن به راه حل های مناسب برای آنها، بسیار پررنگ بوده و برای دستیابی به پیشرفت پایدار و افزایش ظرفیت افراد، در پوشش دهی این مسائل بسیار مؤثر است. هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی آموزش در چگونگی مواجهه با بحران های زیست محیطی است، که از نظر هدف کاربردی و روش نیمه تجربی با رویکرد پیمایشی است. جامعه آماری کارشناسان سازمان مدیریت بحران شهرداری تهران است. برای بدست آوردن یافته های پژوهش از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف، شاپیرو– ویلک و آزمون t استفاده شد. نتایج پژوهش نشان می دهد آموزش در کلیه مراحل مدیریت بحران، با پیشگیری، آمادگی، مقابله و بازسازی در ارتقاء دانش و مهارت آموزی رابطه معناداری دارد. بنابراین، یافته ها بر این واقعیت دلالت دارد که بکارگیری مناسب ترین شیوه آموزشی جهت تغییر رفتار نیروی انسانی در ارتقاء سطح دانش، آگاهی و مهارت آموزی آنان درباره خطرات و عوامل بالقوه آسیب رسان محیط زیست به عنوان عامل کلیدی در تحقق مقابله با بحران های محیط زیستی است.
۴۸.

آسیب شناسی آموزش آب در درس «انسان و محیط زیست» (پایه یازدهم، متوسطه دوم)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تدریس پژوهی سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ 233 - 205

کلیدواژه‌ها: آموزش محیط زیست برنامه درسی توسعه پایدار مدیریت منابع آب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۲۶۹
با توجه به بحران آب در ایران، آموزش الگوی مصرف مسؤولانه آب به دانش آموزان ضروری است. هدف پژوهش حاضر، سنجش محتوای آموزش آب در درس «انسان و محیط زیست» پایه یازدهم، دوره دوم متوسطه و بهبود کیفیت ارائه آن است. این مطالعه براساس نوع داده ها، کمی و از لحاظ نوع برخورد با مسئله، کیفی است. طرح کلی پژوهش آمیخته حاضر تبیینی یا اصطلاحاً تشریحی بود. در فاز اول با رویکرد توصیفی-پیمایشی داده های کمی استخرج و در فاز دوم برای توضیح بیشتر و آشکار کردن برخی جنبه های ابهام انگیز موضوع از رویکرد کیفی بهره گرفته شد. در بخش کمی برای جمع آوردی داده ها، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. مفاهیم پرسشنامه با تاکید بر طبقه بندی بلوم، اهداف کلی تعریف شده برای آموزش آب در کتاب راهنمای معلم درس «انسان و محیط زیست» و مصاحبه نیمه ساختاریافته تنظیم و پاسخ دهی به گویه های آن در طیف پنج گزینه ای لیکرت سامان داده شد. روایی صوری و محتوایی به تایید هشت خبره ذی صلاح رسید و پایایی آن با ضریب آلفای کرانباخ (75/0) تصدیق شد. براساس فرمول کوکران 384 دانش آموزان مورد پرسشگری قرار گرفتند. در بخش کیفی پژوهش پنل تخصصی باحضور کارگزاران اصلی نظام آموزشی (5 معلم و 20 دانش آموز) تشکیل و راهکارهایی پیشنهاد شد. جهت اعتباریابی، برونداد نظرات پانل دلفی، به 3 خبره ی دارای صلاحیت ارائه و پس از جرح و تعدیل، تایید نهایی شد. نتایج نشان داد آموزش آب در این کتاب، در سطوح پایین یادگیری هر دو حیطه «شناختی» و «عاطفی» به طور نسبی اتفاق افتاده، اما در سطوح میانی و غایی هر دو حیطه، ناکام است.
۴۹.

سلامت و پساپاندمی: فیلتر هوا از طریق پوسته های ساختمان به عنوان غشاهای زیستی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ ۵۹-۴۴

کلیدواژه‌ها: مصالح طبیعی پوسته های ساختمانی زنده مصالح دوستدار محیط زیست سلامت شهروندان آموزش محیط زیست دوران پساکرونا معماری پایدار

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۱ تعداد دانلود : ۲۵۶
اهداف: امروزه آلودگی هوا و افزایش گازهای گلخانه ای از جمله مشکلات عمده در جهان است؛ مشکلی که نه تنها زندگی و سلامت انسان تحت تاثیر قرار می دهد، بلکه اثرات مخربی نیز بر گرمایش جهانی دارد. نگرانی از بیماری های حاصل از پاندمی، اهمیت هوای سالم و سلامت شهروندان را افزایش داده است. هدف از این پژوهش، معرفی ظرفیت های غشاهای زیستی به عنوان الگو برای کاربرد در ساخت متریال های مصنوعی و دوستدار محیط زیست در پوسته های ساختمانی است. روش ها: روش تحقیق این پژوهش شبه تجربی است که بر پایه شبیه سازی اثرات حاصل از بکارگیری پوسته پیشنهادی پژوهش به انجام می رسد. مدل عملیاتی طراحی شده، معرف تولید پوسته های مصنوعی برای ساختمان ها است، که قابلیت جذب ذرات آلاینده هوا را داشته و همچنین می تواند در صورت افزایش میزان این آلاینده ها با تغییر رنگ هشدار دهد. استفاده از پپتوئیدهای شبه لیپید - ذرات غیرطبیعی تقلید شده از پپتیدها و پروتئین ها و شبیه به فسفولیپیدهای غشای سلولی- برای شبیه سازی غشای پلاسمایی سلول ها و ساخت این پوسته مصنوعی در این پژوهش پیشنهاد شده است. یافته ها: این مولکول ها مانند فسفولیپیدهای غشای پلاسمایی، می توانند به زنجیره های جانبی و مولکول های دیگری متصل شوند، تا ذرات آلاینده را جذب، و آن ها را به ذرات بی خطر تبدیل می کنند. بنابراین می توان این پوسته ها را با ویژگی ها و عملکردهای خاص مانند خود ترمیمی، خود مونتاژی و فیلتراسیون هوا تولید کرد. نتیجه گیری: این تحقیق بر ضرورت آمادگی برای عصر پس از همه گیری تاکید دارد. تولید ارزان و کارآمد، در دسترس بودن آمین های مورد نیاز برای ساخت زنجیره های پپتوئید، پایداری شیمیایی و مقاومت حرارتی بیشتر پپتوئیدها از فسفولیپیدها، این مولکول ها را به گزینه ای مناسب برای ساخت پوسته های ساختمانی به عنوان مصالح دوستدار محیط زیست، تبدیل می کنند.
۵۰.

بررسی ضرورت توجه به آموزش های محیط زیستی مبتنی بر مطالعات آینده پژوهی در دوره ابتدایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال دهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ 111 - 129

کلیدواژه‌ها: آموزش محیط زیست آینده پژوهی برنامه درسی دوره ابتدایی محتوای درسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۸ تعداد دانلود : ۳۱۷
پژوهش حاضر با هدف بررسی ضرورت توجه به آموزش های محیط زیستی مبتنی بر مطالعات آینده پژوهی در دوره ابتدایی صورت گرفته است. این پژوهش در زمره ی تحقیقات کاربردی و از نوع توصیفی می باشد و در دو بخش تحلیل محتوا و تکنیک دلفی انجام شده است. در بخش تحلیل محتوا، جامعه و نمونه ی آماری، کلیه ی کتاب های درسی دوره ابتدایی در سال ۹۹-۹۸ بود که از طریق آمار توصیفی و با ابزار فهرست وارسی از طریق نرم افزار Excel انجام شد. فهرست وارسی شامل ۷ مؤلفه اصلی و ۳۰ مؤلفه فرعی بود که روایی آن مورد تأیید کارشناسان علوم تربیتی قرار گرفت و پایایی آن از طریق روش هولستی ۹۲/۰ محاسبه گردید. در بخش دوم، نتایج به دست آمده از تحلیل محتوا، از طریق تکنیک دلفی در اختیار ۳۰ تن از صاحب نظران و خبرگان حوزه ی آینده پژوهی، محیط زیست و برنامه درسی قرار گرفت که با روش گلوله برفی انتخاب شدند. این تکنیک در سه دور تا رسیدن به نقطه ی اشباع ادامه پیدا کرد. توافق در دور دوم و سوم دلفی در نرم افزار SPSS 26 به روش کندال، ۵۸۴/۰ و ۷۸۷/۰ محاسبه گردید. درنهایت نتایج دلفی نشان داد که محتوای کتاب های دوره ابتدایی ازلحاظ آموزش های محیط زیستی نیاز به بازنگری و اصلاح دارند و در این بازنگری دو موضوع زباله و هوا به دلیل بحران هایی که در آینده ایجاد خواهند کرد، باید در اولویت قرار گیرند. هم چنین پیشنهاد شد در بازنگری محتوای محیط زیستی کتاب های درسی، در دوره اول ابتدایی رویکرد مهارت محور و در دوره دوم رویکرد پژوهش محور در نظر گرفته شود.
۵۱.

مقایسه اثربخشی الگوهای توضیحی و پنج مرحله ای بایبی بر فرایند یادگیری- یادداری آموزش محیط زیست(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال دهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۲۵) 43 - 53

کلیدواژه‌ها: طراحی آموزشی الگوی توضیحی الگوی پنج مرحله ای بایبی آموزش محیط زیست چرخه کربن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۹ تعداد دانلود : ۲۲۲
در دنیای امروز مفهوم آموزش تغییر بسیاری یافته و ضرورت تحول در فرایند فعالیت های آموزشی احساس می گردد. بروز فزاینده مسائل زیست محیطی و درک جای خالی آموزش محیط زیست در جامعه باعث شده تا آموزش اثربخش آن در فضاهای آموزشی مورد توجه قرار گیرد. این پژوهش، در پی یافتن الگویی کارآمدتر برای دستیابی دانش آموزان به یادگیری و یادداری مبحث چرخه کربن از بین رویکردهای آموزشی موجود بوده و با توجه به اهمیت تفکر در فرایند آموزش، از دو الگوی توضیحی و پنج مرحله ای بایبی استفاده نموده و اثربخشی آنها بر یادگیری- یادداری مبحث چرخه کربن موجود در کتاب علوم تجربی سال نهم با یکدیگر مقایسه گردیده است. این پژوهش به روش شبه آزمایشی انجام شده است. حجم نمونه ۶۰ نفر از دانش آموزان دختر کلاس نهم یکی از مدارس دولتی آموزش و پرورش ملارد بوده که به دو گروه تقسیم شدند و برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد. روش گردآوری داده ها یک آزمون محقق ساخته بوده که روایی و پایایی آن تأیید شد. در این پژوهش با استفاده از آزمون کلموگروف اسمیرنوف، نرمال بودن توزیع نمرات سنجیده شد و از آزمون های t گروه های مستقل و وابسته برای بررسی فرضیه های تحقیق استفاده شد. بر اساس نتایج مشخص گردید که هر دو الگوی تدریس باعث افزایش یادگیری و یادداری در فراگیران شده است ولی طراحی آموزشی با الگوی پنج مرحله ای بایبی بر یادداری فراگیران به شکل معناداری مؤثرتر از الگوی توضیحی بوده است.
۵۲.

طراحی چارچوبی برای شناسایی و دسته بندی مؤلفه های دانشگاه سبز در دانشگاه فرهنگیان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات آموزشی و آموزشگاهی دوره یازدهم تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۳۱) 165 - 193

کلیدواژه‌ها: آموزش محیط زیست دانشگاه سبز دانشگاه فرهنگیان مدیریت سبز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۲۵۲
توجه آموزش عالی و آموزش و پرورش به موضوع مدیریت سبز و آموزش همگانی حفظ محیط زیست نیاز مبرم جامعه در مواجهه با چالش ها و بحران های اساسی زیست محیطی است. در این راستا هدف این پژوهش شناسایی و دسته بندی مؤلفه های دانشگاه سبز در دانشگاه فرهنگیان بوده است، رویکرد پژوهش کیفی، روش تحقیق مطالعه موردی بوده و جامعه پژوهش برای مصاحبه، خبرگان و متخصصان دانشگاهی، در بخش اسناد، اسناد راهبردی بلندمدت دانشگاه های داخلی و خارجی، یادداشت ها، دستورالعمل ها، گزارش ها و اقدامات دانشگاه های سبز، در خصوص مصنوعات انسانی نیز مقالات منتشرشده داخلی و خارجی در نظر گرفته شد. برای جمع آوری داده ها و ایجاد پایگاه داده ها از نرم افزار تحلیل داده های کیفی MAXQDA12 و برای تحلیل داده ها در آن از روش تحلیل شبکه مضمونی استفاده شده است. یافته های تحلیل شبکه مضامین نشان داد 7 مضمون اصلی (فراگیر) و 30 مضمون فرعی (سازمان دهنده) و 380 کد اولیه (پایه) مؤلفه ها و مقوله های دانشگاه سبز هستند. مقوله های اصلی دانشگاه سبز در دانشگاه فرهنگیان در قالب 7 بعد ارائه شد که عبارت اند از «آموزش و یادگیری»، «مشارکت و شبکه تعاملات اجتماعی»، «سیستم مدیریت زیست محیطی»، «پژوهش، فناوری و نوآوری»، «رهبری و برنامه ریزی»، «نظارت، ارزیابی و گزارش دهی» و «مدیریت منابع انسانی و مالی». دانشگاه فرهنگیان براساس ابعاد هفتگانه یادشده با پیگیری دو رویکرد اصلی یکی عاملیت دانشگاه به رعایت ملاحظات زیست محیطی در برنامه های راهبردی و فعالیت های روزمره و دیگری تلفیق مسائل زیست محیطی در بحث آموزش، پژوهش و فناوری دانشگاه می تواند به مدد ظرفیت دانشجومعلمان در فرهنگ سازی حفظ محیط زیست در جامعه نقش ارزشمندی ایفاکند.
۵۳.

اهمیت برنامه ریزی آموزشهای محیط زیست در توسعه پایدار اکوتوریسم ایران با استفاده از مدل SWOT

نویسنده:
منبع: فضای گردشگری سال سوم تابستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱ 49 - 68

کلیدواژه‌ها: اکوتوریسم آموزش محیط زیست ایران مدل SWOT

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۶ تعداد دانلود : ۱۳۵
صنعت گردشگری یکی از مهمترین و پرجاذبه ترین فعالیتها در جهان امروز است، این صنعت که به عنوان موتور توسعه از آن نام برده می شود به علت اهمیّتی که از نظر اجتماعی اقتصادی دارد روز به روز بیشتر مورد توجّه قرار گرفته و دولتها به آن اهمیّت میدهند. درکنار توجّه به درآمدزایی و اشتغال زایی مقوله آموزش در این زمینه بسیار حائز اهمیت می باشد.کشورایران با ویژگیهای طبیعی خاص برای شیفتگان اکوتوریسم منطقه بسیارمستعد درزمینه جذب گردشگران طبیعی درسطح بین المللی می باشد. با این وجود موانع و مشکلات زیادی درصنعت اکوتوریسم ایران وجود دارد که علاوه برتخریب و کاهش کیفیت طبیعت و جلوه های طبیعی و مصنوعی به کاهش جاذبه سرزمین های تحت تاثیر برای گردشگران داخلی و خارجی منجر شده و فرایند توسعه پایدار این صنعت را با وقفه و اختلال مواجه ساخته است و یکی از عوامل مؤثّر در این بین عدم وجود آموزشهای صحیح محیط زیستی می باشد. اهداف نهایی نگارنده تحقیق عبارت بوده از شناسایی اهداف آموزشی محیط زیست، تدوین راهکارهای عملی در آموزش محیط زیست، تعیین اولویتهای آموزشی و پیشنهادهای لازم برای اجرای دوره های آموزش محیط زیست و همچنین بازنگری دوره های آموزشی می باشد. روش مطالعه دراین پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی وکتابخانه ای است که به تحلیل قوت ضعف تهدیدها و فرصت هایی که دراین زمینه وجود دارد، با استفاده ازمدل برنامه ریزی راهبردی SWOT پرداخته شده است.
۵۴.

اثرات اجرای برنامه های آموزش زیست محیطی بر طبیعت گردی (مورد مطالعه: دانش آموزان مدارس لنگرود)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه‏‏ ریزی و توسعه گردشگری سال دوم زمستان ۱۳۹۲ شماره ۷ 148 - 162

کلیدواژه‌ها: آموزش محیط زیست رفتار زیست محیطی ارتباط با طبیعت لنگرود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۲ تعداد دانلود : ۱۹۹
یکی از مهم ترین مسایل آموزش محیط زیست آن است که چگونه به بهترین وجه و با یک برنامه ی مؤثر تغییر رفتار را تسریع بخشید یا چگونه تعهد نسبت به طبیعت را افزایش داد. استفاده از برنامه های آموزشی زیست محیطی خارج از کلاس درس و تأکید شدید روی درک حسی و یادگیری تعاملی در آموزش محیطی فضای آزاد، می تواند به یادگیری و فرآیند تغییر رفتار که یک جزء ضروری از آموزش های زیست محیطی به انسان است کمک نماید. این پژوهش تلاش دارد که تأثیر اجرای برنامه های آموزش زیست محیطی را در رفتار و پیوند با طبیعت دانش آموزان شهر لنگرود استان گیلان بررسی نماید. براین اساس نمونه ای به تعداد 100 نفر از دانش آموزان دختر و پسر به گروه های تحت آزمایش و کنترل شده، جداسازی شدند و با داده های به دست آمده از آزمون t-test، نتایج این پژوهش چنین نشان می دهد که آموزش در فضای آزاد تأثیر به سزایی در تغییر رفتار محیطی دانش آموزان ایجاد خواهد نمود. این تغییر در بین دختران بیشتر محسوس است. بنابراین تأکید بر شیوه ی صحیح اجرای آموزش زیست محیطی سبب ایجاد تحول در تعهد به طبیعت و پیوند با آن خواهد شد.
۵۵.

تبیین عناصر برنامه درسی مبتنی بر طبیعت برای دوره ابتدایی: یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تدریس پژوهی سال دهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۳ 142 - 103
تعداد بازدید : ۳۲۱ تعداد دانلود : ۲۵۲
پتانسیل طبیعت برای آموزش کودکان در دوره ابتدایی با وجود اهمیت آن همواره مغفول مانده است؛ استفاده از آن می تواند به عنوان یک فرصت مهم در آموزش کودکان مطرح گردد. با توجه به اطلاعات پراکنده در این زمینه در منابع مختلف، این پژوهش درصدد است با استفاده از روش سنتزپژوهی به شناسایی و تبیین عناصر برنامه درسی مبتنی بر طبیعت برای دوره ابتدایی، بپردازد. از مجموع 240 منبع اولیه، در مرحله ارزیابی 82 منبع جهت سنتزپژوهی انتخاب گردید. برای تحلیل داده ها از روش کدگذاری استفاده شد و داده ها با استفاده از نرم افزار MAXQDA مورد تحلیل قرار گرفتند. با توجه به نتایج به دست آمده برای مقوله هدف 14 ویژگی، مقوله مواد و منابع یادگیری 7 ویژگی، مقوله طراحی فضای آموزش و یادگیری 10 ویژگی، مقوله راهبرد های یاددهی یادگیری 8 ویژگی و جهت مقوله ارزشیابی 16 ویژگی شناسایی گردید. با توجه به توصیفی بودن ارزشیابی در دوره ابتدایی در ایران ویژگی های شناسایی شده می تواند در جهت ارتقای کیفیت آموزش در دوره ابتدایی مؤثر واقع شود. گنجاندن ویژگی های عناصر مرتبط با برنامه درسی مبتنی بر طبیعت در سرفصل دوره کارشناسی آموزش ابتدایی دانشگاه فرهنگیان، موجب کارایی و اثربخشی آموزشِ معلمان ابتدایی خواهد شد. 
۵۶.

شیمی ساختمان: رویکردی زیست محیطی به ساختمان سالم و سلامت ساکنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نقش جهان سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ ۶۹-۵۱
تعداد بازدید : ۲۲۷ تعداد دانلود : ۲۰۱
اهداف: در فضای داخلی، دما و رطوبت نسبی اغلب کنترل می شود و حتی بدون استفاده از سیستم های گرمایش و سرمایش، تغییرات دما و رطوبت نسبی فضای داخلی کمتر از فضای باز خارجی است. ساختمان ها در برابر آلاینده هایی که منشأ بیرونی دارند، به صورت نسبی محافظت می شوند. مساله اصلی پژوهش تحلیل و بررسی اثرات زیست محیطی حاصل از قرار گرفتن در معرض ذرات و گازهایی که در داخل خانه منتشر یا تولید می شوند؛ و به خصوص تاثیر این آلاینده ها بر سلامت ساکنان می باشد. روش ها: روش تحقیق این پژوهش بر اساس استدلال منطقی استوار شده است. مبانی علمی موضوع با رویکرد شبه تجربی تحلیل شده، نتایج با روش مدل سازی ترکیبی ارایه می شود. از نظر روش شناختی، در این پژوهش، واکنش های شیمیایی انجام شده در فضاهای داخلی مورد بررسی قرار می گیرند. در این راستا، مکانیسم ها و سینیتیک واکنش ها، ویژگی های سطوح مختلف و اثر عواملی چون نور و دما مورد بررسی قرار خواهد گرفت. یافته ها: محیط زیست سالم پیش نیاز زندگی سالم برای ساکنان است؛ این مهم در فضاهای بسته به اندازه فضاهای باز و نیمه باز دارای اهمیت است. یافته های پژوهش بر اهمیت ویژه ریزآلاینده ها و تاثیر آن ها بر سلامت ساکنان تاکید دارد. نتیجه گیری: تبیین اهمیت و نقش مصالح ساختمانی در سلامت هوای داخل، یکی از مهمترین دستاوردهای این پژوهش است. دستاوری که بیش از هرچیز بر اهمیت آموزش محیط زیست در ترویج ساختمان سالم، رایانش زیستی و کاربرد مصالح دوستدار محیط زیست تاکید دارد.
۵۷.

تاریخ آموزش محیط زیست در ایران: محیط زیست در کتاب های درسی دهه 1360(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ نگری و تاریخ نگاری دوره جدید پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۸ (پیاپی ۱۱۲) 121 - 151

کلیدواژه‌ها: آموزش محیط زیست آموزش رسمی دانش نگرش مهارت دهه 1360

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۲۰۸
با توجه به تأثیری که آموزش محیط زیستی، به ویژه آموزشِ رسمیِ پایه های ابتدایی و متوسطه بر جامعه پذیری افراد دارد و با عطف نظر به این واقعیت که محتوای کتاب های درسی آینه تمام نما و تعیّن اصلی سیاست گذاری دولتی در عرصه آموزش هستند، این پژوهش از طریق تحلیل محتوای کمّی کتاب های درسی پایه پنجم ابتدایی و سوم راهنمایی دهه 1360 (سال های 1361 و 1365 و 1369) در تلاش است تا نشان دهد که سهم محیط زیست و حفاظت از آن در کتاب های درسی و متعاقباً در آموزش رسمی به چه میزان بوده است و اصولاً نگاه به محیط زیست در اندیشه برنامه ریزان درسی و مؤلفان کتاب های درسی چگونه و تحت تأثیر چه عواملی قرار داشته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که از مجموع محتوای متنی کتاب های بررسی شده تنها دو درصد به حفاظت محیط زیست پرداخته است و در سطوح سه گانه دانش و نگرش و مهارت، از مجموع محتوای متنیِ محیط زیستیِ کتاب های بررسی شده، 78درصد به سطح دانش (آگاهی)، 1درصد به سطح نگرش و 9درصد به سطح مهارت اختصاص یافته است و افزون بر این بیشترین میزان داده های محیط زیستی را می توان در کتاب هایی چون جغرافیا، علوم تجربی و حرفه وفن یافت. این امر می تواند نشانگر غلبه تفکر تجربی بر نگاه برنامه ریزان درسی در زمینه آموزش محیط زیست باشد.
۵۸.

جایگاه مغفول آموزش محیط زیست در کتب درسی (مطالعه موردی؛ کتب علوم و تعلیمات اجتماعی مقطع راهنمایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم تربیتی سال ۲۱ پاییز و زمستان ۱۳۹۳ شماره ۲ 59 - 82

کلیدواژه‌ها: محیط زیست آموزش محیط زیست کتاب تعلیمات اجتماعی کتاب علوم تجربی مقطع راهنمایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱ تعداد دانلود : ۱۷۷
هدف اصلی این پژوهش بررسی و ارزیابی میزان توجه به آموزش محیط زیست در کتب درسی علوم تجربی و تعلیمات اجتماعی مقطع راهنمایی تحصیلی در دو بخش متن و تصویر می باشد. با توجه به ماهیت موضوع و اهداف مورد نظر، در این تحقیق از روش تحلیل محتوا استفاده گردید. شاخص ها و استانداردهای آموزش محیط زیست در قالب مهارت های پرسش و تحلیل، دانش فرآیندها و سیستم های طبیعی، بررسی موضوعات زیست محیطی، مهارت های عمل و تصمیم گیری و مسؤولیت شهروندی و مدنی تدوین و تنظیم گردید. نتایج و یافته های پژوهش نشان داد که بیشترین میزان توجه به مؤلفه های آموزش محیط زیست در دو بخش متن و تصاویر کتب تعلیمات اجتماعی به ترتیب در کتب پایه های اول، دوم و سوم و در کتب علوم تجربی به پایه های اول، سوم و دوم صورت گرفته است. در عین حال که نتایج پژوهش مستنداً نشان می دهد که مجموعاً میزان توجه به شاخص ها و مولفه های آموزش محیط زیست در کتب مذکور در حدی نازل و نارساست که باید با توجه به نقش و اهمیت کتب درسی در نظام آموزش و پرورش کشور، اصلاحات و تغییرات اساسی در این حوزه انجام گیرد.
۵۹.

طراحی الگوی آموزشی بهینه برای ارتقای سطح دانش شهروندان تهرانی نسبت به مقوله تنوع زیستی با استفاده از الگوریتم دایجسترا و الگوریتم مورچگان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال یازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 9 - 28

کلیدواژه‌ها: آموزش محیط زیست الگوریتم مورچگان تنوع زیستی شهر تهران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰ تعداد دانلود : ۲۴۰
هدف از انجام این پژوهش، ارائه الگوی بهینه آموزشی برای ارتقای سطح دانش عمومی و تخصصی شهروندان تهرانی نسبت به مقوله تنوع زیستی می باشد. در گام نخست، از پرسشنامه محقق ساخته برای سنجش سطح آگاهی شهروندان استفاده شد. سپس با استفاده از آرای خبرگان اقدام به وزن دهی و ارزیابی روش های گوناگون آموزشی گردید. بدین منظور، دو سطح هدف به عنوان سناریوهای مورد انتظار طراحی گردید. برای ارزیابی دقیق و تعیین مسیر بهینه که واجد کمترین زمان و پایین ترین هزینه باشد، از الگوریتم دایجسترا و الگوریتم مورچگان (ACA) استفاده شد. نتایج بیانگر آن بود که دانش عمومی زنان در مورد تنوع زیستی نسبت به مردان بالاتر بوده و در مورد دانش تخصصی این مورد برعکس بوده است. از سوی دیگر، میان دانش تنوع زیستی و سطح تحصیلات رابطه مثبت معنی داری وجود داشته است. همچنین، برای دستیابی به هدف سطح اول، «الگوی آموزشی ترکیبی» با وزن 196/1 و الگوی آموزشی «الگوی آموزشی مجازی» با وزن 608/0 به ترتیب مناسب ترین و نامناسب ترین الگوی آموزشی برای انتقال دانش عمومی به شهروندان ارزیابی شدند. در خصوص هدف سطح دوم روش «آموزش چهره به چهره» با وزن نهایی 64 و «تهیه و توزیع بسته های آموزشی» با وزن 43 واجد بیشترین امتیاز بودند. در نهایت، مسیر بهینه برای ارتقای سطح دانش تخصصی شهروندان، دارای وزن 161 بوده که به ترتیب شامل مواردی نظیر دستیابی به سطح دانش عمومی خوب، ایجاد فضای آموزشی، حمایت از شکل گیری سازمان های مردم نهاد محیط زیستی، اقدامات تشویقی و نیازسنجی و بازنگری بوده است.
۶۰.

چالش های ارزشیابی آموزش محیط زیست در مدارس سبز ایران و راهکارهایی برای بهبود وضعیت موجود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آموزش محیط زیست و توسعه پایدار سال یازدهم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۸) 107 - 117

کلیدواژه‌ها: چالش ها مدرسه سبز آموزش محیط زیست ایران

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۶ تعداد دانلود : ۲۱۴
کسب آگاهی های محیط زیستی، اولین گام در راه پایداری محیط است و اساساً شرط بقای آینده بشریت آگاهی های محیط زیستی، توانایی فهم اصول شناخت محیط زیست و زندگی کردن بر اساس آن ها است. استانداردهای مدارس سبز که شامل فضای فیزیکی، فرهنگ سازمانی و اهداف آموزشی هستند، نمودی کلی از یک مدرسه سبز را فراهم می کنند. یکی از وظایف مهم مدارس سبز، فراهم آوردن بستر مناسب برای آموزش محیط زیست به دانش آموزان است. هدف پژوهش حاضر، شناسایی چالش های ارزشیابی آموزش محیط زیست در مدارس سبز کشور است. در این پژوهش با بهره گیری از روش پژوهش پیمایشی، چالش های مشخص شده موردبررسی و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت. در بررسی فرضیه ها پس از محاسبه ضریب همبستگی پیرسون بین متغیرها و ضریب تعیین، با استفاده از آزمون معناداری ضریب همبستگی به بررسی فرضیه های پژوهش پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد تنها تنوع محتوای آموزشی و ابهام در منابع اطلاعاتی به عنوان چالش های ارزشیابی آموزش محیط زیست در مدارس سبز مطرح می باشند و این دو متغیر با یکدیگر می توانند تا 1/18 درصد از واریانس چالش ها را پیش بینی نمایند.