مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
۱۵.
جغرافیای طبیعی
حوزه های تخصصی:
یکی از شیوه های مهم در طراحی و مدل سازی برای آموزش جغرافیای طبیعی استفاده از نرم افزارهای رایانه ای است. نرم افزارSURFER با قابلیت مدل سازی (دو بعدی و سه بعدی) این امکان را برای آموزش هر چه بهتر جغرافیا فراهم می کند. قابلیت این نرم افزار در طراحی و مدل سازی نقشه های هم ارزش قابل توجه است. این قابلیت جامع را می توان در ترسیم مدلهای سه بعدی نقشه های توپوگرافی، هم آنومالی، هم ثقلی، هم فشار، هم دما، هم بارش، هم عمق، هم روند و... جستجو کرد. در این راستا، طراحی کارتوگرافی رایانه ای مطرح می شود. نمونه سازی و پردازش نمونه ها برای مدل سازی اهمیت زیادی دارد. امروزه با استفاده از نرم افزارهای مختلف می توان گامی فراتر از الگوهای کلاسیک تدریس برداشت و انگیزه های یادگیری را در دانشجویان افزایش داد.
جایگاه مطالعات جغرافیایی در آراء تفسیری علاّمه طباطبائی(ره)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تفسیر المیزان اثر علاّمه طباطبائی یکی از تفاسیر جامع شیعه در دوران معاصر می باشد. با توجّه به معاصر بودن این تفسیر، مسأله این است که آیا ایشان به علوم نوین از جمله علم جغرافیا در تفسیر آیات توجّه کرده اند یا خیر؟ از آنجا که خداوند در بسیاری از آیات قرآن از پدیده های طبیعی مثل زمین، آسمان، باد، باران، ابر و ... نام برده، فهم پاره ای از این آیات نیازمند دانستن علم جغرافیا می باشد. علاّمه طباطبائی در موارد متعدّدی از این دانش ذیل برخی آیات برای روشن شدن معنای آیات کمک گرفته است و در تفسیر آیات بی شماری از قرآن کریم، از علم جغرافیا مدد جسته است. ایشان گاه در شاخة جغرافیای طبیعی (مباحثی چون؛ قبله یابی، شب و روز، زمین شناسی و ...) و گاه در شاخة جغرافیای تاریخی (ذوالقرنین، سرزمین مقدّس، ویژگی سرزمین قوم عاد، وضعیّت جغرافیایی غار اصحاب کهف) وارد این حوزة علمی شده است.
جستاری در شناخت ابعاد بوم شناختی آموزه های مذهبی ظهوریافته در فلات ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
یکی از موضوعات مهم مورد مطالعه در جغرافیای فرهنگی، بررسی رابطه متقابل محیط و فرهنگ و چگونگی تأثیرگذاری متقابل آن ها بر یکدیگر است. در این راستا، بخشی از عناصر فرهنگی، ازجمله دین و مذهب در سرزمین های مختلف، علاوه بر ریشه های تاریخی و اجتماعی، برآمده از ابعاد و ویژگی های طبیعی فضای جغرافیایی خاستگاه و محیط انتشارشان هستند که به شکل آموزه های دینی خاص در آن فضا، تجلی می یابند. اصولاً بخشی از کارکرد دین، ارائه راه حل برای مشکلات مکانی فضایی است. بدیهی است که ادیان در ایران نیز از این مقوله مستثنا نیستند و بخشی از سرچشمه ظهور آموزه های ادیان موجود در فلات ایران نیز متأثر از بنیادهای طبیعی این فضای جغرافیایی است. در این راستا در این مقاله این پرسش مطرح شده است که شاخص های جغرافیایی طبیعی فلات ایران، چگونه پیش از ظهور اسلام و پس از آن، بر ویژگی ها و نوع آموزه های دینی در این حوزه تأثیرگذار بوده اند؟ در این مقاله کوشش شده است که با رویکردی توصیفی تحلیلی، بنیادها و دلایل بوم پایه ظهور آموزه های دینی در ایران بررسی شوند. یافته های پژوهش، نمایانگر این است که شرایط و ویژگی های طبیعی فلات ایران، ازجمله ویژگی های اقلیمی، هیدرولوژیک، و طبیعی، نقش بسزایی در ظهور ویژگی ها و آموزه های ادیان در ایران داشته اند. به عبارت روشن تر، آموزه ها و اعتقادات ادیان ایرانی، ازجمله مذهب تشیع، تحت تأثیر مستقیم بُعد طبیعی فضای جغرافیایی ایران بوده اند.
آمایش فضایی- جغرافیایی مکان یابی شهر مطلوب برای انتقال پایتخت: مطالعه موردی مؤلفه های جغرافیای طبیعی و نظام مطلوب برنامه ریزی شهری(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
به دنبال مشکلات عدیده ی شهری و جغرافیایی تهران مبحث انتقال پایتخت به عنوان راه حل سروصدای زیادی در محافل آکادمیک و نهادهای دولتی به راه انداخت و در این میان یکی از بحث ها یافتن مکان مناسب برای نقل مکان پایتخت و سنجش و اندازه گیری مؤلفه های مورد نیاز برای این مکان جدید بوده است. هدف این مقاله آمایش فضایی جغرافیایی مکان یابی شهر مطلوب برای انتقال پایتخت با تأکید بر مؤلفه های جغرافیای طبیعی و نظام مطلوب برنامه ریزی شهری است. سؤال اصلی مقاله این است که در آمایش فضایی جغرافیایی مکان یابی شهر مطلوب برای انتقال پایتخت از لحاظ مؤلفه های جغرافیای طبیعی و نظام مطلوب برنامه ریزی شهری چگونه بایستی انجام گیرد؟ علاوه بر این سؤال اصلی، سؤالات فرعی دیگری نیز در این مقاله مطرح می شود از جمله این که آمایش شهری چیست و این که از نظر جغرافیایی و علم برنامه ریزی شهر دلایل مطرح شدن طرح انتقال پایتخت چیست؟ نتایج این مقاله نشان می دهد که آمایش فضایی فضای جغرافیایی و شهری با تأکید بر مؤلفه های جغرافیای طبیعی و نیز ویژگی های نظام مطلوب برنامه ریزی شهری مهم ترین و پر چالشت رین بخش های طرح انتقالی پایتخت در آینده به شما می روند. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی به تبیین و تحلیل آمایش فضایی جغرافیایی مکان یابی شهر مطلوب برای انتقال پایتخت با تأکید بر مؤلفه های جغرافیای طبیعی و نظام مطلوب برنامه ریزی شهری پرداخته شود.
زمینه های دیرپایی حکومت دودمان های محلی اتابکان لرکوچک و اردلان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نگاهی به تحولات سیاسی تاریخ ایران پس از اسلام نشان می دهد که دوران حکم رانی دودمان های محلی ایرانی تبار اتابکان لرکوچک(550-1006 ﻫ.ق) و اردلان(564-1284 ﻫ.ق)- در مقایسه با بسیاری از خاندان های حکومت گر مرکزی و محلی- از دوام و پایداری سیاسی بیشتری برخوردار بوده است. بر این اساس، مقاله ی پیش رو با رویکردی تطبیقی- تاریخی و با تحلیل منابع و مدارک تاریخی، در پی تبیین زمینه های دیرپایی دودمان های محلی اتابکان لرکوچک و اردلان است. نتیجه ی پژوهش نشان می دهد که درباره ی دوام و ثبات بیشتر فرمان روایی خاندان های مذکور، باید تأکیدی اساسی بر روی عامل جغرافیایی کرد. شرایط جغرافیایی مناطق لرستان و کردستان موجب سخت گذری این نواحی، امکان ساخت دژهای دفاعی استوار و بهره گیری از موقعیت سوق الجیشی این نواحی- به ویژه در دوره های متأخرتر- را فراهم ساخته بود. همچنین، تحت تأثیر جغرافیای این مناطق، اساس ساختار اجتماعی بر مبنای نظام ایلیاتی شکل گرفته بود که جمعیت عمده ی آن را ایلات لر و کردی تشکیل می دادند که با حاکمان محلی پیوندهای قومی و فرهنگی داشتند؛ و بنابراین، بیشترین حمایت را از آن ها به عمل می آوردند. از سوی دیگر، این موضوع سبب بذل توجه بیشتر و انجام اقدامات رفاهی و عمرانی گسترده تر توسط حکام این سلسله ها می شد، که نتیجه اش افزایش مشروعیت این دودمان های محلی بوده است. سرانجام، اجرای سیاست هایی مانند اعلام تابعیت به هنگام نسبت به قدرت های بزرگ تر و گهگاهی انجام وصلت های سیاسی نیز، بر وضعیت پایداری سیاسی و مصونیت آن ها در برابر خطرات احتمالی می افزود.
تأثیر عوامل جغرافیای طبیعی در سیاست های عمرانی نهاد حاکمیت مطالعه موردی سازه های آبی خوزستان در نخستین سده های اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
خوزستان به رغم واقع شدنش در مناطق نیمه خشک خاورمیانه ای، جایگاه جغرافیایی ممتازی در فلات ایران دارد. جریان رودهای بزرگ در این سرزمین موجب شده است که از دوره باستان تا عهد اسلامی، نزد حاکمان سیاسی مهم شمرده شود و سیاست های عمرانی کلانی در قالب اداره جریان این رودها و ایجاد تغییرات هدف مند و تأسیس و نگا ه داری سازه های عظیم آبی در بستر آنها، صورت پذیرَد. این سیاست ها که تنها با سرمایه گذاری و نظارت حاکمیتی بزرگ و فرامحلی امکان می پذیرفت، از دید عمرانی در منطقه خوزستان بسیار تأثیر گذارد که برجسته ترین نمودش، شکوفایی اقتصاد زراعی آن جا بود. این پژوهش با بررسی زمینه های جغرافیایی و چگونگی ایجاد سازه های یاد شده، سیاست های کلان آب یاری را در بستر تاریخی جغرافیایی خوزستان تحلیل می کند و به مقایسه تحولات برآمده از آن در دوره های ساسانی و اسلامی می پردازد. روش این پژوهش توصیفی تحلیلی است و با استفاده از منابع و پژوهش های موجود سامان می یابد.
بررسی جغرافیایی طبیعی و انسانی شهر یاسوج
منبع:
تاریخنامه خوارزمی سال هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۳۱
41-59
حوزه های تخصصی:
یاسوج یکی از شهرهای جنوبی ایران و مرکز استان کهگیلویه وبویراحمداست. این شهر همچنین مرکز شهرستان بویراحمد است، که در شمال شرقی استان واقع شده است. شهر یاسوج از شمال به شهرستان دنا (کهگیلویه و بویراحمد)، از جنوب به نورآباد ممسنی (فارس)، از شرق به سمیرم (اصفهان) و اقلید (فارس) و از غرب به شهرستان کهگیلویه ختم می شود. شهر یاسوج در ارتفاع 1870 متری از سطح دریاواقع شده است. یاسوج دارای ویژگی های جغرافیایی و انسانی حائز اهمیتی است که در منطقه پیرامونی خود جایگاه مهمی دارد. در بعد ویژگی های طبیعی مؤلفه هایی همچون بارش، دما، باد، آب و توپوگرافی و در بعد ویژگی های انسانی جمعیت، گروه های سنی، میزان بیکاری، نرخ اشتغال، میزان جمعیت فعال، مسئله مهاجرت قابل توجه است. در این پژوهش با بررسی منابع مطالعاتی و تحفیفاتی و همچنین آمارنامه های مختلف ویژگی های انسانی و جغرافیایی شهر یاسوج مورد واکاوی قرار می گیرد.
خلیج فارس: سیاست بین الملل و اولویت تاریخی
جغرافیدانان، تاریخ دانان و نقشه نگاران بخوبی از محل استقرار خلیج فارس آگاهند. آگاهی آنان از این امر، ریشه در استفاده ۲۵۰۰ ساله از این نام دارد. با این حال، در طول چند دهه گذشته، همسایگان عرب تبار خلیج فارس همواره تلاش کرده اند که از راه های سیاسی نام این آبراه را تغییر دهند؛ بعنوان مثال، برخی از آنان پیشنهاد کرده اند که کلمه «فارس» را از خلیج فارس حذف کرده و آن را بسادگی فقط «خلیج» بنامیم. اگر این منطق را باور داشته باشیم، آنگاه میتوانیم خود را محق دانسته و از این پس اقیانوس اطلس را نیز فقط «اقیانوس» بنامیم. باید توجه کنیم که هر چه نیاز جهان به نفت افزایش می یابد، حفظ امنیت خلیج فارس و تنگه هرمز ضرورت بیشتری پیدا میکند. این مقاله به بررسی دقیق جزئیات این امر اختصاص دارد و در خاتمه به این بحث میپردازد که چنین چالشی با تاریخ خلیج فارس نه از حمایت خود تاریخ برخوردار است و نه ریشه در خرد عملی دارد. هدف اصلی این مقاله، اثبات بی پایگی هرگونه تغییری در نام خلیج فارس است. به همین منظور، نویسنده هر دو جهت تغییر و یا عدم تغییر نام را مدنظر قرار میدهد و سپس بتفصیل بیان میکند که چرا پاسداشت از نام فعلی(خلیج فارس) انتخاب بهتری برای آن است. در این مقاله برای رسیدن به هدف اصلی از نقشه های قدیم و جدید خلیج فارس استفاده شده و همچنین لیست منابع مورد استفاده در آن نیز ارائه شده است. افزون بر این، به منظور تسهیل تحقیقات آتی در مورد این موضوع، فهرستی از منابع مفید در پایان مقاله ارائه شده است.
کاربرد توابع تئوری کاتاستروف در مکان یابی بهینه توسعه فضایی شهرها براساس متغیرها و مخاطرات طبیعی (مورد: کلان شهر تبریز)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و توسعه بهار ۱۴۰۰ شماره ۶۲
1 - 30
حوزه های تخصصی:
این تحقیق با هدف کاربست توابع تئوری کاتاستروف در مکان یابی توسعه فضایی-کالبدی شهرها در بستر سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) انجام گرفت. تقریباً همه مدل های تصمیم گیری چندمعیاره بر وزن دهی کارشناسی استوار بوده و تحت الشعاع سلیقه و قضاوت تصمیم گیران قرار می گیرند. در روش ارزیابی مبتنی بر تئوری کاتاستروف، اهمیت هر یک از معیارها با استفاده از مکانیسم درونی سیستم محاسبه شده و در نتیجه ذهن گرایی ناشی از قضاوت تصمیم گیران تا حد زیادی کاهش می یابد. این روش شناسی در مکان یابی توسعه فضایی کلان شهر تبریز مورد استفاده قرار گرفت. در طی دهه های اخیر، توسعه فضایی گسترده ای در سطح شهر تبریز صورت گرفته است. توسعه شهر در اغلب موارد به دلیل فقدان فضاهای مطلوب شهرسازی در پهنه های نامناسب و حتی مخاطره آمیز، ازجمله حریم گسل تبریز، اتفاق افتاده است. نتایج مدل مذکور انطباق بالایی با واقعیت های میدانی نشان داد. مطابق با نتایج، هیچ منطقه ای از پیرامون شهر تبریز مناسب توسعه و عمران شهری نیست و محیط طبیعی، تنگناها و تهدیدات زیادی را به توسعه فضایی-کالبدی شهر تحمیل می کند. این محدودیت ها و مخاطرات ناشی از توپوگرافی نامساعد و خشن در شمال و جنوب شهر، عبور گسل فعال و بزرگ تبریز از نیمه شمالی شهر، لیتولوژی سست و ناپایداری های دامنه ای در شمال منطقه مطالعاتی، وجود اراضی کشاورزی مرغوب و حاصلخیز در جنوب غربی شهر و درنهایت، پراکندگی شوره زارها و بالابودن سطح آب های زیرزمینی در غرب منطقه مطالعاتی است. لاجرم توسعه فضایی-کالبدی شهر می تواند به شکل تخریب و نوسازی بافت های فرسوده شهری (توسعه درون زا) و ایجاد شهرک هایی در جنوب شهر مادر صورت گیرد.
بررسی جغرافیای طبیعی مدینه(مقاله ترویجی حوزه)
منبع:
میقات حج دوره ۲۶ بهار ۱۳۹۷ شماره ۳ (پیاپی ۱۰۳)
79 - 100
حوزه های تخصصی:
مدینه را باید شهر تاریخی اسلام نام نهاد. هرچند اسلام از مکه آغاز شد ولی این مدینه بود که به تاریخ اسلام هویت داد. تأثیر شهر مدینه بر تاریخ اسلام، ما را بر آن داشت که از تاریخ این شهر واکاوی دقیقی داشته باشیم. اساساً شناخت این شهر در تحریف زدایی و کشف حقایق تاریخی، کمک بسیار دارد؛ از این رو، در این پژوهش به شناخت محیط جغرافیایی این شهر؛ اعم از کوه ها، حرّه ها و وادی ها خواهیم پرداخت و بررسی خواهیم کرد که هر یک از اینها تا چه حد در انتخاب محل سکونت، جنگ ها و روابط اجتماعی و قبیله ایِ مردمِ حجاز مؤثر بوده است.
بررسی و تحلیل عوامل طبیعی موثردر توسعه مناطق بیابانی و خشک(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
سرزمین سال یازدهم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۴ (پیاپی ۴۴)
61 - 76
حوزه های تخصصی:
این تحقیق با هدف شناخت و تصویر مناسب از وضعیت جغرافیایی شمال کویر حاج علیقلی و مراکز جمعیتی چاله دامغان با رویکرد توسعه منطقه با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بر پایه گردآوری اطلاعات و مطالعات میدانی و استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی گام برداشت. از این رو عوامل جغرافیایی طبیعی در غالب پهنه بندی و نقشه، مورد مطالعه قرار گرفته اند تا نقش آنها بر منابع آب این منطقه که یکی از مراکز فعالیت های انسانی مهم در مناطق بیابانی است مشخص گردد. بطور کلی تهیه نقشه و پهنه بندی عوامل جغرافیایی و تحلیل فضایی پدیده های جغرافیایی ازاهداف عمده تحقیق محسوب می گردد. نتایج نشان می دهد که عوامل طبیعی منطقه مانندتوپوگرافی و کوههای بلند با تاثیردرمیزان بارش همچنین تشکیلات آهکی سهم عمده ای در تامین آب منطقه دارد که همراه با دشت سرهای گسترده نقش اصلی را در تغذیه سفره ها ایفاء می نمایند. با بررسی و تحلیل فضایی نقشه های تهیه شده جغرافیایی و پدیده های سطحی زمین می توان شناخت جامعی از چالش هایی که مدیران و متولیان اموردر تصمیم گیری و طرح ریزی اقتصاد فضای مناطق بیابانی حاشیه چاله دامغان و کویر حاج علی قلی با آن مواجه اند، حل نمود. لذا در پایان پیشنهاد های کاربردی ارائه گردید.
تداوم ارزش های جغرافیای طبیعی در عرصه حفاظت از میراث معماری شهر(مورد پژوهی: میراث معماری شهر تاریخی چغازنبیل)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
توجه به تأثیرگذاری جغرافیای طبیعی بر اندیشه انسان برای خلق کالبد معماری،که ارزش های مکانی را شکل می دهند، در عرصه حفاظت از میراث معماری شهر ضروری است و باید در برنامه ریزی های شهری نیز به آن توجه شود. ضعف در شناخت و تبیین این ارزش ها، سبب از دست رفتن محیط طبیعی اثرگذار و یک پارچگی میراث معماری با زمینه اش می شود. از سوی دیگر، برای حفاظت از میراث معماری شهر، علاوه بر شناسایی تمامی ارزش های مرتبط، تداوم این ارزش ها در بستر زمان نیز ضروری است که تاکنون علی رغم تأکید پژوهش گران حفاظت بر اهمیت آن، به شناخت و چگونگی آن پرداخته نشده است. این پژوهش با هدف ارتقاء دانش ارزش گذاری و توسعه نگاه ارزش محور در عرصه حفاظت از میراث معماری، به دنبال احصاء ارزش های مکانی برای تکمیل طبقه بندی موجود و شناسایی مؤلفه های مفهوم «تداوم» برای دست یافتن به چگونگی استمرار این ارزش ها است. پژوهش حاضر با رویکرد کیفی و راهبرد استدلال منطقی و به روش موردپژوهی، ابتدا با بازخوانی متون و نظریه های مرتبط، به تدقیق مفاهیم «ارزش های مکانی» و «تداوم» در میراث معماری پرداخته است و سپس با تحلیل داده ها، مؤلفه های «تداوم»، «شاخص های ارزش مکانی» و ابعاد احصاء آن ها را به عنوان یافته های پژوهش استخراج و برای تدوین چارچوب مفهومی به کار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد که ارتباط میان سه شاخص «جغرافیای طبیعی»، «اندیشه ساخت» و «کالبد ساخته شده»، ارزش های مکانی را شکل می دهد که می توان آن ها را در چهار بعد منظر، ساختار، عملکرد و معنا شناسایی نمود.
اهمیت جغرافیایی بطایح در اقتداریابی شاهینیان و رویارویی با آل بویه (373- 338ق)(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
تاریخ اسلام سال بیست و دوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۸)
197 - 222
حوزه های تخصصی:
بطایح، نام سرزمینی در جنوب عراق است که در اثر طغیان دجله و جاری شدن آب در آن سرزمین و ماندگاری آن، در گذر زمان به باتلاق تبدیل شده بود. در سال های آغازین حکومت آل بویه در عراق، عمران بن شاهین سلسله شاهینیان را در این سرزمین بنیان نهاد. با اعلام استقلال شاهینیان، روابط خصمانه آنان و بویهیان آغاز گردید و نبردهایی بین آنان صورت گرفت که در بیشتر موارد، با اقتدار شاهینیان و ناکامی سلاطین بویهی همراه بود. پژوهش حاضر، بر اساس روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع تاریخی و جغرافیایی دست اوّل، درصدد بررسی تأثیر جغرافیای بطایح در قدرت گیری شاهینیان و کامیابی آنان در رویارویی با آل بویه می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که جغرافیای طبیعی بطایح، نقشی کلیدی در اقتداریابی شاهینیان و تقابل ایشان با آل بویه داشت؛ زیرا بطایح به سبب موقعیت جغرافیایی و برخورداری از پدیده های طبیعی چون: باتلاق ها، نیزارها و تنگه ها و پناه بردن شاهینیان به آنها، همواره موجب پیروزی شاهینیان در نبردهایشان با امیران بویهی می شد و همین امر، به اقتدار و تبدیل شدن آنها به یک قطب سیاسی در مرکز قلمرو جهان اسلام انجامید
ارزیابی جامعه شناختی- زیبایی شناختی پوشاک سنتی زنان مناطق کویری ایران با تمرکز بر اقلیم فرهنگی و طبیعی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله پوشاک سنتی زنان ایران را از منظری جامعه شناختی زیبایی شناختی و فارغ از نگاه تاریخی تحلیل می کند. تمرکز پژوهش بر کارکردهای پوشاک سنتی زنان در مناطق کویری ایران است. چارچوب نظری مورد استفاده بر نظریات کارکردگرایی و جامعه شناسی پوشاک استوار است. روش مطالعه در این مقاله، کیفی است و اطلاعات مورد نیاز به دو روش کتابخانه ای و مشاهده میدانی انواع پوشاک سنتی زنان در مناطق «قم، سمنان، اصفهان، ابیانه، یزد، کرمان، خراسان جنوبی و سیستان و بلوچستان» گردآوری شده است. بر اساس این داده ها تلاش شده است تا جایگاه چهار عامل اساسی «جغرافیا، فرهنگ، دین و شغل» در پدیدار شدن انواع این پوشاک مطالعه شود و تأثیر آنها بر الگوهای ساختاری و تزیینات بصری پوشاک مذکور بیان گردد. فرض بر آن است که عوامل مذکور بر نوع طراحی و تزیین پوشاک زنان کویری مؤثر بوده اند. نتایج نشان داده است که مهم ترین مؤلفه مؤثر بر فرم، طرح و بافت پوشاک زنان در مناطق کویری ایران، اقلیم طبیعی و پس از آن، جغرافیای فرهنگی است. دین و شغل نیز پس از دو عامل نخست، به ترتیب واجد اهمیت هستند.
کارکردهای عامل جغرافیا در حوزه تمدن با تأکید بر سوره سبأ(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه معارف قرآنی (آفاق دین) سال ۱۴ بهار ۱۴۰۲شماره ۵۲
139 - 168
حوزه های تخصصی:
مقولات تمدنی با رویکرد قرآنی و الهیاتی، برخلاف آنچه که پیشرفت را منوط به تمدن سکولاری می پندارند؛ از مؤلفه و توصیفات تمدنی متعددی برخوردار است. پیاده سازی تمدن نوین اسلامی ، ضرورت تبیین و ارائه آن مولفه ها را دو چندان می نماید. این نوشتار با روش توصیفی – تحلیلی، هرمنوتیک مولف محور ، به بررسی عامل تمدنی جغرافیا پرداخته و درصدد تبیین کارکردهای تمدنی آن در نگاه اسلام با تاکید بر آیات سوره سبأ است. از جمله نتایج حاصل آمده آن است که خداوند در قالب داستان، توجه به جغرافیا در دو بخش انسانی و طبیعی است که نوع و شیوه تعامل با آن متاثر از نگرش اعتقادی چون ایمان و توحید ، شکرگزاری و عمل صالح است. لذا اسلام جغرافیا را به عنوان یکی از مولفه ها ی موثر در تمدن سازی اسلامی جامعه معرفی نموده و به تبیین راهکار و شیوه های بهره وری از آن پرداخته است.