تبیین نوع وحی به مادر حضرت موسی (ع) از دیدگاه فریقین
منبع:
مطالعات تفسیری آلاءالرحمن سال ۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۶۶
31 - 54
حوزه‌های تخصصی:
وحی در اسلام جایگاه ویژه ای دارد و بالاترین سطح آن، وحی تشریعی است که تنها شامل پیامبران می شود. اما وحی در سطحی پایین تر به معنای الهام های مبارکی است که خداوند در دل آماده برخی انسان ها و بندگان شایسته خود قرار می دهد. بدون شک، با نزول وحی از نوع اول، چشمه های معرفت و حقایق به سرعت به انبیای الهی منتقل می شود. حال این پرسش مطرح می شود: آیا ذکر وحی در آیه «اِذْ أَوْحَینَا إِلی أُمِّک مَا یوحَی» (طه: 38) می تواند نشان دهنده این باشد که یک بانوی صالحه نیز می تواند از طریق وحی غیرتشریعی (با وساطت ملائکه یا به شیوه ای دیگر) با خدا ارتباط برقرار کند؟ پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی، دیدگاه فریقین را در خصوص نوع وحی به یک بانو بررسی کرده و به این نتایج دست یافته است: زن بودن نباید دلیلی برای کاهش ارزش وحی به بانوان صالحه ای مانند مادر موسیG باشد و نباید آن را در مرتبه پایینی از وحی همانند وحی به یک حیوان (مانند زنبور عسل) تنزل داد، چنان که برخی با تعصبات کلامی معتزله چنین کرده اند. با تأمل دقیق در مفاد آیات قرآن و روایات مرتبط، می توان دریافت که واژه «وحی» به معنای الهام، اعم از القاء در قلب یا سخن گفتن ملائکه با افراد خاص، منحصر به انبیاء نیست؛ بلکه هر بنده ای که دل پاکی داشته باشد می تواند از این طریق با خدا ارتباط پیدا کند. تنها وحی به معنای اصطلاحی (یعنی وحی تشریعی) است که مختص پیامبران است.