دانشگاه مجازی

پیشرفت روزافزون فناوری – به ویژه فناوری اطلاعات باعث ایجاد تغییرات گسترده ای در زمینه آموزش از راه دور شده است. سهولت حضور در کلاس های Online و انعطاف پذیری بسیار زیاد آموزش الکترونیکی از جمله عمواملی است که در گسترش این دروس تاثیر فراوانی داشته است هرچند آموزش های الکترونیکی در ایران صنعتی نو پا در فناوری آموزشی می باشد. تلاش دانشگاه ها بر این است تا هرچه سریع تر الگویی مناسب با ساختار آموزشی و فرهنگی کشور در زمینه آموزش مجازی ارایه نماید. در این تحقیق سعی شده است بر اساس تجربیات به دست آمده از مراکز آموزش الکترونیکی دنیا و مطالعات قبلی صورت گرفته با اتکا به تئوری های سازمانی و هم چنین اطلاعات موجود در ایران کسب اطلاعات میدانی ساختار سازمانی مناسبی برای اداره یک دانشگاه مجازی پیشنهاد گردد. در این پژوهش ویژگی های دانشگاه های مجازی شناسایی شد و وظایفی که بتواند قابلیت ها و ویژگی های موصوف را تامین کند استخراج گردید و پس از دسته بندی نوع وظایف و ماهیت آن ها مشاغلی که بتوانند هر کدام از وظایف را انجام دهند مشخص و در نهایت بخش ها و دوایر هر دانشگاه مجازی و وظایف متناظر با هر کدام از آنها و مشاغل هر دایره تعیین گردید.

این تحقیق با هدف شناسائی عوامل مؤثر بر اعتماد افراد به دانشگاه‌های مجازی و مشخص کردن وجود یا فقدان رابطه بین اعتماد افراد به دانشگاه‌های مجازی و تمایل آن‌ها به انتخاب این دانشگاه‌ها انجام گرفت. در این راستا مدل مفهومی تحقیق به کمک روش دلفی با 9 مؤلفه طراحی شد و سعی شد به کمک تحلیل عاملی و روش تحلیل مسیر، روابط بین متغیرها مشخص شود. در پایان مشخص شد، 5 مؤلفه شهرت علمی دانشگاه مجازی، کارآمدی اداری دانشگاه مجازی، اندازه دانشگاه مجازی، اقتصادی بودن تحصیل در دانشگاه مجازی و شرایط محیطی مساعد برای فعالیت دانشگاه مجازی از جمله عوامل مؤثر بر اعتماد افراد به این دانشگاه‌ها هستند، با این وجود معلوم شد که میزان نقش هر کدام از این مولفه‌ها در ایجاد اعتماد نسبت به دانشگاه‌‌های مجازی با موارد پیش بینی شده از سوی محقّقان تفاوت‌هایی دارد. هم‌چنین مشخص شد تمایل افراد به انتخاب دانشگاه‌های مجازی متاثر از عامل اعتماد است.

پیشرفت شگرف فناوری اطلاعات،بسیاری از محدودیتها،بویژه محدودیتهای زمانی و مکانی در امر آموزش و یادگیری را برطرف نموده و با ایجاد مفاهیمی از قبیل یادگیری مجازی،آموزش مجازی و دانشگاه مجازی،محیط آموزش را دستخوش تحول و گسترش پرشتابی نموده است.نظام آموزش عالی با استفاده از دانشگاه مجازی نه تنها میتواند امکان دسترسی همه علاقه مندان به یادگیری را فراهم نماید بلکه میتواند موضوعاتی چون توسعه یادگیری گروهی،آموزش و یادگیری براساس توانایی افراد،تمرکز بر تولید دانش بجای انتقال یک سویه آن، ارزیابی تکوینی و پایانی،جایگزینی دانشجو محوری با استاد محوری،افزایش تعامل بین دانشجویان و بین استاد و دانشجو وشکل گیری جوامع پژوهشی را تحقق بخشد. تحقیق حاضر با استفاده از روش تحلیل عاملی تاییدی مدلی را برای((توسعه دانشگاه مجازی در ایران))طراحی نموده و روابط علی بین متغیرهای آنرا با استفاده از روش تحلیل مسیر،مورد تبیین و آزمون قرار داده است .

"آموزش مجازی از جمله دستاوردهای جامعه اطلاعاتی است. این نوع آموزش با ارتقای سطح دانش بشری، آن ها را به جامعه معرفتی و دانش محور رهنمون می شود. در چنین جامعه ای دادوستد «دانش» جایگزین «کار و خدمات» می شود. پیش بینی می شود مزیت های آموزش الکترونی و شیوه های این آموزش باعث رشد روزافزون کاربران اینترنت در سراسر جهان شود؛ زیرا با داشتن فقط یک دستگاه رایانه و اتصال به شبکه جهانی، کاربران می توانند اکنون و در آینده وارد جامعه معرفتی شوند. دو عامل «شکاف دیجیتالی» و «فاصله فرهنگی»، باعث عدم دسترسی شهروندان کشورهای در حال توسعه و فقیر به آموزش الکترونی و محروم شدن آن ها از مزایای این نوع آموزش شده است. با مطالعه برخی کشورهای در حال توسعه از جمله کشور جمهوری اسلامی ایران می توان به چالش های موجود در این زمینه بیشتر واقف شد و برای آینده برنامه ریزی کرد. نویسنده در پایان برای رفع موانع توسعه کشورهای فقیر، همکاری کشورهای جهان، سازمان های بین المللی و از جمله یونسکو را پیشنهاد می کند. "

آموزش از راه دور، در دانشگاه مجازی، امکان یادگیری خارج از محیط کلاس و دانشگاه را به دانشجو می دهد، محدودیت های جغرافیایی را از بین می برد و فرصت یادگیری را برای تمام اشخاصی که در غیر این صورت، موقعیت استفاده از سیستم آموزش عالی را نداشتند، فراهم می آورد. در این مقاله، بر اساس روش کتابخانه ای-تحلیلی، به بررسی میزان همگامی دانشگاه مجازی با دانشگاه سنتی، در اجرای وظایف آموزش عالی، روش های نوین برای رسیدن بدین مقصود و مشکلات اخلاقی جدید این حوزه، پرداخته شده است. سازگاری یا ناسازگاری عملکرد این نوع دانشگاه با اهداف آموزش عالی، از راه بررسی انتقال ارزش های علمی، آزادی بیان افکار، امکان استفاده از روش های مختلف تدریس، نحوه انتقال ارزش های اجتماعی و رعایت مساوات و برابری و استفاده از امکانات مورد بررسی قرار گرفته است. همنوایی با دانشگاه سنتی در هر بخش، توسعه مباحث جدیدی مانند بلاگ، ویکی، اجتماعات شبکه ای، شبیه سازی محیط دانشگاه، بازی های آموزشی و آموزش سیار را می طلبد. در این سبک یادگیری، محتویات به روش متمایزی ساخته و پخش می شوند که مسایل اخلاقی جدیدی را به وجود می آورند.نتیجه گیری: در نهایت، پس از تحلیل مشکلات اخلاقی، سه رویکرد فضیلت، ممانعت و توسعه فناوری های جدید، برای کاهش ناهنجاری های اخلاقی در فضای مجازی پیشنهاد شده است.

این مقاله با بررسی مفهوم معماری اطلاعاتی و ارائه مدل مفهومی جدیدی، عناصر مورد نیاز برای جای گیری دانشگاه مجازی در ایران، شناسایی شده و در چارچوبی جامع بازنمایی شده است. دست یابی به این چارچوب چهار گام را دربر می گیرد: درگام نخست مفهوم دانشگاه مجازی و عناصر سازنده آن بررسی می شود. بخش دوم شامل بررسی تطبیقی چارچوب های معماری سازمانی برای تدوین مدل مفهومی معماری دانشگاه مجازی است.بخش سوم به ترکیب عناصر دانشگاه مجازی و مدل مفهومی آن می پردازد و اعتبار آن به کمک پرسش نامه و به کارگیری روش ها و آزمون های آماری مورد سنجش خبرگان قرار می گیرد و در گام پایانی یافته های پژوهش به شکل چارچوب و عناصرمعماری اطلاعاتی دانشگاه مجازی در ایران مورد تحلیل قرار می گیرد. ویژگی اصلی چارچوب پایانی، ایجاد مدلی جامع برای تحقق دانشگاه مجازی است که در بر گیرنده همه وجوه و عناصر مورد نیاز برای جای گیری محیط یادگیری الکترونیکی با توجه به نیازهای بومی ایران است که بهره گیری از آن را در کاربردهای واقعی امکان پذیر می کند.

در این نوشته امکانات فنی و شرایطی که راه اندازی کلاس مجازی، دانشگاه مجازی و کتابخانه مجازی را وارد محیط های آکادمیک کرده است، مورد توجه قرار گرفته اند. چالشهای نظام آموزشی در عصر اطّلاعات، نمودهای مختلف آموزش مجازی، چشم اندازها، کارکردها، سیر تکوین و عوامل تسریعکننده روند آموزش مجازی، مورد توجه قرار گرفته است. راهکارهای جهانی و تفاوتهای بین دانشگاه سنتی و دانشگاه مجازی تشریح شده، سه نمونه از دانشگاههای مجازی معرفی شده است. ساختار دانشگاه مجازی، ویژگیهای کارکردی کلاس مجازی، مزیتها و عیبهای محیط های آموزشی مجازی شرح داده شده است. راهبرد اصلی در نظام آموزشی کشور ایران، راهکار اجرایی تحقق آموزش مجازی، از جمله نیاز به برخورداری از کتابخانه مجازی برای ارائه آموزشی با کیفیت در دانشگاه مجازی تشریح شده است.

اهداف: امروزه به کارگیری گسترده تکنولوژی های نو و در نتیجه نیاز به آموزش بیشتر و به تبع آن هزینه بیشتر، مراکز آموزشی و شرکت ها را بر آن داشته است تا به استفاده از راهکارهای نوین آموزشی روی آورند. یکی از این راهکارها، آموزش الکترونیک است. هدف از این مطالعه شناسایی و دسته بندی ویژگی های یک سیستم آموزشی مطلوب از دیدگاه دانشجویان دانشگاه های مجازی کشور بر اساس مدل کانو بود. روش ها: این مطالعه توسعه ای در بازه زمانی دی ماه تا اسفندماه 1390 در کلیه فارغ التحصیلان و دانشجویان سال آخر 17 مرکز فعال آموزش الکترونیکی دانشگاهی ایران انجام شد. در مجموع 459 نفر از 17 مرکز آموزشی مجازی سراسر ایران به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. از نرم افزار Excel و روش میانگین موزون جدول فراوانی برای تحلیل مدل کانو استفاده شد. یافته ها: عوامل طراحی مفید، کیفیت مطلوب اینترنت و استفاده آسان، به ترتیب مهم ترین عوامل اساسی موثر بر ایجاد رضایت در دانشجویان، عوامل عدم تشویش، تعامل با محتوای درسی، خودبهره گیری، تعامل با دیگر دانشجویان، تعامل با اساتید و تنوع در ارزیابی، به ترتیب مهم ترین عوامل عملکردی موثر بر رضایت دانشجویان و عوامل نگرش دانشجو، انعطاف در ارایه محتوای آموزشی، کیفیت محتوای آموزشی، نگرش اساتید و پاسخ های به موقع اساتید، به ترتیب مهم ترین عوامل انگیزشی موثر بر رضایت دانشجویان بودند. نتیجه گیری: با توجه به اینکه عوامل نگرش دانشجو، انعطاف در ارایه محتوای آموزشی، کیفیت محتوای آموزشی، نگرش اساتید و پاسخ های به موقع اساتید به عنوان عوامل اصلی در انگیزش دانشجویان هستند، موسسات آموزش الکترونیکی باید بر این عوامل تاکید بیشتری داشته باشند.

اهداف: با توجه به فلسفه اصلی دانشگاه مجازی یعنی ایجاد تغییرات بنیادی در حوزه آموزش و تغییر نقش استاد و دانشجو، متناسب ترین رویکرد جهت طراحی و پیاده سازی دانشگاه مجازی، رویکرد تعاملی است. این رویکرد بر تعامل، همکاری و مشارکت در فضای آموزش مجازی تاکید دارد. هدف از انجام این پژوهش ارایه راهکاری به منظور پیاده سازی رویکرد تعاملی در دانشگاه های مجازی بود. روش ها: در این مطالعه مروری سعی شد با مرور و تحلیل مهم ترین اسناد نظری و پژوهشی موجود، راهکاری برای حاکمیت رویکرد تعاملی در دانشگاه های مجازی ایران ارایه شود. جست وجوی الکترونیک در پایگاه های اطلاعاتی معتبر و برخی از کتب با کلمات کلیدی یادگیری الکترونیک، اشکال دانشگاه مجازی، دانشگاه مجازی ایران و رویکرد تعاملی انجام شد. یافته ها: برای تحقق رویکرد تعاملی در دانشگاه های مجازی، ورود وب 2 و قابلیت های آن به عنوان ابزاری نوین قابل دفاع به نظر رسید؛ قابلیت ها و ابزارهای وب 2 معیارهای لازم برای ایجاد و توسعه دانشگاه مجازی متناسب با رویکرد تعاملی را دارا بود. نتیجه گیری: مهم ترین مزایای حاصل از پیاده سازی ابزارهای وب 2 (وبلاگ، ویکی، پادکست و شبکه های اجتماعی) در دانشگاه مجازی مثل تغییر نقش استاد و دانشجو، افزایش کیفیت یادگیری، رشد مهارت های تفکر انتقادی، تفکر خلاق و حل مساله، شکل گیری گروه های همکاری و محیط های تعامل محور، زمینه های لازم برای طراحی و اجرای دانشگاه مجازی با محوریت رویکرد تعاملی را فراهم می آورد.

هدف اصلی نظام های آموزش مجازی و غیرمجازی، یادگیری حداکثر مفاهیم از منابع انتشار یافته، به ویژه از مدرس به یادگیرنده است. با توجه به اهمیت میزان تعامل و حضور اجتماعی در افزایش میزان یادگیری و همچنین، گرایش روز افزون دانشگاه ها به سمت و سوی دانشگاه مجازی، در این تحقیق کوشش شده به مقایسه میزان تعامل،حضور اجتماعی و رابطه آن با موفقیت تحصیلی دانشجویان دانشگاه مجازی و غیرمجازی دانشگاه اصفهان پرداخته شود . هدف دیگر پژوهش، بررسی این رابطه برحسب عوامل دموگرافیک است. پژوهش از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- همبستگی بود ه است. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه تعامل چیه هیزانگ (2001) و پرسشنامه محقق ساخته برای مؤلفه حضور اجتماعی استفاده شد. 85 نفر از دانشجویان مجازی و 150 نفر از دانشجویان غیرمجازی به عنوان نمونه به طور تصادفی از میان دانشجویان مجازی و غیرمجازی دانشگاه اصفهان انتخاب شدند. داده های به دست آمده از این پژوهش از طریق نرم افزار SPSS تحلیل گردید . نتایج نشان داد که بین تعامل و میزان حضور اجتماعی دانشجویان در دوره های غیرمجازی و مجازی رابطه مثبت معنی داری وجود دارد. همچنین، رابطه بین تعامل با موفقیت تحصیلی فقط در دانشجویان مجازی مثبت و معنی دار است. بین حضور اجتماعی و موفقیت تحصیلی دانشجویان در هر دو گروه غیرمجازی و مجازی رابطه ای وجود نداشت. میزان تعامل و حضور اجتماعی در دانشجویان غیرمجازی دانشگاه اصفهان بیشتر از دانشجویان مجازی بود و بیشتر دانشجویان در هر دو گروه شیوه آموزش غیرمجازی را نسبت به شیوه مجازی ترجیح می دادند.

هدف این پژوهش شناسایی ویژگی های مطلوب خدمات پشتیبانی آموزشی در دانشگاه های مجازی و مقایسه خدمات پشتیبانی آموزشی مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه تهران با آن است. با توجه به تاثیر پشتیبانی آموزشی بر کیفیت آموزش و تسهیل دسترسی به آموزش عالی ارائه خدمات پشتیبانی بخش مهمی از نظام آموزشی دانشگاه های مجازی تلقی می شود. نمونه آماری این پژوهش 44 نفر از خبرگان یادگیری الکترونیکی ایران و 175 نفر از دانشجویان مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه تهران هستند که از نظرات خبرگان برای تعیین ویزگی های مطلوب خدمات پشتیبانی و از نظرات دانشجویان مجازی برای تعیین وضع موجود خدمات پشتیبانی آموزشی مرکز آموزش الکترونیکی استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات از هر دو جامعه پرسشنامه محقق ساخته 27 گویه ای است و بر اساس مدل های کروث و کارباجال (2000)، فلوید و کاسی پاول(2004) و لی(2010) تنظیم شده است. روایی پرسشنامه ها براساس نظرات ده نفر از متخصصان یادگیری الکترونیکی تایید و پایایی آنها با استفاده از آلفای کرانباخ به ترتیب 85/0 و 89/0 محاسبه شده است. تحلیل داده ها با استفاده از T تک گروهی، تحلیل واریانس، آزمون تعقیبی توکی و T مستقل نشان داد که ارائه خدمات پشتیبانی باید در پیش از شروع دوره، حین دوره و پس از دوره صورت گیرد. این خدمات در مرکز آموزش الکترونیکی دانشگاه تهران با وضعیت مطلوب فاصله دارد. بر اساس یافته های این پژوهش با وجود اینکه به برخی از خدمات مربوط به پیش از دوره و حین دوره توجه می شود ولی عمدتاً ارائه خدمات پس از دوره مورد غفلت قرار گرفته است.

یکی از اهداف ارزشمند سند چشم انداز کشور در افق بیست ساله، دستیابی به جایگاه برتر علمی در سطح منطقه و خاورمیانه با تأکید بر جنبش نرم افزاری و تولید علم است. در این راستا، دانشگاه ها به عنوان یکی از قوی ترین بسترهای تولید علم و دانش، از دیرباز در کشور به صورت جدی مورد توجه قرار داشته اند؛ با توجه به این که دانشگاه های سنتی کارایی کافی و لازم برای تحقق جنبش نرم افزاری و تولید علم را ندارند. لذا به طور مشخص، هدف اصلی این پژوهش، طراحی و تبیین مدل دانشگاه مجازی مبتنی بر عناصر سازمانی است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی است که با رویکرد آمیخته (کمّی و کیفی) در نظر دارد با طراحی مدل دانشگاه مجازی در دانشگاه پیام نور تهران این مهم را به انجام رساند. نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که مدل نهایی پژوهش (دانشگاه مجازی) متشکّل از متغیّر فرایندهای مدیریتی با دو بُعد(فرایندهای پشتیبانی، فرایندهای اصلی)، متغیّر معماری اطلاعاتی با چهار بعد(زیرساخت، راهبرد، انسان، داده)، متغیّر معماری سازمانی با شش بُعد(محیط، فرهنگ، تمرکز، پیچیدگی، رسمیت، فنّاوری) و متغیّر میانجی اعتماد به یادگیری الکترونیکی است.

سیستم های مدیریت یادگیری، برنامه های سطح بالای پیچیده تحت وب می باشند که در سال های اخیر از سوی مراکز بسیاری مورد توجه و استقبال قرار گرفته است. یکی از این جنبه ها که پژوهش حاضر به دنبال آن است، ارزیابی کیفیت این سیستم ها در دانشگاه های الکترونیکی تهران می باشد. روش پژوهش حاضر، توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان دانشگاه الکترونیکی تهران در سال 1393 تشکیل می دهند. برای انتخاب نمونه، از روش تصادفی طبقه ای استفاده شد. 143 نفر از دانشجویان الکترونیکی این دانشگاه و 10 نفر از کارشناسان ارشد تکنولوژی آموزشی، به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته است که برای سنجش روایی آن از نظر متخصصان استفاده شد. هم چنین، پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ برابر با 0/93 به دست آمد. یافته ها نشان می دهد که بیشترین و کمترین خرده مؤلفه از نظر کارشناسان ارزیاب به ترتیب مربوط به مؤلفه های کیفیت فنی (59/60) و کیفیت پاسخ گویی (47/70) و از نظر دانشجویان نیز بیشترین خرده مؤلفه کیفیت فنی (62/92) و کمترین خرده مؤلفه (52/21) می باشد. به طور کلی، نتایج نشان می دهد که کیفیت سیستم مدیریت یادگیری در دانشگاه الکترونیکی تهران بر اساس این ارزیابی به طور معناداری بالاتر از حد میانگین (نقطه 50%) و پایین تر از حد مطلوب (نقطه 75%) است.

در نظام های آموزشی مجازی انتخاب رویکرد مناسب و اثربخش در کیفیت تجربه یادگیری مجازی مستلزم شناخت و به کارگیری ابعاد پداگوژیک است. از این رو هدف پژوهش حاضر، بررسی ابعاد پداگوژیک دانشگاه های مجازی شهر تهران می باشد. روش پژوهش کمی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه اعضای هیأت علمی دانشگاه های مجازی شهر تهران که در سال تحصیلی 94-1393 مشغول خدمت بودند، می باشد که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای 240 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته ای بود که محقق پس از استخراج ابعاد پداگوژیک دانشگاه های مجازی آن را در 39 گویه بسته پاسخ بر اساس طیف 5 درجه ای لیکرت از کاملاً موافق تا کاملاً مخالف تدوین کرده است. برای تعیین صحت روایی این ابزار از نظرات متخصصین و خبرگان در این زمینه استفاده گردید. و برای اطمینان از پایایی پرسشنامه از فرمول ضریب آلفای کرونباخ استفاده شده است، که نتایج بدست آمده برای ابعاد انعطاف پذیری 0.54، ابزارهای برقراری ارتباط 0.62، رویکردهای تدریس و یادگیری 0.69، مدیریت برنامه ها و منابع 0.85، رویکردهای ارزشیابی 0.72، نمادهای دانشگاهی 0.76 و فرهنگ دانشگاهی 0.63، و در کل 0.79 گزارش شده است. برای تحلیل داه ها دو بخش آمار توصیفی و استنباطی به کار گرفته شده است. در قسمت آمار توصیفی از آماره هایی از قبیل میانگین، انحراف استاندارد و فراوانی و در سطح آمار استنباطی از آزمون T تک نمونه برای پاسخ به سؤالات پژوهش استفاده شده است. و در نهایت برای توصیف و تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزاز SPSS 22 استفاده گردید. طبق یافته های تحقیق دو مؤلفه نماد دانشگاهی و فرهنگ دانشگاهی از میانگین حد وسط، میانگین کمتری دارند که نشان می دهد وضعیت هر دو مؤلفه کمتر از حد وسط است. بقیه مؤلفه ها با سطح معناداری بزرگ تر از 0.05 تفاوت معناداری با میانگین حد وسط ندارند که نشان می دهد وضعیت آن ها در حد متوسط است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که وضع موجود ابعاد پداگوژیک دانشگاه های مجازی با وضع مطلوب فاصله زیادی دارند.

هدف از این پژوهش ارزشیابی برنامه آموزش الکترونیکی رشته مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر است. سؤال کلی تحقیق این است که آیا برنامه آموزش الکترونیکی رشته مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در سطح مطلوبی قرار دارد؟ به همین منظور یازده مؤلفه سازماندهی، مدیریت، فنّاوری ، اهداف، محتوا، محیط ارائه، ملاحظات اخلاقی، تعامل، ارزشیابی، خدمات پشتیبانی و پیامد با پرسشنام ه محققساخته مورد بررسی قرار گرفت. برای تفسیر آن از روش تحقیق توصیفی و بررسی تحلیلی استفاده 90 محاسبه شد . / شد. روایی این پرسشنامه با نظر استادان تأیید و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 0 جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه استادان، آموزشیاران و دانشجویان کارشناسی ارشد دور ه آموزش الکترونیکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر هستند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که: میانگین کل سؤال اول تحقیق (سازماندهی) از نظر گروه نمونه 3.16 ، میانگین کل سؤال دوم تحقیق (مدیریت) از نظر گروه نمونه 3.46 ، میانگین کل سؤال سوم تحقیق (فنّاوری) از نظر گروه نمونه 2.92 ، میانگین کل سؤال چهارم تحقی ق ، (اهداف) از نظر گروه نمونه 3.59 ، میانگین کل سؤال پنجم تحقی ق (محتو ا) از نظر گروه نمونه 3.46 میانگین کل سؤال ششم تحقیق (محیط ارائه) از نظر گروه نمونه 3.14 ، میانگین کل سؤال هفتم تحقی ق (ملاحظات اخلاقی) از نظر گروه نمونه 3.49 ، میانگین کل سؤال هشتم تحقیق (تعامل) از نظر گروه نمونه 3.40 ، میانگین کل سؤال نهم تحقیق (ارزشیابی) از نظر گروه نمونه 3.33 ، میانگین کل سؤال دهم تحقی ق (خدمات پشتیبانی) از نظر گروه نمونه 3.11 ، میانگین کل سؤال یازدهم تحقیق (پیامد) از نظر گروه نمونه 3.11 به دست آمد. بنابراین بر اساس نمرات میانگین مذکور، وضعیت برنامه آموزش الکترونیکی رشته مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در کلیه مؤلفه های مورد ارزشیابی در سطح نسبتاً مطلوب است..  

زمینه: آموزش مجازی برای تسهیل در امر آموزش و حذف محدودیت های جغرافیایی شکل گرفت. این سیستم آموزشی فارغ از زمان و مکان، امکان ادامه تحصیل را برای تمام افراد جامعه به گونه ا یکسان فراهم می آورد. همانند توسعه دنیای سایبر، این نوع آموزش با رویکردهای اخلاقی و آموزشی همراه بوده که در این مقاله به مشکلات اخلاقی موجود اشاره و به واکاوی هنجارهای اخلاقی در آموزش مجازی پرداخته می شود. روش کار: این پژوهش با روش ترکیبی توصیفی - مقایسه ای و کتابخانه ای با هدف دستیابی به الگوی اخلاقی در آموزش مجازی و با نگرش به امکانات و ابزارهای موجود در سیستم آموزش مجازی انجام شده است. یافته ها: نتایج و یافته های تحقیق نشان می دهد به دلیل آزادی موجود در فضای مجازی در مقایسه با دنیای واقعی، نشر مطالب آموزشی نادرست و یا استفاده از منابع آموزشی بدون رعایت حق مولف و منابع آن بیشتر از آموزش سنتی است. همچنین در آموزش مجازی هنوز تعریف درست و جامعی از اخلاق مجازی ارائه نشده و کاربران، فراگیران و مدرسان همانند دنیای واقعی خود را ملزم به رعایت چارچوب اخلاقی نمی دانند. نتیجه گیری: آموزش مجازی یکی از روش های آموزشی است که در سطح جامعه از آن استقبال بسیاری شده، اما هنوز تولید کنندگان محتوای آموزشی در فضای مجازی دارای اخلاق حرفه ای نیستند و کامل ترین مدل اخلاقی در آن توسط کاربران و متخصصین سایبری ارائه خواهد شد.

مقدمه و هدف: پژوهش حاضر با هدف طراحی چارچوب مفهومی معماری سازمانی در نظام آموزش عالی به صورت الکترونیکی و مجازی انجام پذیرفت. روش شناسی: این پژوهش در زمره پژوهش های کیفی است که از حیث هدف کاربردی و همچنین از نظر ماهیت و روش، اکتشافی است. مشارکت کنندگان پژوهش حاضر 30 نفر از خبرگان بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و بر مبنای اصل کفایت نظری به عنوان اعضای نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساختاریافته است که روایی آن از طریق روایی نظری و روایی محتوایی و پایایی آن به مدد روش میان کدگذار و درون کدگذار مورد تأیید قرار گرفت. در این پژوهش، داده های به دست آمده، با استفاده از نرم افزار  Atlas.ti و روش تحلیل محتوا در قالب کدگذاری شاخص ها و مؤلفه های معماری سازمانی نظام آموزش عالی مشخص گردید. یافته ها و نتیجه گیری: یافته ها حکایت از آن دارد که چارچوب مفهومی پژوهش در پنج سطح و در قالب ضرورت ها، زیرساخت ها، راهبردها، نقشه راه و پیاده سازی و دستاوردها و پیامدهای معماری سازمانی در نظام آموزش عالی به صورت الکترونیکی و مجازی تدوین و تشریح شده است.

هدف پژوهش حاضر شناسایی عوامل موثر بر استفاده از یافته های پژوهشی در دانشگاه های مجازی ایران است. جامعه آماری این پژوهش افراد مطلع و فعال در آموزش های مجازی(آگاهان کلیدی) 23 دانشگاه مجازی ایران و پژوهشگران حوزه یادگیری الکترونیکی سراسر کشور هستند. با استفاده از جدول کرجسی و مورگان از تعداد کل 170 نفر جامعه آماری مورد نظر 118 نفر به روش نمونه گیری تصادفی ساده و به عنوان نمونه انتخاب شدند. روایی پرسشنامه محقق ساخته از طریق نظرات هشت نفر از متخصصان تایید و پایایی آن با محاسبه آلفای کرانباخ (877/0) به دست آمد. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آزمون های t تک گروهی و آزمون فریدمن نشان می دهد که شش عامل، پرداختن به مسائل مهم، انتخاب روش شناسی پژوهش، وجود مکانیسم های مناسب جهت ارائه یافته های پژوهشی، سازماندهی یافته ها و استفاده از شیوه های فناورانه توزیع اطلاعات، ارائه یافته ها به صورت دقیق و عملیاتی و بیان یافته ها متناسب با بافت سازمان آموزشی در کاربست یافته های پژوهشی در دانشگاه های مجازی ایران موثر هستند و بین عامل ها نیز بر اساس اولویت تفاوت معنا داری وجود دارد؛ به طوری که با توجه به مقدار میانگین رتبه ها بیشترین تأثیر مربوط به بیان یافته ها متناسب با بافت سازمان آموزشی است و به ترتیب عوامل سازماندهی یافته ها و استفاده از شیوه فناورانه توزیع اطلاعات، ارائه یافته ها به صورت دقیق و عملیاتی، وجود مکانیسم های مناسب جهت ارائه یافته های پژوهشی، انتخاب روش شناسی پژوهشی مناسب و انتخاب مسائل مهم پژوهشی در رتبه های بعدی قرار می گیرند.

با توجه به افزایش جمعیت و همزمان با آن پیشرفت تکنولوژی، جوامع به سمت صنعتی شدن پیش می روند. لذا برای زندگی در این جامعه و تطبیق شرایط خود با شرایط مربوط داشتن دانش فراوان امری ضروری است. این امر نیز جز با آموزش فراگیر در سطح جامعه تحقق نمی یابد. در حال حاضر، دانشگاه ها به عنوان تنها مراکز آموزشی، در تربیت نیروهای کارآمد و متخصص و قراگیری امر آموزش در جوامع نقش بسزایی دارند. دانشگاه ها به لحاظ محدودیت هایی از جمله کمبود امکانات آموزشی و رفاهی هر ساله از میان سیل عظیم متقاضیان ورود به دانشگاه ها به پذیرای تعداد کمی از آنها هستند. وجود این محدویت باعث محروم شدن افراد زیادی از آموزش و در نتیجه پایین آمدن سظح علمی و دانش عمومی جامعه می شود. بنابراین، نیاز به استفاده از آموزش از راه دور برای فراگیر شدن امر آموزش احساس می شود. از میان روشهای متعدد آموزش از راه دور، آموزش از طریق شبکه جهانی وب به عنوان روش بهتر معرفی می شود. این گونه آموزش به دلیل پیشرفت سریع و چشمگیر رایانه ها و شبکه های ارتباطی می تواند راهگشای بسیاری از معضلات آموزشی محسوب شود. یکی از جنبه های آموزش از راه دور از طریق شبکه جهانی اینترنت شبیه سازی دانشگاه های واقعی بر روی وب به منظور استفاده همگانی و ون محدودیت از آن است. از این امکان بر روی شبکه جهانی وب به عنوان دانشگاه مجازی نام برده می شو.د در این مقاله سعی شده است تا یک ساختار پایه ای برای دانشگاه های مجازی آینده ارائه و با پیاده سازی سرویس های یک دانشگاه واقعی به صورت نرم افزاری، عملی بودن یک ساختار پیشنهادی برای دانشگاه های اینده نشان داده شود.

فناوری های رایانه ای و ارتباطات از راه دور تأثیر مهمی بر آموزش عالی داشته اند. این فناوری ها هم بر آنچه یاد می دهیم و هم بر آنچه یاد می گیریم اثر دارد و پیدایش ایده دانشگاه مجازی در جهان نشان دهنده پیشرفت در آموزش است. این مقاله به بررسی نقش دانشگاه های مجازی در اموزش مهندسی پرداخته است.