پژوهش در نظام های آموزشی

در این پژوهش به منظور مقایسه تأثیر دو روش آموزش از طریق شبکه وب و آموزش به روش سنتی 36 دانش آموز به صورت تصادفی از میان دانشآموزان سال دوم دبیرستان مفید انتخاب و به همین روش در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند. ابزار پژوهش شامل آزمونهای پیشرفت تحصییلی، انگیزش پیشرفت و سه پرسشنامه برای اندازهگیری متغیرهای پیشبین بود. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها گرو ههای مستقل و تحلیل رگرسیون چند متغیری نشان داد به رغم تأثیر افزایشی t با استفاده از آزمون بین میانگین نمرات دو گروه در میزان یادگیری تفاوت معناداری وجود ندارد و آموزش از طریق وب صرفاً سطوح بالای یادگیری (کاربستن و بالاتر) را تحت تأثیر قرار میدهد . در عین حال آموزش از طریق وب به طور قابل ملاحظهای موجب افزایش انگیزش پیشرفت تحصیلی می شود و استفاد ه غیرمعمول، زیاد و فراغتی از اینترنت با میزان یادگیری رابطه معکوس دارد.

دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی، نمیتوانند از تغییراتی که در جامعه رخ میدهد؛ بیتفاوت باشند . این تغییرات، چالش های بیشماری را به دنبال دارد و آموزش الکترونیکی، یکی از را هحل ها یی است که مراکز آموزشی، برای پاسخ به چالش های موجود به کار گرفته اند. پژوهشگران، در این پژوهش سعی دارند نخست سطح سواد اطلاعاتی یادگیرندگان، عملکرد تحصیلی و رضایتمندی یادگیرندگان از دوره ها ی آموزش الکترونیکی در دانشگاه های مورد بررسی (شیراز، صنعتی امیرکبیر و علم و صنعت) را با روش پیمایشی و به وسیله پرسشنامه محققساخته بس نجند و سپس میز ان رابطه سواد اطلاعاتی یادگیرندگان را با عملکرد تحصیلی و میزان رضایتمندی آنان از دوره هایشان مورد بررسی قرار دهند. این پژوهش ، از بعد هدف ، از نوع کاربردی و از بعد میزان کنترل متغیرها، از نوع پیمایشی تحلیلی است . جامعه آماری این پژوهش، شامل دانشجویان سال آخر مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد مشغول به تحصیل در بخش آموزش و « نمودار پراکنش » الکترونیکی سه دانشگاه صنعتی یاد شده است. در این پژوهش، برای تحلیل داده ها ، از برای تعیین رابطه بین سواد اطلاعا تی دانشجو یان با پیشر فت « اسپیرمن » و « پیرسون » آزمون های همبستگی « تحلیل واری انسی ک طرفه » ،« جعبه ای » تحصیلی و رضایتمندی از دوره شان استفاده شد. همچنین، از نمودار نمونه های مستقل، برای مقایسه سواد اطلاعاتی دانشجویان برحسب دانشگاه محل «t» (تکعاملی) و آزمون تحصیل، رشته تحصیلی، مقطع تحصیلی و جنس آ نها استفاده شد.

یکی از چالش های اساسی کشورهای درحال توسعه در تجارت الکترونیکی، آموزش و ظرفی تساز ی نیروی انسانی است. پروژه آموزش و آگاه سازی تجارت الکترونیکی در جمهوری اسلامی ایران با هدف شناسایی فعالان و بازیگران تجارت الکترونیکی و طراحی دوره های مناسب منطبق بر نیاز آنا ن تعری ف شد. پیرو چنین هدف عمده ای، در ابتدا گروه های بالقوه فراگیران با استفاده از مدل فعالان اقتصاد ی و مدل تجارت الکترونیکی توربان شناسایی شدند. در گام بعد نقش ها ی اصل ی ه ر یک از باز یگران و فعالان در عرصه تجارت الکترونیک ی بر اساس چارچوب ها ی کارکرد ی تجارت الکترونیک ی و فرایندهای سازمانی آن تعیین شد. بر اساس نقش های مربوط به هر گروه از فراگی ران، سلسله مراتب اهداف آموزشی مربوط توسعه داده شد و موضوعات اساسی طراحی در قالب یک سند اطلاعات دوره ها مواد لازم برای بسته های آموزشی طراح ی و « س. ا. د » (س. ا. د) دسته بندی شدند. با استفاده از این تدوین شدند.

هدف پژوهش حاضر مقایسه برنامههای درسی اجرا شده و کسبشده رشته مهندسی صنایع در دانشگاه علم و صنعت ایران میباشد. در این پژوهش ملاک انتخاب، دروس ارائه شده در رشته مهندسی صنایع بود که از طریق روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای از 46 درس ارائه شده در رش ته مهندسی صنایع 12 درس انتخاب شد و 480 دانشجوی رشته مهندسی صنایع در آموزش حضوری و الکترونیکی به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محققساخته بود که شامل مؤلفه های اهداف، محتوا، فرایند تدریس و روشهای یادگیری، نحوه تعامل با اساتید و دانشجویان، روشهای ارزشیابی، امکانات و منابع یادگیری بوده است. نتایج این تحقیق نشان داد که برنام ه درسی اجرا شد ه رش ته مهندسی صنایع در مؤلفههای اهداف، محتوا، فرایند تدریس و روشهای یادگیری، نحوه تعامل با اساتید و دانشجویان، روشهای ارزشیابی، امکانات و منابع یادگیری، در آموزش حضوری و الکترونیکی با هم تفاوت دارند و در برنامه درسی کسبشده، میزان یادگیری دانشجویان آموزش حضوری رشته مهندسی صنایع بیشتر از دانشجویان آموزش الکترونیکی است.

هدف از این پژوهش ارزشیابی برنامه آموزش الکترونیکی رشته مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر است. سؤال کلی تحقیق این است که آیا برنامه آموزش الکترونیکی رشته مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در سطح مطلوبی قرار دارد؟ به همین منظور یازده مؤلفه سازماندهی، مدیریت، فنّاوری ، اهداف، محتوا، محیط ارائه، ملاحظات اخلاقی، تعامل، ارزشیابی، خدمات پشتیبانی و پیامد با پرسشنام ه محققساخته مورد بررسی قرار گرفت. برای تفسیر آن از روش تحقیق توصیفی و بررسی تحلیلی استفاده 90 محاسبه شد . / شد. روایی این پرسشنامه با نظر استادان تأیید و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ 0 جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه استادان، آموزشیاران و دانشجویان کارشناسی ارشد دور ه آموزش الکترونیکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر هستند. یافته های تحقیق حاکی از آن است که: میانگین کل سؤال اول تحقیق (سازماندهی) از نظر گروه نمونه 3.16 ، میانگین کل سؤال دوم تحقیق (مدیریت) از نظر گروه نمونه 3.46 ، میانگین کل سؤال سوم تحقیق (فنّاوری) از نظر گروه نمونه 2.92 ، میانگین کل سؤال چهارم تحقی ق ، (اهداف) از نظر گروه نمونه 3.59 ، میانگین کل سؤال پنجم تحقی ق (محتو ا) از نظر گروه نمونه 3.46 میانگین کل سؤال ششم تحقیق (محیط ارائه) از نظر گروه نمونه 3.14 ، میانگین کل سؤال هفتم تحقی ق (ملاحظات اخلاقی) از نظر گروه نمونه 3.49 ، میانگین کل سؤال هشتم تحقیق (تعامل) از نظر گروه نمونه 3.40 ، میانگین کل سؤال نهم تحقیق (ارزشیابی) از نظر گروه نمونه 3.33 ، میانگین کل سؤال دهم تحقی ق (خدمات پشتیبانی) از نظر گروه نمونه 3.11 ، میانگین کل سؤال یازدهم تحقیق (پیامد) از نظر گروه نمونه 3.11 به دست آمد. بنابراین بر اساس نمرات میانگین مذکور، وضعیت برنامه آموزش الکترونیکی رشته مهندسی پزشکی دانشگاه صنعتی امیرکبیر در کلیه مؤلفه های مورد ارزشیابی در سطح نسبتاً مطلوب است..  

روند استفاده از آموزش الکترونیکی به سرعت در حال افزایش است . بدون شک، موفقیت در امر آموزش الکترونیکی مستلزم استقبال مخاطبان از این نوع آموزش است. یکی از روشهای پ یش بین ی استقبال افراد از موضوعی خاص و به تبع آن پیش بینی رفتار ایشان، اطلاع از نگرش آنان نسبت به آن موضوع است، هدف اصلی این پژوهش بررسی نگرش دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد نسبت به آموزش الکترونیکی و بررسی میزان همبستگی میان مؤلفه های مختلف این نگرش است . جامعه آماری این مطالعه توصیفی، شامل تمامی دانشجویان دانشکده پرستار ی و پیراپزشک ی دانشگاه علوم 1387 حداقل یک واحد یادگ یری - پزشکی مشهد بود که در نیمسال اول سال تحصیلی 1388 الکترونیکی را گذرانده بودند. ابزار پژوهش، پرسشنامه برگرفته از پژوهش س یدنقوی ( 1386 ) بود که چهار مؤلفه اساسی درباره نگرش دانشجویان نسبت به آموزش الکترونیکی را مورد سنجش قرار میدهد. نتایج پژوهش نشان داد که میانگین نمرات نگرش دانشجویان نسبت به مح یط ها ی آموزش الکترونیکی در چهار مؤلفه 1) مح یط آموزش چندرسانه ای، 2) مح یط یادگ یری مبتن ی بر هد ایت 71 و 70 ،74 ،74/ آموزش دهندگان، 3) محیط یادگیری مستقل و 4) محیط یادگیری مؤثر به ترتیب 5 ( از 100 بود که نسبتاً مطلوب است. همچنین رابطه مستقیمی میان این مؤلفه ها (به جز بین مؤلفه 1 و 4 مشاهده شد. نتایج حاکی از آن بود که دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی مشهد پس از شرکت در دوره های آموزش الکترونیکی درک و نگرش مناسبی نسبت به آن پیدا کرده اند.

هدف تحقیق یافتن به سؤالات زیر بوده است: الف ) در حال حاضر دانشگاه علامه طباطبائی از چه امکانات و وسایل و تجهیزاتی جهت آموزش دانشجویان برخوردار است؟ ب) برای برگزاری دوره ها ی آموزشی از راه آموزش الکترونیکی در دانشگاه علامه طباطبائی چه امکانات و تجهیزاتی لازم است ؟ ج) برنامه های آینده دانشگاه علامه طباطبائی برای برگزاری دوره های آموزشی از طریق آموزش الکترونیکی چیست؟ روش این پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی و برای جمع آوری اطلاعات مورد نظر از پرسشنامه و چک لیست محققساخته استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل سه بخش بوده است : الف) کلیه استادان و متخصصان آموزشی دانشگاه علامه طباطبائی. ب) کلیه دانشگاه های تهران که دارای مراکز آموزش الکترونیکی هستند. ج) کلیه امکانات و تجهیزات موجود در دانشگاه علامه طباطبائی . در این تحقیق از نمونه گیری غیر احتمالی و از نوع نمونه گیری در دسترس برای انتخاب متخصصان استفاده شده است. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها ابتدا شاخص های توصیفی و سپس برای مقایسه میانگینها از استفاده شده است، یافته ها نشان داد که SPSS- استفاده شده است. ضمناً از نرم افزار آماری 18 t آزمون امکانات موجود در زمینه امکانات سخت افزاری و فیزیکی و تأمین منابع مالی در حد مطلوبی قرار دار د. به عبارت دیگر، در صورت برنامه ریزی برای ایجاد مرکز آموزش الکترونیکی و شروع به کار، نیازی به تهیه، بهبود و یا ایجاد این موارد ندارد. نتایج نشان داد دانشگاه علامه طباطبائی به نیروهای متخصص (در زمینه فنّاوری اطلاعات وفنّاوری آموزشی) و ارتقای سطح علمی و دانش فنی استادان و کارشناسان نیاز دارد. در مورد مؤلفه های دیگر باید از طریق تربیت کارشناسان فنّاوری اطلاعات و آموزشی، برای پشتیبانی از سیستم و حتی تولید نرم افزارهای آموزشی اقدام کرد.

پژوهش حاضر به منظور بررسی روابط اضطراب رایانه با تجربه رایانه، سن، جنسیت، رشته تحصیلی و انگیزه پیشرفت دانشجویان کارشناسی ارشد آموزش های الکترونیکی دانشگاه تهران صورت گرفت. در این پژوهش 151 دانشجوی شرکتکننده در دورههای مجازی به صورت تصادفی انتخاب شدند. برای بررسی متغیرهای پژوهش از پرسشنامه محققساخته تجربه رایانه، مقیاس درجهبندی اضطراب رایانه و پرسشنامه انگیزه پیشرفت استفاده شد . نتایج نشان داد که بین رشته تحصیلی و سن با میزان اضطراب رایانه تفاوت معناداری وجود ندارد. آزمون تحلیل واریانس نشان داد که تجربه رایانه و انگیزه پیشرفت بیشترین روابط منفی و معنادار را با اضطراب رایانه دارند. میانگین اضطراب رایانه دو جنس دختر و پسر تفاوت معناداری نشان داد؛ به طوری که دختران از اضطراب رایانه بیشتری نسبت به پسران برخوردارند . تفاوت معناداری در انگیزه پیشرفت بین دو جنس ب ه دست نیامد . پیشنهاد م یشود که دورههای آموزشی رایانه ارائه شود تا با افزایش تجربه رایانه، اضطراب رایانه کاهش یابد.  

نرخ تغییر نحوه زندگی اجتماعی در سالهای اخیر به طور چشمگیری افزایش یافته است . نقش فنّاوری اطلاعات و ارتباطات در توسعه اجتماعی و ارتقاء کیفیت زندگی بشری در قالب شهرها یی که مبتنی بر این نوع از فنّاوری بنا میشوند انکارناپذیر است. تصویری که از آینده زندگی اجتماعی امروز و ساختارهای شهری در آیندهای نه چندان دور ترسیم میشود، در قالب شهرهای الکترونیک شکل میگیرد. رفاه شهروندان الکترونیک در جوامع پیشروی فردا در گرو داشتن دانش لازم در ارائه یا استفاده از امکاناتی است که در سبک زندگی الکترونیک وجود خواهد داشت . فقر الکترونیک به کمبود این نوع دانش در میان شهروندان الکترونیکی اشاره دارد و خط ی فرض ی را در جامعه ترسیم و افراد جامعه را به دو قشر فقیر و غیرفقیر تقسیم میکند که به آن خط فقر الکترونی ک میگوییم. در این مقاله روشی برای محاسبه آستانه خط فقر بر پای ه نیازها ی اساس ی ی ک شهروند الکترونیکارائه شده است.

هدف از ارائه این مقاله اصلاح نظام آموزشی مجازی در ایران از منظر حقو قی است . وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری در تلاش است با ارائه بخشنامه و آی یننامه ها ی مربوط الگو یی مناسب با ساختار آموزشی و فرهنگی در کشور ایجاد کند و بدین گونه کیفی ت آموزش ها ی مجازی را تضمین کند. در این راستا سعی شده است نگاهی دقیقتر و فنیتر به ابعاد مختلف آموزش مجازی بر اساس مدل ارزش یابی هدف مدار به عبار تی "الگو ی تحقق اهداف و برنامه ها" انجام پذیرد. بررسی گزارشات تخصصی بازدیدهای ادواری دفتر نظارت و ارزیابی از دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی مجازی و جلسات حضوری و نشست با متخصصان مجازی از دانشگاه ها، سازمان سنجش، وزارت علوم، تحقیقات و فنّاوری و کسب تجربه از 1385 جمع آوری و - ارائه 12 کارگاه آموزشی نظارت و ارزیابی طی پنج سال متوالی از 1390 نقطه نظرات کارشناسان مورد نظر، منتج به ارائه پیشنهاد یک اساسنامه حقوقی جهت اصلاح و ارائه نظام آموزش مجازی شده است.