ارزش های علمی

آموزش از راه دور، در دانشگاه مجازی، امکان یادگیری خارج از محیط کلاس و دانشگاه را به دانشجو می دهد، محدودیت های جغرافیایی را از بین می برد و فرصت یادگیری را برای تمام اشخاصی که در غیر این صورت، موقعیت استفاده از سیستم آموزش عالی را نداشتند، فراهم می آورد. در این مقاله، بر اساس روش کتابخانه ای-تحلیلی، به بررسی میزان همگامی دانشگاه مجازی با دانشگاه سنتی، در اجرای وظایف آموزش عالی، روش های نوین برای رسیدن بدین مقصود و مشکلات اخلاقی جدید این حوزه، پرداخته شده است. سازگاری یا ناسازگاری عملکرد این نوع دانشگاه با اهداف آموزش عالی، از راه بررسی انتقال ارزش های علمی، آزادی بیان افکار، امکان استفاده از روش های مختلف تدریس، نحوه انتقال ارزش های اجتماعی و رعایت مساوات و برابری و استفاده از امکانات مورد بررسی قرار گرفته است. همنوایی با دانشگاه سنتی در هر بخش، توسعه مباحث جدیدی مانند بلاگ، ویکی، اجتماعات شبکه ای، شبیه سازی محیط دانشگاه، بازی های آموزشی و آموزش سیار را می طلبد. در این سبک یادگیری، محتویات به روش متمایزی ساخته و پخش می شوند که مسایل اخلاقی جدیدی را به وجود می آورند.نتیجه گیری: در نهایت، پس از تحلیل مشکلات اخلاقی، سه رویکرد فضیلت، ممانعت و توسعه فناوری های جدید، برای کاهش ناهنجاری های اخلاقی در فضای مجازی پیشنهاد شده است.

ارزش ها براساس گستره کاربرد به اجتماعی، اخلاقی، اقتصادی، سیاسی، علمی و زیبایی شناختی تقسیم می شوند. در این میان، ارزش های علمی به دلیل نقش کلیدی آنها در سامان دهی پژوهش و هدایت آن به صدق و نیز محوریت آنها در مسأله ارزش و دانش، سزاوار تأملات بیشتری هستند. گذشته از اختلاف در ماهیت این ارزش ها که معطوف به کدام ویژگی تحقیق (صدق، توجیه، کاربرد، مقبولیت، بهینه سازی) تعریف شوند و نیز تنوع مصادیق آنها در آثار مختلف، درباره اشتراک و اختلاف آنها با دیگر انواع ارزش اختلاف نظر وجود دارد. برخی سرشت آنها را با دیگر ارزش ها ازجمله ارزش های اخلاقی و اجتماعی کاملاً متفاوت می دانند و شماری نیز ارزش های علمی را دسته ای از ارزش های اخلاقی می پندارند. عده ای تمایز ارزش های علمی از غیرعلمی را نه روشن می دانند و نه دلایل قانع کننده ای بر آن می یابند؛ شماری آن را لغو می دانند و برخی تنوع مصداقی و اختلاف در تعیین آنها را دلیل بر نادرستی تفکیک تلقی می کنند. برخی نیز با اذعان به امکان چنین تمایزی، ضرورت آن را نفی می کنند. این نگرش ها اغلب نادرست هستند؛ چراکه ارزش های علمی هم دارای معیار روشن و هم دارای مصادیق مورداتفاق هستند و هم تفکیک بین انواع ارزش، ثمراتی علمی دارد و ازاین رو بیهوده نیست. همچنین سنخ ارزش-های علمی با ارزش های اجتماعی و اخلاقی مشترک است و تنها گستره کاربرد آنها (علم یا غیرعلم) تفاوت آنها را رقم می-زند.

هدف این پژوهش، شناسایی نظام ارزشی اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بود.  این پژوهش از نظر هدف کاربردی و روش تحقیق مورد استفاده از نوع کیفی در نظر گرفته شد. حوزه پژوهش، اعضاء هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی بودند که نمونه پژوهشی به تعداد پانزده نفر از اعضای زن و مرد شاغل در پست هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی انتخاب شدند. روش نمونه گیری به صورت هدفمند و با استفاده از شیوه گلوله برفی [1] انجام گرفت. برای جمع آوری اطلاعات از ابزار مصاحبه نیمه سازمان یافته استفاده شد.  پس از اشباع داده ها، تحلیل آن ها با روش استقرایی از نوع تحلیل مضمون، از طریق کد گذاری و مقوله بندی با استفاده از روش گلیزر [2]   و استراوس [3]    انجام گردید. سپس با بهره گیری از تکنیک دلفی [4]   و تشکیل گروه تخصصی 30 نفره خبرگان، توافق بر سر مقولات، تم ها و ابعاد به دست آمد و دسته بندی مورد اعتبار یابی قرار گرفت. متغیرهای حاصل از مطالعه شامل:  ارزش های خیرخواهی، ارزش های اخلاقی، ارزش های اجتماعی، ارزش های ایمنی، ارزش های مادی، ارزش های علمی، ارزش های ابزاری و ارزش های غائی بوده است. نتایج پژوهش بیانگر وجود متغیرهای مساعد در نظام ارزشی اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بود.