مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۱.
۲۲.
۲۳.
۲۴.
۲۵.
۲۶.
۲۷.
۲۸.
۲۹.
۳۰.
۳۱.
۳۲.
۳۳.
۳۴.
۳۵.
۳۶.
۳۷.
۳۸.
۳۹.
۴۰.
استان آذربایجان شرقی
منبع:
برنامه ریزی منطقه ای سال نهم تابستان ۱۳۹۸ شماره ۳۴
66 - 80
حوزه های تخصصی:
در زمینه ارزیابی نقش و عملکرد رسانه ها در توسعه گردشگری ورزشی، بررسی میزان تحقق وظایف کلی رسانه ها در رابطه با توسعه گردشگری ورزشی و همچنین نقش هر کدام از رسانه ها بصورت جداگانه در انجام وظایف مذکور، دو مبحثی هستند که باید مورد توجه قرار گیرند. استان آذربایجان شرقی با مرکزیت شهر تبریز از طرفی به دلیل دارا بودن جاذبه های و ظرفیت های مختلف گردشگری از جمله گردشگری ورزشی، به عنوان پایتخت گردشگری جهان اسلام در سال 2018 شناخته شده است و از سوی دیگر از رسانه های مختلف و فعال محلی نیز برخوردار است. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی (همبستگی) است. به منظور جمع آوری داده های مورد نیاز جهت تجزیه و تحلیل های مدنظر تحقیق، از روش های اسنادی و میدانی در قالب توزیع پرسشنامه (بین 106 نفر از کارشناسان و متخصصان مربوطه) استفاده شده است. همچنین جهت تجزیه و تحلیل داده ها، از سنجش های آماری در نرم افزار SPSS بهره گرفته شده است. نتایج نشان داد به جز دو مؤلفه اطلاع رسانی و پخش سریع و دقیق اخبار در زمینه رویدادهای ورزشی و پوشش رسانه ای رویدادهای مهم ورزشی، که رسانه های مورد بررسی در آنها عملکرد نسبتاً موفقی داشته اند، در سایر مؤلفه ها، عملکرد رسانه ها ضعیف بوده است. همچنین مشخص شد که مؤلفه آگاه سازی و شفاف سازی در تبیین و تحلیل مسائل و مشکلات توسعه گردشگری ورزشی و به چالش کشیدن مسئولان، ارگان ها و نهادهای مربوطه در این زمینه، اثرگذارترین عاملی است که می توانند موجب توسعه گردشگری ورزشی در استان آذربایجان شرقی شود. در نهایت معلوم گشت که در بین رسانه های مورد بررسی، تلویزیون با اختلاف معنی داری، بهترین عملکرد و رادیو نیز ضعیف ترین عملکرد را در زمینه ترویج و توسعه گردشگری ورزشی در استان داشته اند.
سنجش میزان خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی در استان آذربایجان شرقی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های روستایی دوره نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۳۶)
520 - 535
حوزه های تخصصی:
میزان خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی بیانگر سطح مشکل دار بودن ساختار مدیریت بهره برداری از زمین هست که می تواند توسعه کشاورزی را محدود نموده و فرصت های توسعه پایدار روستایی را کاهش دهد. بنابراین هدف این تحقیق استخراج متغیرهای خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی و تدوین شاخص های مربوطه جهت سنجش میزان آن در استان آذربایجان شرقی است. جامعه آماری این تحقیق را بهره برداران کشاورزی ساکن در استان آذربایجان شرقی تشکیل می دهد (212926=N). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 380 نفر برآورد شد که به روش نمونه گیری طبقه ای و به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ای بود که روایی آن با استفاده از نظرات پژوهشگران و کارشناسان سازمان امور اراضی کشور بازبینی و اصلاح شد. اطلاعات مکانی اراضی کشاورزی با استفاده از بانک اطلاعات کاداستر اداره امور اراضی استان آذربایجان شرقی تهیه و تحلیل شد. نتایج تحقیق نشان داد که شهرستان های بناب و بستان آباد با متوسط اراضی 28/2 و 71/13 هکتار به ترتیب خردترین و وسیع ترین اراضی را داشتند. از نظر پراکندگی نیز قطعات شهرستان بناب و اسکو با میانگین فاصله 8/3 و 4/1 کیلومتر از همدیگر و از مرکز روستا به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان پراکندگی بودند. از نظر میزان خردی و پراکندگی اراضی نیز که از طریق شاخص شموک به دست آمد شهرستان های شبستر و بستان آباد با میزان 3/8 و 3/1 کیلومتر بر هکتار به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان خردی و پراکندگی اراضی کشاورزی بودند.
مطالعه اثرات نااطمینانی نرخ ارز مؤثر واقعی بر ارزش افزوده بخشهای اقتصادی در استان آذربایجان شرقی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
نرخ ارز، یکی از مهم ترین متغیرهای کلیدی اقتصاد کلان است که از جنبه های گوناگون (مخصوصاً نوسانات آن) بخشهای مختلف اقتصاد را تحت تأثیر قرار می دهد. از این رو، هدف اصلی این مطالعه، بررسی اثرات شوک های ارزی بر عملکرد بخشهای مختلف اقتصادی استان آذربایجان شرقی می باشد. لذا، در راستای هدف تحقیق، ابتدا شوک های ارزی با کمک مدل غیرخطی مارکوف - سوئیچینگ [1] محاسبه شده و به عنوان یک متغیر توضیحی وارد مدل شده است، برای برآورد مدل غیرخطی نرخ ارز بر اساس مقدار تابع حداکثر راست نمایی، مدل با دو رژیم و یک وقفه ( MSIH (2)-AR(1) ) از میان حالت های مختلف مدل MS برگزیده شد. سپس در مرحله بعد، با استفاده از داده های تابلویی مبتنی بر الگوهای با ضرایب متغیر و پویا با تکنیک pmge [2] تأثیر آن بر ارزش افزوده 15 بخش اقتصادی استان آذربایجان شرقی برای دوره 1379 تا 1392 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج نشان از تأثیر مثبت و معنی دار متغیرهای سرمایه، نیروی کار و میزان صادرات بر ارزش افزوده بخشهای اقتصادی در استان آذربایجان شرقی دارد. در میان 15بخش استان، نوسانات ارزی، تنها بر 4 بخش از 15بخش، تأثیر معناداری برجای می گذارد. این اثر برای هر 4 بخش، منفی بوده، لذا نوسانات نرخ ارز مؤثر واقعی، اثر معکوسی بر ارزش افزوده بخشهای اقتصادی استان گذاشته و بویژه تولید 4 بخش مذکور را دچار نوسان می سازد. این نتایج، لزوم توجه بیشتر به نوسانات ارزی و اتخاذ سیاست های مؤثر، جهت مقابله با تأثیرات سوء این نوسانات را بیش از پیش، آشکار می سازد. [1] . Markov-switching (MS) [2] . Pooled Mean Group Estimator
تحلیل جامعه شناختی شکاف جنسیتی در مشارکت اقتصادی (مورد مطالعه: زنان شهری استان آذربایجان شرقی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
منابع انسانی از عوامل مهم و تاثیر گذار بر توسعه اقتصادی هر جامعه محسوب می شود. چراکه، توسعه فقط بر مبنای تولید ناخالص ملی و سطح درآمد سرانه سنجیده نمی شود، بلکه عواملی مانند مشارکت اقتصادی زنان نیز در این فرایند موثر است. اما آمار و ارقام موجود نشان می دهد که سهم و نقش زنان در مشارکت اقتصادی در ایران بسیار پایین است. شواهد در استان آذربایجان شرقی نیز دال بر وجود شکاف جنسیتی در مشارکت اقتصادی است. بر این اساس، هدف تحقیق پاسخ به این سوال است که کدام عوامل جامعه شناختی در ایجاد شکاف جنسیتی در مشارکت اقتصادی در این استان نقش دارند. بدین منظور نگرش زنان استان مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق پیمایش و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق شامل زنان شهری دانش آموخته دانشگاهی و بیکار استان آذربایجان شرقی در سال 1396 بوده و حجم نمونه 371 نفر است. شیوه نمونه گیری نیز خوشه ای است. یافته های تحقیق نشان داده است که بیش از 65 درصد زنان مورد مطالعه با مشارکت اقتصادی پایین زنان موافق هستند. علاوه بر این، رابطه متغیرهای کلیشه های جنسیتی و مردسالاری با شکاف جنسیتی در مشارکت اقتصادی معنی دار بوده اما متغیر نقش های جنسیتی رابطه معنی دار ندارد. نتیجه گیری تحقیق این است که شکاف جنسیتی ریشه در باورهای اجتماعی منفی و قدرت اجتماعی مردان دارد.
ارزیابی شهرستان های استان آذربایجان شرقی از لحاظ شاخص های زیربنایی با استفاده از تحلیل رابطه خاکستری(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی منطقه ای سال دهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸
33 - 50
حوزه های تخصصی:
امروزه برخورداری متوازن و رعایت تعادل و برابری در دست یابی به شاخص های توسعه در کلیه ابعاد آن، به خصوص در سطح منطقه ای در کشورهای در حال توسعه و به خصوص کشور ما یکی از چالش های اصلی دست یابی به توسعه پایدار با توجه به اصول تعریف شده برای آن است. در این راستا هدف از این پژوهش، ارزیابی و اولویت بندی شهرستان های استان آذربایجان شرقی از لحاظ شاخص های زیربنایی می باشد. پژوهش حاضر از نظر نوع کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی می باشد. بدین منظور20 شهرستان از لحاظ شاخص های زیربنایی در قالب 46 شاخص قابل سنجش بررسی شدند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از مدل آنتروپی شانون تعمیم یافته، تحلیل رابطه خاکستری (GRA)، ضریب همبستگی پیرسون در قالب نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از آن است که: 1- بر اساس تحلیل داده ها در مدل رابطه خاکستری، شهرستان های کلیبر، ورزقان، چاراویماق، خدآفرین و جلفا از نظر شاخص های زیربنایی با میانگین ضریب اولویت (749/0)، در وضعیت بسیار محروم قرار گرفتند و اولویت اول برنامه ریزی در جهت توسعه باید با این شهرستان ها باشد. 2- بر اساس آزمون ضریب همبستگی پیرسون (512/0)، بین امکانات و زیرساخت های زیربنایی و میزان جمعیت شهرستان ها رابطه و همبستگی مثبتی وجود دارد. در سوی دیگر بین شاخص های زیر بنایی شهرستان های استان و میزان نرخ رشد شهرنشینی آن ها رابطه و همبستگی مثبتی وجود ندارد. پس در حالت کلی می توان نتیجه گیری کرد که در استان آذربایجان شرقی امکانات و زیرساخت های زیربنایی به سمت شهرستان هایی سوق دارد که از جمعیّت بیشتری برخوردارند اما بین میزان برخورداری از شاخص های زیربنایی و نرخ شهرنشینی شهرستان ها محدوده رابطه معناداری وجود ندارد.
مکان یابی پادگان نظامی با رویکرد اقلیمی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) (مطالعه موردی : استان آذربایجان شرقی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال هشتم بهار ۱۳۹۹ شماره ۲۹
27 - 50
حوزه های تخصصی:
مکان یابی، فعالیتی است که در آن قابلیت ها و توانایی های منطقه ای خاص از نظر وجود زمین مناسب و کافی و ارتباط آن با کاربری های دیگر شهری و روستایی برای انتخاب مکانی مناسب برای کاربری مدنظر مورد تجزیه وتحلیل قرار گیرد. با توجه به این که اولین هدف موردنظر دشمن در حمله و تهاجم نظامی به یک کشور، مراکز و استقرارگاه های نظامی آن می باشد؛ بنابراین رویکرد آمایشی به سامان دهی مراکز نظامی یک کشور منجر به این مسئله می شود که این مکان ها به گونه ای استقرار یابند که حداکثر امنیت و قابلیت دفاعی را برای آن کشور فراهم کنند. امروزه اهمیت پدافندغیرعامل به ویژه مکان یابی با رعایت ملاحظات دفاعی پیش از گذشته محسوس است. هدف پژوهش حاضر مکان یابی مناسب و بهینه برای پادگان نظامی در استان آذربایجان شرقی با رویکرد اقلیمی است. ابتدا تمام معیارهای اقلیمی و محیطی در منطقه مورد مطالعه که در امر مکان یابی پادگان دخیل بودند، مشخص شد. روش کار بدین صورت بود که ابتدا با تنظیم پرسشنامه ای، نظرات کارشناسان و متخصصان نظامی درباره عوامل مؤثر در مکان گزینی پادگان نظامی جمع آوری شد؛ از فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) نسبت به وزن دهی لایه ها استفاده و سپس سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) برای تلفیق اطلاعات به دست آمده مورداستفاده قرار گرفت و در پایان (۹) نقطه برای جانمایی پادگان نظامی پیشنهاد شد. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر این مهم است که در بین عوامل مؤثر در مکان یابی پادگان نظامی، عوامل اقلیمی بالاترین اهمیت را نسبت به سایر عوامل به خود اختصاص داده اند.
نقش شهرهای کوچک در سازمان فضایی و توسعه منطقه ای (مورد مطالعه: استان آذربایجان شرقی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
جایگاه و تأثیر سلسله مراتبی شهرهای کوچک در شبکه شهری منطقه می تواند موجب توزیع متعادل جمعیت و جلوگیری از تمرکز آن گردد. شهرهای کوچک باعث ایجاد زمینه های مختلف اقتصادی و اجتماعی در حوزه محلی شده و به تبع آن کاهش مهاجرت ها و تغییر جهت آنها از نواحی و کانون های شهری بزرگ تر را در پی خواهد داشت. همچنین این شهرها با ایفای نقش بازار مرکزی حوزه نفوذ روستایی، ضمن ارائه خدمات؛ محرک مهمی در تقویت و استحکام اقتصادی نواحی روستایی پیرامون قلمداد می شوند. هدف این مقاله بررسی عملکرد شهرهای کوچک در توسعه فضایی استان آذربایجان شرقی است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی بوده و برای بررسی نقش شهرها از مدل های کمی استفاده شده است. مدل های جمعیتی نشان می دهد که شهرهای کوچک استان از توان کشش پذیری جمعیتی برخوردار بوده است. همچنین مدل های اقتصادی حاکی از آن است که در بیشتر این شهرها بخش خدمات بیشترین میزان اشتغال را به خود اختصاص داده است. شهرهای کوچک استان در طی دوره 85 1375 در بخش صنعت رشد نسبتاً بالایی را نشان می دهند. مدل هایی چون ضریب آنتروپی، تغییر سهم حکایت از آن دارد که بدون احتساب شهرهای کوچک روند تعادل افزایش یافته و با احتساب آنها این عدم تعادل به سوی متعادل شدن سوق پیدا می کند.
سطح بندی شهرستان های استان آذربایجان شرقی براساس شاخص های سلامت محیطی
منبع:
جغرافیا و روابط انسانی دوره ۱ پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲
117 - 138
حوزه های تخصصی:
سیمای سلامت یک جامعه را بر اساس شاخص های سلامت آن جامعه می سنجند و گذر سلامت را براساس روند تغییرات این شاخص ها در طی زمان برآورد می کنند و آن را مؤلفه اصلی پایداری یک جامعه می دانند. در طرح موضوع سلامت، پیوسته باید تأمین، حفظ و ارتقاء سلامت منظور نظر و هدف باشد یعنی همیشه باید نسبت به سلامت نگاهی جامع و همه جانبه داشت. هدف پژوهش حاضر بررسی مؤلفه های سلامت محیطی و بهداشتی استان آذربایجان شرقی می باشد. متدولوژی پژوهش به روش توصیفی _ تحلیلی و از نوع تحقیق کاربردی است. اطلاعات آماری مربوط به داده های سالنامه آماری مرکز آمار سال 1390 برای استان آذربایجان شرقی است که مجموعا 22 متغیر را تشکیل می دهد. پس از جمع آوری اطلاعات، داده های مربوطه به روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) شاخص سازی گردیده، وزن دهی به شاخص ها به طریق آنتروپی صورت پذیرفته است. نتایج بدست آمده از رتبه بندی 20 شهرستان استان نشان می دهد که شهرستان تبریز و اسکو جزو شهرهای بسیار سالم هستند و شهرستان های عجب شیر، ملکان و ورزقان در پایین ترین سطح قرار گرفته اند و جزو شهرستان های محروم از لحاظ مؤلفه های سلامت می باشند. در پایان پژوهش حاضر فرضیات تحقیق در محیط نرم افزار SPSS از طریق ضریب همبستگی پیرسون مورد تحلیل قرار گرفت؛ با افزایش جمعیت و درصد اشتغال هر شهرستان میزان و سطح برخورداری از شاخص سلامت محیطی بیشتر شده که گویای وجود رابطه مستقیم و معناداری بین آن هاست.
تأثیر اقلیم بر سازمان فضایی مسکن روستایی بر اساس نظریه نحو فضا (مورد مطالعه: روستاهای استان آذربایجان شرقی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های روستایی دوره یازدهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۴۴)
746 - 765
حوزه های تخصصی:
مساکن روستایی جدید به سرعت درحال تغییر چهره دادن و شبیه شدن به معماری شهری هستند. دراین روند تنوع اقلیمی حاکم بر سطح مناطق مختلف نادیده گرفته شده و عموماً مساکن روستایی با سازمان فضایی یکسان برای مناطق اقلیمی متنوع ساخته می شود. هدف از این پژوهش، شناخت سازمان فضایی مسکن روستایی استان آذربایجان شرقی بر اساس تنوع اقلیمی حاکم بر این استان است. در پژوهش اخیر از روش تحلیلی نحو فضایی (چیدمان فضایی)، به منظور بررسی سازمان فضایی مسکن روستایی استفاده شده است. برای انتخاب نمونه های مورد بررسی، ابتدا روستاهای مورد مطالعه بر مبنای پهنه بندی اقلیمی استان به روش خوشه ای به تعداد 9 مورد گزینش شده و سپس تمام خانه های بومی موجود در روستاهای منتخب مورد برداشت دقیق میدانی قرار گرفته اند. تجزیه و تحلیل اطلاعات حاصل از مطالعات میدانی این خانه ها به وسیله نرم افزار «دپت مپ» و «ای-گراف» بوده است. برخلاف تصور رایج مبنی بر حضور همزمان سه الگوی فضای باز، نیمه باز و پوشیده در مساکن روستایی استان، الگوی حاکم بر ارتباط فضایی خانه های روستایی استان از ترکیب فضاهای باز و پوشیده تشکیل شده است که به ندرت و با معتدل شدن شرایط اقلیمی در برخی از مناطق خاص، الگوی فضای نیمه باز به این سازمان افزوده می شود. شرایط اقلیمی بیشترین تاثیر را بر روی مولفه هم پیوندی و عمق فضایی مساکن روستایی داشته است به طوری که گونه های مساکن روستایی از منظر میزان عمق و اندازه هم پیوندی به شرایط اقلیمی مختلف پاسخ می دهند. همچنین کمترین تأثیر شرایط اقلیمی مربوط به مؤلفه عرصه بندی خانه های روستایی است که سلسله مراتب استقرار فضاهای مختلف در آن ها تقریباً در سراسر استان یکسان است.
ارزیابی ظرفیت قابل تحمل در محیط روستاهای هدف گردشگری مطالعه موردی: منظومه روستاهای هدف گردشگری شهرستان نطنز(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
جغرافیا و مطالعات محیطی سال دوم بهار ۱۳۹۲ شماره ۵
20 - 29
حوزه های تخصصی:
یکی ازعمده ترین چالشهای توسعه گردشگری، تعیین ظرفیت قابل تحمل در ابعاد اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی، مبتنی بر ویژگیهای مناطق میزبان است. این امر در محیطهای روستایی که از ماهیت و الگوی متفاوتی تبیعت می کنند، از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا درصورت عدم ارزیابی ظرفیت قابل تحمل محیطهای روستایی در توسعه گردشگری، احتمال تغییرات غیر قابل قبول محیطی و برآشفتگی سیستمهای اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی بسیار زیاد خواهد بود. عنوان پژوهش حاضر ارزیابی ظرفیت قابل تحمل گردشگری در محیط روستاهای هدف گردشگری شهرستان نطنز استان اصفهان است. هدف از این پژوهش، تعیین ظرفیت قابل تحمل منظومه روستاهای هدف گردشگری روستایی می باشد. این پژوهش با هدف کاربردی و براساس ماهیت و روش تحلیلی می باشد .نتایج این پژوهش که مبتنی بر تعریف سازمان جهانی گردشگری از ظرفیت قابل تحمل گردشگری و با استفاده از روش اتحادیه جهانی حفاظت ازطبیعت و منابع طبیعی در تخمین ظرفیت قابل تحمل صورت گرفته، نشان می دهد ظرفیت قابل تحمل موثرهر یک از شش روستای هدف مورد مطالعه، همچنان از تعداد گردشگر در سالهای گذشته بیشتر بوده است. بیشترین ظرفیت قابل تحمل فیزیکی با 27800 نفر در سال مربوط به روستاهای هنجن و کمجان و کمترین ظرفیت قابل تحمل فیزیکی با 9628 نفر درسال مربوط به روستای چیمه می باشد. مجموع ظرفیت قابل تحمل فیزیکی، واقعی و موثر منظومه روستاهای هدف گردشگری شهرستان نطنز به ترتیب 108124، 69830 و17660نفر در سال می باشد.
مقایسه الگوی کاربری زمین، پراکنده رویی و رشد هوشمند درتوسعه پایدار (مطالعه موردی :منطقه یازده شهر اصفهان)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
جغرافیا و مطالعات محیطی سال هفتم بهار ۱۳۹۷ شماره ۲۵
57 - 72
حوزه های تخصصی:
تحولات افزایش سریع جمعیت در اغلب شهرهای جهان سوم ناشی از بی برنامگی در بهره برداری مناسب از زمین شهری و بی توجهی به اصل طرح کاربری زمین و الگوی آتی استفاده از زمین در شهر است که گسترش پراکندگی شهری را به دنبال داشته و می تواند عوارض جانبی را بر سلامت عمومی و محیط زیست بوجود آورد؛در این راستا بسیاری از طرفداران بهداشت عمومی ، رشد هوشمند را به عنوان یک راه حل بالقوه برای حل مشکل پراکنده رویی توصیه می کنند،چرا که با توجه به هدف مشترکی که با الگوی کاربری زمین یعنی تحقق توسعه پایدار شهری دارد، می تواند شکل پایداری از کالبد و عملکرد شهری را ایجادکند. هدف اصلی این تحقیق،بررسی الگوهای پراکنده رویی و رشد هوشمند و انتخاب الگوی مناسب برای کاربری زمین است.روش تحقیق بر اساس هدف از نوع کاربردی و بر اساس ماهیت از نوع توصیفی- تحلیلی و ابزار اندازه گیری در این پژوهش استفاده از مدل های آنتروپی و هلدرن می باشد، نتایج حاصله نشان می دهد الگوی رشد هوشمند در منطقه یازده شهر اصفهان موثرتر از پراکنده رویی زمین عمل نکرده و منطقه دارای رشد هوشمند نمی باشد، همچنین ، بهره گیری بهینه از فضاها و نظام برنامه ریزی بر تحقق رشد هوشمند و ممانعت از گسترش پراکنده منطقه موثر خواهد بود و از سوی دیگر نیز رشد فیزیکی این منطقه در راستای توسعه پایدار در حال عبور از الگوی پراکنده به سوی الگوی رشد هوشمند می باشد.
شناسایی و اولویت بندی هسته های کلیدی بخش خدمات استان آذربایجان شرقی: رویکرد تحلیل چندبخشی (MSA)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
نظریه های کاربردی اقتصاد سال هشتم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲
153 - 186
حوزه های تخصصی:
هر چند که نگاه به بخش خدمات در فرایند توسعه متفاوت است، در حال حاضر بخش خدمات غالب اقتصاد جهانی را تشکیل می دهد. با توجه به اهمیت این بخش به عنوان یکی از بخش های عمده اقتصادی و تأثیرگذاری آن در فرآیند توسعه کشور، این مطالعه با هدف شناسایی و اولویت بندی هسته های کلیدی بخش خدمات استان آذربایجان شرقی انجام شده است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از حیث شیوه مطالعه توصیفی-تحلیلی است. در این پژوهش در گام نخست با استفاده از مدل تحلیلی MSA به شناسایی و اولویت بندی هسته های کلیدی بخش خدمات استان آذربایجان شرقی پرداخته است. نتایج یافته ها نشان می دهد که در بین زیربخش ها، زیر بخش گردشگری به عنوان هسته کلیدی بخش خدمات انتخاب شده است. در بخش بعدی با روش SWOT به بررسی نقاط قوت و ضعف، فرصت ها و تهدید های هسته کلیدی استخراج شده از تحلیل MSA پرداخته شده و در پایان راهبرد های ارائه شده با استفاده از روش ماتریس برنامه ریزی استراتژیک کمی (QSPM) اولویت بندی شده اند. یافته های تحقیق نشان گر آن است که گردشگری در استان آذربایجان شرقی جایگاه مناسب خود را نیافته و اگر استان بخواهد در این بخش پیشرفت کند باید استراتژی های گروه تدافعی (WT) را در اولویت قرار دهد. طبق نتایج، استراتژی تشکیل کارگروه توسعه سرمایه گذاری در توسعه کانون های گردشگری، ارتقا گردشگری سلامت به وسیله مسئولان دولتی مرتبط و کارآفرینان، دعوت از سرمایه گذاران داخلی و خارجی و ایجاد تسهیلات و امتیاز های ویژه سرمایه-گذاری برای زیربخش گردشگری در استان آذربایجان شرقی توصیه می شود.
تحلیل کیفیت زندگی شهرستان های استان آذربایجان شرقی با استفاده از تکنیک کوپراس و GIS
حوزه های تخصصی:
کیفیت زندگی یکی از مهم ترین مسائل پیش روی جهان و از مباحث اساسی در تکوین سیاست گذاری اجتماعی محسوب می شود که موضوعاتی چون رفاه، کیفیت، سلامت زندگی، نیازهای اساسی زندگی روبه رشد و رضایت بخش، فقر و مطرودیت اجتماعی، انسجام اجتماعی، نوع دوستی و از خود گذشتگی در میان اجتماع را در بر می گیرد. کیفیت زندگی مردم به عوامل زیادی از جمله اشتغال، درآمد مناسب، دسترسی به خدماتی همچون آموزش و بهداشت، سلامت، محیط طبیعی، امنیت و غیره وابسته است. در همین راستا، پژوهش حاضر با هدف سطح بندی شهرستان های استان آذربایجان شرقی از لحاظ شاخص های کفیت زندگی با استفاده از تکنیک جدید و دقیق تشخیص نسبی مرکب (Copras) و سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) پرداخته است. روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی و گردآوری اطلاعات و داده ها به صورت کتابخانه ای و اسنادی می باشد. جامعه آماری تحقیق 20 شهرستان استان آذربایجان شرقی و شاخص های مورد بررسی، 20 شاخص ارائه شده از سوی سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان آذربایجان شرقی است و از آخرین داده های سالنامه آماری استان گلستان در سال 1394 هجری شمسی برای تحلیل استفاده شده است. جهت محاسبات آماری و ترسیم نمودارها و نقشه ها نیز از محی ط نرم افزاری Excel و 9.3 Arc GIS استفاده شده است. داده-های تحقیق به روش اسنادی و میدانی جمع آوری شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین شهرستان های استان از لحاظ برخورداری از شاخص های کیفیت زندگی اختلاف قابل ملاحظه ای وجود دارد. از این رو سیاست گذاران و برنامه ریزان توسعه استان بایستی بهترین راهبردها را در جهت ارتقاء شاخص های کیفیت زندگی در بین شهرستان های استان آذربایجان شرقی در اولویت کار خود قرار دهند.
ارزیابی کیفیت مقاصد ژئوتوریستی شهروندان کلان شهر تبریز با استفاده از روش VQE مطالعه موردی: استان آذربایجان شرقی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
گردشگری و توسعه سال دهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۷)
109 - 122
حوزه های تخصصی:
هر مقصد گردشگری، برای رسیدن به مزیت رقابتی بالا، باید تضمین کند که تمامی جذابیت ها و تجربه های گردشگری که تاکنون ارائه داده است با مقاصد دیگری که گردشگر قصد سفر به آن را دارد متفاوت است. بنابراین کیفیت مقصد گردشگری یکی از اساسی ترین مزیت های رقابتی برای جذب گردشگر و توسعه پایدار گردشگری در آن است. هدف از پژوهش حاضر ارزیابی و مفهوم پردازی کیفیت ژئومورفوسایت های منتخب از سوی شهروندان کلان شهر تبریز در استان آذربایجان شرقی است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر گردآوری اطلاعات توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش شهروندان ساکن در کلان شهر تبریز به تعداد 384 نفر بوده و برای تعیین حجم نمونه از الگوی کوکران استفاده شده است. جمع آوری داده ها برای انتخاب ژئومورفوسایت های برجسته با روش مصاحبه و ابزار اندازه گیری پرسش نامه محقق ساخته با سؤالات بسته برای 28 مقصد گردشگری برندمحور انجام شده است. بر اساس پرسش نامه های مرجوعی، دوازده مقصد ژئوتوریستی برای بررسی و ارزیابی نهایی کیفیت آن انتخاب شدند. برای پایایی پرسش نامه از ضریب آلفای کرونباخ و برای روایی آن از دیدگاه صاحب نظران و استادان برجسته این رشته استفاده شده است. در ارزیابی کیفیت ژئومورفوسایت های منتخب از روش پارامتر کمّی VQE استفاده شده است. بنابر نتایج پژوهش، از بین دوازده ژئومورفوسایت منتخب، ژئومورفوسایت آسیاب خرابه (منطقه جلفا) با ارزش وزنی 854/0، کوه عون ابن علی تبریز (عینالی) با ارزش وزنی 823/0 و گردنه پیام (منطقه مرند) با ارزش وزنی 806/0 به ترتیب در رتبه های اول تا سوم از نظر مطلوبیت در کیفیت ژئومورفوسایت قرار گرفته اند
تأثیر بحران آبی دریاچه ارومیه بر امنیت عمومی استان آذربایجان شرقی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه جغرافیای انتظامی سال نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۳۴
123 - 154
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی این پژوهش، تبیین علل مؤثر بر خشکی دریاچه ارومیه و تهدیدهای ناشی از آن و اتخاذ راهکارها و تمهیدات مناسب برای برون رفت از این شرایط با پرسش اصلی «خشک شدن دریاچه ارومیه تا چه میزان بر امنیت عمومی استان آذربایجان شرقی تأثیر دارد؟»، است. این پژوهش از نظر نوع، کاربردی؛ از نظر روش، توصیفی و از نظر تکنیک گردآوری داده ها، پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش عبارت است از: ۱) فرماندهان و جانشینان انتظامی شهرستان های ساحلی دریاچه ارومیه، رؤسای پلیس پیشگیری شهرستان های ساحلی، رؤسای مرکز فوریت های پلیسی (۱۱۰) و پلیس آگاهی شهرستان های ساحلی و استان آذربایجان شرقی، با حداقل (۵) سال سابقه کار (۳۰) نفر؛ ۲) رؤسا، جانشینان، معاونان پلیس پیشگیری و تجسس کلانتری های تابعه شهرستان های ساحلی (۱۰۷) نفر که در مجموع (۱۰۲) نفر با استفاده از جدول «گرجی سی مورگان» به عنوان حجم نمونه تعیین شد. داده ها از طریق پرسش نامه محقق ساخت روا و پایا (آلفای کرونباخ) جمع آوری و برای تجزیه وتحلیل آن ها از آزمون های آماری «تی- تست» استفاده شده است. برای ارزیابی میزان شاخص ها، مقایسه میانگین متغیر کمی با مقدار ثابت «تی تست» انجام شد و از آزمون برابری میانگین ها، برای نمونه استفاده شده است.نتایج پژوهش نشان داد اضافه برداشت از منابع آبی دریاچه ارومیه طی سال های گذشته پیامدهای محیطی و اقتصادی نامطلوبی را به دنبال داشته است. مهاجرت های دسته جمعی علاوه بر اینکه تعادل جمعیتی استان آذربایجان شرقی را به هم می زند، چالش های امنیتی متعددی هم در پی دارد.در صورت ادامه این روند، ضمن اینکه مشکلات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی برای منطقه ایجاد می کند، وقایعی همچون کاهش مشارکت سیاسی، شکل گیری اعتراض ها و تنش های منطقه ای بر سر منابع آب، جابه جایی های جمعیتی، کاهش مشروعیت نظام و همچنین کاهش کارآیی نیروهای امنیتی و انتظامی در منطقه و در نتیجه منجر به شکل گیری بحران های امنیتی در این استان خواهد شد.
تدوین الگویی برای ارزیابی کارآیی درونی و بیرونی مؤسسات کارآموزی آزاد فنی و حرفه ای استان آذربایجان شرقی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
این مقاله مستخرج از طرح پژوهشی با عنوان « تدوین الگوی ارزیابی کارایی درونی و بیرونی مؤسسات کارآموزی آزاد فنی و حرفه ای استان آذربایجان شرقی» می باشد که در سال 1393 اجرا شده است. برای اجرای این تحقیق از مدل «سیپ» استفاده شده است. ابزار گردآوری داده های این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود که با نظرخواهی از خبرگان و اساتید ذی ربط تهیه شد. با استفاده از مدل «سیپ»، ابتدا اهداف سازمان فنی و حرفه ای در ارتباط با مؤسسات کارآموزی آزاد فنی و حرفه ای استخراج شد و سپس عوامل و مؤلفه و شاخص های ارزیابی کارایی درونی و بیرونی مؤسسات کارآموزی آزاد فنی و حرفه ای شناسایی گردید و با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی از مناسب بودن داده ها و نمونه ها و متغیرهای تحقیق اطمینان حاصل و شاخص های مذکور به مؤلفه ها تخصص داده شد و سپس با استفاده از پرسشنامه تحقیق از نمونه های آماری در مورد تأثیر شاخص ها در الگوی تحقیق، نظرسنجی شد و مدل تهیه شده پالایش گردیده و در نهایت الگوی مناسب ارزیابی کارایی مؤسسات فنی و حرفه ای آزاد پس از بررسی های لازم با سه عامل و نه مؤلفه و 102 شاخص ارائه شد.
ارزیابی رفتار انتقال قیمت در صنعت گوشت استان آذربایجان شرقی
منبع:
پژوهش های اقتصاد صنعتی سال دوم تابستان ۱۳۹۷ شماره ۴
45 - 58
حوزه های تخصصی:
در این مطالعه با استفاده از آمارهای هفتگی قیمت در سال های 1393-1392، چگونگی انتقال قیمت و رابطه علیت میان سطوح مختلف بازار گوشت گوسفند و گاو در استان آذربایجان شرقی بررسی شده است. مطابق نتایج آزمون ریشه واحد دیکی فولر تعمیم یافته، هر دو سری قیمت خرده فروشی و سرمزرعه انباشته از درجه یک هستند و نتایج آزمون هم انباشتگی جوهانسن جوسیلیوس بیانگر هم جمعی میان دو سری قیمت است. نتایج آزمون علیت برای گوشت گوسفند حاکی از آن است که هیچ علیتی میان قیمت سرمزرعه و خرده فروشی گوسفند وجود ندارد. از طرفی علیت یک طرفه ای از طرف قیمت سرمزرعه به قیمت عمده فروشی وجود دارد. ازسویی میان قیمت عمده فروشی و خرده فروشی رابطه علیت یک سویه ازسمت قیمت عمده فروشی به خرده فروشی وجود دارد. نتایج تخمین علیت گرنجر برای بازار گوشت گاو نشانگر آن است که علیت یک طرفه ای از طرف قیمت سرمزرعه به قیمت خرده فروشی وجوددارد. همچنین میان قیمت عمده فروشی و سرمزرعه شاهد رابطه علیت دوسویه ای هستیم. از طرفی میان قیمت عمده فروشی و خرده فروشی علیت یک طرفه ای از طرف عمده فروشی به خرده فروشی وجود دارد.
پهنه بندی دما و بارش استان آذریایجان شرقی با استفاده از مدل ریزمقیاس LARS-WG برای سال های 2065-2011(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
تغییر اقلیم خصوصاً افزایش دما مهم ترین معضل کره زمین در قرن بیست و یکم می باشد. بنابراین ارزیابی میزان روند این معضل در مقیاس جهانی، منطقه ای و محلی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. امروزه تعداد زیادی مدل گردش عمومی جو برای پیش بینی وضعیت اقلیم در آینده طراحی شده است، اما خروجی حاصل از این مدل ها به دلیل محدودیت در تفکیک مکانی در مقیاس محلی، قابل استفاده نمی باشند. لذا روش های متعددی به منظور استفاده از خروجی این مدل ها در مقیاس منطقه ای و محلی ابداع شده است. یکی از متداول ترین این روش ها استفاده ازمدل ریزمقیاس نمایی LARS-WG است. در این تحقیق با هدف پهنه بندی اقلیم استان آذربایجان شرقی در ابتدا اطلاعات اقلیمی پانزده ساله (تا سال 2010 میلادی) ده ایستگاه سینوپتیک استان جمع آوری گردید. سپس با استفاده از مدل مذکور اطلاعات دما و بارش در بازه های 2030-2011 و 2065-2046 تولید گردید. با استفاده از روش عکس وزن فاصله اقدام به پهنه بندی استان در بازه های زمانی فوق صورت گرفت و سپس به ارزیابی عملکرد روش پرداخته شد که نتایج حاصل نشان دهنده عملکرد مناسب روش اتخاذ شده است. براساس نتایج بدست آمده مشخص گردید که بطور میانگین تا سال 2030 درجه حرارت در تمام استان 5/1 درجه سانتی گراد و تا سال 2065 تا 3 درجه سانتی گراد افزایش می یابد. در زمینه بارش، براساس نتایج مدل، مقدار بارش در هر دو بازه زمانی با روندی روبه کاهش مواجه خواهد بود به نحوی که بیش ترین آن تا سال 2065 به میزان 40 میلی متر از میانگین دوره مشاهداتی می باشد.
تحلیل عوامل مؤثر بر فقر روستایی در دوران شیوع ویروس کرونا مورد: استان آذربایجان شرقی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
همه گیری ویروس کرونا بزرگ ترین شوک را بر اقتصاد جهان تحمیل کرده و باعث اجرای سیاست های کنترلی برای مهار آن از سوی دولت ها مانند؛ فاصله گذاری اجتماعی، تعطیلی های موقت کسب وکارها، قرنطینه و .. شده که اثرات منفی آن ها در مناطق روستایی به دلایل مختلف بیشتر بوده و به عاملی اثرگذار در تحولات فقر روستایی بدل شده است. هدف از پژوهش حاضر تحلیل عوامل مؤثر بر تحولات فقر روستایی استان آذربایجان شرقی در دوران شیوع کرونا بوده و از حیث هدف کاربردی، از نظر ماهیت و روش توصیفی-تحلیلی است. بنیان فلسفی پژوهش ترکیبی است که در مرحله بررسی تالار گفتمان (Q) رویکرد کیفی و در مرحله تحلیل عاملی جنبه کمی دارد. جامعه گفتمان شامل؛ 24 نفر از مدیران و کارشناسان (فرمانداری، بهداشت و درمان، ادارات دولتی، بخشداری ها، دهیاری ها و ...)، خبرگان محلی و متخصصان حوزه فقر و روستا است. برای انتخاب نمونه آماری از روش گلوله برفی و متواتر نظری استفاده شد. جهت تجزیه وتحلیل داده های ماتریس های کیو، از تحلیل عاملی به روش اکتشافی (استنفسون) استفاده گردید. یافته های تحقیق نشان داد، عوامل مؤثر بر تحولات فقر روستایی در دوران شیوع کرونا در استان آذربایجان شرقی عبارت اند از؛ 1) عدم رعایت محدودیت های قانونی، کاهش سواد و دسترسی به خدمات ارتباطی؛ 2) تعطیلی کسب و کارها، افزایش هزینه ها و فشارهای اقتصادی و روانی؛ 3) کاهش درآمد، سرمایه تولید و مدیریت ناکارآمد؛ 4) مشکلات مالی و کاهش جریان های فضایی؛ 5) اعتماد اجتماعی و ضعف خدمات بهداشتی-درمانی؛ 6) بازاریابی و دسترسی به خدمات و جاده های ارتباطی؛ 7) مشخص نبودن برنامه ها و سیاست های کلان، کاهش تولید و افزایش ناهنجاری اجتماعی؛ 8) عوامل سیاسی و اعمال محدودیت های حمل ونقلی. در این میان، عامل عدم رعایت محدودیت های قانونی، کاهش سواد و دسترسی به خدمات ارتباطی با مقدار ویژه 13/3 و درصد واریانس 04/13 بیشترین تأثیر را تحولات فقر روستایی در دوران شیوع ویروس کرونا در محدوده مورد مطالعه داشته است.
مقایسه مدل های FUZZY,WLC,BOOLEAN به منظور پهنه بندی اکوتوریسم در محیط GIS، مطالعه موردی (استان آذربایجان شرقی)
حوزه های تخصصی:
ویژگی های اقلیمی، جغرافیایی و توپوگرافی، شرایط کم نظیر اکولوژی، پوشش مرتعی و جنگلی، مناطق سرسبز، از جاذبه های قوی گردشگری استان آذربایجان شرقی محسوب می شود. در این تحقیق با به کارگیری سیستم اطلاعات جغرافیایی و با پهنه بندی پتانسیل های مناسب برای اکوتوریسم متمرکز طبقه یک FUZZY و WLC , Boolean استفاده از مدل های و دو و اکوتوریسم گسترده طبقه یک و دو بررسی شده است. به همین منظور لایه های اطلاعاتی مورد نیاز شامل نقشه های سطوح ارتفاعی، شیب، رودخانه ها، حاصلخیزی خاک، روزهای آفتابی، سرعت باد، رطوبت نسبی، دما، دسترسی به جاده تهیه و FUZZY,WLC با استفاده ازمدلهای ،GIS طبقه بندی شده اند؛ سپس با تلفیق و همپوشانی لایه های اطلاعاتی درمحیط پهنه های مناسب هرکدام از موارد بررسی شده، تعیین شده است. نتایج حاصل از این مدل نشان می دهد که ,Boolean واقعیت را بهتر نشان می دهند؛ در هر WLC و FUZZY مدل بولین انعطاف کمی نسبت به سایر مدل ها دارد و روش سه مدل ارتفاعات و مناطق جنگلی شمال استان دارای شرایط بهتری نسبت به سایر مناطق بوده و نقاط پست و جلگه ای از لحاظ اکوتوریسم گسترده و متمرکز مناسب نیستند؛ همچنین به طور کلی بیشتر سطح استان آذربایجان شرقی از لحاظ اکوتوریسمی درشرایط متوسطی قرار دارد.