کارایی درونی

"طی سالهای اخیر توجه به کیفیت آموزش از جمله دل مشغولی های تصمیمگیران نظام آموزشی بوده است. برای دستیابی به کیفیت آموزش در فرآیند برنامه ریزی آموزشی، تشخیص نقاط قوت و ضعف نظام از طریق تحلیل هر یک از اجزای آن لازم میباشد. با توجه به اهمیت آموزش های فنی و حرفه ای در نظام آموزش متوسطه کشور، آگاهی از کیفیت این گونه آموزش ها ضروری است. بنابراین بررسی کارآیی درونی این آموزش ها برای تمامی سیاست گذاران و برنامه ریزان آموزشی حائز اهمیت است. در این تحقیق به بررسی کارآیی درونی آموزش متوسطه فنی و حرفه ای شهرستان شهرکرد پرداخته شده و شاخص های مورد بررسی آن پوشش تحصیلی، نرخ های قبولی، ترک تحصیل و ماندگاری ، نسبت اتلاف، ضریب کارآیی و میانگین طول تحصیل بوده است. روش تحقیق توصیفی ـ ارزشیابی بوده است. جامعه آماری تحقیق کل دانش آموزان آموزش متوسطه فنی و حرفه ای شهرستان شهرکرد (10164 نفر) در دوره مورد بررسی بوده و کل جامعه آماری به صورت سرشماری مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار گردآوری اطلاعات مورد نیاز پرونده تحصیلی دانش آموزان و فارغ التحصیلان، پایگاه اطلاعات نظام هماهنگ رایانه ای و دفاتر آمار موجود در سازمان آموزش و پرورش استان، ناحیه ها و واحدهای آموزشی شهرستان بوده است. یافته های تحقیق نشان میدهد که پوشش تحصیلی آموزش متوسطه فنی و حرفه ای در دوره مورد بررسی نسبت به کل آموزش متوسطه شهرستان 1/14 درصد، نرخ قبولی 77/75 درصد، نرخ ترک تحصیل 68/33 درصد، نرخ ماندگاری 32/66 درصد، نرخ فارغ التحصیلی 7/51 درصد، نسبت اتلاف 43/1، ضریب کارایی 7/0 و میانگین طول تحصیل 56/3 سال بوده است. "

پژوهش حاضر به منظور ارزیابی کارایی درونی برنامه درسی دوره کارشناسی پیوسته رشته آموزش ریاضی دانشگاه فرهنگیان صورت گرفت. با استفاده از روش سرشماری تعداد 55 دانشجوی رشته ریاضی و 7 نفر از اساتید مدرس در این رشته به عنوان نمونه آماری مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه بود که روایی(به روش تحلیل گویه) و پایایی(با ضریب آلفای82/0) آن به تایید رسید. داده ها با استفاده از نرم افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. طبق یافته های بدست آمده؛ کارایی درونی برنامه درسی رشته آموزش ریاضی از دیدگاه دانشجویان و اساتید این رشته قابل قبول؛ اما از سطح کفایت مطلوب پایین تر بود. بعلاوه، از منظر دانشجویان، عناصر «زمان»، «فعالیت های یادگیری» و «اهداف» به ترتیب بهترین وضعیت را نسبت به سایر عناصر برنامه درسی آموزش ریاضی دارا می باشند. در حالی که از دیدگاه استادان، عناصر «نقش استاد»، «مکان» و «فعالیت های یادگیری» به ترتیب وضعیت بهتری نسبت به سایر عناصر برنامه درسی آموزش ریاضی دارا هستند. در هر حال به نظر می رسد بازاندیشی و بازنگری در برنامه درسی دوره کارشناسی آموزش ریاضی به منظور ارتقای کیفی کارایی درونی اهمیت و ضرورت دارد.

این مقاله مستخرج از طرح پژوهشی با عنوان « تدوین الگوی ارزیابی کارایی درونی و بیرونی مؤسسات کارآموزی آزاد فنی و حرفه ای استان آذربایجان شرقی» می باشد که در سال 1393 اجرا شده است. برای اجرای این تحقیق از مدل «سیپ» استفاده شده است. ابزار گردآوری داده های این تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بود که با نظرخواهی از خبرگان و اساتید ذی ربط تهیه شد. با استفاده از مدل «سیپ»، ابتدا اهداف سازمان فنی و حرفه ای در ارتباط با مؤسسات کارآموزی آزاد فنی و حرفه ای استخراج شد و سپس عوامل و مؤلفه و شاخص های ارزیابی کارایی درونی و بیرونی مؤسسات کارآموزی آزاد فنی و حرفه ای شناسایی گردید و با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی از مناسب بودن داده ها و نمونه ها و متغیرهای تحقیق اطمینان حاصل و شاخص های مذکور به مؤلفه ها تخصص داده شد و سپس با استفاده از پرسشنامه تحقیق از نمونه های آماری در مورد تأثیر شاخص ها در الگوی تحقیق، نظرسنجی شد و مدل تهیه شده پالایش گردیده و در نهایت الگوی مناسب ارزیابی کارایی مؤسسات فنی و حرفه ای آزاد پس از بررسی های لازم با سه عامل و نه مؤلفه و 102 شاخص ارائه شد.

ارزیابی عمکلرد سازمان های مختلف و در نتیجه پی بردن به میزان برآورده شدن شاخص های موردنظر، همواره راه گشای برنامه ریزان برای آینده بوده است؛ بنابراین در این مقاله عملکرد سازمان آموزش و پروش شهرستان اهواز از منظر شاخص های کارایی درونی در طول برنامه چهارم توسعه کشور مورد ارزیابی قرار گرفته و در نهایت به مقایسه عملکرد های این شهرستان با میانگین های استان خوزستان پرداخته است. روش به کار گرفته شده در این مطالعه، توصیفی- تحلیلی بوده و به کمک مدل جریان دانش آموزی و از طریق ترسیم جداول و نمودار نتایج ثبت شده است. جامعه آماری مورد استفاده در این پژوهش، کلیه مدارس شهرستان اهواز طی سال های 1388-1383 بوده و به دلیل ماهیت توصیفی پژوهش، در این بررسی نمونه گیری صورت نگرفته است. یافته های این پژوهش نشان داد که ضریب کارایی درونی مقطع راهنمای شهرستان اهواز در طول این برنامه 82 درصد بوده و نسبت اتلاف صورت گرفته در این شهرستان در این پنج سال 22/1 و میانگین این شاخص در کل استان 2/1 می باشد. میانگین نرخ ماندگاری در استان خوزستان، 76/97 بوده و این در حالی است که میزان این نرخ در شهرستان اهواز 98/95 است. همچنین در شاخص افت تحصیلی، عمکرد شهرستان اهواز نسبت به میانگین استان از میزان بالاتری برخوردار می باشد.

این مقاله کارائی درونی در نظام آموزش و پرورش را مورد بررسی قرار داد. کارایی درونی نظام آموزش و پرورش بیانگر چگونگی گذر تحصیلی دانش آموزان در هر دوره ی تحصیلی است و به بعد کمی عملکرد نظام آموزشی ناظر است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع مروری کیفی و کتابخانه ای می باشد. از جمله روش های محاسبه کارآیی درونی آموزش و پرورش، می توان به جریان دانش آموزی، محاسبهء درصدهای جریان (شامل درصد ارتقا، درصد تکرار و درصد ترک تحصیل)، چگونگی استفاده از درصدهای جریان در برنامه ریزی آموزشی، تحلیل کوهورت برای محاسبهء شاخصهای کارآیی، از جمله نسبت اتلاف ، میانگین طول دورهء تحصیل و درصد ماندگاری اشاره نمود. در این پژوهش به روش ها و ابزارهای متعارف برای تحلیل و ارزیابی عملکرد ، مانند ، تحلیل هزینه پرداخته شد. نهایتا در جهت بازدهی بیشتر نظام آموزشی کشور پیشنهاد شد تا از تحولات کارایی درونی نظام آموزش و پرورش ارزشیابی های مستمر بعمل آید.