مطالب مرتبط با کلیدواژه
۳۰۱.
۳۰۲.
۳۰۳.
۳۰۴.
۳۰۵.
۳۰۶.
۳۰۷.
۳۰۸.
۳۰۹.
۳۱۰.
۳۱۱.
۳۱۲.
۳۱۳.
۳۱۴.
۳۱۵.
۳۱۶.
۳۱۷.
۳۱۸.
۳۱۹.
۳۲۰.
گردشگری روستایی
منبع:
فضای گردشگری سال نهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۵
83 - 94
حوزه های تخصصی:
این تحقیق، مطالعه میدانی برای بررسی توسعه گردشگری در روستای بزکویه شهرستان رودسر در شرق استان گیلان انجام گردید. برای شناسایی عوامل مختلف مورد نیاز، تعیین نقاط قوت و کمبود منطقه از روش تکمیل پرسشنامه استفاده گردید. با استفاده از آزمون کوکران تعداد 100 نمونه برای تحقیق جمع آوری شده و از این تعداد 77 نمونه مورد استفاده قرار گرفت. پرسشنامه های این تحقیق در بهار سال 1399 در بین افرادی که از این منطقه بازدید داشته اند به صورت تصادفی توزیع گردید. در این مطالعه از روش تعیین ضریب آلفای کرونباخ برای محاسبه پایایی پرسشنامه استفاده گردید که به منظور تعیین و محاسبه هماهنگی درونی ابزار اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرد. نرم افزار مورد استفاده جهت محاسبه ضریب آلفای کرونباخ این پژوهش، نرم افزار SPSS بود و نتایج این آزمون برای تعداد 77 نمونه، ضریب آلفای 75/0 تعیین گردید. به منظور گسترش و توسعه گردشگری این منطقه دارای نقاط ضعف نیز می باشد که از جمله ای موارد بر اساس این تحقیق می توان به وضعیت راه دسترسی نامناسب و نیز وضعیت نور و روشنایی در شب نام برد که بیان گر آن است که این روستا فاقد سیاست مشخص برای توسعه گردشگری بوده و گردشگران بدون هیچ ضابطه ای و گاها با ایجاد مشکلاتی هم برای خود و هم برای بومیان و ساکنین می گردند که به تدریج می تواند عدم همکاری بومیان در اجرای طرح های گردشگری مدون و علمی تهیه شده در آینده به به بوجود آورد
بررسی تأثیر بهسازی روستاهای هدف گردشگری بر توسعه پایدار گردشگری روستایی (مطالعه موردی: روستای آبشار بیشه خرم آباد)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
فضای گردشگری سال نهم تابستان ۱۳۹۹ شماره ۳۵
109 - 127
حوزه های تخصصی:
بافت کالبدی روستاهای ایران ، دارای الگوهای بصری و زیبا شناختی، بوده و در این میان، بافت کالبدی برخی از روستاهای کشور به دلیل برخورداری از ویژگی های خاص معماری، تاریخی و فرهنگی به عنوان میراثی ارزشمند و بجای مانده از نیاکان ما به شمار می رود می تواند محیطی مطلوب و جذاب برای روستاییان، با جذب بیشتر گردشگران به رونق و توسعه صنعت گردشگری در این روستاها کمک فراوانی بنمایند. لذا هدف از این مقاله نیز بررسی تأثیر بهسازی بافت های با ارزش روستایی در توسعه پایدار صنعت گردشگری، شناخت محدودیت ها و پتانسیل های گردشگری منطقه در زمینه های اقتصادی،اجتماعی و کالبدی و زیست محیطی و ارائه راهکارهایی برای توسعه صنعت گردشگری در روستاهای مورد مطالعه می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش تبیین و بررسی آن توصیفی- تحلیلی و پیمایشی بوده است. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و مطالعات میدانی استفاده شده است. مطالعات میدانی، از طریق طراحی و تکمیل پرسشنامه از دو گروه نمونه از روستائیان (186نفر) و گردشگران (۱20 نفر) روستای آبشار بیشه که به طور تصادفی انتخاب شده اند صورت گرفته و با استفاده از آزمون خی دو و تحلیل واریانس به تجزیه و تحلیل اطلاعات پرداخته شده است. نتایج پژوهش حاضر حاکی از آن است که بهسازی بافت با ارزش روستایی نقش مؤثری در توسعه پایدارصنعت گردشگری در روستای مورد نظر داشته ولی جهت رسیدن به اهداف مورد نیاز می بایستی توجه ویژه در سایر بخشها نظیر اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی و زیست محیطی انجام گیرد.
نقش گردشگری خانه ها ی دوم در تغییرات کالبدی و زیست محیطی شهرستان لاهیجان طی دو دهه اخیر(مطالعه موردی: دهستان شیرجوپشت شهرستان لاهیجان)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
فضای گردشگری سال دهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۰
33 - 46
حوزه های تخصصی:
یکی از راهبردهای اساسی در زمینه توسعه روستایی که در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته و در بسیاری از کشورها نتایج مثبت به همراه داشته است توسعه و گسترش گردشگری در نواحی روستایی می باشد. اما این راهبرد در ایران و به ویژه در منطقه مورد مطالعه با پدیده ای به نام خانه ها ی دوم همراه بوده که نتایج این گسترش پیامدهای منفی زیادی در ابعاد کالبدی، اقتصادی، زیست محیطی و فرهنگی و اجتماعی به همراه داشته است. نواحی روستایی دهستان لیل از بخش مرکزی شهرستان لاهیجان طی دو دهه اخیر با رونق صنعت گردشگری با پدیده گسترش خانه ها ی دوم همراه بوده است. در این تحقیق با استفاده از روشهای توصیفی- تحلیلی و آزمونهای آماری به اثرات گسترش خانه ها ی دوم بر تغییرات کالبدی و زیست محیطی نواحی روستایی دهستان لیل پرداخته شده است. نتایج نشان داد که گسترش خانه ها ی دوم بیشترین تأثیر را در بخش کالبدی روستاها داشته است. از اثرات منفی بخش کالبدی می توان تغییر در چشم انداز روستایی و شهری شدن سکونتگاه، برهم خوردن ساختار سنتی و همگونی ساخت وساز، از بین رفتن زیبایی ظاهری روستا، تغییر در واحدهای مسکونی و تجاری نام برد و همچنین تغییر کاربری اراضی، تسطیع دامنه کوه ها ، افزایش تولید زباله و تغییرات واحدهای کارگاهی و شاغلان مردم محلی از مهمترین اثرات منفی در بخش زیست محیطی می باشند.
بررسی اثرات گردشگری بر کیفیت زندگی روستاییان از نگاه جامعه میزبان (مطالعه موردی: روستاهای افرینه، پران پرویز و ولیعصر شهرستان پلدختر)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
منبع:
فضای گردشگری سال یازدهم پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۴
1 - 18
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر بررسی اثرات گردشگری بر کیفیت زندگی روستاییان از نگاه جامعه میزبان در روستاهای افرینه، پران پرویز و ولیعصر شهرستان پلدختر است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش انجام کار توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش را مردم محلی روستاهای افرینه، پران پرویز و روستای ولیعصر تشکیل می دهند که براساس سرشماری سال 1395 جمعیت این سه روستا 4084 نفر بوده است. برای انتخاب حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است که به وسیله آن تعداد 351 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شد. برای تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق از آزمون تی تک نمونه ای و تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج نشان داد که اثرات گردشگری در بعد اقتصادی با میانگین 539/3، بعد اجتماعی با میانگین 469/3، بعد زیست محیطی با میانگین 592/3، بعد کالبدی- فضایی با میانگین 562/3 و بعد سلامت و بهزیستی فردی با میانگین 562/3 مطلوب بود است. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که گردشگری بیشترین تأثیر را بر بعد اقتصادی با مقدار بتای 355/0 داشته است. همچنین بر بعد اجتماعی با ضریب بتای 278/ 0، کالبدی فضایی با ضریب بتای 239/0، سلامت و بهزیستی فردی با ضریب بتای 183/0 و زیست محیطی با ضریب بتای 113/0 تأثیرگذار بوده است.
تبیین اثرات کالبدی گردشگری بر نواحی روستایی (مورد پژوهش: دهستان بیرون بشم- بخش کلاردشت)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
اثرات گردشگری بر روی جامعه ی میزبان به موازات توسعه ی گردشگری دارای ابعاد پیچیده ای است و هرروزه نیاز به تحلیل و تبیین این اثرات، بیش از پیش احساس می شود. پژوهش حاضر با هدف تبیین اثرات توسعه گردشگری بر شاخص های کالبدی و تحلیل تغییرات آن هاست. این پژوهش با روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و اکتشافی با پیمایش میدانی انجام شده است. ابتدا با استفاده از مشاهدات و مصاحبه های اولیه به شناسایی پنج شاخص«سبک معماری، تجهیزات رفاهی، خدمات زیربنایی، فضاهای معیشتی و تغییرات محیطی» پرداخته و سپس با استفاده از ابزار پرسشنامه ی محقق ساخته (که روایی و پایایی آن پیش تر به مرحله ی تأیید رسیده است) به گردآوری داده های میدانی در بین دو گروه مردم محلی (N=310) و متخصصان محلی(N=30) به روش تصادفی ساده اقدام گردید. یافته های به دست آمده با نرم افزار SPSS و آزمون های همبستگی پیرسون، آزمون تی تک نمونه ای و رگرسیون خطی مورد تحلیل قرار گرفت و در پایان این نتیجه حاصل شد که بین توسعه ی گردشگری و تغییر در بعد کالبدی دهستان کلاردشت شرقی رابطه ی بسیار معنادار، مستقیم و مثبتی وجود دارد و همچنین توسعه ی گردشگری موجب تغییرات مثبت و منفی متفاوتی در بعد کالبدی روستاهای مورد مطالعه شده است. در شناسایی اثرپذیرترین شاخص ها از توسعه ی گردشگری مشخص شد، از نظر گروه مردم محلی، شاخص سبک معماری و از نظر گروه متخصصان، شاخص تغییرات محیطی بیشترین مقدار تبیین را انجام می دهند.
زمینه یابی فعالیت بنگاه های اقتصادی کوچک و متوسط با محوریت گردشگری روستایی در بخش کن استان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال دوم تابستان ۱۳۹۲ شماره ۵
110 - 127
حوزه های تخصصی:
توسعه ی گردشگری روستایی از مسیر کسب و کارهای کوچک که غالباً به سرمایه های اندک نیازمند هستند، می تواند نقش مهمی در متنوع سازی اقتصاد روستاها ایفا کند. از این رو مطالعه ی حاضر با هدف شناسایی بسترهای موجود برای ایجاد و گسترش بنگاه های گردشگری از دیدگاه ساکنین نواحی روستایی بخش کن، صورت پذیرفت. جامعه ی آماری تحقیق را 2767 نفر از ساکنین نواحی روستایی بخش کن تشکیل داده اند که با استفاده از جدول مورگان و تاکمن، 300 نفر از آنان از طریق نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزار کار پرسشنامه بود و جهت تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. نتایج نشان داد که ایجاد بنگاه های گردشگری که ضمن ارائه ی خدمات بهتر برای گردشگران، رفاه بیشتری برای ساکنان منطقه فراهم آورد، از اولویت بالاتری برخوردار بود. پاسخگویان جوان تر و فعالان بخش گردشگری با سطح درآمد پایین تر، تمایل بیشتری نسبت به امکان ایجاد و توسعه کسب و کار گردشگری در منطقه داشتند.
بررسی رابطه ی توسعه ی گردشگری و سرمایه ی اجتماعی در نواحی روستایی، مطالعه ی موردی: دهستان سولقان (شهرستان تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال دوم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۶
75 - 92
حوزه های تخصصی:
سرمایه ی اجتماعی را می توان به عنوان زیربنای توسعه ی گردشگری در نواحی روستایی به شمار آورد. در همین رابطه باید به پیامدهای توسعه ی گردشگری اشاره نمود که به عنوان یک فعالیت پر رونق می تواند سرمایه های مختلف نواحی روستایی را با تحول همراه سازد. بنابراین در جهت توسعه ی گردشگری و ارتقاء سرمایه ی اجتماعی در روستاها بررسی رابطه ی بین این دو ضروری به نظر می رسد. بر همین اساس این پژوهش در راستای پاسخگویی به این سؤال که «بین سطح توسعه ی گردشگری و میزان سرمایه ی اجتماعی در روستاهای دهستان سولقان چه رابطه ای وجود دارد؟» تدوین یافته است. تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش انجام آن توصیفی-تحلیلی است. تهیه ی داده های مورد نیاز مبتنی بر روش میدانی است. جامعه ی آماری این پژوهش، خانوارهای محلی ساکن در روستاهای محدوده ی مطالعاتی است که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 195سرپرست خانوار به عنوان حجم نمونه تعیین شدند. همچنین تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گیری از نرم افزار Spss (آمار توصیفی و استنباطی) انجام شده است. نتایج بدست آمده مبین وجود رابطه ی مستقیم معنادار آماری بین توسعه ی گردشگری و سرمایه ی اجتماعی است.
مطالعات گردشگری روستایی در ایران: ارایه ی تحلیلی اسنادی از مقالات انتشاریافته ی فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال دوم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۶
109 - 128
حوزه های تخصصی:
گردشگری پدیده ای نو شناخته می شود که از نیمه ی سده ی بیستم به تدریج همگام با گسترش آن در فضاهای روستایی وارد ادبیات علمی مطالعات روستایی شده است. این روند نخست از کشورهای توسعه یافته ی اروپایی و آمریکای شمالی آغاز گردید و در دو دهه ی اخیر مورد توجه پژوهشگران و مسئولان توسعه ی روستایی کشورهای درحال توسعه و از جمله ایران واقع شده است. بررسی های به عمل آمده در این پژوهش نشان می دهد که پیشینه ی این موضوع در ایران به آغاز دهه ی 1380 باز می گردد و در چند سال گذشته رشد قابل ملاحظه ای در محافل علمی-دانشگاهی یافته است. این پژوهش با روش اسنادی به طور خاص، سوابق مطالعاتی گردشگری روستایی در حوزه نشریات علمی-پژوهشی کشور را تجزیه و تحلیل می کند و با طرح پرسش های کلیدی، چه چیزی یا چه موضوعی؟ چرا یا چه مساله ای؟ کِی یا چه زمانی؟ در کجا؟ چه کسانی و با چه تخصصی؟ در پی شناخت و تحلیل ویژگی های کلی حاکم بر مطالعات گردشگری روستایی است. یافته ها بیانگر 136 اثر علمی- پژوهشی چاپ شده در مجلات علمی-پژوهشی کشور تا پایان تیر ماه 1392 است و بیشترین پژوهش ها در استان های تهران و مازندران انجام شده است. مجموعه ی مطالعات انجام شده قابل تقسیم به پنج محور برنامه ریزی و توسعه ی گردشگری، آثار و پیامدهای گردشگری، ارزشگذاری اقتصادی گردشگری، تحلیل گسترش جغرافیایی و سنجش پایداری گردشگری است. 66.17 درصد از کل مطالعات انجام شده دارای روش شناسی کمّی است. مهم ترین اشکال مطالعه شده شامل گردشگری خانه های دوم و طبیعت گردی می شود.
تحلیل عوامل مؤثر در توسعه ی کارآفرینی گردشگری روستایی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال سوم بهار ۱۳۹۳ شماره ۸
87 - 107
حوزه های تخصصی:
مطالعه ی ادبیات توسعه و برنامه ریزی روستایی نشان می دهد که مردم و جوامع روستایی باید به صورت سازمان یافته و در چارچوب تشکل های مدنی مشخص درآیند تا بتوانند از توانایی ها، استعدادها و خلاقیت های خویش به صورت مطلوب استفاده کرده و آن ها را مدیریت نمایند که این مهم در قالب کارآفرینی بروز می کند. نظر به این که گردشگری به عنوان صنعتی روبه رشد که دائماً با تغییر تقاضای بازار رو به روست، بستری مناسب برای کارآفرینی به شمار می رود و فراهم کردن زمینه ای مناسب برای توسعه ی کارآفرینی گردشگری در نواحی روستایی می تواند کمک مؤثری به توسعه ی گردشگری و توانمندسازی جوامع روستایی محسوب گردد. پژوهش حاضر به هدف شناسایی مؤثرترین عامل در توسعه ی کارآفرینی گردشگری در مناطق روستایی انجام شده که از لحاظ ماهیت و روش، توصیفی و پیمایشی و از نظر هدف در گروه پژوهش های کاربردی جای می گیرد. جامعه ی آماری تحقیق صاحبان کسب وکار و مسئولان (دهیاران و اعضای شورای اسلامی روستا) در سه روستای جلیزجند، خمده و هرانده شهرستان فیروزکوه هستند. برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه و به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون واریانس و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. نتایج نشان داد که از دیدگاه هر دو گروه مطالعاتی (مسئولان و کارآفرینان) عامل اقتصادی با میانگین از اهمیت بیشتری در توسعه ی کارآفرینی گردشگری برخوردار است.
تحلیل جایگاه گردشگری روستایی در برنامه های کلان توسعه ی کشور (با تأکید بر برنامه های پنج ساله ی توسعه ی ملی)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
در دهه های گذشته، گردشگری به یکی از مهم ترین بخش های اقتصادی در بسیاری از کشورهای جهان تبدیل شده است و دولت ها سیاست های مختلفی را به منظور توسعه ی گردشگری و زیربخش های آن در مقیاس های گوناگون، از سطوح محلی تا سطح ملی، به کار گرفته اند و در این باره همکاری های بین المللی نیز رو به گسترش است. گردشگری روستایی نیز یکی از انواع مهم و روبه رشد بخش گردشگری شناخته می شود که فعالیت های مختلفی را دربر می گیرد. در دهه های گذشته به ویژه از دهه ی 1990، به دلیل رکود بخش کشاورزی و مشکلات فراروی جوامع روستایی، همواره متخصصان و برنامه ریزان توسعه ی روستایی بر اهمیت توسعه ی گردشگری روستایی، به عنوان راهبردی برای کمک به فرایند کلی توسعه ی روستایی تأکید کرده اند. مقاله حاضر با استفاده از شیوه اسنادی و تحلیل متون توسعه، جایگاه گردشگری روستایی در برنامه های کلان توسعه ی کشور با تأکید ویژه بر برنامه های پنج ساله ی توسعه را مورد ارزیابی قرار می دهد. یافته های پژوهش نشان می دهد که تا برنامه ی چهارم ( 1388-1384 ) گردشگری روستایی جایگاه مشخص و قانونی در برنامه ی توسعه ی کشور نداشته است، در این برنامه به طور هر چند گذرا توسعه ی گردشگری روستایی به عنوان یکی از فعالیت های دارای مزیت نسبی در نواحی روستایی معرفی شده است. در برنامه ی پنجم (1394-1390)، برای نخستین بار حمایت از گردشگری روستایی در چارچوب اختیارات سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مطرح گردید. اما در این برنامه نیز جایگاه گردشگری روستایی در چارچوب فرایند کلی توسعه ی یکپارچه ی روستایی به روشنی مشخص نشده است و به عنوان پدیده ای که می تواند، با توجه به ویژگی های متنوع سکونتگاه های روستایی کشور به صورت اشکال و الگوهای متعدد توسعه یابد به متنوع سازی فعالیت ها و توسعه ی اقتصادی روستاها کمک کند، مورد توجه قرار نگرفته است.
ارزیابی فرایند توسعه گردشگری روستاهای تاریخی- فرهنگی با استفاده از مدل چرخه حیات گردشگری مقصد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
امروزه توسعه پایدار گردشگری به عنوان موتور محرک توسعه و عاملی جهت بهبود کیفیت زندگی جوامع درحال توسعه تلقی می شود. این در حالی است که این جوامع و مقاصد گردشگری آنها در زمان های مختلف دچار تحولاتی بنیادی می گردند که ممکن است به توسعه یا افول دائمی گردشگری در آن مقاصد منجر شود. بنابراین شناخت چرخه ی عمر مقاصد گردشگری می تواند به مدیران و برنامه ریزان در رونق بخشی به توسعه پایدار گردشگری کمک کرده و از زوال و ناپایداری گردشگری جلوگیری کند. از این رو، مقاله حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال کلیدی است که مناطق روستایی با پتانسیل گردشگری تاریخی- فرهنگی بر اساس مدل ارزیابی چرخه ی حیات در چه مرحله از توسعه قرار دارند؟ بدین منظور مقاله با هدف توسعه روش عملی ارزیابی و سنجش مراحل توسعه مقاصد گردشگری در 7 روستای تاریخی- فرهنگی کشور در یک محدوده زمانی مشخص و با استفاده از روش شناسی توصیفی- تحلیلی و پیمایش و نظر خواهی از مردم، مسولان و گردشگران به ارزیابی و اندازه گیری در روستاهای مورد مطالعه پرداخته است. برای تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده از روش های تحلیل کمی و کیفی در چارچوب مراحل چرخه ی حیات گردشگری استفاده شده است. نتایج به دست آمده بیانگر این مطلب است که در مجموع روستاهای مورد مطالعه بر اساس گام های شش گانه مدل چرخه ی حیات، با میانگین کل امتیاز 444/0 در مرحله درگیری و گذار به مرحله توسعه می باشند. لذا فرایند گردشگری در روستاهای مورد مطالعه با افزایش فعالیت های گردشگری همراه است که در صورت مدیریت و برنامه ریزی مناسب می توان از اثرات ناپایدار گردشگری در این روستاها کاسته و به تداوم حیات گردشگری روستایی کمک کرد.
بررسی روابط بین مراکز اقامتی گردشگری روستایی با رویکرد تحلیل شبکه (مطالعه ی موردی: لاریجان، شهرستان آمل)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال سوم زمستان ۱۳۹۳ شماره ۱۱
179 - 199
حوزه های تخصصی:
امروزه با توجه به مشکلات فراوان اقتصادی جوامع روستایی، توجه به فعالیت های جدید مانند گردشگری در نواحی روستایی امری ضروری می باشد. از ویژگی های گردشگری بخصوص در نواحی روستایی، ماهیت پراکنده بودن آن است. از مهم ترین اثرات مثبت گردشگری می توان به توسعه کسب و کارهای مربوط به آن اشاره کرد. یکی از مسائلی که باعث توسعه این کسب و کار ها می شود، روابط آن ها در قالب شبکه می باشد. از این روی پرداختن به رویکرد تحلیل شبکه ای و کاربردهای آن در توسعه گردشگری بسیار ضروری می باشد. در این تحقیق با مرور ادبیات موجود، به بررسی ابعاد مختلف نظری و روش شناسی شبکه، سابقه کاربرد تحلیل شبکه ای در موضوعات مختلف، ظهور آن در گردشگری و کاربرد آن و در انت ها به بررسی روابط بین مراکز اقامتی گردشگری روستایی واقع در روستاهای بخش لاریجان شهرستان آمل با رویکرد تحلیل شبکه پرداخته شده است. روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است که به روش پیمایشی انجام گرفته است. جامعه آماری، صاحبان مراکز اقامتی گردشگری بخش لاریجان به تعداد ۳۲ نفر بوده که پرسشنامه ای ماتریسی به منظور تعیین روابط بین آن ها اجرا شد. همچنین از نظریه و مدل تحلیل شبکه و با استفاده از نرم افزار Ucinet و آزمونهای تراکم، درجه، دوسویگی، انتقال پذیری، E-I و غیره جهت تجزیه و تحلیل داده ها و از انواع گراف ها جهت نمایش روابط بهره برده شد. نتایج نشان می دهد میزان روابط در بین مراکز اقامتی به میزان پایینی بوده و اغلب به صورت محلی بروز پیدا می کند.
متا سوات، ابزاری استراتژیک برای برنامه ریزی گردشگری پایدار (مورد مطالعه: روستای میغان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر درصدد است تا قابلیت ها و مزایای مدل استراتژیک متاسوات را در قالب نرم افزار مربوطه در برنامه ریزی گردشگری روستایی معرفی نماید. متاسوات بر مبنای تئوری مبتنی بر منابع (RBV) می باشد. این تئوری بر این باور است که منابع و قابلیت های منحصربه فرد، عامل اصلی مزیت رقابتی مستمر و پایدار را شکل می دهند. بر این اساس، مناطق روستایی می توانند با برنامه ریزی اصولی و شناخت منابع و قابلیت های باارزش، تقلیدناپذیر، کمیاب و غیرقابل جایگزین RIO) (Vنسبت به رقبا، مزیت های رقابتی پایدار خود را شناسایی نمایند. روش پژوهش حاضر، توصیفی- تحلیلی و هدف آن کاربردی است. گردآوری داده ها با استفاده از نظرات10 کارشناس در چند نوبت انجام شده است. به طوری که به استثنای اهداف تحقیق، تمامی مراحل تحقیق با کمک کارشناسان شناسایی و اولویت بندی شد. یافته های پژوهش نشان می دهد متا سوات با اجتناب از تصمیم گیری های ذهنی و بهره گیری از یک تکنیک سیستماتیک و با دقت بالا می تواند بسیاری از کاستی ها و نارسایی های SWOT را برطرف نماید. از طرف دیگر این مدل سعی دارد با رد دیدگاه توسعه ی برون زا این نکته راآشکار سازد که توسعه و رقابت پایدار زمانی می تواند عملیاتی گردد که مناطق گردشگری از منابع و قابلیت های داخلی به بهترین نحوه استفاده نمایند. متا سوات می تواند با شناسایی جایگاه روستای موردمطالعه در مقایسه با رقبا در ابعاد رقابتی مختلف، مشخص نمودن میزان ارزشمندی، کمیابی، تقلیدناپذیری، غیرقابل جایگزینی منابع و قابلیت ها، بررسی میزان تأثیر عوامل داخلی بر کنترل تهدیدات یا استفاده بهینه از فرصت های بیرونی، بررسی میزان تناسب بین اهداف و منابع و قابلیت ها نقش سازنده ای در استفاده بهینه از مزیت های رقابتی گردشگری پایدار در مناطق روستایی ایفا نماید.
تحلیل آثار اجتماعی، اقتصادی و محیطی گردشگری پایدار (مطالعه موردی: روستای نوره)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال چهارم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۱۴
154 - 174
حوزه های تخصصی:
گردشگری روستایی از راهبردهای مؤثر در توسعه ی روستا و پایداری معیشت مناطق روستایی است که از لحاظ پایداری ابعاد مختلف اقتصادی و اجتماعی و زیست محیطی دارد. روستای نوره، واقع در شهرستان سنندج استان کردستان، با داشتن توان بالای اکولوژیکی از ظرفیت و موقعیت مناسبی در جذب گردشگر برخوردار است. این تحقیق با هدف تحلیل آثار اجتماعی، اقتصادی و محیطی گردشگری این روستا به صورت پیمایشی انجام شده است. جامعه ی آماری 330 نفر سرپرست خانوار در روستای مذکور را تشکیل داده که با استفاده از فرمول کوکران و به صورت تصادفی120 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردیدند. علاوه بر مطالعات کتابخانه ای، ابزار مورد استفاده برای جمع آوری داده ها پرسشنامه بود که روایی صوری آن به وسیله اساتید و متخصصین موضوعی تایید و پایایی آن با ضریب آلفای کرونباخ (85/0= α) تعیین گردید. جهت انجام آزمون های آماری از نرم افزار SPSS 18 استفاده شد. به منظور بررسی برازش مدل اندازه گیری مربوط به سازه ی آثار گردشگری، داده ها با نرم افزار LISREL 8.8 و با روش تحلیل عاملی تأییدی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. نتایج تحلیل عاملی آثار اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی گردشگری نشان داد که از میان این سه عامل، «عامل اجتماعی» با ضریب تأثیر 55/0 بیش ترین میزان واریانس(با تبیین حدود30/0درصد از کل واریانس) به خود اختصاص داده و سهم قابل توجهی از آثار گردشگری روستایی را تبیین نمود. همچنین شاخص های نیکویی برازش مطلق (91/0 AGFI= و 92/0 GFI=)، تطبیقی(91/0NNFI= ، 90/0CFI= ) و مقتصد (075/0 = RMSEA و 818/1 = ) برازش عالی و مناسب مدل اندازه گیری آثار گردشگری روستای نوره با داده های مشاهده شده تأیید نمودند.
بررسی تأثیر گردشگری بر معیشت پایدار روستایی در استان گلستان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال چهارم زمستان ۱۳۹۴ شماره ۱۵
148 - 169
حوزه های تخصصی:
در طی دهه های گذشته بهبود معیشت پایدار مردم روستایی مورد توجه زیادی قرار گرفته و به عنوان یکی از اهداف اصلی توسعه ی پایدار روستایی مطرح بوده است. یکی از رهیافت های اصلی برای بهبود معیشت روستایی توسعه ی گردشگری روستایی است. بنابراین هدف این تحقیق بررسی تأثیر گردشگری بر معیشت پایدار روستایی در استان گلستان است. طرح تحقیق حاضر شبه آزمایشی با مقایسه ی دو گروه روستاهای گردشگری و غیرگردشگری است، که بر مبنای راهبرد پیمایشی به انجام رسیده است. از ابزار پرسشنامه و روش مصاحبه برای جمع آوری داده های مورد نیاز استفاده شده است. 170 نفر سرپرست خانوار از روستاهای گردشگری و 130 سرپرست خانوار از روستاهای غیر گردشگری به عنوان نمونه به روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب انتخاب شدند. نتایج آزمون t تک نمونه ای نشان داد که سرمایه های معیشتی 5 گانه در دو گروه روستاها کمتر از حد متوسط و در وضعیت نامناسب بود. نتایج آزمون t مستقل نشان داد که میانگین سرمایه های فیزیکی، مالی و کل سرمایه ها در روستاهای گردشگری از روستاهای غیرگردشگری بیشتر است. همچنین نتایج آزمون فریدمن نشان داد که در روستاهای گردشگری فعالیت هایی مانند «فروش تولیدات لبنی محلی»، «فروش لباس محلی»، «زراعت»، به ترتیب راهبرد معیشتی اهمیت بیشتری داشته است. در حالی که در روستاهای گروه دوم، به ترتیب فعالیت های زراعت، کارگری، دامداری، اهمیت بیشتری داشته است. نتایج آزمون کای اسکویر نشان داد که مهم ترین زمینه آسیب پذیری در هر دو گروه روستاهای گردشگری و غیرگردشگری، فصلی بودن تغییرات است که معیشت روستاییان را با ناامنی بودن مواجه کرده است. همچنین نتایج آزمونt تک نمونه ای برای ارزیابی پیامدهای معیشتی گردشگری نشان داد که به جزء پیامدهای زیست محیطی، وضعیت سایر پیامد های گردشگری، مناسب است.
تحلیل و ارزیابی کاربرد روش تحلیل سلسله مراتبی فازی در اولویت بندی سناریوهای توسعه گردشگری روستایی (مطالعه موردی: استان مازندران)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال پنجم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۸
158 - 178
حوزه های تخصصی:
استان مازندران یکی از مهم ترین مقاصد گردشگری در کشور است. هدف پژوهش پیش رو بررسی سناریوهای ممکن آینده توسعه گردشگری روستایی در استان مازندران و اولویت بندی این سناریوها بر اساس دو شاخص مطلوبیت و احتمال است. برای دستیابی به این هدف از شیوه سناریونویسی در علم و هنر آینده پژوهی و روش تحلیل سلسله مراتبی فازی استفاده شده است. یافته های این پژوهش به مطلوب و محتمل بودن سه سناریو؛ توسعه گردشگری سلامت، گردشگری روستاهای بکر و گردشگری خوراک اشاره دارد و بنابراین می توان نتیجه گرفت سرمایه گذاری در حوزه تحقق این سه سناریو می تواند راهکار خوبی برای توسعه گردشگری روستایی در استان مازندران باشد.
بررسی رابطه گردشگری با هویت اجتماعی جوانان روستایی شهرستان اردبیل، مطالعه موردی: دهستان سردابه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال پنجم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۹
130 - 152
حوزه های تخصصی:
هدف این مقاله بررسی رابطه گردشگری با هویت اجتماعی جوانان روستایی شهرستان اردبیل می باشد. این تحقیق از لحاظ هدف، توسعه ای، و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع علی-مقایسه ای و تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه جوانان روستایی ساکن در دهستان «سردابه» می باشد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده و بر اساس فرمول کوکران، تعداد نمونه مناسب برای این تحقیق 385 نفر بدست آمد؛ از سویی، برای برابری در آزمون و نتیجه، 385 از جوانان روستایی ساکن در دهستان فاقد گردشگری «بالغلو» به عنوان گروه شاهد انتخاب شدند. این تحقیق به روش پیمایشی با استفاده از پرسش نامه انجام گردیده است. روایی صوری پرسش نامه توسط پانل متخصصان مورد تایید قرار گرفت. مطالعه راهنما در منطقه مشابه جامعه آماری با تعداد30 پرسش نامه صورت گرفت و با داده های کسب شده و استفاده از فرمول ویژه کرونباخ آلفا در نرم افزار SPSS، کرونباخ برای بخش های مختلف پرسش نامه 84/0 الی93/0 محاسبه شد. نتایج آزمون t در ارتباط با متغیر هویت اجتماعی دو گروه نشان می دهد بین متغیرهای هویت فردی و هویت گروهی با متغیر مستقل(توسعه گردشگری) رابطه معنی داری وجود ندارد. اما بین متغیرهای هویت مذهبی، هویت ملی، هویت خانوادگی و هویت جنسیتی با متغیر مستقل رابطه معنی داری وجود دارد. در نهایت، با توجه به نتیجه پژوهش پیشنهادات کاربردی ارائه شده است.
تحلیل نگرش روستاییان نسبت به گردشگری روستایی با استفاده از نظریه رفتار برنامه ریزی شده (مورد مطالعه: بخش درودزن شهرستان مرودشت)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال پنجم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۱۹
153 - 174
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر، تحلیل نگرش روستاییان نسبت به گردشگری روستایی با استفاده از نظریه رفتار برنامه ریزی شده در منطقه درودزن شهرستان مرودشت بود. داده های مورد نظر با کمک پرسشنامه از 250 نفر از روستاییان منطقه مورد مطالعه بدست آمد که بر اساس جدول نمونه گیری کرجسی و مورگان به روش تصادفی با انتساب متناسب انتخاب شده بودند. روایی صوری پرسشنامه، توسط متخصصان توسعه روستایی دانشگاه یاسوج تأیید و پایایی ابزار سنجش نیز با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ که مقدار آن بین 610/0 تا 868/0 به دست آمد، مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد که، بین نگرش نسبت به گردشگری روستایی و متغیرهای میزان درآمد از منبع گردشگری روستایی، آگاهی، سودمندی درک شده، مشاهد، ارزش، هنجارهای ذهنی، کنترل رفتاری محسوس و تجربه فعالیت در زمینه ی گردشگری روستایی رابطه مثبت و معنی داری وجود دارد. با توجه به نتایج نیز پیشنهاد می شود که، برنامه های توانمندسازی حرفه ای روستاییان در قالب مجموعه ای مدون و جامعی (شامل اطلاعات و مهارت های مورد نیاز صنعت گردشگری) تدوین شده و بر اساس نیازسنجی دقیق نسبت به اجرای آن اقدام شود. همچنین، توجه هر چه بیشتر جامعه به صنعت گردشگری (به عنوان مثال از طریق تبلیغات در رسانه های انبوهی و گروهی و دیگر برنامه های آموزشی) می تواند باعث مساعد شدن نگرش افراد نسبت به گردشگری روستایی باشد.
شناسایی و رتبه بندی فرصت های کارآفرینانه در گردشگری روستایی (مطالعه ی موردی: روستای آب اسک)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال ششم بهار ۱۳۹۶ شماره ۲۰
131 - 149
حوزه های تخصصی:
از آنجا که گردشگری و شناسایی فرصت های مربوط به آن در زمینه ی کارآفرینی همواره از جمله شناخته شده ترین راهبردهای توسعه روستایی بوده است، این پژوهش با هدف شناسایی و رتبه بندی فرصت های کارآفرینانه در گردشگری روستایی منطقه آب اسک در استان مازندران، که با برخورداری از پتانسیل های فراوان طبیعی و موقعیت مکانی مناسب از نقاط مستعد برای توسعه کسب وکارها در حوزه گردشگری روستایی است، انجام شده است تا با رویکردی کاربردی این فرصت ها را برای ورود به بازار گردشگری معرفی نماید. تحقیق حاضر توصیفی بوده و از رویکرد آمیخته برای دستیابی به پاسخ سؤالات خود بهره گرفته است. در جمع آوری داده ها پس از بررسی پیشینه موضوع از روش مصاحبه با خبرگان و پرسش نامه محقق ساخته استفاده شده است. سنجش روایی محتوایی و همچنین پایایی صورت گرفته است و پایایی هریک از فرصت های 11 گانه بالای 7/0 به دست آمد. روش های آماری مورد استفاده نیز شامل آمارهای توصیفی و استنباطی است که با استفاده از نرم افزارهای 19SPSS و LISREL پیاده شد. نتایج پژوهش 59 فرصت کارآفرینی را در صنعت گردشگری روستای آب اسک مشخص کرد. این فرصت ها در 11 گروه سازمان دهی و رتبه بندی شدند به طوری که فرصت های گروه بهداشتی و سلامت بالاترین رتبه و فرصت های تفریح و ماجراجویی پایین ترین رتبه را کسب کردند. در پایان برای توسعه فرصت های کارآفرینی در زمینه گردشگری روستایی آب اسک راهکارها و پیشنهادهایی ارائه گردیده است.
تبیین ذایقه گردشگری مذهبی در جامعه ایران با تاکید بر جوانان؛ موانع و چالش ها(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی و توسعه گردشگری سال ششم تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲۱
116 - 135
حوزه های تخصصی:
هدف مقاله حاضر تبیین ذایقه گردشگری مذهبی در میان گروه های نسلی مختلف جامعه ایرانی است و به این سوال پاسخ می دهد که گرایش گروه های سنی مختلف به گردشگری مذهبی چگونه است و چالش ها و درک جوانان از جامعه ایرانی چه تاثیری در ذایقه گردشگری مذهبی آنها دارد؟ برای تبیین نظری این موضوع از نظریه ذایقه و میدان بوردیو و نظریه کنش ماکس وبر استفاده شد. روش مورد استفاده در این پژوهش پیمایش است. جامعه آماری پژوهش، تمام گردشگرانی بودند در روزهای پنج شنبه و جمعه تابستان 1395 از مکان های مذهبی روستایی سمیرم بازدید کردن و تعداد آنها 9800 نفر برآورد گردید که از این میان آنها 400 نفر به عنوان نمونه آماری ابتدا به صورت سهمیه بندی مطبق بر اساس روزهای مذکور و سپس به صورت تصادفی پاسخگویان انتخاب شدند. نتایج این تحقیق بیانگر این نکته است که تغییرات فرهنگی اجتماعی و چالش ها و شرایط دوران جوانی در جامعه ایرانی در ذایقه گردشگری دینی جامعه نیز اثر گذاشته است. این چالش ها در بعضی قلمروها از جمله قلمرو فرهنگ و توسعه ی فرهنگی نمود بیشتری دارند. نتایج این تحقیق نشان می دهد که جوانان نسبت به سایر گروه های سنی تمایل کمتری به گردشگری مذهبی دارند و ذایقه گردشگری آنها به سوی گردشگری تفریحی گرایش دارد.