مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۴۱.
۲۴۲.
۲۴۳.
۲۴۴.
۲۴۵.
۲۴۶.
۲۴۷.
۲۴۸.
۲۴۹.
۲۵۰.
۲۵۱.
۲۵۲.
۲۵۳.
۲۵۴.
۲۵۵.
۲۵۶.
۲۵۷.
۲۵۸.
۲۵۹.
۲۶۰.
گردشگری روستایی
حوزه های تخصصی:
امروزه گردشگری به عنوان یکی از پیشروترین فعالیت های در حال رشد در هر سرزمینی قلمداد می شود و یکی از جذاب-ترین و شاید جدیدترین نوع آن گردشگری روستایی است که اثرات گوناگونی بر جامعه میزبان بر جای می گذارد. از این-رو پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات گردشگری روستای بر کیفیت زندگی انجام گرفته است. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری پژوهش 261 سرپرست خانوار روستای کریک است که به عنوان حجم نمونه اتنخاب شدند. جهت گردآوری داده های مورد نیاز از دو روش کتابخانه ای(فیش برداری) و میدانی(پرسشنامه و مصاحبه) استفاده گردید. به منظور تحلیل متغیرهای تحقیق از آزمون های آماری کلموگراف- اسمیرنف، t تک نمونه ای و t مستقل بهره گرفته شد. یافته ها حاکی از آن است که از بین نه شاخص بررسی شده مرتبط با ابعاد مختلف اجتماعی فرهنگی، اقتصادی، کالبدی زیربنایی و زیست محیطی کیفیت زندگی، سه شاخص کیفیت سلامت و بهداشت، کیفیت تعامل و همبستگی اجتماعی و کیفیت محیط مسکونی در سطح متوسط رضایتمندی ساکنین قرار دارد و در مقابل شش شاخص کیفیت امنیت فردی و اجتماعی، کیفیت گذران اوقات فراغت، کیفیت آموزشی، کیفیت اقتصادی، کیفیت زیرساختی و کیفیت زیست محیطی پایین تر از حد متوسط گویه ها ارزیابی شده است که در مجموع گردشگری نتوانسته است باعث بهبود کیفیت زندگی روستای کریک شود
بررسی اثرات گردشگری بر توسعه روستایی از دیدگاه جامعه میزبان؛ مطالعه موردی: بخش ماهان شهرستان کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش جغرافیایی فضا سال سوم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۹
19 - 46
حوزه های تخصصی:
گردشگری طی چند دهه گذشته یکی از اصلی ترین و در عین حال مباحثه انگیزترین مفاهیم توسعه روستایی محسوب می گردد زیرا با استفاده از ظرفیت های طبیعی و فرهنگی موجود در نواحی روستایی می تواند نقش مهمی در تجدید حیات روستا، ایجاد اشتغال و درآمد برای روستاییان، حفاظت از میراث طبیعی، تاریخی و فرهنگی و در نهایت توسعه یکپارچه و پایدار روستایی داشته باشد. از آنجا که گردشگری برای جامعه میزبان قبل از هر چیز مسئله ای اقتصادی است، آگاهی از دیدگاه جامعه میزبان به عنوان عرضه کننده محصول گردشگری حائز اهمیت فراوان است. تحقیق حاضر با هدف بررسی اثرات گردشگری بر توسعه روستایی از دیدگاه ساکنین انجام گردید. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای و میدانی بوده است. پرسشنامه جامعه میزبان به کمک 190 سرپرست خانوار در 6 روستای گردشگر پذیر بخش ماهان تکمیل گردید. آلفای کرونباخ 0.71 حاکی از پایایی مطلوب پرسشنامه است. همچنین نرمال بودن متغیرهای مورد بررسی با استفاده از کولموگروف اسمیرونوف مورد تائید قرار گرفت (Z=1.21). جهت تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه در نرم افزار SPSS از آزمون های تی تک نمونه ای و کروسکال والیس استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که از نظر جامعه میزبان اثرات گردشگری بر توسعه روستایی سکونتگاههای روستایی بخش ماهان کرمان با 74.18 بالاتر از میانگین مفروض 66 است با این حال ارزیابی روستائیان در مورد اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی گردشگری بر روستاهای مورد بررسی متفاوت است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که اگر چه روستاهای بخش ماهان کرمان از قابلیت بالایی در زمینه جذب گردشگر برخوردارند اما تقویت زیرساخت های مورد نیاز در گسترش جریان گردشگری روستایی بخش ماهان ضروری است.
سنجش و اولویت بندی راهبردهای توسعه کارآفرینی اکوتوریسم در مناطق روستایی - مطالعه موردی: روستاهای گردشگری رود دره ای استان تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش جغرافیایی فضا سال پنجم تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۶
71 - 88
حوزه های تخصصی:
اکنون خلاقیت و نوآوری در حال تبدیل شدن به ارکان اصلی توسعه پایدار است. در این راستا کارآفرینی روستایی، بویژه در بخش گردشگری و اکوتوریسم می تواند با شناسایی مزیت ها، محدودیت ها و ضعف ها و قوت های گردشگری و اکوتوریسم روستایی براساس برنامه ریزی راهبردی مناسب به توسعه اقتصادی روستایی در کنار سایر ابعاد کمک کند. این امر به ویژه در مناطق روستایی حاشیه کلانشهر ها به دلیل نرخ بالای مراجعه گردشگران شهری به مناطق با جاذبه های اکوتوریستی روستایی بیش از پیش اهمیت می یابد. بر این اساس سوال کلیدی این است که راهبردهای مناسب جهت توسعه کارآفرینی گردشگری و اکوتوریسم در مناطق روستایی رود دره های استان تهران چگونه می باشد؟ به این منظور مقاله حاضر با استفاده از روش پیمایشی و مطالعات میدانی در دو سطح صاحبان کسب و کارها و روستاییان با مدل SWOC(SWOT) به ارائه راهبرد کانونی در جهت توسعه کارآفرینی گردشگری و اکوتوریسم در مناطق روستایی پرداخته است و نتایج نشان دهنده این است که راهبردهای توسعه کارآفرینی اکوتوریستی در دو سطح صاحبان کسب و کارها و روستاییان به طور کلی، جهت گیری عمده در وضع موجود به سوی راهبرد تدافعی بوده اما برای دستیابی به جایگاه مطلوب در توسعه کارآفرینی اکوتوریستی نیاز به اتخاذ راهبرد جهشی تهاجمی می باشد. همچنین نتایج ارزیابی راهبردهای تدوین شده بر اساس روش QSPM نشان می دهد که راهبرد ارائه منابع و تسهیلات مالی و اعتباری کم بهره به روستاییان برای راه اندازی کسب و کارهایی در حوزه گردشگری روستایی با مجموع نمره جذابیت 078/3 دارای بالاترین اولویت به لحاظ برنامه ریزی برای توسعه کارآفرینی اکوتوریستی در منطقه می باشد.
تبیین و ارائه مدل ارزیابی اقتصاد گردشگری روستایی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش جغرافیایی فضا سال هشتم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۲۹
107 - 132
حوزه های تخصصی:
گردشگری روستایی به عنوان راهبرد جدید توسعه روستایی، از یک دهه گذشته در مطالعات و پژوهش های مرتبط با توسعه روستایی مورد مطالعه قرار گرفته است. با این حال، به دلیل تعدد شاخص های موثر بر گردشگری روستایی و تنوع روستاها در کشور و تفاوت های آن با کشورهای دیگر، مدل جامعی، به منظور ارزیابی اقتصاد گردشگری در روستاهای کشور، ارائه نشده است و لذا ضرورت داشت تا گامی مهم در این زمینه برداشته شود. در این پژوهش، از طریق روش کیفی نظریه مبنایی و ترکیب آن با ارزیابی های کارشناسان، اقدام به ارائه یک مدل بومی ارزیابی اقتصاد گردشگری روستایی در کشور شد. بدین منظور از طریق مطالعات میدانی روستاهای گردشگری کشور، مصاحبه ها و گفتگوهای گروهی با اجزای گردشگری روستایی، مشاهدات میدانی و نظراخوهی از کارشناسان به صورت پرسشنامه، مدل نهایی ارزیابی اقتصاد گردشگری روستایی کشور ارائه شد که شامل 5 مقوله بازساخت اقتصادی، گردشگری کشاورزی، گردشگری غیرکشاورزی، مشارکت جامعه بومی و پایداری اقتصادی به همراه 21 معیار است و هر یک از معیارها نیز، دارای گویه ها و سطوحی از توسعه است. به منظور بررسی کاربردی این مدل، اقتصاد گردشگری روستای ابیانه به عنوان نمونه، از طریق این مدل مورد ارزیابی قرار گرفت که نشان از تاثیرات نسبی اقتصادی گردشگری بر روستا بود. هم چنین، با توجه به نتایج به دست آمده از روستای ابیانه، اثرات اقتصادی گردشگری در این روستا از لحاظ مطلوبیت، معمولی و نسبی ارزیابی شده است. هم چنین در زمینه مهاجرت و کاهش روند آن از روستا به شهر، نقش مهمی داشته و در زمینه سرمایه گذاری و اشتغال بخش خدمات اثرات مطلوبی داشته است اما گویا تصویر ذهنی از روستا مطلوب نیست و مردم نیز رضایت چندانی از گردشگری ندارند و این یک نکته بسیار منفی و عامل مهم در ارزش نسبی اثرات اقتصادی گردشگری در روستای ابیانه است.
سنجش رضایتمندی گردشگران از کیفیت خدمات گردشگری با استفاده از مدل کانو-سروکوال، مطالعه موردی: روستاهای دهستان سپیددشت، شهرستان خرم آباد، استان لرستان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش جغرافیایی فضا سال نهم پاییز ۱۳۹۸ شماره ۳۳
115 - 130
حوزه های تخصصی:
در دنیای امروز گردشگری روستایی به عنوان یکی از بخش های مهم اقتصادی و راهکاری برای نجات روستا از فقر و مهاجرت در کنار سایر گونه های گردشگری مورد توجه صاحب نظران گردشگری قرار گرفته است. در این راستا خدمات ارائه شده به گردشگران (خدمات اقامتی، رفاهی و...) و کیفیت آن بسیار برجسته است و نظر گردشگران میزان کیفیت خدمات ارائه شده را تعیین می نماید. بخش پاپی در شهرستان خرم آباد به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی و برخورداری از طبیعت زیبا، آبشارهای متعدد، جنگل های بلوط و کوههای برف گیر و چشمه های پرآب یکی از مهم ترین مراکز گردشگری روستایی استان لرستان به شمار می رود. هدف از انجام این پژوهش، ارزیابی میزان شکاف کیفیت خدمات ارائه شده در روستاهای مورد مطالعه با استفاده از تفاوت بین ادراکات و انتظارات گردشگران از خدمات و همچنین اولویت بندی و تقسیم بندی آنها بر اساس عناصر اساسی، عناصر انگیزشی و عناصر عملکردی است. بدین منظور نظرات 170 نفر از گردشگرانی که روستاهای بخش پاپی را برای گردشگری انتخاب نموده اند به صورت مقطعی و به روش در دسترس انتخاب شد و پرسشنامه میان آنها توزیع و تکمیل گردید. نتایج پژوهش نشان می دهد که از دید جامعه نمونه میان عناصر و عوامل طبیعی شکافی میان انتظارات وادراکات گردشگران وجود ندارد، اما در سایر عوامل زیرساختی و زیر بنایی همانند تأسیسات اقامتی، دسترسی به خدمات بهداشتی ودرمانی، امنیت جاده ها و... این شکاف قابل مشاهده است؛ همچنین نتایج حاصل از آزمون کانو نشان می دهد که امنیت در مقصد با ضریب رضایت 494/0 مهم ترین الزم اساسی، تجربه سبک زندگی جدید و متفاوت از زندگی شهرنشینی با ضریب رضایت 800/0 مهم ترین الزام عملکردی و چشم انداز و مناظر طبیعی (مناظر، چشم اندازها، پوشش گیاهی و جانواری) با ضریب رضایت 821/0 مهمترین الزام انگیزشی است.
میانجی گری تصویر مقصد و تعدیل گری دین داری ساکنان در راستای توسعه گردشگری روستایی در شهرستان زبرخان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش جغرافیایی فضا سال دهم زمستان ۱۳۹۹ شماره ۳۸
1 - 22
حوزه های تخصصی:
در پژوهش های مرتبط با گردشگری ایران، دین داری ساکنان محلی به عنوان عاملی مهم در جذب گردشگران شناخته شده است. با توجه به این نکته، پژوهش حاضر درصدد بررسی عوامل مؤثر بر توسعه گردشگری روستایی با توجه به نقش دین داری و تصویر مقصد است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری داده ها توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش گردشگران شهرستان زبرخان در بازه زمانی شش ماه بهار و تابستان سال 96 است. حجم نمونه با استفاده از جدول مورگان 385 گردشگر انتخاب شده است. گردشگران با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شده اند. برای جمع آوری داده های پژوهش از ابزار پرسش نامه استفاده شد. پایایی پرسش نامه با استفاده از بررسی سازگاری درونی انجام گرفت. روایی پژوهش نیز با بررسی روایی همگرا و واگرا سنجش شد. روایی همگرا با استفاده از میانگین واریانس استخراج شده و روایی واگرا با استفاد+ه از معیار فورنل- لارکر اندازه گیری شدند. برای بررسی اثر تعدیل گری دین داری از رویکرد مقایسه گروهی در مدل سازی معادلات ساختاری با نرم افزار لیزرل استفاده شده است. نتایج نشان داد بدون لحاظ کردن دین داری به عنوان متغیر تعدیل گر؛ جاذبه ها، زیرساخت ها و نحوه برخورد مردم محلی به ترتیب بیشتری تأثیر را بر توسعه گردشگری روستایی دارند. با لحاظ کردن متغیر دین داری به عنوان تعدیل گر؛ متغیر دین داری توانسته است رابطه نحوه برخورد مردم محلی با توسعه گردشگری و همچنین جاذبه ها با توسعه گردشگری روستایی را تعدیل کند. همچنین تصویر مقصد نقش میانجی خود را بازی کرده است.
بررسی وضعیت گردشگری روستایی و نقش آن در توسعه روستایی. مطالعه موردی: روستاهای شهرستان های املش و رودسر(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آمایش جغرافیایی فضا سال یازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۳۹
239 - 260
حوزه های تخصصی:
امروزه توجه به موضوع گردشگری امتیازات اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی و زیست محیطی قابل ملاحظه ای برای نواحی روستایی و کمتر توسعه یافته از طریق توسعه درآمدی و زیرساختی ایجاد می نماید و از طرف دیگر با اتکا به ویژگی ها و تأثیرات خود می تواند به گونه ای کاملاً مؤثر در تحرک و پویایی بخش های مختلف اقتصادی جوامع محلی، به توسعه نواحی روستایی کمک نماید. براین اساس، این پژوهش با هدف تبیین نقش گردشگری در توسعه روستایی و با تأکید بر کارآفرینی بر روی روستاهای شهرستان های املش و رودسر به دنبال پاسخ به این پرسش است که گردشگری روستایی چگونه می تواند زمینه توسعه نواحی روستایی را فراهم کند؟ از این منظر، این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی از طریق گردآوری اطلاعات به تکمیل پرسش نامه در قالب طیف لیکرت طراحی شده و پرسش های پژوهش از طریق نرم افزار آماری SPSS و EXCEL و نقشه ها با استفاده از نرم افزارARC GIS تهیه شده اند. جامعه آماری این پژوهش 14 نقطه روستایی است، که از آن میان 383 نفر از سرپرستان خانوار روستایی به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین گردشگری و توسعه روستایی در سطح روستاهای مورد مطالعه یک نوع رابطه مستقیم وجود دارد؛ همچنین از طریق بررسی ضریب همبستگی اسپیرمن بین افزایش درآمد، ایجاد اشتغال، تحولات فرهنگی، افزایش تعاملات اجتماعی، افزایش آلودگی های زیست محیطی و تغییرات کالبدی –فضایی در محدوده مورد مطالعه همبستگی وجود دارد. از طرفی نتایج تحلیل نشان می دهد، متغیری که بیشترین واریانس توسعه روستایی منطقه را تبیین می کند بُعد اقتصادی است.
اثرات خشک شدن دریاچه ارومیه بر گردشگری روستایی (مورد مطالعه، روستاها و بنادر ساحلی ارومیه)
منبع:
گردشگری و اوقات فراغت دوره ۳ بهار ۱۳۹۵ شماره ۴
17 - 29
حوزه های تخصصی:
منابع آبی اعم از دریاها، دریاچه ها، رودخانه ها، آبشارها و تالاب ها از جمله مقاصد اصلی گردشگری در جهان است. این مقاله به تحلیل اثرات خشک شدن آب دریاچه ارومیه بر جاذبه های گردشگری و صنعت گردشگری در منطقه می پردازد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی – تحلیلی و به لحاظ هدف کاربردی است. برای جمع آوری اطلاعات از روشهای اسنادی و میدانی) پرسش نامه، مصاحبه و مشاهده( استفاده شده است. جامعه آماری تحقیق مردم محلی، گردشگران و کارشناسان را شامل می شود. تعداد 220 نفر به عنوان نمونه از مردم محلی، 40 نفر از گردشگران و 15 نفر از کارشناسان در این تحقیق مورد سوال قرار گرفتند. یافته های تحقیق نشان می دهد از نظر هر سه گروه آماری در اثر خشک شدن دریاچه ارومیه جاذبه های گردشگری دریاچه و سواحل آن زیان بسیاری دیده اند. به طوری که تعداد زیادی از جاذب هها از بین رفته و تعداد محدود باقی مانده نیز با شرایط بحرانی مواجه هستند. تسهیلات و امکانات ایجاد شده در سواحل دریاچه بلا استفاده مانده و هر روز در حال تخریب و نابودی هستند. تعداد گردشگران به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافته و این امر نیز، سبب از بین رفتن مشاغل مرتبط با گردشگری، کاهش درآمد مردم محلی و همچنین پدیده مهاجرت شده است. با توجه به یافته های تحقیق بهترین و تنها راه مقابله با مسائل و مشکلات ب هوجود آمده، حل بحران کم آبی دریاچه ارومیه و احیای دریاچه که یکی از مقاصد اصلی گردشگری منطقه است تا صنعت گردشگری بتواند جان تازه ای بیابد و منجر به توسعه منطقه در همه ابعاد شود.
راهبرد های توسعه اکوتوریسم در مناطق روستایی، مورد مطالعه: دهستان شیوه سر-شهرستان پاوه)
منبع:
گردشگری و اوقات فراغت دوره ۳ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۷
11 - 26
حوزه های تخصصی:
پژوهش حاضر به دنبال شناخت پتانسیل ها و محدودیت های توسعه اکوتوریسم و ارائه راهبرد گردشگری هدفمند و متناسب با مقتضیات منطقه دهستان شیوه سر می باشد. در این راستا با جمع آوری داده های کتابخانه ای و میدانی و تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدید ها در قالب مدل SWOT به معرفی راهبردهایی در جهت توسعه اکوتوریسم دهستان شیوه سر پرداخته است. جامعه آماری تحقیق را سه گروه (مردم محلی، گردشگران و مدیران محلی) تشکیل می دهند که از دو گروه مردم محلی و گردشگران هر کدام 30 نفر و از گروه مدیران محلی 20 نفر همه به عنوان نمونه انتخاب شدند و پس از تکمیل پرسشنامه ها ، در قالب مدلSWOT تحلیل صورت گرفت . نتایج حاصل از SWOT نشان داد که اکوتوریسم منطقه دهستان شیوه سر با 14 نقطه قوت ، 19 نقطه ضعف داخلی ، 8 فرصت و 5 تهدید بیرونی مواجه است . همچنین نتایج نشان داد که اکوتوریسم دهستان شیوه سر در مرحله رشد و شناخت قرار دارد، بنابراین استفاده از راهبرد تهاجمی خفیف مناسب است. علاوه بر این می توان گفت منطقه مورد مطالعه دارای پتانسیل ها و توانمندی های بالا برای توسعه اکوتوریسم است که البته وضعیت کنونی گردشگری در آن با قابلیت ها و استعداد های بالقوه آن تناسبی ندارد. با توجه به کمبود زیرساخت ها، امکانات اقامتی و رفاهی و ضعف سرمایه گذاری می توان گفت که این منطقه مستعد سرمایه گذاری بخشهای دولتی و خصوصی و مشارکت مردم محلی برای توسعه اکوتوریسم می باشد. در این راستا ضمن تحلیل و بررسی ساختار وضع موجود، پیشنهادهای کاربردی برای توسعه برنامه ریزی اکوتوریسم منطقه مورد مطالعه ارائه شده است.
بررسی تأثیر توسعه گردشگری بر تغییرات فرهنگی روستای غریب محله
منبع:
گردشگری و اوقات فراغت دوره ۵ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱۰
31 - 42
حوزه های تخصصی:
فرهنگ به عنوان یکی از جاذبه های اصلی گردشگری محسوب میشود که با توجه به آسیب پذیری و شکنندگی خاص میراث فرهنگی، توسعه گردشگری در مواردی میتواند موجب صدمه دیدن الگوهای فرهنگی بومی گردد. این امر در رابطه با گردشگری روستایی، که از جمله گزینه های مطرح و مهم برای کمک به توسعه اجتماعی و اقتصادی جوامع روستایی است،از حساسیت و اهمیت بیشتری برخوردار است. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات فرهنگی بومیان روستای غریب محله که ناشی از گسترش تعاملات با گردشگران است، پرداخته شد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه ساکنان روستای غریب محله میباشد که به صورت نمونه گیری در دسترس، 368 بعنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. برای تعیین اعتبار آن از روش اعتبار صوری )نظر کارشناسان بر صحت ابزار سنجش( و برای تعیین پایایی از شیوه هماهنگی درونی به روش آلفای کرونباخ استفاده شده است. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی )آزمون تی تک نمونه ای( مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که گردشگری بر پنج مولفه سبک پوشاک، مصرف مواد غذایی، گسترش مصرفگرایی، زبان و گویش بومی و سبک ازدواج تاثیر گذاشته است. و بر سه مولفه ارتباطات خانوادگی، هویت و اعتقادات مذهبی تاثیری نداشته است.
بررسی عوامل مرتبط با توسعه کارآفرینی در نوآوری گردشگری سلامت روستایی مورد مطالعه: روستای قلات
حوزه های تخصصی:
با شناسایی ظرفیت های گردشگری سلامت در مناطق روستایی می توان زمینه ایجاد فضای کارآفرینی در این گونه مناطق را فراهم آورد. به همین منظور، هدف از این پژوهش، شناسایی و رتبه بندی عوامل مرتبط با توسعه کارآفرینی در نوآوری گردشگری سلامت روستایی در روستای قلات بوده است. پژوهش توصیفی پیمایشی است و با 36 نفر از گردشگران سلامت که به صورت غیرتصادفی انتخاب شدند مصاحبه صورت گرفته است. داده ها و سناریوها با روش نگاشت شناختی فازی تحلیل و مدل پژوهش با استفاده از تحلیل شبکه های اجتماعی طراحی شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که عوامل متعددی در توسعه کارآفرینی در نوآوری گردشگری سلامت روستایی در روستای قلات دخیل اند که عوامل برنامه ریزی راهبردی و حمایت ارگان ها و سازمان های دولتی به ترتیب از مرکزیت بیشتری برخوردارند. نتایج پژوهش حاکی از آن است که با برنامه ریزی درست و منطقی و حمایت بخش خصوصی و دولتی در جهت ارتقای قابلیت روستا در زمینه گردشگری سلامت می توان تعداد گردشگران را افزایش داد.
تأثیرات اقتصادی گردشگری خانه های دوم در روستاهای هدف گردشگری، موردمطالعه: روستای توشن گرگان
منبع:
گردشگری و اوقات فراغت دوره ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱
129 - 139
حوزه های تخصصی:
با توجه به ماهیت پدیده گردشگری خانه های دوم، بروز تغییرات اقتصادی ناشی از گسترش آن در نواحی روستایی اجتناب ناپذیر است. گسترش این پدیده تأثیرات مطلوب و نامطلوبی بر جای خواهد گذاشت. ازاین رو ضروری است آثار و پیامدهایی که در روستاها بر جای می گذارد بررسی شود تا زمینه سامان دهی آن فراهم آید. روستای توشن گرگان از روستاهایی است که در سال های اخیر ساخت و گسترش خانه های دوم روستایی در آن به شدت افزایش یافته است، به طوری که در بافت اقتصادی روستا تأثیر گذاشته است. هدف اصلی از این پژوهش بررسی دیدگاه ساکنان روستای توشن درباره آثار و پیامد های توسعه گردشگری خانه های دوم بر اقتصاد آن منطقه بوده است. بدین منظور، تعداد 174خانوار با شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب و پرسش نامه بین آنان توزیع شد. نتایج تحلیل داده ها و تحقیق میدانی حکایت از آن دارد که توسعه گردشگری خانه های دوم در روستای توشن آثار اقتصادی فراوانی داشته است که تأثیرات منفی آن بیشتر از تأثیرات مثبتش بوده است.
عوامل مؤثر بر افزایش رضایت گردشگران از اقامتگاه های بوم گردی مورد مطالعه: اقامتگاه های بوم گردی شهرستان دماوند
منبع:
گردشگری و اوقات فراغت دوره ۶ بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۱۱
155 - 172
حوزه های تخصصی:
لزوم ایجاد امکانات پذیرش گردشگران و فراهم آوردن تسهیلات متناسب با انتظارات آن ها و بر اساس معیارهای گردشگری پایدار از موضوعاتی است که در گردشگری ضرورتاً مورد توجه قرار می گیرد. یکی از چالش های دست اندرکاران مراکز اقامتی جلب رضایت گردشگران است، به نحوی که زمینه بازگشت دوباره گردشگر، تبلیغات دهان به دهان و تداوم کار خود را فراهم آورند. در این پژوهش عوامل مؤثر بر افزایش رضایت گردشگران از اقامتگاه های بوم گردی شهرستان دماوند بررسی شده است. پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی پیمایشی است و با روش همبستگی و رگرسیون چندمتغیره صورت گرفته است. جامعه آماری پژوهش دربردارنده چهارصد گردشگری است که در بهار و تابستان 1399 تجربه اقامت در اقامتگاه های بوم گردی شهرستان دماوند را داشته اند. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران و به صورت غیرتصادفی دردسترس، 196 نفر برآورد شده است. ابزار گردآوری داده ها و سنجش متغیر ها پرسش نامه بوده که میزان اعتبار روایی آن از سوی ده نفر از استادان حوزه گردشگری و متخصصان نرم افزار تجزیه و تحلیل آماری تأیید شده است. میزان پایایی پرسش نامه با بهره گیری از آزمون کرونباخ با رقم 86/0 در سطح بالایی تأیید شده و داده ها با بهره گیری از نرم افزار اس پی اس اس تجزیه و تحلیل شده است. بنابر نتایج پژوهش، بین متغیرهای موقعیت و دسترسی اقامتگاه با افزایش رضایت گردشگران رابطه معنادار وجود ندارد، درحالی که رابطه بین متغیرهای ارائه خدماتِ با کیفیت بالا و عملکرد کارکنان با افزایش رضایت گردشگران معنادار است. گردشگران مطالعه شده از موقعیت و دسترسی اقامتگاه های مدنظر راضی و از متغیرهای کیفیت بالای خدمات و عملکرد کارکنان ناراضی بوده اند. همچنین نتایج تحلیل رگرسیون بیانگر تأثیر نسبی موقعیت و دسترسی اقامتگاه، کیفیت خدمات و عملکرد کارکنان اقامتگاه بوم گردی در افزایش میزان رضایتمندی گردشگران است و در این میان، کیفیت خدمات تأثیر نسبتاً بیشتری در افزایش رضایت گردشگران دارد.
طراحی مدل توسعه کارآفرینی اکوتوریسم روستایی با رویکرد کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و توسعه بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۶
131 - 160
حوزه های تخصصی:
امروزه کارآفرینی اکوتوریسم با ایجاد فرصت های شغلی مبتنی بر استفاده از منابع محلی به صورت پایدار و تأکید بر توسعه درونی روستا به عنوان راهبردی برای رشد پایدار روستایی مطرح می گردد. بنابراین هدف پژوهش حاضر، طراحی الگوی توسعه کارآفرینی اکوتوریسم روستایی در شهرستان دزفول است. این پژوهش از نوع کیفی و از نظر روش اجرا، آمیزه ای از تحلیل محتوای کیفی و تکنیک دلفی است. در ابتدا با بهره گیری از مبانی نظری و پیشینه تحقیق با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی به استخراج مفاهیم پرداخته شد. سپس با استفاده از تکنیک دلفی و بهره گیری از نظرات خبرگان درباره این شاخص ها اجماع حاصل شد. پنل دلفی متشکل از 30 نفر از خبرگان دانشگاهی، سازمانی و محلی بودند که با روش نمونه گیری هدفمند به شیوه گلوله برفی انتخاب شدند. پس از انجام سه راند دلفی، خبرگان بر 87 شاخص در قالب 11 مؤلفه به اتفاق نظر دست یافتند و مدل توسعه کارآفرینی اکوتوریسم روستایی در شهرستان دزفول به تأیید نظری رسید. نتایج نشان می دهد که ترکیب مسئولیت اجتماعی، مسئولیت زیست محیطی، رشد و توسعه از طریق اکوتوریسم و نوآوری ها و خلاقیت های اکوتوریسم، توسعه کارآفرینی اکوتوریسم روستایی را فراهم می آورند. همچنین عامل کالبدی زیرساختی، عامل اقتصادی، عامل آموزشی و اطلاع رسانی، عامل نهادی، عامل زیست محیطی، عامل اجتماعی فرهنگی و عامل فردی به عنوان مهم ترین عوامل موثر بر توسعه کارآفرینی اکوتوریسم روستایی شناسایی شدند.
تحلیلی بر اثرات توسعه گردشگری خانه های دوم در روستاهای مناطق ییلاقی، مطالعه موردی: بخش رودبار قصران شهرستان شمیرانات(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جغرافیا و توسعه بهار ۱۴۰۱ شماره ۶۶
177 - 202
حوزه های تخصصی:
امروزه یکی از الگوهای گردشگری در نواحی روستایی، گردشگری خانه های دوم است که اغلب در مناطق کوهستانی و خوش آب وهوا رواج دارند. این تحقیق به صورت کاربردی بوده و روش آن به صورت توصیفی- تحلیلی و میدانی است. جامعه آماری تحقیق حاضر خانوارهای روستایی ساکن در هشت روستای شهرستان بخش رودبار قصران است که براساس سرشماری سال 1395 برابر با ۱۷۴۱۹ نفر جمعیت می باشند. پس از شناسایی و طراحی شاخصها، پرسشنامه ای تنظیم شد که با استفاده از فرمول کوکران، 310 نفر از روستاییان به عنوان جامعه نمونه انتخاب شدند که با روش نمونه گیری تصادفی/ سیستماتیک، پرسشنامه ها بین آنها توزیع گردید و در نهایت با استفاده از آماره های فریدمن، رگرسیون لوجستیک و تحلیل خوشه ای در محیط نرم افزاری SPSS، داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج حاصل از آزمون فریدمن نشان می دهد که گردشگری روستایی در زمینه های مختلف کالبدی، اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی دارای تفاوت معناداری تا سطح اطمینان 99 درصدی هستند. نتایج رگرسیون لوجستیک با روش پیشرو گام به گام نیز نشان می دهد که متغیر میزان درآمد و هزینه خانوارهای روستایی تا سطح اطمینان 99 درصد در معادله رگرسیونی بررسی شدند و آماره والد سطح معناداری متغیرهای وارد شده در معادله رگرسیونی را نشان می دهند. براساس نتایج حاصل از آزمون تحلیل خوشه ای سلسله مراتبی روستاهای خوشه اول (روستاهای گرم آبدر، زایگان، لالان و آبنیک) و روستای خوشه دوم (روته) به ترتیب بالاترین رتبه را در زمینه توسعه گردشگری خانه های دوم به خود اختصاص دادند و روستاهای خوشه سوم (فردآباد و سنگ بن) و خوشه چهارم (لابارک)، اگرچه دارای جاذبه های گردشگری زیادی هستند، اما در مقایسه با روستاهای خوشه اول و دوم از سطح توسعه پایین-تری برخوردارند.
بررسی جایگاه حکمروایی خوب در توسعه گردشگری روستایی پایدار (مورد پژوهی: شهرستان سرخه)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
برنامه ریزی منطقه ای سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۳
64 - 78
حوزه های تخصصی:
در فرآیند توسعه گردشگری، ساختارحکمروایی خوب روستایی نقش بسیارمهمی در ایجاد هماهنگی و تعامل مؤثر در بخشهای مختلف فعال در زمینه گردشگری را بر عهده دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی جایگاه حکمروایی خوب در توسعه گردشگری روستایی پایدار صورت گرفته است . برای بررسی وضعیت حکمروایی خوب ابتدا با استفاده از آزمون t تک نمونه ای میزان هر یک از شاخصهای نه گانه حکمروایی خوب روستایی مورد آزمون قرار گرفت و در نهایت با ترکیب آنها وضعیت کلی روستاها مورد تحلیل وبررسی قرارگرفت. به منظورآگاهی از وجودرابطه بین حکمروایی خوب روستایی وگردشگری روستایی پایداراز آزمون همبستگی پیرسون استفاده شد که میزان ضریب همبستگی پیرسون ( 955/0) نشاندهنده رابطه مستقیم، مثبت و معنادار می باشد. نتایج حاصل از مدل ویکور (رتبه بندی روستاها از لحاظ پایداری) و مدل کوپراس (رتبه بندی روستاها بر اساس شاخص های حکمروایی خوب) کاملاً با هم مطابقت دارند و روستاهای لاسجرد و بیابانک هم از لحاظ شاخص های حکمروایی خوب و هم از لحاظ شاخصهای پایداری توسعه در رتبه اول قرار گرفته اند. به منظور آزمون فرضیات وسنجش شاخصهای پایداری توسعه گردشگری روستایی در شهرستان سرخه، ابتدا میزان پایداری هر یک ازابعاد زیست محیطی، اجتماعی – فرهنگی واقتصادی بااستفاده از آزمون t تک نمونه ای آزمون شدند که میانگین وضع موجود در شاخصهای زیستمحیطی (457/0) ، اجتماعی – فرهنگی (039/1) و اقتصادی (652/0) نشان دهنده پایداری این شاخصها میباشد و سپس آزمون همبستگی پیرسون صورت گرفت که بین متغیر حکمروایی روستایی (کل) بامتغیر های پایداری اقتصادی، پایداری اجتماعی – فرهنگی و پایداری زیست محیطی رابطه مستقیم، مثبت و قوی برقرار می باشد.
پیشران های کلیدی برند گردشگری کم شتاب در مقصدهای روستایی (موردمطالعه: روستای جواهرده - استان مازندران)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های روستایی دوره دوازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۸)
716 - 733
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش حاضر، شناسایی و اولویت بندی پیشران های کلیدی مؤثر در برند کم شتاب گردشگری در روستای جواهرده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف ، اکتشافی - تبیینی و از نظر روش، کیفی - کمی، مبتنی بر نظرات 30 نفر از کارشناسان است که به صورت گلوله برفی و قضاوتی انتخاب شدند. در روش کیفی با استفاده از نرم افزار MAXQDA مدل اولیه، طراحی و با نرم افزار MICMAC روابط بین پیشران ها تبیین، اولویت بندی و ارزش گذاری شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که 49 پیشران کلیدی شناسایی شده در سه دسته مؤلفه های، محصول گردشگری کم شتاب، فرایند گردشگری کم شتاب و برنامه گردشگری کم شتاب، تقسیم پذیر هستند. در این راستا، پیشران های حفظ کیفیت محیط، چشم انداز و جاذبه های طبیعی درون یا پیرامون، آب و هوای پاکیزه و مطلوب، آموزش گردشگری کم شتاب، فضاهای عمومی پذیرا و پویا، جلب نظر مثبت راجع به برند کم شتاب (نگرش)، شخصیت مقصد، داشتن یک داستان منحصربه فرد و انگیزش جهت استفاده از برند گردشگری کم شتاب، تأثیرگذارترین پیشران ها در ایجاد برند گردشگری کم شتاب روستای جواهرده هستند.
تحلیل اثرات گردشگری بر جامعه میزبان نواحی روستایی (مورد مطالعه: روستای تمین در شهرستان میرجاوه)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف از گردشگری روستایی، توسعه اقتصاد محلی و بهبود استانداردهای زندگی جوامع محلی است. توسعه گردشگری، می-تواند اثراتی بر جامعه میزبان بگذارد. شناخت آنها و نحوه ارزیابی اثرات به منظور مواجهه با آن ها، چه مثبت و چه منفی، بسیار مهم است. هدف از این پژوهش، ارزیابی اثرات گردشگری در ابعاد مختلف بر جامعه میزبان در روستای تمین است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از حیث ماهیت و روش انجام کار توصیفی- تحلیلی است که به دو روش مطالعه کتابخانه ای و پیمایشی میدانی انجام شده است. جامعه آماری پژوهش را مردم محلی روستای تمین که بر طبق آمار سال 1395 جمعیت آن 762 نفر بوده است، تشکیل می دهد. برای انتخاب حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است که به وسیله آن تعداد 256 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شده است. جهت تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش از آزمون تی تک نمونه ای و تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج آزمون تی تک نمونه ای نشان داد که وضعیت شاخص اقتصادی با میانگین 109/3، شاخص احتماعی 178/3، شاخص زیست محیطی 053/3 و شاخص کالبدی با میانگین 178/3 بالاتر از میانگین مطلوب است و گردشگری باعث بهبود وضعیت این ابعاد در روستای تمین شده است. همچنین نتایج رگرسیون چندمتغیره نشان داد که گردشگری بیشترین تاثیر را بر بعد اقتصادی و بعد کالبدی به ترتیب با مقدار بتای 362/0 و 302/0 ؛ و کم ترین تاثیر با ضریب بتای 157/0، بر بعد اجتماعی و بعد زیست محیطی با ضریب بتای 234/0 در روستای تمین داشته است.
تحلیل اثرات کالبدی گسترش خانه های دوم بر روستاها، مطالعه موردی: دهستان شیرکوه، استان یزد
منبع:
پژوهشنامه کلام سال اول بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۱
115 - 137
حوزه های تخصصی:
احداث خانه های دوم، پدیده ی جدیدی نیست. در سال های اخیر ساکنین شهرهای بزرگ و مادر شهرهای ایران، نواحی کوهستانی اطراف شهرها و یا نواحی ساحلی را برای گذران اوقات فراغت و ساخت خانه های ویلایی انتخاب نموده اند. استان یزد به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود، از نظر جاذبه های طبیعی گردشگری دارای محدودیت است؛ اما دامنه های شیرکوه و روستاهای آن موقعیت مناسبی را برای جذب گردشگران و ایجاد خانه های دوم فراهم نموده است. خانه های دوم در این نواحی بعد از انقلاب و بویژه با رواج استفاده از اتومبیل شخصی افزایش یافته است. اوج این پدیده مربوط به دهه ی 80 به بعد می باشد. مهم ترین عامل در جذب گردشگران به این ناحیه، اختلاف دما با شهرهای اطراف و مسافت نسبتاً نزدیک آن است. احداث و گسترش خانه های دوم دارای اثرات مختلف اقتصادی، اجتماعی- فرهنگی، زیست محیطی و کالبدی است. هدف این مقاله، بررسی پیامدهای کالبدی گسترش خانه های دوم در نواحی روستایی دهستان شیرکوه با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بکارگیری مطالعات کتابخانه ای و میدانی (پرسشنامه) می باشد. نتایج نشان می دهد که خانه های دوم باعث بهبود وضعیت راه ها و گسترش فیزیکی روستاها و از سوی دیگر تخریب و کاهش سطح باغات و زمین های کشاورزی شده است.
تحلیل بوم شناختی نظم و امنیت در گردشگری روستایی استان اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه کلام سال نهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲
137 - 158
حوزه های تخصصی:
نظم و امنیت از پیش نیازهای اصلی در راستای توسعه گردشگری است. در همین زمینه تحلیل بوم شناختی نظم و امنیت می تواند یک چارچوب کلی بر اساس توانمندی ها و محدودیت های موجود برای برنامه ریزی گردشگری روستایی فراهم نماید. هدف این تحقیق، تحلیل بوم شناختی نظم و امنیت در گردشگری روستایی استان اصفهان است. تحلیل بوم شناختی از نظم و امنیت از بهترین روش ها و چارچوب ها برای شناخت بهتر مناطق و برنامه ریزی برای نظم و امنیت در گردشگری است؛ چرا که بوم شناختی از ترکیب عوامل طبیعی و انسانی شکل می گیرد و در صورتی که بر اساس بوم های مختلف برنامه ریزی انجام گیرد، بسیاری از مشکلات موجود در زمینه نظم و امنیت نیز مرتفع می شود. این تحقیق از نوع مطالعات کیفی و مبتنی بر مصاحبه است. جامعه آماری تحقیق را کارشناسان مرتبط با حوزه گردشگری و توسعه روستایی تشکیل داده اند. حجم نمونه 15 کارشناس بوده است. روش تجزیه و تحلیل داده ها مبتنی بر تحلیل محتوا کیفی بوده است. نتایج نشان داد که مدیریت آب، مدیریت خشکسالی، توسعه جاذبه توریستی طبیعی، تقویت گردشگری کویر از مهمترین عوامل طبیعی تاثیرگذار و تنوع بخشی به اقتصاد روستاها، تثبیت جمعیت و کاهش مهاجرت، تقویت امکانات، بهبود جاده های دسترسی و کاهش بیکاری از مهمترین عوامل انسانی تاثیرگذار در نظم و امنیت گردشگری روستایی هستند. بخش شرقی استان که دشتی و بیابانی است از نظر نظم و امنیت گردشگری روستایی با محدودیت های بیشتری روبه رو است.