مطالب مرتبط با کلیدواژه

بیرجند


۱.

بررسی عوامل اقتصادی و اجتماعی مرتبط با کیفیت زندگی مردم بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: کیفیت زندگی بیرجند بهزیستی نیازهای اساسی بوم شناسی انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۱۳
"این تحقیق، با رویکرد کمی، به روش پیمایشی و با ابزار پرسشنامه انجام شده است. چارچوب نظری پژوهش، از دو نظریه سلسله مراتب نیازهای مزلو و نظام های بوم شناسی انسانی تشکیل شده که بر اساس مفاهیم عمده آن ها و مطابق با جامعه آماری مورد مطالعه شاخص هایی تدوین و به کار بسته شده است. با استفاده از فرمول کوکران 400 نفر از مردم شهرستان بیرجند به عنوان نمونه انتخاب شده، سپس به شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، افراد واقع در سنین بین 15 تا 65 سال مورد مصاحبه قرار گرفتند. فرض محوری تحقیق آن است که کیفیت زندگی موضوعی ذهنی ـ عینی است و خود نیز تحت تاثیر عوامل ذهنی ـ عینی قرار دارد. بر این اساس، رابطه کیفیت زندگی با هر یک از نه متغیر مستقل خاستگاه اجتماعی، وضعیت اشتغال، سطح تحصیلات، مرتبه شغلی، میزان درآمد، میزان بهره مندی از شبکه های حمایت اجتماعی، شیوه جامعه پذیری در خانواده، میزان استفاده از رسانه های همگانی، و نگرش های سنتی / مدرن از طریق نرم افزار آماری spss و با استفاده از آماره های تحلیل واریانس و رگرسیون یک متغیره آزمون شده، نتایج به دست آمده نشان می دهد که کلیه این روابط معنی دار و مستقیم است. همچنین، در تحلیل رگرسیون چندمتغیره، پنج متغیر سطح تحصیلات، شیوه جامعه پذیری در خانواده، میزان استفاده از رسانه های همگانی، مرتبه شغلی، و میزان بهره مندی از شبکه های حمایت اجتماعی وارد معادله شده، بر روی هم 44 درصد از واریانس متغیر وابسته را تبیین می کنند. "
۲.

بررسی خشکسالی، تر سالی و پیش بینی تغییرات اقلیم منطقه بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند تغییرات اقلیمی خشکسالی و ترسالی آریما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵۰
این تحقیق به منظور بررسی اقلیم ایستگاه سینوپتیک بیرجند وشناخت نوسانات اقلیمی، به ویژه خشکسالی ها و ترسالی ها و ارائه مدلی مناسب جهت پیش بینی نوسانات اقلیمی صورت گرفته است. آمار ماهانه بارش و دمای بیرجند در دوره آماری (20001-1955) استخراج گردید. با استفاده از روش رگرسیون داده های ناقص برآورد و همگنی داده ها توسط آزمون توالی ها بررسی شد. با استفاده از مدل های باکس-جنکینز سری های زمانی بارش و درجه حرارت بررسی و بهترین مدل برازش داده شد. صحت و دقت مدل ها بر اساس آمارهای SBC,AIC و تحلیل نمودار توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی تأیید گردید. مدل مناسب بارش ماهانه (1،1،0) × ( 1 ،1 ،0) و میانگین درجه حرارت ماهانه (1،1،0) × (1،1،1) بدست آمد . شدت و تداوم خشکسالی ها و ترسالی ها با استفاده از نمره Z (استاندارد ) به صورت فصلی و سالانه باتوجه به جدول شماره (2)هایم و کوتیل مورد بررسی قرار گرفت. به عنوان نمونه تداوم خشکسالی های چهار تا پنج سال در فصل زمستان دو مورد بوده که از خشکسالی شدید در این دوره ها حکایت دارد. از مجموع 47 سال فصل زمستان 28 فصل خشک و 19 فصل مرطوب را داراست.
۳.

جایگاه صنایع در فرایند صنعتی سازی و توسعة روستایی بخش مرکزی شهرستان بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند صنایع روستایی توسعة روستایی صنعتی سازی روستایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۵۲ تعداد دانلود : ۸۲۵
یکی از بزرگترین چالش‏های حال و آینده در نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان بیرجند، ایجاد اشتغال لازم برای کارگران مازاد و رانده شده از بخش کشاورزی است. ناتوانی بخش کشاورزی در جذب نیروی کار مازاد و تأمین درآمد کافی، منجر به سرازیر شدن سیل مهاجرین روستایی بخش مرکزی به سوی شهرها شده است؛ لذا ایجاد فرصت های اشتغال و درآمد به ویژه برای گروه‏های کم درآمد روستایی ضرورتی انکار ناپذیر است. بخش صنعت روستایی در محدودة مورد مطالعه از توانمندی‏های بالقوه و بالفعل برخوردار است که می‏توان در چارچوب فرایند صنعتی سازی با استقرار و توسعة صنایع متناسب روستایی اعم از صنایع دستی (قالیبافی و ...) و صنایع کارخانه‏ای (کوچک و تبدیلی) و با ایجاد فرصت‏های شغلی، افزایش درآمد و رفاه، کاهش مهاجرت‏های روستا ـ شهری و نیز کاهش نابرابری‏های منطقه‏ای، فرایند توسعة روستایی را تسهیل کرد. این مقاله با هدف تبیین نقش و جایگاه صنایع روستایی در فرایند صنعتی سازی، پیامدهای آن را در قالب تأمین اشتغال پایدار و درآمد، جهت دستیابی به توسعة روستایی در بخش مرکزی شهرستان بیرجند مورد تأکید قرار داده است. واژگان کلیدی: صنایع روستایی ، صنعتی سازی روستایی ، توسعة روستایی ، بیرجند .
۴.

بررسی خشکسالی، ترسالی و پیش بینی تغییرات اقلیم منطقه بیرجند با استفاده از مدل های آماری(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند تغییرات اقلیمی خشکسالی و ترسالی آریما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶۲ تعداد دانلود : ۱۵۳۳
این تحقیق به منظور بررسی اقلیم ایستگاه سینوپتیک بیرجند و شناخت نوسانات اقلیمی، به ویژه خشکسالی ها و ترسالی ها و ارائه مدلی مناسب جهت پیش بینی نوسانات اقلیمی صورت گرفته است. آمار ماهانه بارش و دمای بیرجند در دوره آماری (2001-1955) استخراج گردید. با استفاده از روش رگرسیون داده های ناقص برآورد و همگنی داده ها توسط آزمون توالی ها بررسی شد. با استفاده از مدل های باکس – جنکینز سری های زمانی بارش و درجه حرارت بررسی و بهترین مدل برازش داده شد. صحت و دقت مدل ها بر اساس آمارهای SBC,AIC و تحلیل نمودار توابع خودهمبستگی و خودهمبستگی جزئی تایید گردید. مدل مناسب بارش ماهانه (?، ?، ?) × (?، ?، ?) و میانگین درجه حرارت ماهانه (?، ?، ?) × (1،1،1) بدست آمد. شدت و تداوم خشکسالی ها و ترسالی ها با استفاده از نمره Z (استاندارد) به صورت فصلی و سالانه با توجه به جدول شماره (2) هایم و کوتیل مورد بررسی قرار گرفت. به عنوان نمونه تداوم خشکسالی های چهار تا پنج سال در فصل زمستان دو مورد بوده که از خشکسالی شدید در این دوره ها حکایت دارد. از مجموع 47 سال فصل زمستان 28 فصل خشک و 19 فصل مرطوب را داراست.
۶.

ارزیابی توان زیست محیطی مناطق خشک و نیمه خشک با استفاده از تواناییهای سامانة اطلاعات جغرافیایی (مطالعة موردی: حوضة آبخیز بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند آمایش سرزمین سیستم اطلاعات جغرافیایی مناطق خشک و نیمه خشک توان زیست محیطی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۰۱ تعداد دانلود : ۹۳۷
استفاده انسان از سرزمین از دو جنبة مدیریت سرزمین و نحوة بهره برداری از آن اهمیت پیدا میکند. ارزیابی توان زیست محیطی به عنوان راهکاری به منظور استفادة بهینه از امکانات آب و خاک و بررسی پیامدهای زیست محیطی، مورد استفاده قرار گیرد. در این مطالعه ارزیابی توان زیست محیطی حوضة آبریز بیرجند واقع در استان خراسان جنوبی با استفاده از روش رویهم گذاری نقشه ها بررسی شده است. شوری و قلیاییت، عدم تکامل پروفیل خاک، بافت نامناسب خاک، بارندگی کم و پراکنده و فقدان پوشش گیاهی مناسب از مهم ترین محدودیت های اساسی فعالیت های کشاورزی دشت بیرجند است. از تلفیق 5 نقشة جهات جغرافیایی، شیب، ارتفاع، اجزای واحد اراضی، پوشش گیاهی و در نظر گرفتن ویژگیهای اکولوژیک اقلیمی، جمعیتی و هیدرولوژیکی، نقشة نهایی واحد های زیست محیطی و در خاتمه نقشه توان زیست محیطی حوضة آبریز بیرجند به دست آمده است. بخش عمده ای از اراضی این حوضه، به استثنای بخش مرکزی به دلیل محدودیت های پیش گفته فاقد توان کاربری زراعیاند و فعالیت های کشاورزی به صورت فاریاب فقط در محدودة آبخوان دشت بیرجند قابل پیش بینی است. کاربری زراعی دیم نیز در محدودة آبخوان و در سطح کمی بیشتر از آبخوان بر روی تراس های فوقانی و دشت های دامنه ای و مناطقی با خاکهای عمیق قابل اجراست. کاربری باغی در محدودة آبخوان و در دره ها و مظهر قنات های واقع در بخش کوهستانی و کاربری مرتعی و حیات وحش نیز در مناطق با شیب بیش از 10 درصد قابل اجراست.
۷.

بررسی و اولویت بندی چالش های حاشیه نشینان منطقه دهلکوه شهرستان بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند حاشیه نشینی چالش دهلکوه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۲۵ تعداد دانلود : ۶۵۴
هدف این نوشتار بررسی و اولویت­بندی چالش­های حاشیه­نشینان منطقه دهلکوه­ شهرستان بیرجند است. جامعه آماری این تحقیق را ساکنان منطقه­ دهلکوه شهرستان بیرجند تشکیل داده­اند (2500 = N ). حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 129 نفر برآورد شد. در این تحقیق از روش نمونه­گیری تصادفی استفاده شد. روش انجام این تحقیق پیمایشی و از نوع توصیفی است. ابزار جمع­آوری داده­ها، پرسش­نامه­ای بود که روایی محتوایی آن بر اساس نظرات اساتید فن و صاحب­نظران تایید شد. برای تعیین پایایی ابزار جمع­آوری داده­ها از ضریب اعتبار آلفای کرونباخ استفاده گردید که مقدار آن 79/0 به دست آمد. داده­های به دست آمده با استفاده از تکنیک AHP (فرایند تحلیل سلسله مراتبی) و به وسیله نرم­افزارهای Expert Choice و SPSS تجزیه و تحلیل گردید. نتایج تحقیق نشان می­دهد که مهمترین مشکلات ساکنین منطقه­ی دهلکوه شهرستان بیرجند، کمبود امکانات ارتباطی با نسبت 362/0، کمبود درآمد و بیکاری با نسبت 156/0 است. نتایج تلفیق گزینه­های مورد بررسی با معیارها با توجه به هدف مطالعه، نشان می­دهد که چالش­های رفاهی با نسبت 305/0 و آموزشی ـ بهداشتی با نسبت 194/0، به ترتیب بیشترین و کمترین اولویت را در منطقه­ مورد مطالعه دارا هستند.
۸.

نقش ابرکانون های جرم خیز در شکل گیری الگوهای فضایی بزه کاری مورد مطالعه ایستگاه بازرسی علی آباد شهر بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند الگوی فضایی تجزیه و تحلیل جغرافیایی جرم کانون جرم خیز نظام اطلاعاتی جغرافیایی جرایم مرتبط با موادمخدر علی آباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۱۷ تعداد دانلود : ۹۱۲
زمینه و هدف: در سالیان اخیر شناسایی عوامل محیطی بروز جرم، مهم ترین راهکار پیشگیری از وقوع بزه کاری شناخته شده است. هدف پژوهش تحلیل الگوهای فضایی ناهنجاری های مرتبط با قاچاق موادمخدر در شهر بیرجند و شناسایی و کنترل عوامل تسهیل کننده ارتکاب این جرایم، در جهت کنترل هدفمند کانون های جرم خیز دیگر در سطح شهر است. روش: روش پژوهش توصیفی و تحلیلی است. ابزار گردآوری داده ها اسنادی و میدانی است. جامعه آماری شامل تمامی جرایم مرتبط با موادمخدر که در محدوده شهر بیرجند در 1387 به وقوع پیوسته می باشد. برای شناسایی الگوهای فضایی بزه کاری در شهر بیرجند از آزمون های مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار و تخمین تراکم کرنل استفاده شده است. یافته ها: مهم ترین کانون های تمرکز بزه قاچاق موادمخدر در محدوده مورد مطالعه، به ترتیب اهمیت، ابرکانون مصنوعی ایستگاه بازرسی علی آباد، محله سجادشهر و معصومیه است و بیشترین میزان وقوع بزه کاری در ابرکانون ایستگاه بازرسی علیآباد رخ داده است که حدود 45% جرایم مورد بررسی، در این مکان به وقوع پیوسته است. نتیجه گیری: به نظر می رسد قرارگیری ایستگاه بازرسی علی آباد در گلوگاه ترانزیتی استان، تأثیر به سزایی در کاهش جرایم موادمخدر در شهر بیرجند داشته است و مانع رشد سایر کانون های شهر شده است و مانع افزایش سایر بزه های مرتبط شده است. بنابراین با شناسایی، موقعیت یابی، احداث گلوگاه های تجهیزیافته برای کنترل جرایم مرتبط با موادمخدر که منجر به شکل گیری یک کانون مصنوعی خواهد شد از بروز انواع بزه کاری ها در سایر کانون ها و محدوده های شهر جلوگیری می نماید و امکان پیشگیری و کنترل بزه کاری را به نحو بهتری فراهم خواهد ساخت.
۹.

شناسایی و پهنه بندی کانون های وقوع جرم سرقت در شهر بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند پیشگیری GIS سرقت کانون جرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۰۴ تعداد دانلود : ۸۰۶
زمینه و هدف: سرقت از مهمترین بزه هایی است که جوامع شهری و بویژه متولیان امر امنیت در شهر بیرجند با آن روبه رو هستند. لذا شناسایی کانون های جرم سرقت به منظور مدیریت هدفمند نیروهای پلیس و شناسایی عوامل مکانی دخیل در شکل گیری جرم، به عنوان هدف پژوهش انتخاب گردیده است. روش شناسی: برای گردآوری اطلاعات از روش اسنادی استفاده شده و در راستای شناخت و نمایش الگوی مکانی حاکم بر جرایم سرقت، از روش های آماری گرافیک مبنا درمحیط GIS شامل نقطه مرکز متوسط، بیضی انحراف معیار و آزمون تخمین تراکم کرنل استفاده شده است. در راستای بررسی وضعیت خوشه ای بودن جرایم نیز از آزمون نزدیکترین همسایه( NNI ) استفاده شده است. در نهایت، کانون های جرم سرقت بر روی نقشه هایی با مقیاس 2000/1 ارائه گردیده است. نتایج و یافته ها: مهمترین کانون های جرم سرقت در شهر بیرجند مربوط به بافت مرکزی شهر؛ یعنی محدوده بازار اصلی و قدیمی شهر است و در پهنه بندی جرم شناسی شهر بیرجند، نقاط شلوغ و پر ازدحام به عنوان کانون های جرم سرقت مطرح شده اند. نتیجه را می توان در دو قالب مطرح کرد: 1) وظایف مدیران شهری: بر این اساس، مشخص می شود که مدیریت شهری در اثنای توسعه شهر از بافت قدیمی و تاریخی شهر غافل گردیده و این امر به آن منجر شده است که این محدوده از نظر فضایی برای انجام بزه های شهری مقبولیت ویژه ای پیدا کند؛ 2) نیروی انتظامی: نیروی انتظامی با شناخت این کانون های جرم باید نسبت به استقرار هدفمند نیروها و امکانات در این مناطق اقدام نماید و رویکرد پیشگیری موقعیت مدار را مبنای کار خود قرا دهد.
۱۰.

تعاملات و مناسبات بانک شاهی انگلیس با طبقات اجتماعی ایران مطالعه ی موردی: بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند تجار اف بانک شاهی انگلیس هیل حاکمان محلی مناسبات مالی و اعتباری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار اجتماعی
  2. حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی ایران تاریخ تحولات سیاسی اجتماعی مناطق و شهرهای ایران
تعداد بازدید : ۱۶۳۵ تعداد دانلود : ۹۲۲
بانک شاهنشاهی ایران که پس از امتیاز رویتر در ایران تاسیس شد، شعبات متعددی را در شهرهای مختلف دایر نمود. از زمان تأسیس شعب بانک شاهی انگلیس در شهرهای ایران، میان بانک و طبقات گوناگون اجتماعی مراوداتی وجود داشت که نوع این مراودات براساس شأن طبقاتی و موقعیت افراد متفاوت بوده است. یکی از این شعب، بانک شاهی بیرجند می باشد. با تأسیس این شعبه ی بانک در بیرجند، امور تجاری ـ بازرگانی و مبادلات مالی ـ اعتباری این منطقه بر عهده ی این مؤسسه قرار گرفت. در همین راستا، روابط این شعبه با سه قشر حاکمان محلی، تجار و مردم عادی شکل گرفت. این بانک در کنار روابط دوستانه با حکام و کارگزاران این منطقه، امور مالی و اعتباری این افراد را در دست داشت و کالاهای سفارشی آنان را نیز تأمین می کرد و در مقابل تأمین مستحفظ و امنیت رؤسا، کارمندان و کاروان های بانک بر عهده ی حاکم محلی بود. این بانک هم چنین، بسیاری از نقل و انتقالات امور نقدی و غیر نقدی تجار و مردم عادی را نیز با شعبه های دیگر بر عهده داشت. افزون بر این روابط اعتباری، بانک گاهی به عنوان واسطه در اختلافات شخصی، ملکی و مالی که میان مردم و حکام رخ می داد، دخالت می کرد. این مقاله به بررسی و تحلیل مناسبات بانک با (امرای محلی، تجار، مردم عادی) و ارزیابی عوامل مؤثر در این تعاملات اختصاص دارد.
۱۱.

رشد کشاورزیِ تجاری و پیامدهای آن در نیمه ی دوم قاجاریه مطالعه موردی: ولایت قاینات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: اقتصاد بیرجند قاجاریه قاینات کشاورزی تجاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۰۸ تعداد دانلود : ۷۵۸
تحولات اقتصاد ایران در نیمه ی دومِ حکومت قاجاریه، حوزه های مختلف کشور را دستخوش تغییر کرد. کشاورزی نیز مانند دیگر عرصه های اقتصادی و اجتماعی، از این تغییرات متأثر شد. بررسی تأثیر تحولات اقتصادیِ قاینات در نیمه ی دوم حکومت قاجاریه بر کشاورزیِ این ولایت و پیامد های آن، مسئله پژوهش حاضر است. بنا بر یافته های این پژوهش، به دنبالِ توسعه ی دادوستد های خارجی و داخلی که ولایت دورافتاده و مرزیِ قاینات را به حلقه ای مهم در تجارت روسیه، هند بریتانیا و ایران در شرق کشور در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم تبدیل کرد، کشاورزیِ این ولایت نیز به سوی تجاری شدن سوق یافت. افزایش تولید محصولات صادراتی مانند تریاک، زعفران و ابریشم و کاهش تولید اقلام ضروری مانند گندم و جو از مشخصه های این روند جدید بود.
۱۲.

بررسی کیفی توسعهی پارک های شهری و بهینه سازی استفاده شهروندان از آن در بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند شهروندان بررسی کیفی پارک های شهری توسعه پارک ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷۱ تعداد دانلود : ۸۶۰
امروزه ایجاد هماهنگی لازم بین خواسته های شهروندان و نوع و امکانات پارک ها، از ملزومات ارتقایکیفی فضاهای سبز شهری است. از این رو جهت بهسازی و بازنگری پارک ها، بایستی عوامل جمعیت شناسی مؤثر در توزیع و رشد فضاهای سبز، مطالعه شود.هدف این تحقیق بررسی دیدگاه شهروندان در خصوص توسعه کیفی پارک های شهر بیرجند است. محورهای مورد بررسی در این پژوهش جهت تدوین برنامه های آتی توسعه ی فضاهای سبز شهر بیرجند عبارتند از: الویت تفریحی شهروندان، مدت زمان صرف شده برای رسیدن به یک پارک، میزان مراجعه به پارک ها در طول سال، قالب های اصلی مراجعه به پارک ها، ترجیحات فصلی در مراجعه به پارک ها، مقیاس پارک های مورد استفاده و الویت های مردمی در توسعه ی انواع مختلف پارک ها. روش انجام تحقیق به صورت اسنادی-تحلیلی و پیمایشی است که بخش اعظم اطلاعات از طریق توزیع پرسشنامه بین ساکنان نواحی چهارگانه ی شهر بیرجند أخذ شده و تحلیل نهایی بر روی آن صورت گرفته است. یافته های تحقیق نشان میدهد که استفاده از پارک های شهری، مهم ترین الویت تفریحی شهروندان شهر بیرجند بوده، ولی عواملی موجب گشته که میزان استفاده ی مردم از این فضاها در فصل های سرد سال به حداقل کاهش یابد. همچنین شهروندان تمام نواحی شهری بر توسعه پارک های بزرگ حومه ای جهت گذران اوقات فراغت تأکید نموده اند.
۱۳.

معرفی ژئومورفولوژی کارستی سنگ های کربناته منطقه آهنگران (شمال شرق بیرجند)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند ژئومورفولوژی کارست کارست کربناته آهنگران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۹۰ تعداد دانلود : ۷۴۰
فرآیند کارستی شدن باعث ایجاد اشکال زمین ریخت شناسی خاصی می­شود که معمولاً با تشکیل شکاف­ها، کانال­ها و حفرات بزرگ انحلالی همراه است. در این تحقیق منطقه آهنگران واقع در شمال شرق بیرجند (استان خراسان جنوبی) که دارای درجه حرارت کم و بارش بیش از 200 میلیمتر در سال می­باشد، به منظور شناسایی این عوارض مورد مطالعه قرار گرفته است. طبقات آهکی متعلق به کرتاسه پایینی عمده­ترین سنگ­های کربناته این منطقه را تشکیل می­دهد. توده­های آهکی کارستی نسبتاً گسترده­ای در ارتفاعات آهنگران وجود دارد که تحقیق و بررسی بر روی آنها می­تواند به لحاظ شناسایی اشکال کارستی، آبخوان­های آهکی و ارتباط فرم­های کارستی با سیستم آبی منطقه حائز اهمیت باشد. توده کارستی آهنگران از نوع کارست­های مناطق گرم و خشک و بیابانی بوده که دارای چشمه­های متعددی می­باشد. آب شرب روستاهای این منطقه از طریق چشمه­های دائمی و فصلی تأمین می­گردد. علاوه بر چشمه­ها، از جمله دیگر اشکال زمین ریخت شناسی که در این منطقه مشاهده می­شود، می­توان به کارن­ها، چاله­های باران و دره­های خشک اشاره نمود. توسعه یافتگی تخلخل ثانویه به صورت شبکه­ای از درز و شکستگی­ها و عملکرد فرآیندهای کارستی در سنگ­های کربناته منطقه از جمله مهم­ترین عوامل مؤثر در کارستی شدن منطقه می­باشند.
۱۴.

مطالعه توسعه فیزیکی شهر بیرجند با معیار مخاطرات محیطی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: بیرجند رشد فیزیکی ساخت و سازهای شهری ایمنی شهر سترهای طبیعی نامناسب و خطرناک

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی جغرافیا رشته های جغرافیای عمومی ارزیابی مخاطرات طبیعی
  2. حوزه‌های تخصصی جغرافیا جغرافیای انسانی جغرافیای شهری جغرافیای توسعه
تعداد بازدید : ۱۲۲۹ تعداد دانلود : ۵۳۱
در سایه فقدان قوانین و مقررات شهرسازی مناسب و به هنگام، شهرها به گسترش خود بر روی بسترهای طبیعی مخاطره آمیز ادامه می دهند. این شرایط ضمن آن که فراوانی این مخاطرات را بیشتر می کند، به دلیل تراکم جمعیت شهرها، میزان تلفات انسانی را نیز به بالاترین مقدار ممکن افزایش می دهند. هدف اصلی مقاله توجه به وضعیت رشد فیزیکی شهر بیرجند و چگونگی پیشروی این شهر به سوی مناطق پر خطر است. برای پیگیری دقیق و علمی این روند، مطالعه حاضر با شیوه توصیفی و تحلیل به انجام رسیده است. داده های مورد نیاز از طریق اسناد و مدارک موجود و بررسی های میدانی گردآوردی شده است. داده های گردآوری شده با استفاده از نرم افزارهای آماری و ابزارهای تحلیلی و فنی(از جمله مدلهای آنتروپی) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج بیانگر آن است که با ارتقای این شهر به مرکز استان، نه تنها توسعه فیزیکی شهر تشدید شده است، بلکه تراکم ساخت و سازهای شهری افزایش داشته است و این تراکم بدون توجه به عوامل خطرساز و پهنه های خطرناک به انجام رسیده است. به همین دلیل، دخالت هدفمند و قانونی برای هدایت ساخت و سازها و تدوین راهکارهای اجرایی برای به حداقل رساندن خسارات و تلفات، ضروری به نظر می رسد.
۱۵.

بررسی جایگاه کتابخانه های عمومی در توسعه فرهنگی شهرستان بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند توسعه فرهنگی هویت فرهنگی کتابخانه های عمومی تبادلات فرهنگی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم کتابداری خدمات عمومی در کتابخانه ها
  2. حوزه‌های تخصصی علم اطلاعات و دانش‌شناسی کتابخانه ها(به طور عام) انواع کتابخانه ها عمومی
تعداد بازدید : ۱۹۱۰ تعداد دانلود : ۶۵۷
هدف: در پژوهش حاضر به بررسی جایگاه کتابخانه های عمومی در توسعه فرهنگی شهرستان بیرجند پرداخته شده است. روش ها: پاسخگویان این پژوهش کلیه اعضای کتابخانه های عمومی نهادی زیر پوشش اداره کل کتابخانه های عمومی خراسان جنوبی بودند که در زمان اجرای پژوهش (مهرماه 1391) عضو فعال کتابخانه و حداقل 15 ساله بوده اند. حجم نمونه بر اساس جدول اندازه جامعه و نمونه کرجسی و مورگان تعداد 357 نفر تعیین شد. از این تعداد 271 پرسشنامه برگشت داده شد که فقط 240 (22/67 درصد) از آن ها کامل پر شده بود. برای سنجش روایی از روایی محتوایی و نظر 5 نفر متخصص استفاده و برای محاسبه پایایی، روش آزمون-بازآزمون به کار گرفته شد. یافته ها: نتایج نشان داد از نظر پاسخگویان، نقش کلی کتابخانه های عمومی شهرستان بیرجند در توسعه فرهنگی بیش ازحد متوسط (28/3 از 5) بود. اما این میزان در مؤلفه های مختلف توسعه فرهنگی تا حدودی با هم متفاوت بود. در تمامی مؤلفه ها به جز یک مؤلفه (گسترش آموزش های فرهنگی و هنری) این نقش از دیدگاه کاربران کتابخانه های عمومی شهرستان بیرجند بیش ازحد متوسط (3 از 5) بود. هرچند به نظر می رسید متغیرهایی مانند سن، سطح تحصیلات و گروه های شغلی کاربران در دیدگاه آن ها در خصوص نقش کتابخانه های عمومی در توسعه فرهنگی تفاوتی ایجاد کند، ولی در این پژوهش تفاوت معناداری در خصوص این متغیرها یافت نشد. این مقاله کمک مؤثری به درک جایگاه کتابخانه عمومی در توسعه فرهنگی و در نتیجه توجه به جایگاه آن در بافت جامعه می کند.
۱۶.

تشخیص واکنش های ژئومورفیک مخروط افکنه های جنوب دشت بیرجند به فعالیت های تکتونیکی و تغییرات آب و هوایی با استفاده از داده های میدانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند مخروط افکنه گرانولومتری مورفوتکتونیک واکنش ژئومورفیک کوهستان باقران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۵۸ تعداد دانلود : ۴۷۹
مخروط افکنه ها به عنوان یکی از اشکال ژئومورفولوژیکی مهم در تأمین آب اهمیت بسیار زیادی دارند. قسمت اعظم مراکز شهری و روستایی ایران به ویژه در بخش های مرکزی و شرقی بر روی مخروط افکنه ها استقراریافته اند. آن ها ازجمله اشکال ژئومورفولوژیکی هستند که فعالیت های تکتونیکی در کنار تغییرات آب و هوایی مهم ترین عامل کنترل کننده آن ها محسوب می شود. مخروط افکنه های واقع در نیمه جنوبی حوضه آبریز دشت بیرجند به علت نزدیکی به شهر و استقرار مناطق مسکونی بر روی آن از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. مسئله اصلی در این مقاله، چگونگی نقش عوامل آب و هوایی و فعالیت های تکتونیکی در تغییر مورفولوژی مخروط افکنه های منطقه مورد مطالعه است. رشته کوه باقران در جنوب حوضه آبریز دشت بیرجند بخشی از پهنه جوش خورده سیستان است. مهم ترین واحدهای سنگی در این رشته کوه آمیزه های افیولیتی کرتاسه فوقانی، فلیش های کرتاسه- پالئوژن و کنگلومراهای نئوژن است که قدیمی ترین واحدهای آن مربوط به کرتاسه فوقانی است. در این مطالعه از شواهد ژئومورفولوژی در بررسی مورفوتکتونیک فعال منطقه استفاده شده است. به این ترتیب چگونگی در معرض قرارگیری و شکل لندفرم ها حاصل از فرایندهای گوناگون جهت بررسی مورفوتکتونیک منطقه مورداستفاده قرارگرفته اند. برای این منظور شاخص های و مورد استفاده قرار گرفته است. بررسی دانه بندی نمونه های رسوبی و شبکه های زهکش مخروط افکنه ها نشانگر چگونگی اثرگذاری شرایط اقلیمی و تکتونیکی است. برای این منظور از مشاهدات میدانی و گرانولومتری رسوبات استفاده شده است. نتایج حاکی از جوانی فعالیت های تکتونیکی و چگونگی فعالیت های مورفوتکتونیک و نیز شدت عملکرد فرایندهای دینامیک بیرونی در منطقه است. آنالیزهای گرانولومتری منطقه به عنوان شاهدی از فعالیت های تکتونیکی منطقه و تبدیل لندفرم های مخروط افکنه به باهادا و دشت های ریگی، نشانگر تغییر اقلیم و فعالیت فرسایش بادی بر روی این لندفرم ها با شدت بیش تری می باشند.
۱۷.

شناسایی مواد و رنگدانه های به کار رفته در نقاشی های دیواری مجموعه باغ و عمارت تاریخی رحیم آباد بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند نقاشی دیواری رنگدانه SEM-EDX FTIR XRD باغ و عمارت تاریخی رحیم آباد PLM

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۳۱ تعداد دانلود : ۸۳۰
در این مقاله نتایج مربوط به شناسایی لایه تدارکاتی و رنگدانه های به کاررفته در نقاشی های دیواری باغ و عمارت تاریخی رحیم آباد بیرجند ارائه شده است. بیرجند از مهم ترین شهرهای راهبردی حکومتی در دوره ی قاجار و یکی از لنگرگاه های مهم شعبه ای از جاده تاریخی ابریشم است که هند را به اروپا ارتباط می داده است، به همین دلیل آثار زیادی از این دوره به خصوص باغ های تاریخی در بیرجند به جای مانده است که یکی از آن ها باغ و عمارت تاریخی رحیم آباد است. تزیینات معماری کوشک باغ رحیم آباد آینه کاری، گچ بری و نقاشی دیواری است. با توجه به تنوع تزئینات معماری و تعدد دوره های ساخت وساز در عمارت رحیم آباد شناخت رنگدانه های به کاررفته در دیوارنگاره های این اثر تاریخی تأثیر مهمی در شناخت و دوره بندی (کرونولوژی) آن دارد. در این مقاله از روش های دستگاهی مثل SEM-EDX، FTIR، PLM، XRD و XRF پرتابل برای شناسایی عنصری و ترکیبی مواد تشکیل دهنده رنگ ها و بستر نقاشی ها استفاده شده است. درواقع، تجزیه و تحلیل فیزیکی و شیمیایی، اطلاعات مفیدی از طیف رنگدانه های موجود در یک منطقه و شناخت تکنیک های آماده سازی رنگ و کاربرد آن ارائه می دهد. طبق نتایج به دست آمده، برای لایه بستر از مخلوط کلسیم سولفات (گچ) و کلسیم کربنات (گل سفید)، برای رنگ قرمز از قرمز سرب یا سرنج، برای رنگ سبز از مخلوط مالاکیت و آبی پروس، برای رنگ آبی از لاجورد به همراه ترکیبات آهن و مس و برای رنگ طلایی از مخلوط دو فلز مس و روی استفاده شده است. روغن به عنوان لایه ی بوم کننده در زیر لایه رنگ استفاده شده است. وجود روغن علاوه بر لایه تدارکاتی در نقاشی ها نیز وجود دارد که نشان دهنده استفاده از آن به عنوان بست رنگ یا ورنی در این نقاشی است. مواد مورد استفاده در این نقاشی از مواد متداول در دوره قاجار هستند و مواد شناسایی شده هیچ مغایرتی با دوره تاریخی اثر ندارند. یکی از نکات قابل توجه در مواد بکار رفته در این نقاشی کاربرد مخلوط رنگدانه ها برای ایجاد رنگ هایی با تونالیته های متفاوت است. نکته دیگر استفاده از رنگدانه های وارداتی چون آبی پروس در کنار سایر رنگدانه های سنتی آن دوران است. همچنین بررسی میکروسکوپی رنگ طلایی نشان دهنده ی وجود کالکوپیریت در آن است. وجود این ترکیب به دلیل خوردگی فلز مس در رنگ طلایی است و معمولاً در رنگ های طلایی حاصل از آلیاژ دو فلز مس و روی با ایجاد رنگ سبز در سطح رنگ طلایی نمایان می شود.
۱۸.

تحلیل دلایل و پیامدهای خشکسالی دراستان خراسان جنوبی و شهر بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند خشکسالی خراسان جنوبی شاخص استاندارد (SPI) درصد نرمال ودهک ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸۴ تعداد دانلود : ۵۹۴
تغییر اقلیم یکی از مهم ترین چالش های بشر در سده جاری است. حوادث طبیعی ناشی از آن مانند خشک سالی ها، طوفان، سیل های شدید، گرما، سرماهای بی موقع، بالا آمدن سطح آب دریاها، شدت آفات و بیماری های گیاهی، نابودی جنگل ها، مراتع و... خسارات جبران ناپذیری را در سطح کره زمین سبب شده است. خشک سالی پدیده ای خزنده و پیچیده است که ناشی از کمبود بارش و افزایش درجه حرارت بوده و برخلاف سایرحوادث، پیش بینی ابتداء، مدت و انتهای آن نیز دشوار است. استان خراسان جنوبی از سال 1377 تاکنون باخشکسالی مواجه بوده است. هدف اصلی این تحقیق تحلیل داده های هواشناسی، تعیین مدت خشکسالی، طول دوره، نواحی دارای استعداد بالای خشکسالی براساس شاخص بارش استاندارد (SPI)، شاخص درصد نرمال و شاخص دهک ها و خصوصیات آماری بارش ماهانه ایستگاه های سینوپتیک استان خراسان جنوبی و شهر بیرجند در فاصله سال های 1368 تا 1395 و سپس بررسی دلایل و پیامدهای اقتصادی– اجتماعی و زیست محیطی و ارائه راه کار بوده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که در طول این دوره شدیدترین خشکسالی در سال های آبی 1380- 1378، مرطوب ترین سال منطقه، سال آبی 1370- 1369 و از سال 1377 تاکنون میزان بارندگی استان نزدیک به نرمال و یا خشکسال بوده و در بین شهرستان های استان، بیشترین میزان خشکسالی به ترتیب مربوط به ایستگاه های قائن، خوسف، بشرویه، طبس و فردوس است.
۱۹.

بررسی رابطه بین جو اخلاقی سازمانی و خلق دانش در بین کارکنان دانشگاه علوم پزشکی بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند خلق دانش دانشگاه علوم پزشکی جو اخلاقی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت سازمانی و منابع انسانی رفتار سازمانی
  2. حوزه‌های تخصصی مدیریت مدیریت دانش و IT مدیریت دانش
تعداد بازدید : ۱۵۷۲ تعداد دانلود : ۱۴۱۰
پژوهش حاضر سازمان های آموزشی را به عنوان یکی از انواع مهم سازمان ها از نظر فعالیت مورد مطالعه قرار داده است. در این تحقیق به بررسی رابطه جو اخلاقی و ابعاد آن با خلق دانش پرداخته شده است. تحقیق مورد نظر از جهت ارتباط بین متغیرهای تحقیق، از نوع همبستگی است. روش انجام تحقیق نیز به صورت پیمایشی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل تمامی کارمندان شاغل در حوزه ستاد مرکزی و معاونت های دانشگاه علوم پزشکی بیرجند در اردیبهشت ماه 1393 به تعداد 290 نفر بوده و حجم نمونه برمبنای جدول مورگان 165 نفر تعیین گردید که به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داده ها شامل پرسشنامه های استاندارد جو اخلاقی سازمانی ویکتور و کالن مشتمل بر 26 گویه و خلق دانش همتی مشتمل بر 7 گویه  و با مقیاس پنج گزینه ای لیکرت بوده است. برای اطمینان از روایی پرسشنامه ها، آنها به روش اعتبار صوری مورد تأیید 3 نفر از اساتید قرار گرفت و پایایی آنها با ضریب آلفای کرونباخ بررسی شد که این مقدار برای پرسشنامه جو اخلاقی سازمانی 809/0 و برای پرسشنامه خلق دانش 821/0 بدست آمد. تجزیه و تحلیل داده ها به طور عمده  با استفاده از آزمون های همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چندگانه و به کمک نرم افزار   spss 19 انجام شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که در سازمان مورد مطالعه بین جو اخلاقی سازمانی و خلق دانش رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین شش بعد جو اخلاقی(ابزاری، مراقبتی، استقلال اخلاقی، قوانین اخلاقی، ضوابط اخلاقی و کارایی اخلاقی) با خلق دانش رابطه مثبت و معناداری دارند. بنابراین برمبنای نتایج این تحقیق جو اخلاقی به عنوان یک عامل در ایجاد و ارتقاء دانش در سازمان، نقش ایفا می کند. بر این اساس پیشنهاد می گردد با مدیریت مناسب و ارتقای جو اخلاقی در سازمان ها، شرایط مساعدی برای فرآیندهای خلق دانش در آنها فراهم شود.
۲۰.

شناسایی مکان های بهینه برای نیروگاه های فتوولتائیک متصل به شبکه در شهرستان بیرجند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: بیرجند سیستم اطلاعات جغرافیایی مکان بهینه نیروگاه فتوولتائیک خورشیدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۲ تعداد دانلود : ۳۹۳
استان خراسان جنوبی از مناطق کمتر توسعه یافته ایران است. انتقال حامل های انرژی به این استان به دلیل فاصله زیاد با مرکز کشور و قرارگیری در انتهای شبکه های انتقال انرژی ناپایدار و پر هزینه است. با در نظر گرفتن این موارد خراسان جنوبی از مناطق مطلوب جهت استفاده از فناوری های انرژی تجدیدپذیر شناخته می شود. انرژی خورشیدی در میان انرژی های نو با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی استان از اولویت بالاتری برخوردار است. بدین منظور در این تحقیق مکان های بهینه برای استقرار نیروگاه فتوولتائیک در سطح شهرستان بیرجند شناسایی می شود. در گام نخست مجموعه ای از عوامل و معیارهای مؤثر در فرایند مکان گزینی نیروگاه فتوولتائیک شناسایی و تدوین شد. نواحی نامناسب از سطح شهرستان پس از آماده سازی و پردازش داده های جغرافیایی و نقشه ها حذف شد. این بخش با استفاده از مدل منطقی بولین انجام پذیرفت. دیگر اراضی براساس معیارهای فنی، اقتصادی- اجتماعی و زیست محیطی با به کارگیری توابع مختلف عضویت فازی ارزش گذاری و نقشه های فازی تولید شد. جهت شناسایی مکان های مناسب برای تأسیسات فتوولتائیک متصل به شبکه، نقشه های فازی توسط عملگر فازی گاما تلفیق شدند، سپس پیکسل های نقشه نهایی با توجه به ارزش فازی در پنج گروه طبقه بندی شد. نتایج نشان داد که %5/0 از اراضی شهرستان بیرجند برای استقرار نیروگاه های فتوولتائیک بهینه است