مدیران مدارس

هدف از پژوهش حاضر بررسی و تبیین شایستگی مدیران مدارس در اسناد بالادستی نظام آموزش و پرورش می باشد. روش پژوهش حاضر کیفی و تحلیلی- توصیفی می باشد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوا استفاده شده است. جامعه و نمونه پژوهش برابر می باشد. جامعه پژوهش 4 سند مهم نظام آموزشی کشور از جمله سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، مبانی نظری تحول بنیادین در نظام تعلیم و تربیت، نقشه جامع علمی کشور و برنامه درسی ملی می باشد. محتوای 4 سند مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند و گزاره هایی که با شایستگی مدیران مدارس مروبط بودند جمع آوری و استخراج شده اند. سپس گزاره های بدست آمده از چهار سند به منظور بررسی دقیق تر مورد مقایسه و بررسی قرار گرفته اند. نتایج پژوهش حاضر نشان داده است که سه مولفه اعتقادی، حرفه ای و اجرایی به عنوان الگویی برای شایستگی مدیران مدارس انتخاب شده است. کاربست این الگو ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های آن در انتصاب و انتخاب مدیران آموزش و پرورش و مدارس کشور را قادر می کند تا تب علمی خود را از لحاظ انتخاب و انتصاب مدیران شایسته بسنجند و به عنوان یک قطب نما حرکت علمی خود را از برنامه روزی به برنامه ریزی تغییر و سمت و سوی حرکت خود را جهت ارتقا کیفی آن را روشن نمایند.

هدف از پژوهش حاضر، طراحی الگوی برنامه توسعه فردی مدیران مدارس دوره ابتدایی با رویکرد فراترکیب می باشد. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و با روش کیفی فراترکیب انجام شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر، مطالعات انجام شده در بازه زمانی 2010 تا 2022 می باشد، در این راستا مطالعات فراوانی در زمینه موضوع موردنظر ارزیابی و درنهایت 62 مقاله به صورت هدفمند انتخاب گردید و با تحلیل محتوای کیفی و رویکرد استقرایی ، درمجموع 104کد 13 زیرمقوله و 4 مقوله کلیدی طی فرآیند جستجو و ترکیب نظام مند انتخاب و مورد تحلیل قرار گرفت و اعتبار آن از طریق آزمون کاپای کافمن که برابر با 811/0 بود، تأیید گردید. یافته های پژوهش بر مبنای ترکیب الگوها و برنامه های توسعه فردی، الگویی جامع برای برنامه توسعه فردی مدیران مدارس ابتدایی پیشنهاد داد که می تواند مبنای چگونگی توسعه فردی مدیران مدارس قرار گیرد. مهم ترین مقوله های کلیدی شناسایی شده برنامه توسعه فردی مدیران مدارس ابتدائی، شامل مرور برنامه توسعه فردی، تدارک و تهیه برنامه توسعه فردی، اجرای برنامه توسعه فردی و نتایج برنامه توسعه فردی می باشد.

پژوهش حاضر باهدف ارائه مدل رهبری فناورانه آموزش مجازی در راستای پیش برد برنامه های آموزشی مدارس ابتدایی با رویکرد ترکیبی اجرا گردید. پژوهش از نوع اکتشافی متوالی بود. جامعه آماری در بخش کیفی را خبرگان آشنا به رهبری فناورانه، شامل می شوند؛ که این افراد، به صورت هدفمند از نوع معیاری، برای مصاحبه های کیفی در موضوع پژوهش انتخاب گردیدند (16 مصاحبه با 16 نفر و تا حد اشباع نظری ادامه یافت) و در بخش دوم (کمی) اقدام به ساخت پرسشنامه نموده در بین مدیران مدارس ابتدایی شهر تهران توزیع گردید(235 مدیر مدرسه دولتی و 215 مدیر مدرسه غیرانتفاعی). به منظور تجزیه وتحلیل از کدگذاری در بخش کیفی و از روش معادلات ساختاری در بخش کمی استفاده گردید. در بخش کیفی مشخص گردید که مقوله ها در قالب 9 مقوله و 37 کد مفهومی مشخص شد و در دل ابعاد ۶ گانه مدل پارادایمی به صورت موجبات علی (3 مقوله)، مقوله اصلی: رهبری فناورانه آموزش مجازی (1 مقوله)، راهبردها (1 مقوله)، شرایط زمینه ای (1 مقوله)، شرایط مداخله گر (2 مقوله) و پیامدها (1 مقوله) جای گرفتند. در بخش کمی نیز مشخص گردید که هر 6 مؤلفه ی اصلی پژوهش از برازش مناسبی برخوردار است. به مدیران مربوطه، پیشنهاد می گردد در زمان انتخاب مدیران به نگرش و توانمندی های فنّاورانه آن ها توجه کنند.

هدفِ پژوهش، ادراک این امر است که آیا در مدارس حق آموزش به همراه سایر حقوق بنیادین توسط مدیران مدارس به صورت کامل ارائه می شوند یا اجرای یک حق ، با محدودیت سایر حقوق همراه است. زیرا افزون بر حق آموزش در مدارس ، حقوق دیگری نیز هستند که به لحاظ ارزش و کارایی ، هم سنگ حق آموزش هستند. حق امنیت ، حق نکاح و حق آزادی رفتار از جمله ی این حقوق اند. در مقام اجرا ، ممکن است این حقوق بنیادین برای یکدیگر ایجاد مزاحمت کنند.پس لازم است شرایطی فراهم شود تا مدیران مدارس ، آن گونه که بایسته است ، دانش آموزان را از تمامیِ حقوقِ بنیادین متمتع گردانند. روش پژوهش ، کیفی و به صورت کتابخانه ای می باشد . در سرانجامِ پژوهش نیز، با تحلیل واقعیات در مدارس پی خواهیم برد اگرچه ممکن است در مرحله ی اجرا ، بین حقوق تزاحم باشد اما این تزاحم حل ناشدنی نیست. می توان بدون در مضیقه افکندن برخی حقوق ، بین تمامی آنها تعامل برقرار کرد وضمن تبیین چگونگی رفع این تزاحم ، مدیران مدارس را در جهت برقراری توازن بین این حقوق یاری رساند.

مقدمه و هدف: هوش معنوی نه تنها در حوزه های فردی بلکه در حوزه های سازمانی نیز مورد توجه است وعلاوه بر حوزه های روان شناختی،وارد سایر حوزه های علوم انسانی از جمله مدیریت شده است. هدف پژوهش حاضر، طراحی مدل  هوش معنوی مدیران مدارس استان بوشهر بود . روش شناسی پژوهش : روش پژوهش حاضر، به صورت مطالعه موردی کیفی است و مشارکت کنندگان پژوهش مدیران باتجربه آموزش و پرورش استان بوشهر بودند. با استفاده از نمونه گیری هدفمند، رویکرد افراد کلیدی مدیرانی که سابقه بالاتر از 10سال و دارای مدرک کارشناسی ارشد  و بالاتر در رشته های علوم تربیتی بودند شناسایی شدند و از آنها مصاحبه نیمه ساختار یافته صورت پذیرفت. تعداد 23 نفر بر اساس قاعده ی اشباع نظری انتخاب و مورد مصاحبه قرار گرفتند. به منظور بررسی اعتبار نتایج تحقیق از ملاکهای باورپذیری ، تایید پذیری و اعتماد پذیری استفاده شد. یافته ها : مدل هوش معنوی از دیدگاه مدیران مدارس شامل ابعاد فضایل اخلاقی، معناجویی، شایسته سالاری و تعاملات معنوی سازمان بود که درقبال مدلی ارائه شد و در پایان مدل مذکور توسط 14 نفر از اساتید دانشگاه و مدیرانی که مدرک دکترا داشتند یا دانشجوی سال آخر دکترا بودند مورد اعتباریابی قرار گرفت و از اعتبار لازم برخوردار بود.   نتیجه گیری : هوش معنوی مدیران در این پژوهش  شامل ابعاد فضایل اخلاقی، معناجویی، شایسته سالاری و تعاملات معنوی سازمان بود..و مسئولان آموزش و پرورش می توانند مدیراننی با این وپژگی ها را استخدام کرده و یا با تمهیدات لازم این ویژگی ها را در مدیران بهینه سازی کنند.

زمینه و هدف: مسأله ای که مورد توجه متخصصان قرار دارد این است که اگر چه کشو رها و مدارس از لحاظ بافت ناهمگون هستند و لازم است رهبری در بافت فرهنگی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی خاص آن مورد بررسی قرار گیرد. پژوهش حاضر با هدف ارائه الگوی تجارب زیسته مدیران مدارس در رابطه با رهبری امور دانش آموزان مبتنی بر تجارب زیسته مدیران مدارس متوسطه انجام پذیرفت. روش پژوهش: این پژوهش به روش پدیدارشناسی با پارادایم تفسیری به کمک مصاحبه های نیمه ساختار یافته با مدیران مدارس متوسطه که در رهبری امور دانش آموزان دارای تجربه زیسته هستند انجام شده است. تا بتوان از نتایح حاصل از این مصاحبه ها به تعریف رهبری امور دانش آموزان دست یافت و از این طریق به مدل مفهومی این سازه نایل شد. در این پژوهش که به روش کیفی (پدیدارشناسی) و از روش کاربردی اصلاحی روش ون کام توسط موستاکس (۱۹۹۴) انجام شد و مفاهیم و مضامین رهبری امور دانش آموزان شناسایی شدند. یافته ها: یافته ها حاکی از آن است که که این مفاهیم در قالب دو مفهم کلی رهبری بر دل و قلب ذینفعان داخلی و مدیریت جای می گیرند. تجارب زیسته مدیران نیز مفاهیم رهبری بر دل و قلب ذینفعان داخلی، رشد همه جانبه و تیم سازی را در بر می گیرند. در نهایت، برای اعمال رهبری دو مؤلفه عمومی و مهم مطرح شد. این مؤلفه ها به صورت مؤلفه های درون مدرسه (این مفهوم شاملِ رهبری، دانش آموزان، معلمین و کادر اجرایی، جو مدرسه و ارتباط و کنش متقابل با ذینفعان داخلی) و بیرون مدرسه (این مفهوم شاملِ ارتباط مؤثر با ذینفعان خارجی) در این پژوهش ظهور یافتند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد در این پژوهش تجارب زیسته مدیران مشارکت کننده در پژوهش بر طبق افق های پدیدار شده متشکل است از: رهبری (شامل:صفات رهبری، اهداف رهبری، شیوه رهبری)، دانش آموزان (شامل: برنامه های پژوهشی، برنامه های آموزشی، برنامه های تربیتی)، معلمین و کادر اجرایی (شامل: انتخاب معلمین و کادر، تشویق و نگهداری معلمین و کادر) ، جو مدرسه ( شامل: جو باز)، ارتباط و کنش متقابل با ذینفعان داخلی (شامل: ارتباط متقابل رهبر با دانش آموز، ارتباط متقابل معلم با دانش آموز، ارتباط متقابل رهبر با معلمین و کادر، ارتباط متقابل دانش آموز با دانش آموز، ارتباط متقابل دانش آموز با خانواده) و ارتباط و کنش متقابل با ذینفعان خارجی (شامل: ارتباط مؤثر رهبر با خانواده ها، ارتباط مؤثر رهبر با اقراد فرادستی د منطقه، ارتباط مؤثر رهبر با سازمان ها و افراد حقیقی و حقوقی، ارتباط مؤثر رهبر با مدارس دیگر، ارتباط مؤثر رهبر با دانش آموزان فارغ التحصیل از مدرسه).

هدف از انجام این پژوهش طراحی الگو و ابزاری برای سنجش سوادمالی مدیران مدارس ابتدایی است. این پژوهش از نوع پژوهش های کیفی است؛ و روش نظریه داده بنیاد در این پژوهش ملاک عمل واقع شده است. جامعه آماری شامل افراد متخصص و صاحب نظر در زمینه اقتصاد آموزش، مدیران مدارس دولتی و خصوصی می باشدکه 10 نفر از این جامعه با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و به کارگیری معیار اشباع نظری، برای پاسخگویی به مصاحبه هایی نیمه ساختاریافته ی پژوهش، انتخاب شده اند. برای به دست آوردن اعتبار و روایی داده ها از دو روش بازبینی مشارکت کنندگان و مرور خبرگان شرکت کننده در پژوهش استفاده شده است. نتایج تحلیل داده ها در طی سه مرحله کد گذاری (باز، محوری و انتخابی) حاکی از 23 مقوله کلی است که در چارچوب الگوی پارادایمی Corbin & Strauss(2008) طراحی گردیده است و برمبنای مقوله های فوق ابزار سنجش سوادمالی مدیران مدارس در سه حیطه سوادمالی تخصصی، عمومی و عملکرد و پیامدهای سوادمالی مدیران مدارس تدوین شده است. بر اساس نتایج پژوهش پیشنهاد می شود که مدیران مناطق آموزش وپرورش و مؤسسان مدارس در انتصاب و گزینش مدیران، سوادمالی را لحاظ کنند و از ابزار این پژوهش برای سنجش سوادمالی مدیران مدارس استفاده کنند.

امروزه افزایش تعداد مراکز آموزشی، شرایط پیچیده محیطی و نیازهای متنوع دانش آموزان، مدارس را به بازارهای تجارت آموزش در سطح فرامحلی تبدیل کرده است که اگر مدیران مدارس در زمینه اداره مدارس، جذب و نگهداری دانش آموزان یک رهبر موفق نباشند، نمی توانند در این عرصه میدان داری کنند. رهبری موفق در مراکز آموزشی تا حد زیادی نیاز به هوش استراتژیک و مؤلفه های آن خواهد داشت. رهبران مراکز آموزشی موفق با مشارکت دادن کارکنان و دانش آموزان، به جریان انگیزه سازی در سازمان کمک می کنند و آنها به عنوان پیروان مشارکت کننده در امور به اداره امور می پردازند و کارایی سطح بالای مؤسسه را تضمین می کنند. از اینرو در تحقیق حاضر، به لحاظ اهمیت نقش مبحث هوش استراتژیک، به مفاهیم مختلف آن و همچنین به مولفه ها ابعاد آن پرداخته است، و در ادامه اهمیت هوش استراتژیک در سازمان های امروزی و نظام آموزشی را مورد بررسی قرار می دهد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی پیشران های مورد نیاز برای بهبود عملکرد مدیران مدارس ابتدایی، انجام شد. این پژوهش بر اساس رویکرد آمیخته و با استفاده از هر دو روش کیفی و کمی در سال ۱۳۹۹ انجام شد. در بخش کیفی از روش پژوهش داده بنیاد و در بخش کمی از روش توصیفی استفاده شد. مشارکت کنندگان در بخش کیفی با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند ملاک محور انتخاب شدند و بر اساس قاعده اشباع نظری، بعد از مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته با 15 نفر از خبرگان کفایت داده ها حاصل شد. در بخش کمی نیز جامعه آماری شامل ۵۶۱ نفراز مدیران مدارس ابتدایی آموزش و پرورش استان کرمانشاه بود که از میان آن ها با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای با انتساب متناسب و با استفاده از جدول مورگان تعداد 228 نفر انتخاب شدند و پرسش نامه محقق ساخته مبتنی بر داده های کیفی در بین مدیران مدارس ابتدایی استان کرمانشاه به اجرا در آمد. برای تحلیل داده ها، در بخش کیفی از روش کُدگذاری سیستماتیک و رویکرد تحلیل مضمون و در بخش کمی از آمار توصیفی و استنباطی با بهره گیری از نرم افزار Smart pls استفاده شد.پس از پیاده سازی مصاحبه ها و تحلیل عمیق داده ها، چهار بُعد «توسعه رهبری»، «بهبود ساختار»، «برنامه ریزی عملکرد» و «خود توسعه ای» استخراج و تأیید شدند. نتایج پژوهش نشان داد که ابعاد چهارگانه فوق و مؤلفه های مرتبط با آن ها، پیشران های تخصصی و حرفه ای هستند که می توان در جهت بهبود عملکرد مدیران مدارس ابتدایی از آن ها استفاده کرد.

هدف اصلی پژوهش حاضر طراحی و اعتبارسنجی الگوی توسعه حرفه ای برای مدیران مدارس متوسطه بود. روش پژوهش حاضر ترکیبی(کیفی و کمی) و از نظر هدف در زمره پژوهش های کاربردی و از لحاظ زمانی، مقطعی بود. مشارکت کنندگان در بخش کیفی 22 خبره مرتبط موضوع در استان خراسان شمالی بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند و ابزار پژوهش، مصاحبه های نیمه ساختاریافته بود. تمام یافته ها کدگذاری شدند و برای اعتبار از دیدگاه مشارکت کنندگان و خبرگان و برای پایایی نیز از ضریب توافق استفاده شد(87/0=CVR). جامعه آماری بخش کمی نیز، مدیران مدارس دوره های تحصیلی مختلف در سال 1399-1398 به تعداد 1957 نفر بودند که بر اساس جدول مورگان 340 نفر به عنوان حجم نمونه و با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بر مبنای یافته های کیفی بود. این پرسشنامه شامل 5 بعد اصلی، 14 مولفه و 100 گویه بود که بر اساس مقیاس لیکرت(بر مبنای نمره 1 تا 6) نمره گذاری شد. اعتبار پرسشنامه با نقادی و مشورت اساتید سنجش احصا شد و پایایی نیز با آزمون آلفای کرونباخ به دست آمد(88/0= α). تحلیل داده ها نشان داد 5 بعد اصلی توسعه حرفه ای شامل(رهبری آموزشی، رهبری استراتژیک، مدیریت ارتباطات، مدیریت سازمان و رهبری اخلاقی) و 14 مولفه(مدیریت بر یادگیری وآموزش، ایجاد محیط مساعد یادگیری، ارزیابی برنامه درسی، ترسیم چشم انداز، بهبود مستمر مدارس، ارتباطات اثربخش، رابطه با ذی نفعان، مدیریت عملیات، مدیریت منابع، هدایت افراد و تیم، اخلاق حرفه ای، اصول و هنجارهای اخلاقی- اسلامی، توسعه حرفه ای خویش و توسعه حرفه ای منابع انسانی) از دیدگاه خبرگان بود. نتایج معادلات ساختاری با نرم افزار PLS Smart22 نیز نشان داد متغیرهای پژوهش قادر به پیش بینی 69/0 توسعه حرفه ای هستند. نیکویی برازش کلی مدل نیز در حد مطلوب بود(54/0=GOF).

مقدمه و هدف: کیفیت عملکرد مدیران و رهبران آموزشی از مهم ترین ارکان بهبود آموزش است و نقش مهمی در توسعه نظام آموزشی دارد. ارتقای اثربخشی مدارس تا حدود زیادی در گروه توسعه حرفه ای مدیران است. هدف این پژوهش مطالعه تجربه زیسته مدیران مدارس از فرایند توسعه حرفه ای به منظور ارائه راهکارهایی برای بهبود آن بوده است. روش شناسی پژوهش: روش پژوهش بر حسب هدف کاربردی و بر اساس شیوه گردآوری داده ها، کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. مشارکت کنندگان در پژوهش به روش نمونه گیری هدفمند و به شیوه انتخاب موارد مطلوب انتخاب شدند که شامل 22 نفر از مدیران نمونه مدارس مشهد بود. به منظور گردآوری داده ها از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد و روش سه سویه سازی برای اعتباربخشی به یافته ها مورد استفاده قرار گرفت. تحلیل داده ها با استفاده از روش کدگذاری باز و محوری انجام شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که بر اساس تجربه زیسته مدیران موفق، فرآیند توسعه آنها در سه بعد اصلی اتفاق افتاده است: 1) مهارت ها، 2) دانش و معلومات و 3) ویژگی های شخصیتی. همچنین، روش های توسعه حرفه ای مدیران مدارس نیز شامل روش های فردی (الگو گرفتن، تبادل نظر با همکاران، گروه های حرفه ای مجازی، مطالعه انفرادی، و خودارزیابی) و روش های سازمانی (تجربه گردانی، کارورزی، جلسات مدیران و کلاس های ضمن خدمت) بوده است. بحث و نتیجه گیری: راهکارهایی که برای بهبود فرایند توسعه حرفه ای مدیران مدارس از دیدگاه آنها شناسایی شد در چهار دسته اصلی قرار می گیرد: 1) بهبود طراحی و برنامه ریزی فرصت های توسعه حرفه ای، 2) حمایت از فعالیت های توسعه، 3) ارزشیابی صحیح فرآیند توسعه و 4) تشویق فعالیت های توسعه مدیران.

مقدمه و هدف پژوهش: با توجه به اینکه در آموزش و پرورش ایران مدیران آموزشی تقریباً بدون هیچ ملاک و صلاحیتی انتخاب می شوند، و بیشتر آنها فاقد صلاحیت های لازم برای مدیریت آموزشی می باشند؛ این پژوهش کیفی برای تدوین صلاحیت های علمی- حرفه ای مدیران مدارس ابتدایی انجام گرفت. روش پژوهش: نوع پژوهش کیفی که مورد استفاده قرار گرفت پدیدار شناسی می باشد. سؤال اصلی که در این پژوهش مطرح گردید بدین شرح بود: از نظر مشارکت کنندگان مؤلفه های تشکیل دهنده صلاحیت های علمی- حرفه ای مدیران ابتدایی کدامند؟ برای جمع آوری یافته های کیفی مصاحبه هدفمند با 20 نفر از مدیران مدارس ابتدایی شاهین شهر صورت پذیرفت. یافته ها: برای جمع آوری یافته های کیفی مصاحبه هدفمند با 20 نفر از مدیران مجرب مدارس ابتدایی شاهین شهر صورت پذیرفت. چند بار مرور متن مصاحبه ها و تجزیه و تحلیل محتوایی آنها جهت کسب تصویر و درک کلی از صلاحیت های حرفه ای برای مدیریت آموزشی باعث استخراج هشت مقوله محوری در مرحله کدگذاری محوری و یک مقوله محوری اصلی در مرحله کدگذاری گزینشی شد. نتیجه گیری: در مرحله بعد از تجزیه و تحلیل و کدگذاری این مفاهیم و عبارات 8 مقوله محوری، که شامل: تخصص مدیریتی، تجربه معلمی، مهارت روابط انسانی، مهارت هنری، مهارت فنی، اخلاقی اجتماعی، انگیزشی و ظاهری بودند به عنوان صلاحیت های علمی- حرفه ای مدیران آموزش ابتدایی تدوین شدند

زمینه: با توجه به این که مطالعات نشان داده است که شایستگی های مدیران در سازمان ها باعث توسعه منابع انسانی می شود، اما پژوهشی که به صورت کامل به ابعاد و مؤلفه های شایستگی های مدیران دوره ابتدایی پرداخته باشد، انجام نشده است. هدف: هدف این پژوهش، طراحی الگوی ابعاد و مؤلفه های شایستگی مدیران مدارس دوره ابتدایی آموزش و پرورش از نظر معاونان و کارشناسان آموزش ابتدایی ادارات آموزش و پرورش و مدیران برتر مدارس ابتدایی بود. روش: این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و به لحاظ روش، یک پژوهش آمیخته اکتشافی بود. در فاز کیفی، فرآیند گردآوری داده ها مشتمل بر 18 مصاحبه نیمه ساختاریافته با صاحبنظران بود. نمونه گیری به صورت هدفمند و تا اشباع داده ها ادامه یافت. در روش تحلیل محتوا تحلیل داده ها همزمان با جمع آوری آن ها و به روش مفاهیم، زیر مقوله و مقوله اصلی انجام شد. در فاز کمی، جامعه آماری مدیران مدارس دوره ابتدایی استان بوشهر به تعداد 521 نفر بودند که بر اساس جدول کرجسی - مورگان تعداد 230 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار در بخش کمی یک پرسشنامه محقق ساخته بود. به منظور اعتباریابی الگوی شناسایی شده بخش کیفی از روش تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرم افزار PLS استفاده شد. یافته ها: الگوی ابعاد و مؤلفه های شایستگی مدیران مدارس دوره ابتدایی با چهار بعد: شایستگی های فردی، شغلی، ارتباطی و دانشی و هشت مؤلفه: شخصی، اخلاقی، آموزشی، مدیریتی، رفتاری، اجتماعی، دانش عمومی و دانش حرفه ای شناسایی شد. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که تمامی بارهای عاملی بالاتر از 0/4 است و مدل در سطح اطمینان (95) درصد معنادار است و برازش مدل با مقدار 0/435 مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه گیری: یافته های پژوهش نشان می دهد که هر کدام از ابعاد و مؤلفه های به دست آمده از این پژوهش می تواند مدیران مدارس ابتدایی را در راستای توسعه شایستگی هایشان یاری رساند تا به واسطه آن زمینه توسعه شایستگی های معلمان و دانش آموزان مدارس دوره ابتدایی را که همانا زیربنای نظام آموزشی است، فراهم کنند.

هدف از این پژوهش شناسایی برنامه های درسی پنهان ناشی از جوّ اجتماعی مدارس ابتدایی با تمرکز بر تعاملات میان نومعلمان فارغ التحصیل از دانشگاه فرهنگیان و مدیران مدارس ابتدایی بود. این مطالعه با رویکرد کیفی و روش تحلیل مضمون انجام شد. جامعه پژوهشی 108 نفر از دانشجو معلمان ورودی سال 1391 در دانشگاه فرهنگیان بودند که اکنون (سال 1400) به عنوان نومعلم در شهر مشهد مشغول به خدمت هستند. مشارکت کننده های پژوهش حاضر، 25 نفر از این نومعلمان بودند که با آنها مصاحبه نیمه ساختاریافته انجام گرفت. مصاحبه های مکتوب شده با استفاده از روش تحلیل مضمون، تجزیه وتحلیل شد. برای اعتبار تحقیق، معیارهای لینکلن وگابا مورد استفاده قرار گرفت. بر اساس یافته های به دست آمده عمده ترین برنامه های درسی پنهان حاکم بر جوّ اجتماعی مدارس ابتدایی را می توان در قالب 4 مضمون فراگیر(شامل نگرش ها و انتظارات پنهان مدیر در تعامل نومعلم با دانش آموزان، تعامل نومعلم با همکاران، تعامل نومعلم با مدیر و تعامل نومعلم با والدین دانش آموزان)، همچنین21 مضمون سازمان دهنده و 62 مضمون پایه دسته بندی کرد. نتایج این پژوهش بیانگر آن بود که بیشتر مدیران مدارس ابتدایی، به رغم برخورداری از سابقه بالای مدیریتی، اما "فاقد دانش و مهارت های ضروری به عنوان مدیر مدرسه" هستند و بسیاری از انتظارات مستقیم و غیرمستقیم آنها از نومعلمان، منجر به ایجاد مانع یا جوّ اجتماعی نامطلوبی برای عملکردهای اثربخش نومعلمان می شود

هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر سرپرستی توهین آمیز بر روابط اجتماعی در محیط کار با نقش میانجی رفتارهای تلافی جویانه انجام شده است. روش: روش تحقیق توصیفی _ همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مدیران مدارس شهر ساری به تعداد 486 نفر بود، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای تعداد 249 نفر به عنوان نمونه آماری جهت مطالعه انتخاب شدند. روش برآورد حجم نمونه آماری پژوهش روش متغیرهای مشاهده پذیر بود. برای گردآوری داده های پژوهش از سه پرسشنامه استاندارد سرپرستی توهین آمیز تپر(2000)، روابط اجتماعی در محیط کار مدسن و همکاران(2005) و رفتارهای تلافی جویانه اسکارلیسکی و فولگر (1997) استفاده شد. داده های پژوهش با استفاده از نرم افزارهای SPSS و SmartPLS و با رویکرد مدل یابی معادلات ساختاری به روش PLS، شاخص Q2 استون – گیسر و شاخص نیکویی برازش تحلیل شدند. یافته ها: نتایج به دست آمده نشان داد که تاثیر سرپرستی توهین آمیز و رفتارهای تلافی جویانه بر روابط اجتماعی در محیط کار منفی و معنی دار بود، همچنین مشخص شد که نقش میانجی رفتارهای تلافی جویانه در تاثیرگذاری سرپرستی توهین آمیز بر روابط اجتماعی در محیط کار منفی و معنی دار بود. نتیجه گیری: در نتیجه از جمله عواملی که می تواند تاثیر مخربی بر روابط اجتماعی در محیط کار داشته باشد سرپرستی توهین آمیز و رفتارهای تلافی جویانه می باشد.

توجه به نقش سرگروه های آموزشی به عنوان یکی از عناصر کلیدی در توسعه و رشد معلمان و شناسایی استعداد ها و پتانسیل های موجود در آنان برای دستیابی به هدف ها، از ضروریات انکارناپذیر در نظام آموزشی است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی شایستگی های موردنیاز سرگروه آموزشی از دیدگاه معلمان و مدیران مدارس ابتدایی شهر مشهد صورت گرفته است. رویکرد پژوهش حاضر کیفی و روش مورداستفاده پدیدارشناسی بوده است. مشارکت کنندگان شامل آن دسته از معلمان و مدیران آموزشی بودند که نسبت به موضوع شایستگی های سرگروه های آموزشی آشنایی و تجربه داشته و می توانستند اطلاعات با ارزشی در اختیار پژوهشگران قرار دهند که با نمونه گیری هدف مند و با روش ملاک محور انتخاب شدند. داده ها به وسیله مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 معلم ابتدایی و 9 مدیر آموزشی گردآوری شد و به منظور تجزیه وتحلیل داده ها، کدگذاری در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام شد. اطمینان از اعتبار داده ها از طریق کنترل توسط اعضا صورت گرفت و برای افزایش قابلیت تضمین، تلاش شد تا فرض های ذهنی پژوهشگر در مراحل گردآوری داده ها اثرگذار نباشد. برای انتقال پذیری یافته ها نیز نقل قول های مشارکت کنندگان عیناً همان گونه که مطرح شدند، ثبت گردید. یافته های این پژوهش نشان می دهد که شایستگی های سرگروه های آموزشی از دیدگاه معلمان و مدیران ابتدایی شامل 3 مقوله کلی شایستگی های عمومی (شایستگی های شخصیتی و شایستگی های نگرشی)، شایستگی های مدیریتی (شایستگی های خودمدیریتی، شایستگی های مدیریت روابط انسانی، شایستگی های مدیریت فرایند یاددهی و یادگیری) و شایستگی های تخصصی و حرفه ای (شایستگی های دانشی و شایستگی های حرفه ای) می شود.

پژوهش حاضر باهدف تعیین رابطه بین وفاداری سازمانی و سایش اجتماعی با میانجی گری تعهد سازمانی مدیران مدارس میاندوآب انجام شد. به لحاظ هدف کاربردی و ازنظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه مدیران مدارس شهرستان میاندوآب در همه مقاطع تحصیلی (ابتدائی، متوسطه اول، متوسطه دوم، کاردانش و فنی حرفه ای) در سال تحصیلی 1401-1400 تشکیل داد که از میان آن ها، تعداد 262 نفر با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای نسبتی انتخاب شدند. به منظور جمع آوری اطلاعات موردنیاز از پرسشنامه های وفاداری سازمانی (Kumar & Shekhar, 2012)، تعهد سازمانی (Balfour & Wechsler, 1996)، سایش اجتماعی (Duffy et al, 2002) استفاده گردید. جهت تجزیه وتحلیل داده ها و بررسی روابط علی بین متغیرها از روش مدل یابی معادلات ساختاریاستفاده شد. نتایج نشان داد که وفاداری سازمانی بر سایش اجتماعی تأثیر منفی و معناداری (01/0 > p) و تعهد سازمانی بر سایش اجتماعی تأثیر منفی و معناداری (01/0 > p) دارد. همچنین تأثیر میانجی گری تعهد سازمانی در رابطه بین وفاداری سازمانی با سایش اجتماعی (01/0 > p) تائید شد؛ بنابراین می توان بیان کرد که برای کنترل و کاهش سایش اجتماعی مدیران مدارس و جهت جلوگیری از بروز رفتارهای مخرب، توجه به تعهد سازمانی و وفاداری سازمانی لازم و ضروری به نظر می رسد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی سازگار گرادر رفتارهای ناب مدیران مدارس با میانجی گری رهبری مربی گرایانه آنان بود. جامعه پژوهش کلیه معلمان دوره ابتدایی استان ایلام که از این جامعه با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبتی و بر مبنای فرمول کوکران نمونه ای به حجم 339 معلم انتخاب شد. روش پژوهش کمی از نوع مطالعات همبستگی و رویکرد مدل سازی معادله ساختاری کوواریانس محور است. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه های فرهنگ سازمانی سازگار گرا دنیسون (2000)؛ رهبری مربی گرایانه پیلاز زوبوربوهلر و همکاران (2021) و پرسشنامه محقق ساخته رفتارهای ناب مدیران مدارس استفاده شد. پایایی و روایی پرسشنامه ها با تکنیک های آلفای کرانباخ، نسبت روایی محتوایی، تحلیل عاملی اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی بررسی شدند، جهت تحلیل داده ها از مدل یابی معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار Lisrel10.30 استفاده شد. نتایج نشان داد فرهنگ سازمانی سازگار گرا اثر مثبت معنادار بر رفتارهای ناب مدیران مدارس در سطح 05/0 دارد؛ فرهنگ سازمانی سازگار گرا به واسطه رهبری مربی گرایانه مدیران اثر مثبت معنادار غیرمستقیم بر رفتارهای ناب مدیران در سطح 05/0 دارد؛ همچنین فرهنگ سازمانی سازگار گرا و رهبری مربی گرایانه مدیران قادر به تبیین 40 درصد واریانس رفتارهای ناب مدیران مدارس هستند.

در پژوهش حاضر به بررسی شایستگی های مورد نیاز مدیران مدارس در عصر دیجیتال پرداخته است. با توجه به ماهیت موضوع و اهداف پژوهش از روش کیفی استفاده شده است. با توجه به اینکه در این پژوهش به برداشت ها و تجارب مدیران، مدیرآموزگاران، معاونین و کارشناسان فناوری مدارس از شایستگی های مورد نیاز مدیران مدارس مورد تحلیل قرار می-گیرد از این رو از راهبرد کیفی گراندد تئوری استفاده شده است. مشارکت کنندگان در پژوهش 15 نفر از اعضای جامعه ی مدرسه بوده که تجربه ی شرکت در دوره های مجازی را داشته اند. ابزار جمع آوری پژوهش شامل پروتکلی 8 سؤالی در برگیرنده ی اهداف اصلی پژوهش بوده است. روایی این پروتکل با نظر اساتید متخصص و پایایی آن نیز با روش اطمینان پذیری مورد تایید قرار گرفت. دیدگاه های افراد در فرآیند کدگزاری با استفاده از نرم افزار Nvivo مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش نشان داد که مهم ترین شایستگی های مورد نیاز مدیران مدارس در عصر دیجیتال در 5 مؤلفه اصلی شامل: هماهنگی و همکاری، نیازمندی به دانش تخصصی دیجیتالی، توانایی مدیریت سیستم های مجازی و غیر حضوری، تغییر ساختار و قوانین مدرسه و تغییر نقش و سبک مدیران خلاصه می-شود.

رهبری برنامه درسی یکی از مهم ترین عناصر برای جاری سازی یک نظام آموزشی است؛ و در این میان نقش مدیران مدارس در رهبری برنامه درسی، حیاتی است. به همین دلیل هدف پژوهش حاضر واکاوی مؤلفه های رهبری برنامه درسی در مدارس ایران است. این پژوهش با رویکرد کیفی و با به کارگیری روش تحلیل محتوا جهت دار انجام پذیرفت. جامعه موردمطالعه این پژوهش ترکیبی از اعضای هیئت علمی دارای تخصص و رزومه مرتبط، مدیران ستادی باتجربه و صاحب نظران ادارات آموزش وپرورش، مدیران مدارس و معلمان خبره در سراسر کشور بودند. بر اساس شاخص اشباع نظری، 19 تن دعوت به مشارکت شدند. برای جمع آوری داده ها، از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. کیفیت داده ها، از طریق چهار معیار اعتبارپذیری، انتقال پذیری، تأییدپذیری و اطمینان پذیری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند رهبری برنامه درسی شامل 13 مؤلفه سازمانی (A)، یادگیری (B)، علمی و فناوری (C)، مدیریتی (D)، مشارکتی (E)، ارتباطاتی (F)، مبتنی بر تجربیات (G)، توسعه شناختی (H)، ایدئولوژیک (I)، بروکراسی زدائی (J)، مالی (K)، توسعه فرصت ها (L) و توسعه کالبدی (M) بودند. این پژوهش پیشنهادهای کاربردی مناسبی را برای برنامه ریزان و سیاست گذاران در زمینه رهبری برنامه درسی به همراه دارد.