رهبری برنامه درسی

پژوهش حاضر با هدف ارائه و تبیین الگویی بومی از «رهبری برنامه درسی دوره ابتدایی» در شکل مدل پارادایمی «نظریه برخاسته از داده ها» با رویکرد سیستماتیک انجام شده است. در انجام پژوهش حاضر داده های لازم از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 21 نفر از اساتید و پژوهشگران حوزه علوم تربیتی، تحلیل اسناد بالادستی آموزش و پرورش و نتایج پژوهش های داخلی و خارجی به دست آمده است. با تحلیل داده ها، 16 مقوله کلی الگو در 6 بُعد مدل پارادایمی نظریه برخاسته از داده ها شامل شرایط عِلّی (1مقوله)، شرایط زمینه ای (2مقوله)، شرایط مداخله ای (2مقوله)، راهبردها (8مقوله)، پیامدها (2مقوله) و یک مقوله اصلی، به همراه 63 مقوله فرعی و 532 ویژگی مربوط به آنها ارائه گردید. نتایج نشان داد الگوی تدوین شده می تواند مطابق با ویژگی های نظام آموزشی متمرکز ایران در قالب یک چارچوب علمی تبیین شود و گذشته از این که در برنامه ریزی برای اجرای هر چه بهتر برنامه های درسی در سطوح ملی، استانی، منطقه، مدرسه ای و کلاسی تسهیل گر باشد، تدوین کنندگان برنامه درسی دوره ابتدایی و اجراکنند گان آن نیز می توانند از جنبه های نظری و عملی آن بهره گیرند.  

پژوهش حاضر با هدف بررسی تجربه زیسته مدیران از رهبری برنامه درسی مدارس متوسطه شهرستان رودسر انجام شده است. این مطالعه، پژوهشی کیفی از نوع پدیدارشناسی تفسیری است. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش، کلیه مدیران مدارس دوره متوسطه دوم شهرستان رودسر در سال تحصیلی 96-1395 بودند. برای انتخاب این افراد از نمونه گیری مبتنی بر هدف استفاده شد. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختاریافته عمیق استفاده شده است. مصاحبه شامل 9 سؤال بازپاسخ در زمینه تجارب مدیران درباره رهبری برنامه درسی (از 30تا 40دقیقه) بود. پس از مصاحبه با 8 نفر از مدیرانِ با سابقه مدیریت و تجربه کافی در دوره متوسطه دوم، دستیابی به غنای اطلاعاتی، اشباع و تکرار داده ها حاصل شد. تجزیه و تحلیل داده ها براساس روش هفت مرحله ای کلایزی انجام شد. از داده های پژوهش 30 زیردرون مایه استخراج شد که در 7درون مایه موضوعی اصلی (تجربیات مثبت مدیران از رهبری برنامه درسی و تجربیات منفی مدیران از رهبری برنامه درسی) طبقه بندی شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که رهبری برنامه درسی ناظر بر مسئولیت ها و نقش های مدیران مدارس است، اما سازه ای است که کم تر با رویکرد مدیران مدارس مورد توجه صاحب نظران این حیطه قرار گرفته است. بنابراین، نقش مدیران مدارس در رهبری برنامه درسی باید مورد توجه قرار گیرند.

هدف:  هدف پژوهش حاضر تشریح و شفاف سازی رهبری برنامه درسی به منظور ارائه دیدگاه ها و راهبردهایی برای تسهیل اجرا پویای برنامه های درسی می باشد. روش:  پژوهش حاضر به روش کیفی از نوع پژوهش فلسفی و با استفاده از روش تحلیل مفهومی انجام یافته است. حوزه مطالعاتی پژوهش شامل کتاب ها، پایان نامه ها، مقالات، مجلات و پژوهش های مرتبط با موضوع بود. به علت وسعت و کثرت منابع، برای نمونه گیری  از منابع چاپی و دیجیتالی (برخط) که مرتبط با بحث و در دسترس بود، استفاده گردید. در این پژوهش از فیش برداری جهت گردآوری اطلاعات از نمونه، بهره گرفته شد. روش تحلیل به شیوه تحلیل مفهوم، تفسیر مفهوم و استنتاج نظری بود. یافته ها:  نتایج نشان داد از طریق تشریح و تحلیل مفهوم رهبری برنامه درسی در چندین جنبه اصلی آن یعنی چیستی و ماهیت آن، قلمروهای کاری، نقش ها و ویژگی های رهبران برنامه درسی، سبک ها، سطوح، راهبردها و این که چه کسانی می توانند این نقش را برعهده گیرند، می توان تصویری روشن از آن ارائه نمود. هم چنین نتایج نشان داد به علت نیاز به اجرای بهینه برنامه های درسی جدید و کمتر نمودن فاصله برنامه درسی قصدشده و اجراشده، انجام پژوهش های علمی بیشتر در این حوزه می تواند استلزامات علمی و بومی وسیعی را در اختیار تصمیم گیرندگان آموزشی قرار دهد

هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی میزان آشنایی و به کارگیری رهبری برنامه درسی دربین مدیران مدارس ابتدایی بود. روش پژوهش کیفی و از نوع پدیدارشناسی و از نظرهدف جزوپژوهش های کاربردی بوده وبه روش تحلیل کیفی انجام گرفته است. جامعه آماری پژوهش مدیران مدارس ابتدایی دولتی شهرستان ساری در سال تحصیلی 1400-1399 بود. شیوه نمونه گیری هدفمند و به روش گلوله برفی بود. مصاحبه ها به صورت نیمه ساختاریافته تا به اشباع رسیدن پاسخ مصاحبه شوندگان ادامه داشت. نتایج نشان داد میزان به کارگیری رهبری برنامه درسی مدیران مدارس در بعدارتقای جو آموزشی بیشترازسایرابعاد می باشد و ابعاد اجرای برنامه درسی، تدوین و بازنگری و ارزشیابی برنامه درسی به ترتیب در رتبه های بعدی قراردارند. درپایان باتوجه به یافته های پژوهش، به منظور ارتقاء سطح آشنایی و به کارگیری مدیران بانقش خود به عنوان رهبربرنامه درسی، پیشنهاداتی ارائه شد.

هدف: مقاله حاضر به شناسایی ابعاد و عناصر رهبری برنامه درسی کوانتومی اشاره دارد. انقلابی جدید که اساتید دانشگاه را به عنوان رهبران برنامه درسی کوانتومی در طراحی، اجرا و ارزشیابی برنامه درسی هدایت و راهنمایی می کند. روش: روش مطالعه پژوهش کیفی داده بنیاد با رهیافت سیستماتیک است و جامعه مورد مطالعه شامل 17 نفر از اساتید رشته علوم تربیتی و کارشناس مسئولان آموزشی دانشگاه فرهنگیان به عنوان خبرگان بوده و روش تجزیه و تحلیل داده ها مبتنی بر تحلیل مضمون (کدگذاری باز، محوری و انتخابی)است که به روش مصاحبه نیمه ساختارمند با خبرگان استفاده شد. فرآیند تجزیه و تحلیل داده های بدست آمده از مصاحبه با خبرگان با استفاده از نرم افزار مکس کیودا(2020) می باشد.یافته ها: رهبری برنامه درسی کوانتومی دارای دو عامل ابعاد و عناصر است؛ شرایط علی شامل برنامه ریزی در نظام آموزش عالی و ارزشیابی برنامه درسی کوانتومی است ؛ پیامدها شامل دوعامل یادگیری و توسعه حرفه ای استخراج شد و راهبرد نیز  عبارتند از:  مدیریتی، آموزش کاربردی، سازمان اجرایی؛ که در بستری  چون: محیطی، اقتصادی، علمی اجرایی می شود. در این خروجی موانعی نیز معرفی شد که شامل: فناورانه، آموزش متمرکز، سازمان ساختاریافته بود. با توجه به عوامل شناسایی شده، مدل داده بنیاد سیستماتیک با استفاده از نرم افزار مکس کیودا به نمایش درآمد. نتیجه گیری: اساتید دانشگاه به عنوان رهبران برنامه درسی کوانتومی در کاربرد و تغییر پارادایم برنامه درسی می توانند کلاس درس را میدان انرژی تصور کنند و جو حاکم در تبادل دانش، دنیای ناشناخته دیگری در این عصر نوین معرفی خواهد نمود.

رهبری برنامه درسی یکی از مهم ترین عناصر برای جاری سازی یک نظام آموزشی است؛ و در این میان نقش مدیران مدارس در رهبری برنامه درسی، حیاتی است. به همین دلیل هدف پژوهش حاضر واکاوی مؤلفه های رهبری برنامه درسی در مدارس ایران است. این پژوهش با رویکرد کیفی و با به کارگیری روش تحلیل محتوا جهت دار انجام پذیرفت. جامعه موردمطالعه این پژوهش ترکیبی از اعضای هیئت علمی دارای تخصص و رزومه مرتبط، مدیران ستادی باتجربه و صاحب نظران ادارات آموزش وپرورش، مدیران مدارس و معلمان خبره در سراسر کشور بودند. بر اساس شاخص اشباع نظری، 19 تن دعوت به مشارکت شدند. برای جمع آوری داده ها، از مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده شد. کیفیت داده ها، از طریق چهار معیار اعتبارپذیری، انتقال پذیری، تأییدپذیری و اطمینان پذیری مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان دادند رهبری برنامه درسی شامل 13 مؤلفه سازمانی (A)، یادگیری (B)، علمی و فناوری (C)، مدیریتی (D)، مشارکتی (E)، ارتباطاتی (F)، مبتنی بر تجربیات (G)، توسعه شناختی (H)، ایدئولوژیک (I)، بروکراسی زدائی (J)، مالی (K)، توسعه فرصت ها (L) و توسعه کالبدی (M) بودند. این پژوهش پیشنهادهای کاربردی مناسبی را برای برنامه ریزان و سیاست گذاران در زمینه رهبری برنامه درسی به همراه دارد.