یدالله حمیدیان

امروزه مهم ترین و اساسی ترین مسأله هر سازمانی، عملکرد شغلی نیروی انسانی آن سازمان است. عملکرد به عنوان ارزش کلی مورد انتظار سازمان از بخش های مجزای رفتاری تعریف شده است که یک فرد در طول یک دوره مشخص از زمان انجام می دهد. مدیری موفق است که به تغییرات محیط و ارتقای عملکرد معلمان توجه داشته و در تشخیص به موقع فرصت ها و جهت گیری در راستای بهبود عملکرد شغلی معلمان گام بردارد. و از طرفی، یکی از هدف های عمده ارزیابی عملکرد کارکنان و اعضای سازمانی است که به صورتی دقیق نقشی را که افراد در سازمان ایفا می کند و باید بر اساس آن وی پاداش یا حقوق داده شود، مشخص می سازد. اگر در فرآیند ارزیابی عملکرد از شاخص هایی نادرست استفاده شود یا این که عملکرد واقعی به صورت نادرست ارزیابی شود، در آن صورت به افراد، حقوقی متناسب با کارشان داده نخواهد شد. یعنی بیش از آنچه حقشان است به آنها پرداخت می شود یا این که آنان به حق خود نمی رسند. از اینرو در تحقیق حاضر، به لحاظ اهمیت عملکرد شغلی، به مفاهیم عملکرد و اهمیت و ضرورت آن در سازمان ها پرداخته است، و در ادامه عوامل موثر بر عملکرد سازمانی و ارزیابی آن را مورد بررسی قرار می دهد.

امروزه افزایش تعداد مراکز آموزشی، شرایط پیچیده محیطی و نیازهای متنوع دانش آموزان، مدارس را به بازارهای تجارت آموزش در سطح فرامحلی تبدیل کرده است که اگر مدیران مدارس در زمینه اداره مدارس، جذب و نگهداری دانش آموزان یک رهبر موفق نباشند، نمی توانند در این عرصه میدان داری کنند. رهبری موفق در مراکز آموزشی تا حد زیادی نیاز به هوش استراتژیک و مؤلفه های آن خواهد داشت. رهبران مراکز آموزشی موفق با مشارکت دادن کارکنان و دانش آموزان، به جریان انگیزه سازی در سازمان کمک می کنند و آنها به عنوان پیروان مشارکت کننده در امور به اداره امور می پردازند و کارایی سطح بالای مؤسسه را تضمین می کنند. از اینرو در تحقیق حاضر، به لحاظ اهمیت نقش مبحث هوش استراتژیک، به مفاهیم مختلف آن و همچنین به مولفه ها ابعاد آن پرداخته است، و در ادامه اهمیت هوش استراتژیک در سازمان های امروزی و نظام آموزشی را مورد بررسی قرار می دهد.

امروزه اندیشمندان مختلف معتقدند که مهم ترین و مؤثرترین عامل در مدرسه معلمان هستند و در برابر عملکرد شغلی خود و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و اعمال هدفمند در سازمان مسئول می باشند. توسعه حرفه ای معلمان عبارت است از «فرآیندها و فعالیت های برنامه ریزی شده برای افزایش دانش، مهارت و نگرش معلمان، به نحوی که موجب بهبود یادگیری دانش آموزان شود». نتایج پژوهش باچینسکی و هانسن نیز نشان داده که توسعه حرفه ای معلمان موجب افزایش دانش محتوایی آنها، استفاده از روش تدریس مبتنی بر پژوهش در کلاس درس و بهبود یادگیری دانش آموزان می شود. از اینرو در تحقیق حاضر، به لحاظ اهمیت مهارت های حرفه ای معلمان به بررسی روش های مختلف تدریس، راهبردهای تدریس از دیدگاه مکاتب مختلف روانشناسی و اهمیت و جایگاه آنها پرداخته است. و در ادامه نقش معلم در فرآیند یاددهی- یادگیری و رویکردهای یاددهی- یادگیری را مورد بررسی قرار می دهد.

امروزه از سازمانی هایی که اهمیت و نقش زیادی در زندگی انسان دارند، سازمان های آموزشی و به ویژه سازمان آموزش و پرورش است. نیاز به افراد نوآور در چنین سازمان هایی اهمیتی دوچندان دارد، چرا که این مراکز نقش بسیار مهمی را از لحاظ تعلیم و تربیت نیروی انسانی برای دیگر سازمان ها و ادارات بر عهده دارند. مدیریت و رهبری مدارس می توانند نقش مهمی در ایجاد و تغییر نوآوری در معلمان داشته باشند. رهبری آموزشی در بهبود بروندادهای آموزشگاهی نقش کلیدی بازی می کند. بنابراین مدیران مدارس نیازمند ابزاری هستند که با ژرف نگری مسیر آینده مدرسه را مشخص سازند و انگیزه ایجاد تحول و نوآوری را در معلمان به وجود آورند. از اینرو در تحقیق حاضر، به لحاظ اهمیت نقش نوآوری در سازمانها، به تعاریف مختلف نوآوری، مؤلفه های اصلی نوآوری و ابعاد آن پرداخته است. و در ادامه عوامل مؤثر بر شکل گیری نوآوری را مورد بررسی قرار می دهد.

امروزه نظام آموزش و پرورش بنا به ضرورت تغییرات اجتماعی یکی از سازمان های پیچیده و بزرگ اجتماعی در هر کشوری محسوب می شود. نیمه دوم قرن بیستم شاهد تغییراتی وسیع در مناسبات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در سطوح جهانی و بومی بوده است. این تغییرات، ابداع روش های نوآورانه و متنوع را در تمام بخش های آموزشی ایجاد کرده است. از طرفی، فناوری اطلاعات در آموزش، ابزاری است که بر پایه نظریه های مکتب روانشناسی شناختی تنظیم شده است. معلمان می توانند با استفاده از فناوری اطلاعات، فعالیت های آموزشی خود را بر اساس شیوه های یادگیری طراحی کنند و در جهت بهره گیری از شیوه های جدید آموزشی مانند آموزش مجازی، آموزش الکترونیکی، مدارس هوشمند و آموزش دیجیتالی گام بردارند. از اینرو در تحقیق حاضر، به لحاظ اهمیت نقش تحولات جهانی در آموزش و پرورش، به مباحث آموزش و پرورش در عصر جهانی شدن، تحولات جهانی در نظام تعلیم و تربیت، استفاده از روش ها و تکنولوژی های آموزشی پرداخته است. و در ادامه نقش فناوری اطلاعات و نوآوری را در آموزش مورد بررسی قرار می دهد.

پژوهش حاضر با هدف تبیین رابطه هوش استراتژیک مدیران با مهارت حرفه ای و عملکرد معلمان مدارس ابتدایی شهر مهران صورت گرفته است.جامعه آماری کلیه معلمان مدارس ابتدایی شهر مهران به تعداد 100 نفر در سال 1400 می باشند که با روش تمام شمار به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی است.برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسشنامه های هوش استراتژیک بخیت و همکاران (1394)، مهارت های حرفه ای معلمان سلیمانی (1392) و پرسشنامه عملکرد شغلی میرکمالی و کرمی (1395) استفاده شد.برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره از طریق نرم افزار spss22 و همچنین نرم افزار آموس جهت بررسی میزان اثرگذاری هر یک از متغیرها استفاده شد.بر اساس یافته ها، سطح معناداری اکثر فرضیه ها کمتر از 0.05 بود. اکثر فرضیه ها در سطح اطمینان 95% پذیرفته شدند. لذا با توجه به اهمیت هوش استراتژیک مدیران در پیشرفت و ارتقای مهارت حرفه ای و عملکرد معلمان، پیشنهاد می شود فضای آموزشی مناسب، بودجه و امکانات کافی در مدارس برای اجرای علمی و عملی مؤلفه های هوش استراتژیک را فراهم نمایند.