مکان یابی تسهیلات

با توجه به افزایش جمعیت و رشد ناموزون شهرها از یک طرف و افزایش خودروها از طرف دیگر به منظور کاهش ازدحام ترافیکی در مناطق مرکزی شهرها، احداث پارکینگ های غیرحاشیه ای به عنوان یکی از راهکارهای مؤثر، می تواند مدنظر قرار گیرد. احداث این تسهیلات درصورتی که با مدیریت، ترافیک با کاهش حجم پارک حاشیه ای همراه شود، سبب افزایش عرض مفید خیابان ها و روان تر شدن ترافیک خواهد شد. ازآنجایی که ایجاد پارکینگ های عمومی مستلزم صرف هزینه های زیاد است، لذا تعیین مکان بهینه آن ها به شیوه ای که همه شهروندان به نحو مؤثر از آن بهره مند شوند، ضروری است. در این مقاله با استفاده از تئوری مکان یابییک مدل ریاضی چندهدفه شامل: بیشینه کردن تقاضای پوشش یافته، کمینه کردن فاصله پیاده روی و هزینه های مختلف، برای مکان یابی پارکینگ های غیرحاشیه ای عمومی ارائه شد. در این تحقیق فاصله پوشش پارکینگ ها به صورت غیرقطعی فرض شد و انواع مختلف پارکینگ ها مدنظر قرار گرفت. درنهایت، مدل پیشنهادی بر روی دو ناحیه از نواحی ترافیکی محدوده مرکزی شهر اصفهان، پس از برداشت اطلاعات موردنیاز، اجرا شد. سپس به منظور حل مدل چندهدفه ارائه شده، از روش ε-محدودیت استفادهشد که جواب ها، تأیید کارشناسان حمل ونقل شهری را به همراه داشت.

مدیریت زنجیره تأمین یکی از مسائل اساسی پیش روی سازمان ها است. در این تحقیق مدلی برای تصمیم های مکان یابی تسهیلات و تخصیص شبکه توزیع به منظور کمینه کردن دو هدف هزینه و زمان در داخل زنجیره تأمین سه سطحی ارائه شده است. این هدف ها شامل هزینه های راه اندازی، سفارش، خرید، تولید، حمل و نقل، زمان های تولید، ارسال کالا و دریافت مواد اولیه است. مدل ارائه شده، یک مسئله برنامه ریزی غیرخطی عدد صحیح مختلط است که مکان مناسب برای راه اندازی تسهیلات را با توجه به تأمین کنندگان و توزیع کنندگان مشخص می کند. همچنین در این تحقیق برای حل مدل از ابزار بهینه سازی سیپلکس، الگوریتم ژنتیک و شبیه سازی تبرید استفاده شده است. و درنهایت برای بررسی و اندازه گیری کارایی روش حل مسئله، نتایج محاسباتی به دست آمده با تحلیل آماری با یکدیگر مقایسه شده اند.

سیستمهای مختلف دارای رفتارهای پیچیده همراه با مباحث عدم قطعیت میباشند. تلفیق سیستمهای شبیهسازی گسسته پیشامد با تئوری مجموعههای فازی به منظور گنجاندن عدم قطعیت ارائه شده است.از جمله سیستمهای دارای رفتار پیچیده، مدلهای مکانیابی تسهیلات چند لایهای میباشد. در این مدل مشتریان در لایههای مختلف نوع خدمات مختلفی را دریافت میکنند. در این تحقیق یک مدل مکان یابی تسهیلات چند لایه خدمت دهی با توجه به تراکم سیستم ارائه شده است. مدل ارایه شده به صورت یک مدل برنامه ریزی غیرخطی فازی بوده و در دسته مسائل با پیچیدگی بالا قرار داد. جهت حل مدل ریاضی ارائه شده، از رویکردهای شبیه سازی فازی استفاده گردیده است. در این راستا، توابع هدف شامل کمینهسازی مدت زمان سفر متقاضی به تسهیل مورد نظر و مدت زمان انتظار متقاضی درون صف میباشد. لازم به ذکر است پس از اجرای مدل پایه و سناریوهای ایجاد شده در نرم افزار Arena نتایج بدست آمده در حالت فازی رتبه بندی گردیده است.

امروزه به علت افزایش نگرانی های زیست محیطی، فعالیت هایی چون لجستیک معکوس، بازیافت محصول، تولید مجدد و استفاده مجدد مورد توجه روزافزونی قرار گرفته اند. یکی از موضوعات مهم در مبحث لجستک معکوس، تعیین قیمت محصولات نهایی و همچنین قیمت خرید محصولات استفاده شده (بازگشتی) است. در این مقاله یک مدل برنامه ریزی غیرخطی عدد صحیح مختلط (MINLP) برای طراحی یکپارچه شبکه لجستیک مستقیم و معکوس چندسطحی، تک دوره ای، چندمحصولی ارائه می شود. تقاضای محصول نهایی و همچنین برگشت محصولات به صورت احتمالی و تابعی پیوسته از قیمت در نظر گرفته می شود. براساس تقاضا و برگشت احتمالی محصولات، برنامه ریزی تصادفی دومرحله ای با رویکرد مبتنی بر سناریو ارائه می شود. همچنین قیمت خرید محصولات برگشتی به عنوان متغیر تصمیم براساس سطح کیفیت آنها تعیین می شود. در ادامه به منظور حل مدل از نرم افزار GAMS استفاده می شود؛ سپس مدل حاضر با ارائه یک مثال عددی ارزیابی می شود و همچنین مدل برای مثال واقعی شرکت یزد تایر پیاده سازی می شود.

در این مقاله برای نخستین بار معکوسِ مسئله بهینه سازی 2- میانه پشتیبان[i] بررسی شده است. در این مسئله تعدادی نقطه، مشتری در نظر گرفته می شوند و هدف این است که با تغییر پارامترهای مسئله، دو نقطه از پیش تعیین شده به سمت 2- میانه پشتیبان شدن برود. ابتدا مسائل معکوس (نوع محدودیت بودجه ای و نوع حداقل هزینه) 2- میانه پشتیبان درحالت گسسته برای گراف های عمومی مدل سازی ریاضی می شود. سپس درحالتی که گراف مدنظر درخت باشد، آنها به مسئله برنامه ریزی خطی تبدیل می شوند. همچنین درحالت پیوسته برای مسئله معکوسِِ نوع محدودیت بودجه ای 2- میانه پشتیبان (با تغییر در مختصات نقاط) مدل ریاضی ارائه می شود. با توجه به NP-سخت بودن مسئله، مسئله با الگوریتم های فرا ابتکاری ازدحام ذرات[ii](PSO) و الگوریتم بهبودیافته ازدحام ذرات[iii](IPSP)، حل می شود. در نهات نتایج در حالات مختلف بررسی می شود.

در این تحقیق با استفاده از ابزار برنامه ریزی ریاضی به تعیین مکان احداث تسهیلات درمانی و تقسیم بندی مناطق در سیستم های دفاعی به منظور گسترش سطح مطالعات آینده پژوهی پرداخته شده است. بدین منظور یک مدل ریاضی به منظور بهینه سازی عملیات انتقال مصدومان در هنگام جنگ ارائه شده است. در این مدل مناطق جمعیتی به گروه هایی بزرگ تر تحت عنوان پهنه تقسیم بندی شده و در هر پهنه یک مرکز درمانی برای سرویس دهی به مصدومان حضور دارد. توابع هدف مسأله شامل کمینه سازی هزینه های احداث مراکز، هزینه انتقال مصدومان و هزینه بازسازی مراکز است. مسأله شامل 3 نوع محدودیت کلی 1) محدودیت های ارسال مصدومان بین مراکز، 2) محدودیت تخصیص موجه مناطق جمعیتی به پهنه ها و 3) محدودیت ایجاد ساختارهای موجه در پهنه ها است. به منظور حل مسأله از حل کننده CPLEX استفاده شده که به عنوان یکی از کارآمدترین ابزار بهینه سازی شناخته می شود. نتایج حاصل از حل مسأله می تواند به عنوان یک الگوی نظام مند در راستای مطالعه شرایط آینده در صورت وقوع بحران های پدافند عامل مورد استفاده قرار گیرد.

مقدمه: مکان یابی مراکز ارائه خدمات درمانی و بیمارستانی و تخصیص آن ها به متقاضیان استفاده از این خدمات، یکی از مهمترین چالش های پیش روی مدیران و برنامه ریزان شهری است. اهمیت تصمیم گیری درست در این حوزه و استفاده موثر از منابع به حدی است که هر گونه تصمیم نادرست علاوه بر بالا بردن هزینه های سیستم بهداشت و درمان، می تواند صدمات جبران ناپذیری را نیز به سلامت فردی و اجتماعی وارد کند. روش کار: در این نوشتار یک مدل برنامه ریزی ریاضی خطی دوهدفه بر مبنای ترکیب همزمان مسئله مکان یابی و تخصیص خدمات قابل ارائه در بیمارستان ها پیشنهاد شد. همچنین مدل پیشنهادی در قالب یک مطالعه موردی برای مکان یابی و تخصیص خدمات قابل ارائه در بیمارستان های شهرستان آمل مورد استفاده قرار گرفت. برای حل مدل پیشنهادی نیز، از دو روش وزن دهی و روش محدودیت اپسیلون افزوده شده استفاده شد. یافته ها: این مدل به تصمیم گیرندگان این امکان را می دهد که در مکان یابی و تخصیص خدمات، علاوه بر هزینه، عامل کیفیت ارائه خدمات را نیز مورد توجه قرار دهند. افزایش کارایی در کنار در نظر گرفتن ملاحظات هزینه ای را می توان از جمله مهم ترین دستاوردهای این مدل برای تصمیم گیران حوزه سلامت بیان کرد. نتیجه گیری: نتایج حاصل از حل این مدل که به صورت جواب های پارتویی هستند می توانند به عنوان مبنای مناسبی برای تصمیم گیری در اختیار مدیران قرار گیرد. همچنین مطالعه موردی صورت گرفته مؤید کارکرد مطلوب مدل در مکان یابی و تخصیص خدمات درمانی قابل ارائه در بیمارستان های آمل بوده است.

مقدمه و اهداف: علی رغم پیشرفت های قابل توجه فناوری، دنیای امروز هنوز هم درگیر انواع بلایای طبیعی و انسان ساز (مانند زلزله، سیل، طوفان، بهمن، جنگ، تروریسم، ناآرامی های سیاسی و غیره) است که نه تنها روند توسعه پایدار را کاهش می دهد، بلکه در صورت غفلت می تواند صدمات فاجعه بار و گاه جبران ناپذیری به رفاه یک جامعه وارد کند. این موضوع به یک سیستم یکپارچه لجستیک که به صورت علمی و جامع طراحی شده است، نیاز دارد تا نیازهای مدیریت بحران را برطرف کند؛ سیستمی با فرآیندهای واضح و از پیش تعریف شده که در آن همه اجزا دارای عملکردهای از پیش تعیین شده هستند. امدادرسانی به آسیب دیدگان یکی از مهم ترین مراحل مدیریت بحران است که باید پیش از رخداد حادثه برای آن برنامه ریزی کرد؛ زیرا امدادرسانی به موقع و بهره ور خسارات جانی و مالی را به شدت کاهش خواهد داد. برای عدم غافلگیری در زمان بحران های طبیعی، باید برنامه ریزی های مناسب از قبل و در شرایط معمول انجام گیرد. یکی از مسائل حیاتی در زمان بحران، کمک رسانی سریع و به موقع است. تدارکات بشردوستانه یکی از مهم ترین مسائل عملیات و مدیریت بلایا محسوب می شود. این در حالی است که عملیات موردنیاز برای تدارکات بشردوستانه باید به اندازه کافی پایدار باشد تا تحت ماهیت نامشخص و پیچیده فاجعه و بحران به خوبی عمل کند. بسیاری از مشکلات در مراحل قبل و بعد از بحران، خسارات انسانی و اقتصادی را به همراه دارد و درعمل اطمینان از طراحی کارآمد عملیات تدارکات بشردوستانه ضروری به نظر می رسد. در این پژوهش، با توجه به اهمیت برنامه ریزی پیش از بحران و همچنین فرآیند بهینه سازی ریاضی برای مکان یابی تسهیلات و مراکز امداد، مقالات منتشرشده بین سال های 2004 تا 2023 برای بررسی مدل های بهینه سازی در زمینه تدارکات بشردوستانه بررسی شده است. هدف پژوهش آشنایی با روند پژوهش های فعلی تدارکات بشردوستانه، به ویژه مسئله بهینه سازی مورداستفاده برای دستیابی به اهداف مختلف بخش مکان یابی تسهیلات تدارکات بشردوستانه و ارائه برای پژوهش های آتی است.روش ها: برای دستیابی به یک دید کلی در حوزه های پژوهشی و اطلاع از اینکه چه مقالاتی در این زمینه وجود دارد و چه کسانی در این حوزه پژوهش داشته اند و اطلاعات جامع تر دیگر، با استفاده از سایت Web of Science، کلیدواژه هایی که در این پژوهش مدنظر است، جست وجو شد. در مورد مسائل مکان یابی تسهیلات، تمامی انواع مسئله مکان یابی تسهیلات موردمطالعه قرار گرفته و در این مطالعه سعی شده است که مقالات موردبررسی در دو دسته مسائل با مدل های قطعی و غیرقطعی طبقه بندی شوند.یافته ها: در جدول مدل های قطعی، نوع تابع هدف، متغیرهای تصمیم گیری، نوع مدل و روش های حل گنجانده شده است. در مدل های غیرقطعی، این مطالعه بیشتر رویکردهای برنامه ریزی تصادفی و بهینه سازی قوی را تحت پوشش قرار می دهد؛ همچنین در جدول مدل های غیرقطعی، نوع تابع هدف، متغیرهای تصمیم گیری، پارامترهای غیرقطعی مدل، نوع عدم قطعیت، نوع مدل و روش های حل گنجانده شده است. با توجه به مقالات مرورشده و همچنین با مراجعه به جدول مرور مبانی نظری ارائه شده می توان به نکاتی که به آن ها پرداخته نشده یا کمتر پرداخته شده است، دست یافت.نتیجه گیری: درنهایت می توان نتیجه گرفت که این مطالعه می تواند برای پژوهشگران در درک روند فعلی مسئله بهینه سازی در تدارکات بشردوستانه و تکنیک های مدل سازی مفید باشد. پژوهشگران می توانند به راحتی خلأ پژوهش را دریابند و از طریق پژوهش های خود به جامعه کمک کنند.