۱۹.
کلیدواژه‌ها:
کرونا غایت تاریخ نظریه های زیست شناسانه تصادف مشیت الهی مرگ تمدن ها حرکت تاریخ
کووید19و مسائل فلسفه نظری تاریخ؛ مواجه جدید با مسئله های کهن دکتر علیرضا ملایی توانی [1] چکیده فلسفه نظری تاریخ یکی از دانش های میان رشته ای است که دست کم از پیوند رشته های تاریخ، فلسفه و الهیات شکل می گیرد. موضوع این دانش هستی تاریخی به مثابه یک پیکره واحد و یک ارگانیسم زنده است. برخلاف دانش تاریخ که به مطالعه رخدادهای خُرد، جزئی، تکرارناپذیر و یگانه می پردازد، فلسفه نظری تاریخ به کلیت تاریخ نظر دارد و با نگاهی کلان نگر می کوشد ماهیت، منشأ، مبدأ، مقصد، هدف و معنی تاریخ را درک کند. این دانش درصدد است تا چیستی تاریخ، نیروی محرکه تاریخ، عوامل اثرگذار در حرکت تاریخ، عوامل متوقف کننده و سرعت دهنده حرکت تاریخ و چگونگی گذار آن از یک مرحله به مرحله بعد را تحلیل و ارزیابی کند. بیماری کرونا به علت وحشت، اضطراب و آثار روانی و جسمانی فراوانی که برای بشر ایجاد کرده و نیز بحران های فراگیری که در حوزه های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی در سراسر جهان پدید آورده است، یک رخداد متعارف نیست بلکه در زمره رویدادهایی است که می تواند بر کلیت هستی تاریخی اثر بگذارد و حتی مسیر و جهت حرکت تاریخ جهان را تغییر دهد. از همین رو، کنش ها و واکنش های فراوانی در میان مردم جهان برانگیخته و بسیاری از دانشمندان و متخصصان رشته های گوناگون را به تفکر و تحقیق واداشته است. مسئله این است که بحران کرونا چگونه بر حوزه مطالعات و موضوعات فلسفه نظری تاریخ اثر خواهد گذاشت؟ به باور نگارنده این بحران، چالش ها و مسئله های کهن فلسفه نظری تاریخ را -به ویژه در حوزه هایی چون غایت تاریخ، نظریه مشیت الهی، نظریه تصادف، نظریه اعجاز، نظریه های آخرالزمانی، مرگ و حیات تمدن ها- دوباره مطرح کرده و به احیای نظریه های زیست شناسانه در تاریخ دامن زده است. به همین سبب، از منظر فلسفه تاریخ رخدادی قابل تأمل است که این مقاله می کوشد برخی از ابعاد و لایه های آن را نشان دهد. واژگان کلیدی: کرونا، غایت تاریخ، نظریه های زیست شناسانه، تصادف، مشیت الهی، مرگ تمدن ها، حرکت تاریخ [1] ، علیرضا ملایی توانی، استاد پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، گروه تاریخ mollaiynet@yahoo.com .