پزشکان

"مقدمه: اطلاعات پزشکی ابزاری کلیدی است که در برنامه ریزی ، هماهنگی و ارزشیابی مراقبتهای ارائه شده به بیمار مورد استفاده قرار می گیرد ، به علاوه محتوا و مستندات ثبت شده در پرونده ی پزشکی برای مقاصد قانونی ، آموزشی ، تحقیقی ، برنامه ریزیهای مدیریتی و اعتباربخشی مفید است . این تحقیق با هدف تعیین علل ناقص ماندن پرونده های پزشکی و راهکارهای پیشنهادی جهت رفع آنها از دیدگاه مدیران و پزشکان شاغل در بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شد. روش بررسی: این مطالعه، توصیفی- مقطعی است ودر آن با استفاده از پرسشنامه دیدگاه های 71 مدیر و 69 پزشک شاغل در بیمارستانهای آموزشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان در سال 1383 مورد بررسی قرار گرفت. این پرسشنامه پس از سنجش روایی و پایایی در 11 بیمارستان آموزشی شهر اصفهان تکمیل گردید و داده ها با استفاده از نرم افزار spss مورد تحلیل قرار گرفت . یافته ها: در بیشتر موارد، مدیران و پزشکان (به ترتیب 53 و 55 درصد ) اعتقاد داشتند کادر پزشکی از آموزش کافی نسبت به نحوه ی تکمیل اطلاعات پرونده بهره مند نیستند. همچنین بیشترموارد (52 درصد) بر این مساله که نظارت لازم از سوی اتندها بر کار اینترن ها و رزیدنت ها، جهت ثبت اطلاعات در پرونده ها وجود ندارد، کاملاً موافق بودند. مدیران در 100 درصد و پزشکان در 85 درصد معتقد بودند باید دوره های آموزشی برای کادر پزشکی برگزار شود و نیز مدیران در 69 درصد و پزشکان در 60 درصد موارد، با به کارگیری دانش آموختگان رشته مدارک پزشکی کاملا موافق بودند. نتیجه گیری: با توجه به بیشترین علل نقص پرونده ها، که در قسمت یافته ها قید شده، بهتر است تلاش و برنامه ریزی مسؤولین دانشگاه برای برگزاری دوره های آموزشی ، تدوین دستورالعمل هایی جهت تکمیل پرونده ها ، ایجاد اهرمهای نظارتی از طرف مسؤولین بیمارستان ها در رابطه با تکمیل اطلاعات و پیگیری جدی تر مسؤولین مدارک پزشکی انجام گیرد."

استفاده از دستگاه فاکسی میلی یا پست تصویری از سالها پیش در کشورهای صنعتی رواج دارد. در ایران به لحاظ کًندی خدمات پستی, استفاده از فاکسی میلی در ارتباطابات بین شهری بخصوص در ارائه خدمات اطلاعاتی, به صورت امری ضروری درآمده است. چگونگی ارائه بموقع این گونه خدمات به متخصصان سراسر کشور, از مطالبی است که عموما مطرح می شود. در این مقاله, چگونگی استفاده از پست تصویری در ارائه خدمات اطلاعاتی به پزشکان مناطق دور افتاده, بررسی شده است.

مقدمه: افزایش حجم اطلاعات در علوم مختلف از جمله پزشکی، اطلاع رسانان را برآن داشته است تا با ارایه ی راهکارهای مؤثر، راه دستیابی به اطلاعات را برای رشته های پزشکی و پیراپزشکی فراهم سازند. بنابراین، هدف پژوهش حاضر تعیین میزان آشنایی و استفاده ی پزشکان بیمارستان های آموزشی شهر اصفهان با کتابخانه ی ملی دیجیتال پزشکی ایران (Iranian national medical digital library یا INMDL) بوده است. روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه ی توصیفی- پیمایشی بود که در جامعه ی پزشکان شاغل در 9 بیمارستان آموزشی شهر اصفهان انجام شد. بر اساس جدول تعیین حجم نمونه ی Morgan از بین 500 پزشک شاغل در 9 بیمارستان، 217 نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش نامه ی محقق ساخته بود که روایی آن مورد تأیید 4 نفر از استادان رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی قرار گرفت و جهت تأیید پایایی آن پس از پرسش نامه ها بین 10 نفر از اعضای جامعه به صورت آزمایشی توزیع و Cronbach's alpha آن محاسبه شد که برابر با 87/0 بود. تحلیل داده ها بر اساس پاسخ های 127 پرسش نامه ی تکمیل شده و در نرم افزار 18SPSS انجام شد. یافته ها: آشنایی و استفاده ی پزشکان از پایگاه های مجلات الکترونیک، بانک های الکترونیک جامع و پایگاه کتاب های الکترونیک INMDL بسیار کم بود. ضمن اینکه در میان منابع الکترونیکی در ابتدا مجلات الکترونیکی، سپس بانک های اطلاعاتی و در نهایت کتاب های الکترونیکی مورد استفاده قرار گرفتند. بین میزان آشنایی و همچنین میزان استفاده ی پزشکان با درجه ی تحصیلی ایشان رابطه ی معنی دار وجود داشت. بین دو متغیر آشنایی و استفاده از منابع الکترونیک INMDL همبستگی زیاد مشاهده شد. در میان پایگاه های مجلات الکترونیکی (Science direct)، پایگاه های کتاب های الکترونیکی (MD consult) و بانک های اطلاعاتی (MD consult) بیشترین استفاده را داشتند. مهم ترین شیوه ی آشنایی پزشکان با INMDL راهنمایی کتابداران بود. نتیجه گیری: با توجه به لزوم اطلاع رسانی و آموزش به پزشکان، باید کتابداران کتابخانه های بیمارستانی و دانشکده های دانشگاه علوم پزشکی نقش فعال تری در اطلاع رسانی و آموزش شیوه های جست وجوی اطلاعات به جامعه ی پزشکان ایفا کنند. در این راستا و با توجه به مشکل کمبود وقت برای پزشکان متخصص، آموزش استفاده از امکانات خدمات آگاهی رسانی (Alert) و RSS برای ایشان ضروری به نظر می رسد. همچنین پیشنهاد می شود در صورت لزوم با به کارگیری نیروهای متخصص در کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، امکان آموزش فردی برای پزشکان فراهم شود.

مقدمه: عدالت در سلامت به معنای عدالت در توزیع تندرستی جامعه است. منظور از رعایت عدالت در سلامت، توجه به نیازهای سلامت همه ی افراد و اقشار جامعه بدون توجه به موقعیت جغرافیایی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی آن ها است. هدف از پژوهش حاضر مطالعه ی برآورد توزیع نیروی انسانی پزشک متخصص به تفکیک رشته های تخصصی بر حسب جمعیت (000,100 نفر) در بیمارستان های دولتی استان های کشور بود. روش بررسی: این پژوهش مقطعی- توصیفی بود که بر روی اطلاعات جمع آوری شده ی پزشکان متخصص در سال 1389 انجام گرفت. در این مطالعه، تعداد متخصصان پزشک کشور بر اساس فرم هایی که توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به معاونت درمان کلیه ی دانشگاه های علوم پزشکی کشور ارسال شده بود، جمع آوری گردید. همچنین جمعیت کشور از وب سایت مرکز آمار ایران استخراج گردید و روایی و پایایی همه ی اطلاعات تأیید شده بود. شاخص های مرکزی، شامل بیشترین و کمترین انحراف معیار و میانگین تعداد متخصصان در بین استان های کشور محاسبه گردیدند. نرخ داده ها بر حسب نوع تخصص به ازای 000,100 نفر جمعیت نیز محاسبه شد. برای نمایش ارتباط تعداد نیروهای متخصص با جمعیت، از نمایش ضریب همبستگی میان آن ها استفاده گردید. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ی 16 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بیشترین و کمترین شاخص متخصص به 000,100 نفر جمعیت در رشته های تخصصی در رشته ی اطفال با شاخص 72/1 و جراحی مغز و اعصاب با 31/0 مشاهده شد. همچنین بالاترین میزان همبستگی میان رشته های تخصصی و جمعیت در رشته ی پاتولوژی به میزان 96/0 و کمترین میزان در رشته ی روانپزشکی به میزان 47/0 بود. همچنین در کل، بیشترین و کمترین شاخص پزشک در رشته های تخصصی در استان های کشور به ترتیب استان یزد با شاخص 22/19 و استان سیستان و بلوچستان با شاخص 8/8 بود. نتیجه گیری: همبستگی بالایی میان تعداد پزشک متخصص به تفکیک رشته و جمعیت (000,100 نفر) در بیمارستان های دولتی کشور وجود داشت. همچنین کاهش میزان انحراف معیارها، بیانگر همگن تر شدن پراکندگی متخصصین نسبت به 5 سال گذشته است که با اعمال و تداوم مدیریت صحیح می توان آن را بهبود بخشید.

مقدمه: پرونده ی الکترونیک سلامت شامل طیف گسترده ای از سیستم های اطلاعات است که تمامی اطلاعات مربوط به طرح مراقبت پرستاری، تجویز دارو، ارزیابی فیزیکی و ایمن سازی را براساس استانداردهای شناخته شده ممکن می سازد و با توجه به پیچیدگی پرونده ی الکترونیک سلامت (Electronic Health Record) قابلیت استفاده از این سیستم توسط کاربران آن امری حیاتی است. بنابراین پژوهشی با هدف تعیین فاکتورهای مورد انتظار پزشکان از پیاده سازی پروژه ی پرونده ی الکترونیک سلامت در دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان در سال 1391صورت گرفت. روش بررسی: این پژوهش کاربردی و از نوع توصیفی- تحلیلی بود که در سال 1391 در دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان انجام شد. جامعه ی آماری شامل پزشکان عضو هیأت علمی و دستیاران تخصصی مشتمل بر 129 نفر بودند. پرسشنامه ای برگرفته از پایان نامه ی دکترای Morton در دانشگاه Drexel به عنوان ابزار پژوهش انتخاب گردید. روایی پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصین و صاحب نظران در این زمینه و پایایی آن از طریق test-retest به میزان 78 درصد سنجیده شد. داده های گردآوری شده از پرسشنامه با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه ی 19 و بوسیله ی روش های آمار توصیفی (جداول توزیع و درصد فراوانی، شاخص های آماری میانگین و انحراف معیار) و آزمون های آماری ANOVA و T-TEST یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: بیشترین امتیاز کسب شده مربوط به فاکتور پشتیبانی مدیریت با میانگین 65/3 و کمترین امتیاز کسب شده مربوط به فاکتور آموزش مناسب و کافی با میانگین17/3 بود. در ارتباط با موانع اجرای پیاده سازی پرونده ی الکترونیک سلامت بیشترین درصد کسب شده مربوط به هزینه های اقتصادی با 84 درصد و کمترین امتیاز کسب شده مربوط به مقاومت پرسنل در برابر تکنولوژی جدید با 50 درصد بود و از دیدگاه پزشکان مهمترین مزایای پرونده ی الکترونیک سلامت افزایش کنترل بر فعالیت های کاری 9/82 درصد ارزیابی شد. نتیجه گیری: با توجه به نتایج کسب شده در دانشگاه علوم پزشکی هرمزگان، پزشکان عضو هیأت علمی و دستیاران با پیاده سازی پرونده ی الکترونیک سلامت در این دانشگاه موافق بودند و با توجه به نظرات ارائه شده توانایی و آمادگی لازم جهت پیاده سازی پرونده ی الکترونیک سلامت وجود داشت.

مقدمه : پزشکان همانند سایر افراد زمانی که در تعامل با فناوری جدید قرار می گیرند به دلیل عدم تطابق فناوری اطلاعات با نیازهای اطلاعاتی آنها، نگران می شوند و این می تواند دلیلی برای بی میلی آنها نسبت به فناوری اطلاعات باشد. این مطالعه به منظور بررسی عوامل بازدارنده وتسهیل کننده در پذیرش پزشکان نسبت به فناوری اطلاعات در حوزه سلامت انجام شد. روش بررسی: این مطالعه توصیفی – کاربردی روی پزشکان شهر سمنان در سال 1391 شمسی انجام شد. این مطالعه به صورت سرشماری بود و تمامی جامعه آماری ( 200 نفر) مورد بررسی قرار گرفتتد. جمع آوری داده ها، بوسیله پرسشنامه ای پژوهشگر ساخته انجام شد که روا یی آن بر مبنای بررسی متون عملی و نقطه نظرات صاحب نظران و پایایی آن بر اساس روش آزمون و باز آزمون انجام پذیرفت. داده ها با آمار توصیفی و بوسیله نرم افزار SPSS 16 آنالیز شدند. یافته ها: 43 نفر (5/35 درصد) سازمان یافتگی داده ها ، 31 نفر (8/38 درصد) سرعت در بدست آوردن اطلاعات و 18 نفر (29 درصد) کاهش خطا را به ترتیب به عنوان علل تمایل خود نسبت به استفاده از سیستم اطلاعات بالینی در اولویت های اول تا سوم انتخاب کردند. 59 نفر (4/50 درصد) عدم جامعیت سیستم اطلاعات بالینی در مسائل پزشکی را به عنوان مانع اصلی استفاده از کامپیوتر در حیطه بالین گزارش کردند. 69 نفر (6/55 درصد) افزایش سطح آگاهی نسبت به سیستم اطلاعات بالینی را اولین راهکار در جهت افزایش تمایل پزشکان نسبت به سیستم اطلاعات بالینی انتخاب کردند. نتیجه گیری: به نظر می رسد رفع عوامل بازدارنده و تقویت عوامل تسهیل کننده از طریق فرهنگ سازی باعث می شود تا پذیرش پزشکان نسبت به فناوری اطلاعات در حیطه سلامت افزایش یافته وآن منجر به تغییر در فرهنگ و رفتار سازمانی پزشکان گردد و این امر باعث کاهش مقاومت فرهنگی این افراد نسبت به فناوری اطلاعات خواهد گردید.

مقدمه: با عنایت به اینکه پزشکان برای انجام پژوهش و فعالیت های وابسته به حوزه پزشکی نیاز به اطلاعات روزآمد دارند، بنابراین وجود کتابخانه هایی که منابع مختلف را درقالب های گوناگون دارا باشند، یک امر ضروری است. از سوی دیگر شناخت جامعه پزشکی از اینگونه منابع برای رسیدن به هدف اصلی شان، امری انکارناپذیر می باشد، زیرا نتیجه غایی دسترسی سریع و آسان به اطلاعات، تضمین سلامت افراد جامعه می باشد. هدف این پژوهش تعیین آگاهی و استفاده پزشکان از منابع اطلاعاتی الکترونیکی بود. روش بررسی: روش پژوهش، توصیفی- پیمایشی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته بوده است. جامعه آماری شامل کل پزشکان متخصص و فوق تخصص بیمارستان های آموزشی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به تعداد 350 نفر بوده که حجم نمونه آنها براساس فرمول کرجسی و مورگان 180 نفر برگزیده شد و روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی می باشد. روایی ابزار توسط متخصصان کتابداری و پایایی آن با مقدار آلفای کرونباخ 95 درصد در زمان تحقیق تایید گردید. نوع آمار توصیفی و نرم افزار مورد استفاده SPSSویرایش 13 بوده است. یافته ها: در بررسی میزان نیاز پزشکان به اطلاعات در موارد مختلف؛ انجام تحقیق در زمینه فعالیت آنها با 9/91 درصد بیشترین نیاز و انجام امور روزمره با 6/60 درصد به عنوان کمترین نیاز اعلام شد. پزشکان برای رفع نیازهای اطلاعاتی خود استفاده از منابع اطلاعاتی و منابع الکترونیکی را با 4/65 درصد بیشترین محل رجوع و استفاده از کمک و راهنمایی متخصصین خارجی را با 5/15 درصد به عنوان کمترین مورد نام بردند. در خصوص آگاهی پزشکان از انواع پایگاه های اطلاعاتی الکترونیکی بیشترین آگاهی مربوط به Medline با 5/86 درصد و برای Blackwell با 3/16 درصد کمترین درصد، و در رابطه با تعیین میزان آگاهی پزشکان از منابع اطلاعاتی الکترونیکی، بیشترین آگاهی مربوط به E-journal با میزان 3/43 درصد و کمترین آگاهی مربوط به منابع اطلاعاتی Offline با 8/13 درصد بود. همچنین در تعیین میزان استفاده پزشکان از انواع منابع اطلاعاتی الکترونیکی، E-journal با 36 درصد بیشترین و بانک های اطلاعاتی Offline با 2/12 درصد کمترین استفاده را به خود اختصاص داده اند. مهمترین عامل در بین عوامل موثر بر استفاده پزشکان از منابع اطلاعاتی الکترونیکی، 5/61 درصد یعنی بیش از نیمی از موارد مربوط به مشغله کاری و کمبود وقت می باشد و کمترین عامل یعنی تنها در یک مورد مفید نبودن محتوای منابع بوده است. نتیجه گیری: یافته ها نشان داد نیاز به اطلاعات در پزشکان به ترتیب فراوانی عبارتند از: انجام پژوهش، تهیه مقالات، کسب اطلاعات جدید و روزآمد، مدیریت درمان بیماران، تدریس و نهایتاً انجام امور روزمره. با توجه به اهمیت منابع اطلاعاتی الکترونیکی برای جامعه مورد بررسی و با توجه به اینکه آگاهی جامع و کاملی از اینگونه منابع وجود ندارد و نتیجتاً استفاده کمتر آن را دربرخواهد داشت، لازم است برنامه ریزی صحیحی از سوی متولیان امر به منظور معرفی امکانات و قابلیت های کامل منابع مذکور و شیوه های بازیابی اطلاعات از درگاه های مربوطه به جامعه اطلاعاتی دانشگاه و بالاخص جامعه مورد بررسی این پژوهش صورت گیرد.

دانش پزشکی از دیرباز در تاریخ کهن ما ریشه دوانیده است. در متون کهن مذهبی مؤثرترین شیوهٔ درمان خواندن اوراد مذهبی ذکرشده است. در متون فارسی میانهٔ زردشتی آگاهی های مختصری دربارهٔ پزشکی و درمان آمده است؛ بااین وجود همین آگاهی های اندک و ناچیز چشم انداز گسترده ای را پیش رو قرار می دهد و با کمک آن می توان تااندازه ای به چگونگی پزشکی و درمان درآن روزگار پی برد. نام گندی شاپور در اصل به معنی (وِ اندوشاه پور) بهتر از انطاکیه شاپور است و به همین نام محلی در حوالی شوش و دزفول و شوشتر کنونی قرار داشته است که بعد از اشاعهٔ مذهب نسطوری محل تجمع علمای مسیحی گردید و به احتمال قوی اردشیر بابکان آن را به نام پسرش بنا نهاد. شاپور اول آن را تکمیل نمود و به روزگار انوشیروان شهرت جهانی یافت. نگارنده در این مقاله سعی دارد تا به پزشکی در ایران باستان و در ادامهٔ به چگونگی به وجود آمدن جندی شاپور و تحولات آن بپردازد.

در عصر صفوی، علم پزشکی در منطق کلاسیک و سنتی خود به خصوص در عهد شاه عباس رشد زیادی پیدا کرد. با این حال پزشکی در عصر صفوی مانند دیگر حوزه ها همچون معماری و هنر به دستاوردهای چشمگیری دست نیافت. از منظر سفرنامه ها و یادداشت های سیاحان اروپایی که در دوره مذکور به ایران آمده اند، وضعیت پزشکی صفوی در مقایسه با اروپا در جایگاه نازل تری قرار می گیرد. هرچند برخی از این منابع به دستاوردهای پزشکی ایرانیان بویژه در داروسازی و درمان برخی بیماری ها اشاره می کنند. لیکن در دوره دوم حکومت صفوی با گسترش خرافات و تعصبات دینی، عدم امنیت جانی و مالی، افزایش گروه پزشکان تجربی، ورود پزشکان به عرصه سیاست و مهاجرت پزشکان مجرب به کشورهای دیگر باعث رکود و تضعیف دانش پزشکی در ایران شد. کوشش ما در مقاله این است که با تکیه بر سفرنامه های اروپاییان، تصویری از اوضاع پزشکی عصر صفویه ارائه دهیم.

استرس شغلی به صورت عدم هماهنگی بین نیازهای شغلی و توانایی ها، قابلیت ها و خواسته های فرد تعریف می شود. تنش شغلی دارای عوارض و پیامدهای مختلف جسمی، روانی و رفتاری است. استرس شغلی پزشکان به عنوان اعضای مهم نظام بهداشتی درمانی می تواند نه تنها بر کیفیت مراقبت از دیگران، بلکه بر کیفیت زندگی و سازگاری زناشویی خودشان نیز تأثیرگذار باشد. علاوه بر آن، زنان یکی از اقشار آسیب پذیر جامعه محسوب می شوند. لذا این پژوهش به منظور بررسی رابطه ی بین استرس شغلی با کیفیت زندگی و سازگاری زناشویی پزشکان زن در شهرستان آمل در سال 1394 انجام گرفته است. این پژوهش از نوع مطالعات توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری در این مطالعه شامل کلیه ی پزشکان زن شاغل در بیمارستان ها و مطب های شخصی، شهرستان آمل (158 نفر) می باشند که برحسب جدول کرجسی و مورگان ، 100 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شده اند. ابزارهای مورد استفاده برای گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های (سازگاری زناشویی گراهام اسپنیر) ، (استرس شغلی سازمان بین المللی ایمنی و سلامت کار) و (کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی) بود.به منظور بررسی روایی و پایایی این پرسش نامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده شد که ضریب پایایی برای پرسش نامه ی مقیاس کیفیت زندگی برابر95/0 و پرسش نامه ی سازگاری زناشویی برابر95/0 و پرسش نامه ی استرس شغلی سازمان بین المللی ایمنی و سلامت کار برابر89/0 بود. به منظور بررسی رابطه ی استرس شغلی با کیفیت زندگی و سازگاری زناشویی از آزمون های ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل کانونی استفاده شد.طبق یافته های پژوهش، بیشترین پاسخگویان پزشکان عمومی بوده اند و بالای 20 سال سابقه ی کاری داشته اند. بین استرس شغلی وکیفیت زندگی پزشکان زن، رابطه ی منفی و معنی داری وجود دارد. بین استرس شغلی و سازگاری زناشویی پزشکانزن رابطه ی منفی وجود دارد. بین کیفیت زندگی و سازگاری زناشویی پزشکان زن رابطه ی معنادار وجود دارد. مقدار ویژه 774/. و با وجود مقدار همبستگی کانونی 88/. درباره ی متغیر کیفیت زندگی می توان نتیجه گرفت که متغیر پیش بین استرس شغلی در کانون پیش بینی کیفیت زندگی قوی تر و دقیق تر عمل کرده است.با توجه به رابطه ی منفی و معنی داربین استرس شغلی و کیفیت زندگی پزشکان زن، بنابراین پزشکان زن می توانند با برنامه ریزی صحیح و تنظیم ساعت های کاری از میزان استرس در شغل خود بکاهند و در زندگی زناشویی سازگاری بهتری با همسر خودداشته باشند و در نتیجه سطح کیفیت زندگی خود را بالا ببرند.

در دوره صفویه بسیاری از هنرمندان، دانشمندان، شاعران و صنعتگران رهسپار هند گردیدند تا در دیاری سکنی گزینند که پادشاهان گورکانی آن به حمایت از اهالی ادب و هنر شهره آفاق بودند. در میان این صنوف عده ای از طبیبان ایرانی نیز حضور داشتند که توانستند با حذاقت و مهارت در پزشکی پله های ترقی را به سرعت طی کنند و حتی در سلک طبیبان خاص دربار جای گیرند. عده ای از این پزشکان طبع شعری نیز داشتند و گاه تالیفات خود در زمینه پزشکی را به شیوه نظم به رشته تحریر در می آوردند. پژوهش پیش رو که به شیوه توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای تهیه و تدوین شده است، می کوشد تا ضمن معرفی پزشکان ایرانی، به بررسی علل و عوامل داخلی و خارجی مهاجرت آنان، همچنین به بررسی علل جاذبه شبه قاره برای این گروه بپردازد. ضرورت انجام این پژوهش از آن روست که تاکنون پژوهش مستقلی درباره پزشکان ایرانی عصر صفوی در دربار گورکانیان هند انجام نشده است.

پزشکان به نمایندگی از بیماران در مورد مراقبت های درمانی تصمیم گیری می کنند به همین دلیل می توانند تقاضای بیمار را به صورت غیرضروری افزایش دهند. پزشکان در همه موارد نقش نمایندگی را به درستی اجرا نمی کنند (نمایندگی غیرکامل) و توصیه های آنها تحت تأثیر منافع شخصی شان قرار دارد. آن بخشی از تقاضا که در جهت منافع پزشک (عرضه کننده) به جای منافع بیمار ایجاد شده است را تقاضای القایی ازطرف عرضه کننده می نامند. این پژوهش یک مطالعه کیفی و کمی به روش آمیخته و با استفاده از روش تحلیل تم و مدل های تصمیم گیری چند شاخصه انجام شده است که نشان می دهد بیشترین علل مربوط به ارائه دهندگان خدمات سلامت مؤثر بر تقاضای القایی (علل ناشی از عملکرد پزشکان) عبارت بودند از: تشویق پزشک به کار بیشتر، آزادی پزشکان در ارائه خدمات مختلف، تجویز بی مورد و زیاد از حد دارو، فقدان وابستگی پزشک به قرارداد بیمه ها عدم تمایل پزشک به ارائه خدمت صحیح به بیمار در بخش دولتی. مهمترین راه کاهش تقاضای القایی ایجاد شده توسط پزشک، اجرای کامل نظام ارجاع مبتنی بر پزشک خانواده در کشور است. البته باید راهنماهای بالینی پزشکی به خوبی تدوین شود و پزشکان موظف به رعایت آن باشند. بنابراین پیشنهاد می شود قانونی دائمی براساس تکلیف دولت بر ایجاد سامانه «خدمات جامع و همگانی سلامت» مبتنی بر مراقبت های اولیه سلامت با محوریت پزشک خانواده و نظام ارجاع و تکلیف نظام بیمه ای بر انحصار خرید خدمت از این سامانه  به تصویب برسد.

سیاست به مفهوم جدید در ایران مقوله ای است که طبقات، شئون و قشرهای مختلف اجتماعی در آن دخیل بوده اند. گستردگی موضوع سیاست و حضور بیش از حد آن در زندگی مردم، حوزه های مختلف زندگی آنها را در نوردیده است. از آنجا که ادبیات موجود، طبقات، ایلات یا برخی شئون خاص را در جامعه شناسی سیاسی ایران بررسی کرده است، این تحقیق به سمت قشرهایی رفته است که یا در ادبیات سیاسی به آنها توجه نمی شود یا چون متعلق به تاریخ اجتماعی اند، کاوش در زمینه رفتار سیاسی آنها در ابتدا مشکل می نماید. بنابراین، پرسش اصلی خوانش رفتار سیاسی پزشکان در ایران معاصر و حضور آنها به مثابه گروهی صاحب نفوذ بر و در سیاست است. به نظر می رسد حضور پزشکان در سپهر سیاستایران، ناشی از لوازم سیاست جدید، تغییر در شأن اجتماعی و اقبال جامعه به آنها و برخی نیزبه بخت و صدفه های زمانه پیوند داشته است. عصر قاجار، آغاز تربیت پزشکان در ایران است. مهم ترین ویژگی این دوره استفاده از مفاهیم عمومی پزشکی برای همه فهم کردن سیاست و مفاهیم آن در ایران است. در دوره پهلوی اول، پزشکان سعی در اثرگذاری بر حوزه سیاست تا حضور در آن داشتند؛ چرا که آنها ابزار تجدد شمرده می شدند و می خواستند حرفه خود را که در ایران، جدید و منفی محسوب می شد، به شغلی با شأن اجتماعی بالا تبدیل کنند. دهه بیست تا چهل و به ویژه در دهه پنجاه، آنها به عنوان وزیر، نخست وزیر، نماینده مجلس و به ویژه اپوزسیون، سیاست را نشانه رفتند. در این پژوهش سعی شده است این فرضیه ها با شاخص های آماری نشان داده شود تا اثرگذاری و اثرپذیری سلامت و سیاست مشخص شود. در مجموع، در ایران تا پایان دوره پهلوی، پزشکان نتوانستند حضور خود را در سیاست همپای مهندسان پیش ببرند.

صفویان به عنوان نخستین حکومتی که پس از اسلام، نظامی متمرکز را بنیاد گذاشته و مذهب تشیع را در ایران زمین رسمیت بخشیدند، در شرق و غرب با حکومتهای مهم و متمرکزی همچون هند و عثمانی همسایه و هم مرز و با دولتهای این ممالک در کشاکش و گاه نیز در حالت صلح به سر می بردند. بر این مبنا دانشمندان و سیاستمداران و حتی توده مردم در این سرزمینها در آمد و شد بوده و به تبادلات علمی، فرهنگی و اقتصادی می پرداختند. بر این اساس مقاله پیش رو درصدد است به عنوان یکی از اقشار مهم جامعه عصر صفوی به بررسی علل مهاجرت پزشکان ایرانی به هند و بررسی تاثیر آن بر دانش پزشکی گورکانیان هند بپردازد و در خلال این مساله دریابد؛ مسائلی همچون؛ تعصبات دینی، بحران های سیاسی در دوران صفویان و از طرفی اوضاع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی سرزمین هند تا چه حد در این مهاجرتها تاثیر گذار بوده است. از اینرو بر اساس روشی توصیفی- تحلیلی با گردآوری اطلاعات کتابخانه ای و بررسی اسناد و متون سعی گردید به تحلیل داده ها پرداخت و بر این مبنا یافته های پژوهش نیز حاکی از آن است که؛ سخت گیری پادشاهان صفوی و تعصب دینی حاکم بر نظام سیاسی عصر صفوی و از سویی جوّ سیاسی و فرهنگی مساعد در جامعه گورکانی و همچنین تشویق پادشاهان هند از عالمان و دانشمندان ایرانی برای اقامت در هند از دلایل اصلی مهاجرت اطبای عصر صفویه به هندوستان بوده است.

طبق گزارش سفرنامه های سیاحان غربی، پزشکان ایرانی در سده ی نوزدهم، بیماریها، همه داروها و کل خوردنیها را به چهار گروه گرم، سرد، تر و خشک تقسیم می کردند و خرافات در سطح گسترده ای به حریم علل ابتلا به بیماری و شیوه مداوای بیماریها راه یافته بود و گمان می بردند در پیشگیری بیماری افسون و طلسم بیش از مراقبت هوشمندانه مفید می افتد. بنابراین علوم پزشکی در این دوران به دلیل فقدان نظارت بر کار پزشکان؛ ورود افراد ناشایست به عرصه ی درمانگری و باور خرافی مردم نسبت به بیماری و درمان علوم پزشکی سیر قهقرایی می پیمود. با این حال لازم به ذکر است که در جای جای ایران عصر قاجار هنوز پزشکانی بودند که سوای پزشک نمایانِ ناآگاه و ناآزموده، به تحصیل علم طب به شیوه های علمی پرداخته و از عصر و دوران خویش بسیار پیش تر بودند اما فقدان نظارت کافی بر اعمال پزشکان و ورود بی حساب افراد سود جود به عرصه ی پزشکی و از بین رفتن تخصص گرایی در درمانگری، دانش پزشکی را به ورطه ی خرافات و غیرعلمی بودن کشانید و در مقابل پزشکی مدرن در موضع ضعف و درماندگی نهاد. ذکر عقاید خرافی و واپسگرانه درباره پزشکی و روش های طبابت ایرانیان در این پژوهش بدان جهت بوده تا وضعیت کلی پزشکان و طب ایرانی را در عصر قاجار نمایان ساخته و با توصیف این وضعیت به چرایی سیر قهقرایی شیوه ی پزشکی و درمانگری ایرانیان در عصر مربوطه و عقب ماندن آنها از طب مدرن پی ببریم. بنابراین با روش تطبیقی، و مقایسه ی منابع موجود( و هم عصر) با یکدیگر در صدد ارائه مطالبی هستیم که تا حدود بسیاری منعکس کننده ی واقعیت موجود از طبابت در دوران قاجار باشد.

بهداشت، بیماری ها و وضعیت درمان یکی از مهمترین مباحث تاریخ اجتماعی است که وضعیت فکر، عملکرد و سازوکار رویارویی با این پدیده ها را به بوته نقد و بررسی می سپارد. با توجه به این مسئله، بررسی بیماری ها، نوع درمان، وضعیت پزشکان، چگونگی رویارویی با پزشکی مدرن و اقدامات و برنامه های دولتی برای پیشگیری یا درمان بیماری های همه گیر از اهمیت زاید الوصفی برخوردار است. از اینرو، این پژوهش به دنبال طرح این مسئله است که وضعیت کلی بهداشت عمومی در دوره قاجار و پیامدهای پیدایش پزشکی نوین بر چه مبنایی بوده است. سوال های ذیل در این راستا طرح می شود: بیماری ها و نوع درمان آن در دوره قاجار چه و چگونه بوده است؟ موانع توسعه پزشکی نوین در این دوره چه بوده است؟ یافته های تحقیق نشان می دهد که شرایط تاریخی ایران در دوره قاجار، پایبندی بر اصول سنتی طبابت، رواج خرافات و فقدان کوشش و نگرش جدید در پزشکی نوین از موانع رشد و توسعه بهداشت عمومی بوده است؛ با این حال، پس از تاسیس دارالفنون در دوره ناصرالدین شاه، نگرش جدی و انتقادی در حوزه طب شکل گرفت که رهاورد آن برپایی کرسی آموزش پزشکی نوین و ایجاد طبقه پزشکان آموزش دیده بود. روش تحقیق در این مقاله توصیفی-تحلیلی است و عمده یافته های تحقیق از میان یادداشت های سیاحان استخراج شده است. با وجود این، از دیگر منابع نظیر تاریخ نگاری ها، خاطرات و اسناد نیز به اشکال گوناگون بهره گرفته شده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تجربه زیسته خانواده های گسسته و درهم تنیده در کنار آمدن با قرنطینه در دوره شیوع کووید-19 انجام شد. به منظور انجام این پژوهش کیفی، از بین دانشجویان دانشگاه تبریز 11 خانواده گسسته و 5 خانواده درهم تنیده به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جهت غربالگری از مقیاس انطباق پذیری و همبستگی خانواده (FACES-III) استفاده شد. روش اصلی جمع آوری داده ها، مصاحبه های نیمه-ساختارمند با سوالات باز بود و داده ها با روش اسمیت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. صحت و اعتبار پژوهش حاضر ریشه در چهار محور «باورپذیری، انتقال پذیری، تصدیق پذیری و اطمینان پذیری» داشت. یافته های حاصل از تجربیات خانواده ها در هفت مضمون اصلی «چتر اطلاعاتی»، «راهبردهای حمایتی»، «عوامل افزایش استرس»، «عوامل کاهش استرس»، «عوامل تعارضات خانواده»، «راهبردهای حل تعارضات خانواده» و «عوامل ایجاد کم توجهی نسبت به نکات پیشگیری» و چندین زیر مضمون خلاصه گردید. به طور کلی نتایج نشان می-دهد، مسئولیت پذیری و تعهد اعضای خانواده نسبت به مدیریت شرایط در مواقع بحرانی مثل شیوع ویروس کووید-19 و قرنطینه خانگی از ساختار خانواده تاثیر می پذیرد. مشارکت اعضا در خانواده های گسسته، کمتر وجود دارد و هر چند خانواده های درهم تنیده، آسیب های ویزه خود را برای اعضا دارند؛ که نداشتن استقلال فردی یکی از این موارد است، اما در مدیریت این بحران عملکرد بهتری نسبت به خانواده های گسسته نشان دادند، که می توان نتیجه گرفت، همدلی و مشارکت یکی ازموارد ضروری برای عبور موثر از این شرایط است.

هدف از اصول 44 و 46 قانون اساسی، ایجاد رقابت، منع انحصار، کارایی و نظارت بر اقتصاد در جهت افزایش رفاه جامعه و ایجاد عدالت بوده است. با وجود اصل 46 هیچ شخصی اجازه ندارد نسبت به فعالیتی و شغلی که انجام می دهد از اشتغال دیگران جلوگیری کند، شائبه انحصارطلبی در مقررات حوزه هایی مانند درمان وجود دارد که در این پژوهش به بررسی آن پرداخته تا با شناسایی چنین مقرراتی زمینه اصلاح آن فراهم شود. در پژوهش حاضر، از مطالب کتابخانه ای و اینترنتی استفاده و از روش توصیفی_تحلیلی برای بررسی داده ها استفاده شده است. این مقاله به دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا مقررات وضع شده در حوزه درمان اصل منع انحصار را نقض می کند؟ برای پاسخ با بیان مؤلفه های انحصار در قانون اجرای سیاست های اصل 44 و بررسی مقررات و قوانین موجود در حوزه درمان به تناقضات این مقررات با اصل 46 قانون اساسی خواهیم پرداخت. در نهایت به این نتیجه رسیده ایم که در قوانین و مقررات موجود در بخش درمان برخی از مؤلفه های انحصار مانند ظرفیت بسیار پایین دانشگاههای علوم پزشکی، موانع ضد رقابتی از طریق عدم صدور مجوز برای پزشکان طب سنتی و تعیین تعرفه های پزشکی در این حوزه توسط خود پزشکان مشاهده می گردد که به عنوان راهکار رویه ای ابتدا باید اصلاح این قوانین صورت گیرد و به عنوان راهکارهای بنیادین قانون سیاست های کلی ضد انحصارطلبی اصل 46 پیشنهاد می گردد.

یکی از ضروری ترین منابع هر نظام سلامت، سرمایه انسانی آن است و مهاجرت پزشکان به خارج به معنی از دست رفتن سرمایه انسانی است. هدف این مطالعه، تبیین پدیده مهاجرت پزشکان براساس دیدگاه ها و تجربیات دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی است. این مطالعه کیفی به روش تحلیل محتوا اجرا شد. جامعه آماری مطالعه شامل دانشجویان پزشکی دوره کارورزی (اینترنی) دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سال 1400 بود. نمونه گیری، به روش دردسترس و تعداد نمونه به شیوه اشباع نظری 15 نفر بود. جهت گردآوری داده ها از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده و برای تحلیل داده ها، روش تحلیل محتوا به کار برده شد. بعد از کدگذاری، دسته بندی کدها صورت گرفت و به ترتیب مفاهیم، زیر طبقات و نهایتاً طبقات استخراج شدند. عوامل گرایش به مهاجرت دانشجویان پزشکی در 8 طبقه اصلی و 24 زیرطبقه شناسایی شدند. 8 طبقه اصلی شامل وضعیت آموزش پزشکی، شرایط شغلی، تنزل جایگاه اجتماعی پزشکان، فقدان تعادل کار/زندگی، بی انگیزه شدن، تأثیرپذیری از دیگران، مقایسه وضعیت با کشورهای مقصد و شرایط اقتصادی-اجتماعی کشور بود. براساس یافته های مطالعه، عوامل متعددی در گرایش به مهاجرت پزشکان دخالت دارند که برای کند کردن روند مهاجرت لازم است به همه آن ها توجه شود. 

مقدمه: استفاده صحیح از نظام های اطلاعات مراقبت بهداشتی باعث بهبود ایمنی، بروندادها وکیفیت مراقبت، بهبود کارایی و بهره وری، کاهش هزینه ها و رضایت مندی می شود. هدف اصلی هر سازمان مراقبت بهداشتی، به خصوص موسسات بیمارستانی، بهبود کیفیت مراقبت است. چون کاربران اصلی نظام اطلاعات به خصوص نظام اطلاعات بالینی، پزشکان هستند، لذا، بررسی تأثیر استفاده از نظام های اطلاع رسانی پزشکی بر کیفیت مراقبت و عوامل مؤثر بر استفاده پزشکان از این نظام ها ضروری به نظر می رسد. روش کار: این پژوهش از نوع توصیفی - تحلیلی است. برای انتخاب نمونه از روش نمونه گیری در دسترس استفاده شد، که شامل 74 نفر از پزشکان بیمارستان های آموزشی بود. گردآوری داده ها با استفاده از پرسشنامه خود ساخته انجام گرفت که روایی پرسشنامه توسط اساتید متخصص و پایایی آن از طریق آزمون مجدد (test-retest) به تایید رسید. در نهایت داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که نظام های " اطلاعات آزمایشگاه "با میانگین 4.61 و " بررسی علائم حیاتی آنلاین " با میانگین 4.28 و" بررسی اثرات متقابل دارویی " با میانگین 4.08 به ترتیب بیشترین تأثیر را در بهبود کیفیت مراقبت داشته اند. عوامل " نگرانی از امنیت اطلاعات " با میانگین 4.05، " ارتقاء مداوم نظام " با میانگین 4.04، " کمبود اطمینان به کیفیت خدمات نیروهای پشتیبان فناوری اطلاعات " با میانگین3.97 بیشترین تأثیر را در استفاده پزشکان از نظام های اطلاعات پزشکی داشته اند. بحث: پزشکان بیان کردند که نظام های اطلاعاتی در افزایش کیفیت مراقبت نقش مؤثری داشته اند. آن ها نگرانی از امنیت اطلاعات، کمبود مهارت های کامپیوتری، کمبود آموزش جهت استفاده بهینه از تمامی قابلیت های نظام اطلاعاتی و سرعت پایین انتقال اطلاعات را مؤثرترین عوامل در عدم استفاده از نظام های اطلاعاتی بیان کردند. لذا، بهینه سازی نظام های اطلاعاتی، بخصوص در حیطه عوامل مذکور جهت بهبود کیفیت مراقبت سلامت ضروری است.