علی قره داغی

رشد هیجانی یکی از موارد مهم و انکار نشدنی در پیشرفت همه جانبه دانش آموزان است که در طی سالیان اخیر مورد توجه اغلب مربیان و مسئولین قرار گرفته است؛ اما با این وجود چندان راهبردهای موثر و کاربردی در جهت ارتقاء این امر ارائه نشده و همچنان با ابهاماتی روبرو است. بنابراین، هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر نقاشی درمانی بر ناگویی خلقی و سرکوبگری هیجانی در دانش آموزان دختر بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر پایه دوم دوره متوسطه شهر تبریز بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. طرح پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون _ پس آزمون با گروه کنترل بود. با توجه به نوع طرح، حجم نمونه 30 نفر انتخاب شدند، 15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل بصورت تصادفی گمارش شدند. برنامه نقاشی درمانی طی 8 جلسه و هر جلسه به مدت 45 دقیقه انجام شد. ابزارهای پژوهش عبارت بودند از: پرسشنامه ناگویی خلقی تورنتو و پرسشنامه سرکوبگری هیجانی؛ روش تجزیه و تحلیل داده ها، تحلیل کوواریانس چندمتغیره بود. نتایج نشان داد نقاشی درمانی بر کاهش میزان سرکوب گری هیجانی دانش آموزان دختر تاثیر معنی داری دارد. همچنین، نتایج نشان داد نقاشی درمانی بر کاهش میزان ناگویی خلقی دانش آموزان دختر تاثیر معنی داری دارد.

زمینه: بررسی سلامت روان دانشجویان سال اول نشان می دهد که درصد قابل توجهی از آن ها قادر به سازگاری عاطفی نیستند و مشکلات سلامت روان شامل باورهای غیرمنطقی، مشکلات هیجانی، انگیزشی، ارتباطی و اجتماعی و یادگیری همراه با افت قابل ملاحظه عملکرد تحصیلی را تجربه می کنند؛ اما محتوای هیچ یک از مداخله ها، مبتنی بر تجربه زیسته دانشجویان دارای بیشترین مشکلات سازگاری با دانشگاه نبوده است. هدف: هدف از انجام این مطالعه بررسی اثربخشی برنامه آموزشی مبتنی بر مدل جامع تجربه زیسته سازگاری بر بهزیستی تحصیلی، روانی و اجتماعی دانشجویان ناسازگار سال اول دانشگاه بود. روش: پژوهش حاضر با روش شبه آزمایشی طرح پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل انجام شد. نمونه شامل 40 نفر از دانشجویان ناسازگار سال اول دوره کارشناسی دانشگاه آزاد واحد بندرعباس بودند که در پرسشنامه سازگاری دانشجو با دانشگاه (بیکر و سیریک، 1986)، نمره پایین تر از نمره میانگین کسب کردند. دانشجویان با شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. در این پژوهش از پرسشنامه های بهزیستی تحصیلی (تومینین-سوینی و همکاران، 2012)، بهزیستی اجتماعی (کیز، 1998) و بهزیستی روانی (ریف، 1989) استفاده شد. پس از اجرای پیش آزمون گروه آزمایش طی 18 جلسه یک ساعته آموزش سازگاری با دانشگاه را دریافت کرد و پس از دو ماه مطالعه پیگیری به عمل آمد. داده ها با روش آماری تحلیل واریانس آمیخته تجزیه وتحلیل شدند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که مداخله مبتنی بر مدل جامع تجربه زیسته سازگاری بر افزایش بهزیستی تحصیلی، روانی و اجتماعی دانشجویان ناسازگار تأثیر معناداری داشته است (0/01 P<)؛ به نحوی که نمرات مؤلفه های بهزیستی، افزایش معناداری در مرحله پس آزمون داشته و در مرحله پیگیری پایدار مانده است. نتیجه گیری: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که برنامه آموزشی مبتنی بر مدل جامع تجربه زیسته سازگاری به واسطه کاهش مشکلات دانشجویان در سازگاری با دانشگاه به افزایش مؤلفه های بهزیستی آن ها در سال اول منجر می شود.

هدف پژوهش حاضر، مطالعه و بررسی برنامه های پیشگیری هیجان محور در بافت مدرسه به صورت مطالعه مروری نظامند بود. از طریق پژوهش مروری نظامند و با استفاده از کلیدواژه های تخصصی برنامه های پیشگیری محور، مدرسه محور، برنامه های هیجان محور، برنامه های پیشگیرانه هیجان محور، یادگیری اجتماعی-هیجانی مدرسه محور در پایگاه های اطلاعاتی تخصصی PubMed، Springer، Scopus، ProQuest، Elsevier، Science direct، Google Scholar، از سال های 1990 الی 2022 یافته ها و اطلاعات مورد نظر جهت دستیابی به هدف پژوهش مورد واکاوی قرار گرفت. برای شناسایی و پوشش بیشتر مقالات منتشر شده بعد از جستجوی پایگاه های اطلاعاتی، تعدادی مجلات معتبر نیز به صورت دستی(Hand Searching) مورد جستجو قرار گرفت. از طریق الگوی پریسما یافته های پژوهشی مرتبط با متغیرهای برنامه های پیشگیرانه هیجان محور در مدرسه مورد تحلیل قرار گرفت. داده های بازیابی شده برای انجام تجزیه و تحلیل وارد نرم افزارشد و خوشه های شبکه هم رخدادی تولید شد. پس از شناسایی، تعدادی از مقالات بعد از بررسی عنوان و چکیده از روند پژوهش کنار گذاشته شدند. در نهایت تعدادی از مقالات به لحاظ ارتباط موضوع پژوهش به عنوان جامعه نهایی پژوهش انتخاب شدند. در تمام مطالعات، برنامه های یادگیری اجتماعی-هیجانی به عنوان مداخله پیشگیرانه در سطوح کلی مدرسه مورد استفاده قرار گرفته است. براساس نتایج مطالعه مروری حاضر، برنامه های یادگیری هیجانی مدرسه محور، ضمن آموزش مستقیم مهارت ها، دانش آموزان را برای مقابله با بد تنظیمی هیجان و راهبردهای مقابله ای موثر مجهز می سازند. در نتیجه استفاده از برنامه های هیجان مدار در مدارس ابتدایی، پیشنهاد شده است.

زمینه: اختلال های هیجانی و رفتاری، طیف وسیعی از اختلالات برون نمود، درون نمود و شیوه پایین (پرخاشگری، اختلال سلوک، افسردگی واضطراب، آگروفوبیا، اسکیزوفرنیا و...) را شامل می شوند که به طور قابل ملاحظه ای بر گستره ای از عملکردهای تحصیلی، اجتماعی و شناختی کودکان و نوجوانان تأثیر منفی می گذارند. اگرچه مداخلات درمانی متعددی به بهبود این مشکلات پرداخته اند اما در زمینه تأثیر آموزش های روانشناختی مبتنی بر ذهنیت برای دانش آموزان دارای این اختلال بویژه در زمینه هیجان های تحصیلی شکاف تحقیقاتی وجود دارد. لذا در این مطالعه به این مسأله که آیا آموزش ذهنیت های طرحواره ای به دانش آموزان دارای اختلال های هیجانی و رفتاری در بهبود هیجان های تحصیلی آن ها مؤثر است، پرداخته شد. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر آموزش روانشناختی ذهنیت های طرحواره ای بر بهبود هیجان های تحصیلی دانش آموزان دارای اختلال های هیجانی و رفتاری بوده است. روش: پژوهش حاضر از نوع پژوهش های شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون بود. با یک گروه آزمایش و یک گروه کنترل بوده است. جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر دارای اختلال های هیجانی و رفتاری (14-15) سال بودند که از این جامعه نمونه ای شامل 50 نفر به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه هیجان های تحصیلی پکران (2002) و بسته آموزشی ذهنیت های طرحواره ای بود. جهت بررسی نتایج از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که بهبود معناداری برای گروه آزمایش با افزایش هیجان های تحصیلی مثبت (1441/43 F=و 05/0P< و 96/0 =(h2 وکاهش هیجان های تحصیلی منفی(1957/47 F= و 0/05P< و 0/97 = h2 (در مقایسه با گروه گواه وجود دارد. نتیجه گیری: آموزش روانشناختی ذهنیت های طرحواره ای به دانش آموزان دارای اختلال های هیجانی و رفتاری، بواسطه افزایش هیجان های تحصیلی مثبت و کاهش هیجان های تحصیلی منفی می تواند موجب بهبود هیجان های تحصیلی آن ها و لذا تغییرات مثبت در عملکرد تحصیلی آن ها شود.

زمینه و هدف: یکی از مهم ترین مهارت هایی که در یادگیری دانش آموزان نقش اساسی ایفا می کند، مهارت خواندن است. بنابراین هدف پژوهش حاضر، طراحی و اعتباریابی برنامه مداخله مبتنی بر سیستم های یادگیری چندگانه برای دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خاص با نارسایی خواندن بود. روش: این پژوهش از نوع فراترکیب است. به همین منظور پنج پایگاه اطلاعاتی در بازه های زمانی 2005 تا 2021 با استفاده از راهبرد جستجوی دقیق بررسی شدند. برای به دست آوردن مقالات منتخب جهت ورود به تحلیل، از راهبرد جستجوی نظام مند استفاده شد. کلیدواژه های یادگیری رویه ای، آماری، توالی، نارساخوانی و معادل انگلیسی آنها، Specific learning disability, Learning Systems, Dyslexia در پایگاه اطلاعاتی Scopus، Sciencedirect، PubMed، PsycINFO و Springe، Magiran, Sid, Noormags جستجو شدند. در نتیجه این جستجو، 229 مقاله بازیابی و بر اساس ملاک های ورود و خروج، 22 مقاله برای ورود به پژوهش انتخاب شدند. برای تحلیل داده های پژوهش از «مدل هفت مرحله ای ساندلووسکی و باروسو» استفاده شد. یافته ها: بر اساس کدهای شناسایی شده، در کل 19 مقوله مربوط به سیستم های یادگیری و برنامه مداخله استخراج شد. برخی از مقوله های مربوط به سیستم های یادگیری عبارت اند از: ضمنی بودن، غیرکلامی بودن، تدریجی بودن، رفتاری بودن، شمارگانی بودن یادگیری؛ و مقوله های مربوط به برنامه مداخله عبارت بودند از: توالی دیداری، توالی شنیداری، توالی حرکتی، هماهنگی حسی و حرکتی، توالی زبانی، بازی، راهبردهای شناختی و فراشناختی، دقت و تمرکز. مقوله های استخراج شده مورد توافق کدگذاران (کاپای کوهن: 65 /0) قرار گرفت. سپس اهداف و محتوا و فعالیت های مرتبط با سیستم های یادگیری شناسایی و برنامه مداخله در 14 جلسه تنظیم شد. روایی اهداف و محتوای برنامه نیز با فرمول نسبت روایی محتوا با نمره 85/0 و نیز شاخص روایی محتوا 79/0 مورد تأیید قرار گرفت. نتیجه گیری: بر اساس این مطالعه می توان گفت توجه به سیستم های یادگیری، چارچوب مناسبی را برای طراحی برنامه مداخله و همچنین کار با دانش آموزان نارساخوان، فراهم می کند. از یافته های این مطالعه می توان در طراحی برنامه های انفرادی و گروهی بهبود مهارت خواندن استفاده کرد و این برنامه را به عنوان یک برنامه توان بخشی سودمند به متخصصان و درمانگران حوزه اختلال های یادگیری ویژه پیشنهاد داد.

هدف اصلی در این تحقیق، بررسی کیفی تجربه والدین با آموزش الکترونیکی فرزندان در طول دوره پاندمی Covid-19 بود که با استفاده از روش پدیدارشناسی صورت گرفت. جامعه آماری شامل کلیه والدین دانش آموزان مقطع ابتدایی منطقه (7) شهر تهران است که در پایه اول تا پنجم که در نیم سال دوم سال 1400 مشغول به تحصیل بودند، می شود که به منظور نمونه گیری بر پایه اصل اشباع در پژوهش های کیفی و با تکراری شدن پاسخ ها و با روش هدفمند، تعداد 25 نفر از والدین دانش آموزان به عنوان نمونه آماری موردبررسی و مصاحبه به عنوان نمونه آماری قرار گرفتند. تحلیل مصاحبه ها، با استفاده از الگوی کلایزی و روش تحلیل مضمون انجام شد. بعد از کدگذاری و طبقه بندی براین اساس به تعداد 21 مورد، مضامین اصلی استخراج شدند که در قالب (آموزشی، فرهنگی، اجتماعی، فنی، روان شناختی و اقتصادی) تقسیم بندی شدند و سپس بر اساس مضامین به دست آمده از جنبه معایب و مزایا مورد شناسایی قرار گرفتند. نهایتاً با توجه به نتیجه به دست آمده پیشنهادهایی مبنی بر کاهش معایب آموزش از طریق فضای الکترونیکی و افزایش مزایای آن که از تجربه زیسته والدین به دست آمده بود، ارائه گردید.

بررسی عوامل کارساز در شکل گیری کارکردهای اختلال شخصیت مرزی همواره مورد توجه درمانگران و پژوهشگران بوده است و خانواده همچون بخش جدایی ناپذیر عوامل تأثیرگذار اهمیت بسزایی در پژوهش های این گستره دارد. هدف پژوهش حاضر بررسی کیفی نقش عوامل آسیب زای خانواده در شکل گیری سازوکارهای دفاعی غیر سازشی افراد دچار اختلال شخصیت مرزی بود. برای انجام این پژوهش کیفی، از میان مراجعین بیمارستان رازی تبریز 10 فرد دچار اختلال شخصیت مرزی به شیوه نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع نظری انتخاب شدند. این افراد توسط روان پزشکان بیمارستان تشخیص اختلال شخصیت مرزی دریافت کرده بودند. روش اصلی جمع آوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختارمند با سؤالات باز بود. اطلاعات برآمده از مصاحبه ها پس از پیاده سازی، با بهره گیری از مدل استراوس و کوربین در سه مرحله کدگذاری باز، کدگذاری محوری و کدگذاری گزینشی مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. درستی و اعتبار پژوهش حاضر ریشه در چهار محور «باورپذیری، انتقال پذیری، تصدیق پذیری و اطمینان پذیری» داشت. یافته های برآمده از مصاحبه با شرکت کنندگان در گستره آسیب های خانواده و شکل گیری سازوکارهای دفاعی غیر سازشی با به کارگیری مطالعه نظریه داده بنیاد، در سه مقوله اصلی «عوامل آسیب زای خانواده»، «آسیب های دوران کودکی» و «سازوکارهای دفاعی غیر سازشی» و چندین خرده مقوله خلاصه گردید و سرانجام به استخراج یک مدل پارادایمی در شکل گیری سازوکارهای دفاعی غیر سازشی افراد دچار اختلال شخصیت مرزی انجامیده شد. به صورت کلی نتایج پژوهش حاضر نشان داده است، عوامل آسیب زای خانواده در شکل گیری سازوکارهای دفاعی غیر سازشی افراد دچار اختلال شخصیت مرزی نقش دارند.

هدف: پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی برنامه مداخله ای مبتنی بر سیستم های یادگیری چندگانه بر بهبود افزایش عملکرد و علاقه به خواندن در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خاص با آسیب خواندن بود. روش: این پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود، جامعه آماری پژوهش شامل دانش آموزان نارساخوان دوره دوم ابتدایی شهرستان مراغه بودند که 30 نفر از دانش آموزان نارساخوان با استفاده از شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) تقسیم شدند. برنامه مداخله مبتنی بر سیستم های یادگیری به مدت 14 جلسه 45 دقیقه ای روی گروه آزمایش اجرا شد. در آغاز و پایان برنامه مداخله ای، شاخص های بهبود عملکرد خواندن که شامل سرعت، صحت و درک خواندن بود، به عمل آمد. همچنین شاخص علاقه به خواندن، نیز در دانش آموزان اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تحلیل شدند. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد بین سرعت خواندن (00/0 P =6/1337F=)، صحت خواندن (00/0 P =6/491F =) و درک خواندن (00/0 P =5/56F=) و همچنین بهبود میزان علاقه (00/0 P =3/16284F=) در دو گروه تفاوت معنا داری وجود دارد. نتیجه گیری: برنامه مداخله مبتنی بر سیستم های یادگیری چندگانه می تواند در بهبود عملکرد خواندن دانش آموزان دارای آسیب خواندن مؤثر باشد. از این رو پیشنهاد می شود تا دست اندرکاران و مربیان مراکز مشکلات ویژه یادگیری از این برنامه برای بهبود نارساخوانی دانش آموزان استفاده کنند

هدف: بر اساس مطالعه، بسیاری از دانشجویان، سال اول دانشگاه را یکی از دوره های زمانی پراسترس و چالش زای زندگی می دانند و قادر به سازگاری مناسب با آن نیستند. مطالعه حاضر با هدف شناسایی تجارب زیسته دانشجویان با سازگاری پایین سال اول دانشگاه در خصوص مشکلات و چالش های سازگاری با دانشگاه انجام شد. روش: روش پژوهش کیفی از نوع پدیدارشناسی بود. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته جمع آوری شد و با رویکرد 7 مرحله ای کلایزی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جامعه پژوهش کلیه دانشجویان با سازگاری پایین دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس در سال تحصیلی 1399-1400 بودند. نمونه گیری به شیوه هدفمند تا زمان رسیدن به اشباع داده ها بر روی 18 دانشجوی با سازگاری پایین انجام شد. یافته ها: تحلیل کیفی پدیدارشناسی منجر به استخراج 7 مضمون اصلی و 33 مضمون فرعی شد. مشکلات ارتباطی و اجتماعی، باورهای غیرمنطقی، مشکلات هیجانی، مشکلات انگیزشی، مشکلات یادگیری، مشکلات محیط خانواده و مشکلات محیط دانشگاه مضامین اصلی شناسایی شده بودند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که دانشجویان ناسازگار مشکلات درون فردی و محیطی متعددی را در سازگاری با دانشگاه تجربه می کنند؛ لکن سهم عوامل درون فردی از عوامل محیطی بیشتر بود. بنابراین با توجه به ماهیت چند بعدی مشکلات دانشجویان لازم است در جهت افزایش سازگاری دانشجویان با دانشگاه مداخلات چند جانبه صورت گیرد.

هدف پژوهش حاضر پیش بینی خردمندی، بر اساس ادراک از والدگری پدر با نقش میانجی قدرت ایگو در دانشجویان بود. روش پژوهش حاضر همبستگی از نوع مدل ساختاری بود. جامعه آماری، شامل 24000 دانشجوی دانشگاه تبریز بود. حجم نمونه پژوهش 190 نفر در نظر گرفته شد و با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. افراد نمونه، پرسشنامه های مقیاس سه بعدی خردمندی آردلت (2003) (3D-WS)، مقیاس پدری دیک (2004) (FS) و پرسشنامه روان شناختی قدرت ایگو استروم و همکاران (1997) (PIES) را تکمیل کردند. کلیه محاسبات مدل ساختاری با استفاده از نرم افزار AMOS-24 انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد قدرت ایگو نقش میانجی معنی داری در ارتباط بین ادراک از والدگری پدر و خردمندی در دانشجویان دارد، ولی مستقیماً با خردمندی فرزندان ارتباط معنی داری ندارد. به صورت کلی می توان نتیجه گرفت که چگونگی رفتار پدر یکی از عواملی است که به طور غیرمستقیم با تقویت توانمندی ایگو، می تواند پیش بینی کند که فرزندانشان از چه میزان خردمندی برخوردار باشند. بر این اساس، پیشنهاد می شود فراوانی و حضور سالم پدر در تربیت فرزندان موردتوجه قرار گیرد.

هدف از پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش روش مونته سوری بر توانایی های دیداری - حرکتی دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری غیرکلامی بود. برای انجام پژوهش، تعداد 4 نفر از دانش آموزان پسر اول ابتدایی، مبتلا به اختلال یادگیری غیرکلامی که در دبستان نبی اکرم (ص) شهرستان بناب، در سال تحصیلی 1399- 1398 تحصیل می کردند، براساس آزمون دیداری حرکتی بندرگشتالت انتخاب شدند. در این پژوهش که از نوع طرح تک آزمودنی با چند خط پایه (ABA) بود، ابتدا هر کدام از آزمودنی ها با توجه به ملاک های اختلال یادگیری غیرکلامی، به طور دقیق مورد مشاهده قرار گرفتند و توانایی های دیداری حرکتی آنها اندازه گیری و ثبت گردید. سپس در مرحله مداخله، هر آزمودنی طی 10 جلسه 45 دقیقه ای به صورت جداگانه، آموزش های روش مونته سوری را دریافت کردند. عملکرد آزمودنی ها، در جلسات مرحله پیگیری نیز مورد مشاهده قرار گرفت. در نهایت داده های جمع آوری شده، از طریق روش تحلیل دیداری نمودارها، روش درصد داده های ناهمپوش (PAND)، محاسبه اندازه اثر و درصد بهبودی، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج پژوهش، نشان دهنده تاثیر آموزش روش مونته سوری در افزایش توانایی های دیداری حرکتی هر چهار آزمودنی بود. در نتیجه می توان از آموزش روش مونته سوری به عنوان بخشی از برنامه های توانمندسازی دانش آموزان مبتلا به اختلال یادگیری غیرکلامی استفاده کرد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تجربه زیسته خانواده های گسسته و درهم تنیده در کنار آمدن با قرنطینه در دوره شیوع کووید-19 انجام شد. به منظور انجام این پژوهش کیفی، از بین دانشجویان دانشگاه تبریز 11 خانواده گسسته و 5 خانواده درهم تنیده به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جهت غربالگری از مقیاس انطباق پذیری و همبستگی خانواده (FACES-III) استفاده شد. روش اصلی جمع آوری داده ها، مصاحبه های نیمه-ساختارمند با سوالات باز بود و داده ها با روش اسمیت مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. صحت و اعتبار پژوهش حاضر ریشه در چهار محور «باورپذیری، انتقال پذیری، تصدیق پذیری و اطمینان پذیری» داشت. یافته های حاصل از تجربیات خانواده ها در هفت مضمون اصلی «چتر اطلاعاتی»، «راهبردهای حمایتی»، «عوامل افزایش استرس»، «عوامل کاهش استرس»، «عوامل تعارضات خانواده»، «راهبردهای حل تعارضات خانواده» و «عوامل ایجاد کم توجهی نسبت به نکات پیشگیری» و چندین زیر مضمون خلاصه گردید. به طور کلی نتایج نشان می-دهد، مسئولیت پذیری و تعهد اعضای خانواده نسبت به مدیریت شرایط در مواقع بحرانی مثل شیوع ویروس کووید-19 و قرنطینه خانگی از ساختار خانواده تاثیر می پذیرد. مشارکت اعضا در خانواده های گسسته، کمتر وجود دارد و هر چند خانواده های درهم تنیده، آسیب های ویزه خود را برای اعضا دارند؛ که نداشتن استقلال فردی یکی از این موارد است، اما در مدیریت این بحران عملکرد بهتری نسبت به خانواده های گسسته نشان دادند، که می توان نتیجه گرفت، همدلی و مشارکت یکی ازموارد ضروری برای عبور موثر از این شرایط است.

هدف پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش روش مونته سوری بر کارکردهای عصب روان شناختی دانش آموزان مبتلا به اختلال های یادگیری غیرکلامی بود. چهار دانش آموز اول ابتدایی مبتلا به اختلال یادگیری غیرکلامی بین سنین 7 سال و 3 ماه و 8 سال و 6 ماه که در دبستان نبی اکرم (ص) شهرستان بناب، در سال 99- 98 در حال تحصیل بودند، براساس آزمون محقق ساخته عصب روان شناختی تشخیص اختلال های یادگیری غیرکلامی موحدی پور و همکاران (1398) انتخاب شدند. دانش آموزان با استفاده از طرح پژوهش تک آزمودنی با چندین خط پایه (ABA) به مدت 10 جلسه به صورت جداگانه، آموزش های روش مونته سوری را دریافت کردند. سه هفته پس از مداخله نیز مورد پیگیری قرار گرفتند. در نهایت داده های به دست آمده در مراحل خط پایه، مداخله و پیگیری، با استفاده از روش تحلیل دیداری نمودارها، روش درصد داده های ناهمپوش (PAND)، اندازه اثر و درصد بهبودی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد آموزش روش مونته سوری موجب بهبود و افزایش کارکردهای عصب روان شناختی دانش آموزان مبتلا به اختلال های یادگیری غیرکلامی می شود.

استفاده بیش ازحد و نادرست از اینترنت و فناوری های مرتبط با آن توسط دانش آموزان، یکی از مشکلات رایج و مهم جامعه ما است. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش تشخیصی سبک های والدگری در پیش بینی اعتیاد به اینترنت دانش آموزان بود. طرح پژوهش، تابع تشخیص دوگروهی بود. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهرستان لنده به تعداد 480 نفر در سال تحصیلی در سال 1399-1398 بودند. به این منظور تعداد 18 نفر دارای اعتیاد به اینترنت و 18 نفر بدون اعتیاد به اینترنت انتخاب شدند و به آزمون اعتیاد به اینترنت یانگ (1998) و سیاهه سبک های والدگری بامریند (1991) پاسخ دادند. داده های گردآوری شده با آزمون تحلیل تابع تشخیصی تجزیه وتحلیل شد. نتایج نشان داد که با کمک سبک های والدگری می توان اعتیاد به اینترنت را پیش بینی کرد و تحلیل تابع تشخیصی توانست با 86/1 درصد پیش بینی صحیح دانش آموزان را به دو گروه با و بدون اعتیاد به اینترنت طبقه بندی نماید. می توان نتیجه گیری کرد عواملی همچون سبک های والدگری بر بروز اعتیاد به اینترنت دانش آموزان تأثیرگذار است. پیشنهاد می شود درمانگران در ارائه راهکارهای کاهش دهنده اعتیاد به اینترنت به این سبک های والدگری والدین توجه بیش تری نمایند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه طرحواره های ناسازگار اولیه وتنش شغلی با نقش واسطه ای سه گانه سیاه انجام شد. طرح پژوهش، همبستگی از نوع مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری کلیه پرستاران بخش های ICU و روانپزشکی دانشگاه های علوم پزشکی شهر تبریز بود (850=N)، که با استفاده از نمونه گیری خوشه ای تک مرحله ای از بین 12 بیمارستان دولتی در شهر تبریز بر اساس جدول کرجسی و مورگان تعداد 280 نفر انتخاب شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه های طرحواره یانگ (فرم کوتاه) (1990)، مقیاس شخصیت تاریک جانسون و همکاران (2012)، و استرس شغلی فرنچ و کاپلان (2003) جمع آوری شد. مقدار ضریب مسیر بدست آمده برای ارتباط بین متغیر سه گانه سیاه با تنش شغلی برابر با (89/0) و برای متغیر طرحواره ناسازگار اولیه با تنش شغلی برابر با (37/0) است ومقدار سطح معناداری بدست آمده برای این ضرایب کمتر از مقداری خطای مورد نظر (05/0) است پس بین سه گانه سیاه و طرحواره ناسازگار اولیه با تنش شغلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین با توجه به اینکه میزان بدست آمده بالاتر از 96/1 می باشد، نقش واسطه ای سه گانه سیاه در رابطه بین طرحواره ناسازگاری اولیه و تنش شغلی تایید می شود.

طلاق عاطفی نوعی از نابهنجاری است که در سطح کوچک، اساس خانواده و در بُعد وسیع تر، جامعه را درگیر می کند؛ از این رو، بررسی و توصیف تجربه زیسته فرزندان طلاق عاطفی ضرورت خاصی دارد. هدف پژوهش حاضر توصیف تجربه زیسته فرزندان والدین دچار طلاق عاطفی است. در این پژوهش از رویکرد پژوهش کیفی  با روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شده است. ۱۲ نفر از نوجوانان و جوانان واجد شرایط به روش هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. جمع آوری اطلاعات با مصاحبه های نیمه ساختاریافته و تجزیه وتحلیل آنها به روش تحلیل مضمون صورت گرفت. یافته ها به استخراج ۹۶ مضمون فرعی و ۱۳ مضمون اصلی از جمله: خلأ ارتباطی و عاطفی فرزندان، غوطه ور بودن خانواده در هیجان های منفی، آشفتگی های روانی فرزندان، مشکلات الگوپذیری و شیوه های مقابله فرزندان با فشار روانی منجر شد. نتایج بیانگر آن است که در اثر کارکرد ناسالم خانواده های دچار طلاق عاطفی، فرزندان به جای اینکه خانواده را پناهگاهی آرامش بخش بدانند، آن را عامل آشفتگی و تنش قلمداد می کنند؛ بنابراین توصیه می شود ضمن آگاهی بخشی به والدین از اثر های سمی طلاق عاطفی در راستای توانمند سازی و ارتقای سرمایه های روان شناختی فرزندان طلاق عاطفی نیز اقدام شود.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه نیمرخ روانی - تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی قلدر و عادی در تبریز انجام شد. روش پژوهش از نوع علّی - مقایسه ای بوده که به شیوه نمونه گیری خوشه ای ۳۸۴ دانش آموز پایه دوم دبیرستان انتخاب شد. شرکت کنندگان در این پژوهش پرسشنامه های قلدر- قربانی اولویوس، مورگان و جینکز، یسن چن و شخصیت نئو را تکمیل نمودند و از معدل نیمسال آنان برای سنجش پیشرفت تحصیلی استفاده گردید. برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از روش آماری تحلیل واریانس چند متغیره MANOVA)) استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که میان دو گروه دانش آموزان دبیرستانی قلدر و عادی از بین متغیرهای تحصیلی: خود کارآمدی تحصیلی، پیشرفت تحصیلی و در ویژگی های شخصیتی عامل های با وجدان بودن، توافق پذیری تفاوت معنی داری وجود دارد (05/0 P<). دانش آموزان عادی عملکرد تحصیلی بهتری نسبت به دانش آموزان قلدر داشتند و میانگین نمرات دانش آموزان قلدر در عامل های روان رنجوری بیشتر از دانش آموزان عادی بود. نتایج نشان داد قلدری در دانش آموزان پیامدهای شخصیتی و تحصیلی ناگواری را برای آن ها در مقایسه با دانش آموزان عادی به همراه دارد با توجه به یافته ها باید تمهیدات ویژه ای از نظر روانی و آموزشی برای دانش آموزان با رفتار قلدری در نظر گرفته شود.

گسترش اخبار کووید-19، تنیدگی غیرمنتظره ای را در همه جنبه های جامعه به وجود آورده و چه بسا در بسیاری از نقاط جهان اختلالات مربوط به تنیدگی را افزایش خواهد داد. با توجه به شکاف های پژوهشی در صورت عدم توجه به این چالش بی سابقه، جهان با مشکلات بسیار جدی رویارو خواهد شد. ازاین روی پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر تنیدگی های عمودی و افقی خانواده های گسسته بر  نشانه های مرضی روانی  برآمده از گسترش اخبار کووید-19 انجام شد. جامعه پژوهش دربرگیرنده همه دانشجویان دانشگاه تبریز در سال تحصیلی 1398-1399 بود؛ که به منظور انجام این پژوهش کیفی، 12 خانواده گسسته به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. جهت غربالگری از سنجه انطباق پذیری و همبستگی خانواده  استفاده شد. روش اصلی جمع آوری داده ها، مصاحبه های نیمه ساختارمند با سؤالات باز بود و داده ها با روشSmith (1995) مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. صحت و اعتبار پژوهش حاضر ریشه در چهار محور «باورپذیری، انتقال پذیری، تصدیق پذیری و اطمینان پذیری» داشت. یافته های برآمده از تجربیات خانواده ها در پنج مضمون اصلی «عوامل تنش زا در دوره قرنطینه خانگی»، «سازوکار توزیع مسئولیت»، «سازوکار حمایت خانواده»، «مشکلات انطباقی» و « نشانه های مرضی روانی » و چندین مضمون فرعی خلاصه شد. به طورکلی نتایج نشان داد، برخی از عوامل خانواده های گسسته مانند سازوکار توزیع مسئولیت و حمایت خانوادگی ناسازگار، آن ها را هنگامی که تنیدگی های افقی (وجود بیماری های زمینه ای در افراد خانواده ، مشکلات تحصیلی و مشکلات شغلی) و تنیدگی های عمودی (گسترش اخبار کووید-19 و بحران اقتصادی جامعه) به صورت هم زمان رخ داده بود، با تنیدگی مضاعف روبرو کرده و در چنین خانواده هایی نشانه هایی از آسیب شناسی روانی (ایجاد، عود و تشدید) و مشکلات انطباقی (خانوادگی) وجود داشت.

خیانت زناشویی معمولا با ضربه شدید به طرف مقابل همراه است؛ این رویداد باعث بروز نشانه هایی شبیه اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) می شود که یکی از سخت ترین مشکلات در مشاوره و روان درمانی است. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش علائم PTSD عاطفی صورت پذیرفت. روش پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری کلیه زنان آسیب دیده از پدیده خیانت همسر بودند، 30 آزمودنی که در نمرات PTSD عاطفی فوآ (2003) دارای طیف علایم متوسط به بالا(نمره 21 و بالاتر) بودند به روش نمونه گیری در دسترس و هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15 نفر) و کنترل (15 نفر) گمارده شدند. آزمودنی های گروه آزمایش 9 جلسه در برنامه گروهی ACT شرکت کردند، اما گروه کنترل هیچ مداخله ای دریافت نکردند. درنهایت داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی (تحلیل کوواریانس یک راهه) تحلیل شدند. نتایج حاکی از آن است که درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش علائم PTSD عاطفی زنان آسیب دیده از پدیده خیانت (P<0/001 و F=478/37) مؤثر است.