صنعت هوانوردی

پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی امکان پذیری فناوری های آینده صنعت هوانوردی با تأکید بر فناوری های کلیدی و با به کارگیری روش پیمایشی انجام شده است. جامعه آماری قابل استناد در این پژوهش، مدیران ارشد، مدیران میانی، کارشناسان واحد فناوری اطلاعات شرکت های مختلف هواپیمایی، و مدیران و کارشناسان شرکت های خبره در عرصه فناوری اطلاعات صنعت هوانوردی هستند. همچنین، برای انتخاب خبرگان، از روش گلوله برفی استفاده شده است و نمونه گیری را تا جایی ادامه داده ایم که تعداد اعضای گروه به 15 نفر برسد. در پایان به منظور مشخص شدن جایگاه هر فناوری در آینده، میانگین اعداد نهایی مربوط به امکان پذیری، به عنوان عدد امکان پذیری و اولویت آن فناوری درنظر گرفته شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان می دهد، اولویت بندی امکان پذیری فناوری ها در صنعت هوایی ایران، به ترتیب شامل بار مسافر، ابرداده، امنیت سایبری، هوش مصنوعی، تشخیص الگو، واقعیت افزوده، اینترنت اشیا، بلاکچین، شرکت های نوپا و مقیاس بالا، واقعیت مجازی، صدا، ترجمه، رباتیک و هواپیمای بدون سرنشین است که توجه به این اولویت ها می تواند راهنمای سیاستگذاری در صنعت هوایی ایران باشد.

مدیریت دانش به عنوان مهم ترین وظیفه سازمان برای مدیریت و استفاده از منابع حیاتی و  همچنین به عنوان رویکردی نوین برای بهره برداری و توسعه دارایی های غیرملموس سازمان معرفی می شود که اجرای موفق آن در سازمان مستلزم فراهم سازی بسترهای فکری، مهارتی و علمی خاص است. هر سازمانی عوامل کلیدی خاص خود را جهت استقرار موفقیت آمیز مدیریت دانش دارد. دغدغه سازمان ها این است که این عوامل را شناسایی و به آنها توجه کنند تا در موفقیت مدیریت دانش پیش قدم باشند. این تحقیق از لحاظ طبقه بندی بر مبنای هدف یک تحقیق کاربردی و از جنبه زمانی، مقطعی و از لحاظ طبقه بندی بر حسب روش یک تحقیق پیمایشی است که به شناشایی و بررسی عوامل کلیدی موفقیت در استقرار مدیریت دانش در صنعت هوانوردی می پردازد. نتایج تحقیق نشان داد که 6 عامل توانمندسازی کارکنان، ساختار دانش، فرهنگ حمایتی، درگیر شدن کارکنان، زیرساخت سیستم های اطلاعاتی، و الگوبرداری عوامل بحرانی موفقیت در پیاده سازی مدیریت دانش در صنعت مورد بررسی بشمار می روند که برای استقرار موفقیت آمیز مدیریت دانش مستلزم توجه به آنها است.

زمینه و هدف: هدف اصلی پژوهش، شناسایی و معرفی مدل راهبردی منابع انسانی سیستم حمل و نقل هوایی کشور برای شناسایی و معرفی راهبردهای مناسب هر خرده فرآیند مدیریت منابع انسانی در سیستم یادشده است. تدوین راهبرد منابع انسانی، بیشتر به موضوع یکپارچگی و انسجام مربوط می شود. یکپارچگی یکی از هدف های اساسی مدیریت راهبردی منابع انسانی است؛ یعنی تضمین اینکه طرح های مدیریت منابع انسانی به طور کامل با طرح های راهبردی، یکپارچه و هماهنگ است. سیستم های مدیریت منابع انسانی می توانند منبع قابلیت هایی باشند که به سازمان امکان می دهد فرصت های جدید را بشناسد و برای آنها سرمایه گذاری کند، به طوری که یک نوایی صحیح سیستم های منابع انسانی و راهبرد کسب و کار، عملکرد بنگاه را افزایش دهد. روش: پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر ماهیت داده ها در زمره پژوهش های کیفی است. جامعه آماری، تمام خبرگان سیستم هوانوردی شامل مدیران، فرماندهان و متخصصان ارشد هوانوردی و هواناجا هستند که برای حضور در مصاحبه های نیمه ساختاریافته انتخاب شدند. روش انتخاب مصاحبه شوندگان گلوله برفی است و پس از مصاحبه با 35 نفر، اشباع نظری حاصل شد. روش تحلیل داده ها تحلیل مضمون است. یافته ها: بر مبنای ابعاد مختلفی از جمله منطق، هدف و الگوی نقاط مرجع راهبردی، براساس راهبرد تحلیل تم با مصاحبه از خبرگان هوانوردی، مضامین اصلی و فراگیر در حوزه دسته بندی و تفکیک دقیق مشاغل شامل ویژگی های مشاغل راهبردی، ویژگی های مورد انتظار از کارکنان و جلوه های فرایندهای منابع انسانی، کشف شد. سپس از روش مصاحبه گروهی استفاده شد و با نشست کلیه خبرگان، کلیه نقاط مرجع راهبردی سیستم هوانوردی کشف شد. نتایج: با توجه به تفکیک مشاغل صنعت، راهبردهای تدوین شده عبارت اند از: مشاغل اصلی (خاص)؛ متعهدانه خلاق، متعهدانه تعامل گرا و پیمانکارانه تعامل گرا، مشاغل تخصصی؛ متعهدانه تخصصی و پیمانکارانه واگذاری، مشاغل پشتیبانی؛ پدرانه خلاق و ثانویه واگذاری و مشاغل حساس؛ پدرانه عام و ثانویه عام.

با توجه به الگوی متفاوت تکامل و توسعه سامانه های محصول پیچیده (CoPS) در مقایسه با مدل های نوآوری مرسوم، این مقاله به بررسی فرایند تطور و تکامل نوآوری در سامانه های محصول پیچیده در صنعت هوانوردی ایران با استفاده از مفهوم مدل چرخه عمر در مهندسی سیستم ها می پردازد. در این مقاله، مدلی برای شناسایی و تحلیل مراحل نوآوری محصول در CoPS با تمرکز بر آشکار کردن برهم کنش بین مهندسی معکوس و مهندسی روبه جلو توسعه می یابد. برای این منظور، ابتدا با مرور پیشینه و بررسی مدل های چرخه عمر CoPS در مهندسی سیستم، چارچوبی مفهومی برای مطالعه فرایند نوآوری در CoPS ایجاد شد. سپس، از طریق مطالعه چندموردی مبتنی بر تحلیل های توالی زمانی سه محصول پیچیده در صنعت هوانوردی، یک مدل فرایندی مبتنی بر چرخه عمر در CoPS توسعه یافت که شامل مراحل مهندسی معکوس و بازیابی طراحی (دربرگیرنده مراحل ارزشیابی و تحلیل داده ها، تولید بسته داده فنی، تصدیق طراحی، تکمیل بسته داده فنی و پیاده سازی طراحی)، مفهوم، توسعه، تولید، بهره برداری، پشتیبانی و کنارگذاری است. یافته های ما چندین ویژگی بارز را درخصوص مدل نوآوری CoPS در صنعت هوانوردی ایران به شرح زیر نشان می دهد. این مدل، سیستمی پیچیده از فرایندهایی است که دارای ویژگی های همزمانی، تکرارشوندگی، بازگشتی بودن و بهم وابستگی هستند. طی فرایند نوآوری محصول، مهندسی معکوس و مهندسی روبه جلو برهم تأثیر متقابل می گذارند. همچنین، این مدل چارچوبی نظام مند و کاربردی به منظور مدیریت بهتر فرایند نوآوری در سامانه های محصول پیچیده ای فراهم می کند که براساس ایده ها و داده های فنی حاصل از مهندسی معکوس در تعامل با مهندسی روبه جلو و طراحی مستقیم شکل می گیرند.  

محیط پیچیده، متغیر و غیرقابل پیش بینى سازمان های نظامی نیازمند به نوآوری و خلاقیت، کشف راه ها و محصولات جدید، توانایى پایش، شناسایى و تسلط بر فناورى های نوین و شناسایی فرصت های جدید است. این مقاله به بررسی رابطه بین مدیریت دانش و خلاقیت و نوآوری در یک سازمان تحقیقاتی نظامی پرداخته است. جامعه آماری تحقیق 60 نفر پژوهشگران بخش تحقیقات این سازمان است و پرسشنامه های تکمیل شده مبنای تحلیل قرار گرفتند. تحقیق از نوع کمی و همبستگی_توصیفی است. ابزار جمع آوری داده تحقیق پرسشنامه استاندارد است. روایی پرسشنامه توسط افراد خبره و تحقیقات قبلی و پایایی پرسشنامه تحقیق به وسیله آلفای کرونباخ برای پرسشنامه مدیریت دانش 908/0 و برای پرسشنامه خلاقیت و نوآوری 880/0 تایید شده است. برای تجزیه وتحلیل داده های تحقیق از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد بین ابعاد مدیریت دانش شامل کسب دانش، خلق دانش، کاربرد دانش، انتقال دانش، حفظ دانش، نوآوری در مدیریت دانش و مستند سازی نتایج مدیریت دانش با مدیریت خلاقیت و نوآوری سازمانی رابطه معناداری وجود دارد. همچنین ضریب پیرسون برای فرضیه های تحقیق نشان از شدت این رابطه و همسویی دارد. این نتایج توجه مدیران را برای بهبود نوآوری در سازمان به ابعاد مدیریت دانش ضروری می نماید.

فناوری بلاک چین یکی از امیدوارکننده ترین فناوری های قرن حاضر است که پتانسیل ایجاد تغییرات اساسی در مدل های کسب وکار در طیف گسترده ای از صنایع را دارد. پژوهش حاضر به دنبال شناسایی پیشایندهای توسعه بازاریابی دیجیتال مبتنی بر فناوری بلاک چین از دیدگاه متخصصین بازاریابی در صنعت هوانوردی است.این پژوهش از نظر جهت گیری کاربردی و از منظرفلسفی اثبات گرایانه است که با استفاده از روش آمیخته کیو انجام شده است. در این مطالعه نخست با مرور ادبیات و مصاحبه نیمه ساختاریافته پیشایندهای توسعه بازاریابی دیجیتال مبتنی برفناوری بلاک چین استخراج و با کمک خبرگان، عوامل نهایی مشخص گردید؛ سپس این عوامل در قالب کارت های کیو در اختیار 22 نفر از متخصصین و خبرگان بازاریابی در صنعت هوانوردی که به صورت هدفمند انتخاب شدند قرار گرفته و در نهایت دیدگاه آنان با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی تحلیل گردید.مشارکت کنندگان در این پژوهش دارای 6 دیدگاه مختلف بوده و الگوهای ذهنی آنان براساس متغیرهای بازار، عوامل داخلی، محتوایی، فناورانه، عوامل انسانی و محیطی دسته بندی شده است.نتایج این پژوهش بینش مفیدی را به مدیران و تصمیم گیران در صنعت هوانوردی داده تا با شناخت این عوامل بتوانند بازاریابی دیجیتال را در شرکت های هواپیمایی تقویت نموده و آن را توسعه دهند.

این پژوهش با هدف طراحی و تبیین الگوی شکل گیری خط مشی های مبتنی بر شواهد در حوزه جذب و نگهداشت کارکنان حرفه ای به انجام رسید. این پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی، از لحاظ رویکرد، اکتشافی و از لحاظ نحوه تجزیه و تحلیل داده ها، آمیخته (کیفی-کمّی) می باشد. در فاز کیفی تحقیق، گروهی از خبرگان شامل اساتید دانشگاهی و مشاورین مجرب در حوزه مدیریت منابع انسانی و همچنین مدیران ارشد منابع انسانی در صنعت هوانوردی ایران به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شدند. در این فاز با استفاده از روش نمونه گیری نمونه گیری هدفمند، 11 نفر از خبرگان انتخاب شدند. ابزار اصلی جمع آوری داده ها در فاز کیفی تحقیق، مصاحبه های عمیق و نیمه ساختار یافته با خبرگان بود. در فاز کیفی تحقیق، داده های حاصل از مصاحبه بر اساس روش تحلیل تم مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. در فاز کمّی نیز، کلیه مدیران ارشد صنعت هوانوردی ایران به عنوان جامعه در نظر گرفته شدند و از میان آنها، 108 نفر بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. در فاز کمّی تحقیق نیز، از پرسشنامه بسته و محقق ساز مشتمل بر 27 گویه به عنوان ابزار اصلی جمع آوری داده ها استفاده شد. روایی و پایایی این پرسشنامه به روش های مختلف مورد بررسی و تأیید قرار گرفت. در فاز کمّی تحقیق، جهت انجام تجزیه و تحلیل های توصیفی و استنباطی، از نرم افزارهای اس.پی.اس.اس و لیزرل استفاده شد. سرانجام، نتایج تحقیق منجر به طراحی الگوی چند شاخکی شکل گیری خط مشی های مبتنی بر شواهد در حوزه جذب و نگهداشت کارکنان حرفه ای شد. این الگو سه شاخک اصلی شامل شاهدگذاری، فنی و سیاسی را شامل می شود که هر کدام از این شاخک ها نیز خود شامل زیرمجموعه هایی می باشند.

به جرأت می توان بر آن بود که صنعت هوانوردی ایران از ناحیه تحریم های یکجانبه ایالات متحده آمریکا بیشترین لطمه را به خود دیده است، در حالی که تحریم های مزبور در این حوزه در تضاد با مقررات خاص بین المللی قرار دارد؛ البته سایر صنایع موضوع تحریم از چنین پشتوانه حقوقی بی بهره اند. بیشتر تألیفات و استدلال های صورت گرفته برای اثبات مشروعیت نداشتن تحریم صنعت هوانوردی ایران تاکنون حول محورهای عمومی از قبیل نقض حقوق بشر و تهدید ایمنی جان انسان ها صورت گرفته است، این در حالی است که قواعد خاص حقوق بین الملل هوایی بهترین پشتوانه برای طرح شکایتی مستقل علیه ایالات متحده است و مورد استفاده دیگر کشورها در موضوعات مشابه قرار گرفته. این قواعد عبارتند از مغایرت تحریم ها با خصیصه بین المللی مقررات هوانوردی و محکومیت اجرای فراسرزمینی قوانین ملی درخصوص اشخاص غیرآمریکایی، مغایرت با توسعه هواپیمایی کشوری بین المللی، مغایرت با منع سوءاستفاده از هواپیمایی کشوری، نقض اصل تساوی موقعیت ها در هواپیمایی کشوری بین المللی و در نهایت، نقض ایمنی هوانوردی. از سوی دیگر، شورای ایکائو به عنوان یک مرجع اختصاصی حل وفصل اختلافات هواپیمایی کشورها، ظرفیت مضاعفی از جهت مرجع و آیین اقامه دعوا فراهم کرده که در سایر موضوعات تحریمی نظیر ندارد. این مقاله پس از مرور تلاش های ناموفق برای رفع تحریم ها به موجب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، به بررسی جهات ماهوی فوق و نیز فرایند صحیح طرح شکایت در مرجع اختصاصی شورای ایکائو پرداخته است.