مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
۱۵.
۱۶.
۱۷.
۱۸.
۱۹.
۲۰.
کتابداری و اطلاع رسانی
حوزه های تخصصی:
هدف نظام های سازماندهی دانش کمک به بازیابی کارآمد است و نظام بازیابی نیز متاثر از نظام ذخیره سازی می باشد. از طرف دیگر، وضعیت هر حوزه از دانش را متن های آن حوزه تعیین می کند، بنابراین، لازم است باز نمون کلامی نظام سازماندهی {رده بندی} با عنصرهای کلامی متن های تولید شده همخوانی داشته باشد. از آنجا که مبنای نظام ذخیره و بازیابی اطلاعات به زبان فارسی در کتابخانه های کشور "سرعنوان های موضوعی فارسی" است، پژوهش حاضر بر آن است که به روش تحلیل محتوا به تحلیل و مقایسه شبکه مفهومی حاکم بر سرعنوان موضوعی فارسی و متون فارسی کتابداری و اطلاع رسانی بپردازد تا مشخص گردد سرعنوان های موضوعی فارسی تا چه اندازه شبکه مفهومی موجود در متن های کتابداری و اطلاع رسانی را منعکس می سازد. جامعه پژوهش متشکل از 392 عنوان کتاب و 782 عنوان مقاله منتشر شده طی سال های 85-81 است که حجم نمونه ای به میزان 99 عنوان کتاب و 197 عنوان مقاله به روش نمونه گیری منظم انتخاب شد. یافته های پژوهش نشان داد که شبکه مفهومی حاصل از مقالات با شبکه مفهومی بدست آمده از کتاب ها متفاوت می باشد؛ به علاوه تفاوت معنی داری میان شبکه مفهومی سرعنوان موضوعی فارسی با شبکه مفهومی حاصل از تحلیل حوزه ای متن های فارسی کتابداری و اطلاع رسانی وجود دارد. بنابراین ساختار شبکه مفهومی سرعنوان های موضوعی فارسی، نیازمند بازنگری و تجدیدنظر است.
وضعیت سواد اطلاعاتی و عوامل موثر بر آن در میان کتابداران و اطلاع رسانان کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
حوزه های تخصصی:
"مقدمه:
با توجه به این واقعیت که در عصر حاضر، آگاهی از مهارتهای ارزیابی، بازیابی و سازماندهی اطلاعات کمک فراوانی به کتابداران در جهت رفع نیازهای اطلاعاتی مراجعان می نماید، این سوال به ذهن خطور می کند که کتابداران جامعه ی هدف با مهارتهای بازیابی و تجزیه و تحلیل اطلاعات برای رسیدن به پاسخ مطلوب، تا چه میزان آشنایی دارند و تا چه اندازه از ابزارهای بازیابی اطلاعات برای رفع نیاز مراجعه کنندگان استفاده می نمایند. مقاله ی حاضر محصول یک تحقیق در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان می باشد که با تلاش همکاران توانسته است به گونه ای عملیاتی مفهوم سواد اطلاعاتی و عوامل موثر بر آن را در نزد کتابداران و اطلاع رسانان حوزه ی علوم پزشکی بیان نماید.
روش بررسی:
در یک مطالعه ی توصیفی- مقطعی 39 نفر از کتابداران کتابخانه های دانشگاه علوم پزشکی اصفهان به وسیله ی پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفتند. پرسشنامه از نظر اعتبار و پایایی مورد تایید قرار گرفت.تحلیل یافته ها به کمک نرم افزار آماری SPSS و با استفاده از آمارهای توصیفی صورت گرفت.
یافته ها:
نتایج به دست آمده نشان داد که آگاهی کتابداران از نیازهای اطلاعاتی جامعه ی تحت پوشش خود در سطح مطلوبی بود. از طرفی میزان شناخت آنان از منابع اطلاعاتی مورد نیاز جامعه ی تحت پوشش ، در حد متوسط و میزان آگاهی کتابداران از تکنیک های مختلف جستجو و بازیابی اطلاعات سطح خوبی را نشان داد. یکی از دلایل، همان آموزشی بود که کتابداران برای آن اهمیت بسیار زیادی قائل شده بودند. همچنین آمار، نشانگر سطح بسیار ضعیف تکنیکی کتابداران در مورد شیوه های مختلف دسترسی به اطلاعات بود.
نتیجه گیری:
با توجه به نتایج موجود ، کتابداران مهم ترین عوامل تاثیر گذار بر سطح سواد اطلاعاتی خود را به ترتیب آموزش به خصوص در قالب دوره های ضمن خدمت ، عوامل محیطی و دیدگاه علمی مدیران مراکز خود دانسته بودند ، که در راستای این هدف برنامه ریزی بهتر و زمینه سازی مناسب ، به خصوص در ایجاد بستر مناسب آموزشی و عوامل محیطی ( سخت افزاری و نرم افزاری و ... ) برای کتابخانه ها و کتابداران از سوی مسؤولان لازم است .
"
کتابداران دیروز و مدیران دانش امروز
حوزه های تخصصی:
دانش، سرمایه فکری و یک نوع دارایی کلیدی برای کسب مزیت رقابتی است، در دنیای پر چالش اقتصادی امروز، مدیریت دانش مجموعه ای است از فرایند ها برای بکارگیری منبع استراتژیک دانش در سازمانها جهت یاری به آنها تا اطلاعات مهم را بیابند، گزینش کنند و سرانجام سازماندهی و منتشر نمایند و این تخصصی است که برای فعالیت هایی چون حل مشکلات، آموختن پویا، برنامه ریزی راهبردی و تصمیم گیری ها ضروری است. سازمانهای بسیاری در جهان، نظامهای مدیریت دانش را، در راستای حفظ ثبات و سودمندی ایشان پذیرفته و انتخاب کرده اند. این نگرش در سازمان های در حال توسعه، نتیجه ی فن آوری اطلاعات، از قبیل بیوتکنولوژی، علوم رایانه و ارتباطات راه دور و همچنین اطلاع رسانی بهداشت و درمان و حرفه های دیگری همچون بازاریابی، حسابداری، مشاوره مدیریتی، کاربرد مؤثری یافته است. به دلیل تشابه حرفه ای اغلب متخصصان اطلاع رسانی با کتابداران که به طور سنتی با فعالیت های نظیر تولید، گرد آوری، دریافت، تکثیر و ذخیره و بازیابی و اشاعه اطلاعات در ارتباط هستند می توانند ضمن آشنایی با اصول و مبانی مدیریت دانش، به مدیران دانش امروز تغییر وضعیت دهند. در این مقاله ضمن بررسی ابزار تبادل دانش و راه های انتقال و تبدیل آن اهمیت حرفه کتابداری و اطلاع رسانی در نظامهای مدیریت دانش نیز تبیین می شود. نقش متخصصین کتابداری و اطلاع رسانی در شناسایی دانش و ارزیابی و سازماندهی و ذخیره سازی آن بمنظور بالا بردن خرد جمعی و افزایش ابتکار در سازمانها موثر بوده و موجبات پیشرفت و توسعه ی آنها را فراهم می نماید تبدیل اطلاعات به دانش و ایجاد زمینه یادگیری از وظایف مهم مدیریت دانش خواهد بود. این مقاله جایگاه جدیدی را برای حرفه کتابداری و اطلاع رسانی تبیین نموده است.
مشارکت گروهی و موضوعات اصلی مقالات مجلهی علمی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی جندیشاپور اهواز(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
مقدمه: بررسی کمی مقالات مجلات که بخشی از فعالیت های علم سنجی و کتاب سنجی است، می تواند نوعی ارزیابی از عملکرد یک مجله، به عنوان یکی از واحدهای انتشار اطلاعات، در فواصل زمانی مشخص به دست دهد. هدف از تحقیق حاضر، تعیین میزان همکاری گروهی و موضوعات محوری در مقالات مجله ی علمی پزشکی اهواز بود.روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع توصیفی- مقطعی بوده است. جامعه ی پژوهش، تعداد 420 مقاله مربوط به شماره های 1تا 47 مجله ی علمی پزشکی اهواز بوده که در فاصله ی سال های 1364 تا 1384 منتشر شده اند. جمع آوری داده ها از طریق مراجعه به اصل مدرک صورت گرفته است. تحلیل داده های پژوهش با استفاده از آمار توصیفی نظیر درصد و فراوانی انجام شده است.یافته ها: یافته ها نشان داد که سهم مشارکت زنان در تولید مقالات این مجله کم تر از سهم مشارکت مردان می باشد. همکاری بین نویسندگان بیشتر به صورت دو نفری بوده است و در مجموع تمایل به همکاری بین نویسندگان این مجله در خلال سال های مورد بررسی روند رو به رشد داشته است. ضریب همکاری گروهی بین این نویسندگان 4/0 می باشد که گویای همکاری گروهی متوسطی است. از نظر پراکندگی موضوع، به ترتیب موضوعات کودکان، فیزیولوژی و داروسازی بیشتر مورد توجه بوده است.نتیجه گیری: این بررسی نشان می دهد که نویسندگان مجله ی علمی پزشکی اهواز تمایل به همکاری گروهی در آنان بیشتر از کار انفرادی است. همچنین پراکندگی مقالات مجله از توازن و تعادل موضوعی منطبق با پوشش موضوعی مجله برخوردار نیست و به برخی از موضوعات توجه کافی نشده و در مورد برخی دیگر نیز هیچگونه مقاله ای درج نشده است.
خروجی Really Simple Syndication Feed و توجه کتابداران و اطلاعرسانان به کارکردهای آن(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)
حوزه های تخصصی:
دستیابی به اطلاعات، عنصری اساسی در فرآیند پژوهش و تولید علم می باشد و از شاخص های توسعه یافتگی محسوب می گردد. از این رو آشنایی و بهره گیری از شبکه های ارتباطی و اطلاعاتی و نیز فن آوری های مربوط بدان امری لازم و ضروری است. در این راستا اینترنت، وب، و به تبع آن تکنیک های اطلاعاتی موجود بر روی آن، نظیر خروجی R.S.S Feed یکی از این فن آوری هاست که در سال های اخیر بر روی بسیاری از وب سایت ها، وب لاگ ها و پایگاه های اطلاعاتی ظاهر گردیده و در اندک زمانی به گسترده ترین و قابل ترین وسیله ی آگاهی رسانی مبدل شده است. این فن آوری به کلیه ی کتابداران و اطلاع رسانان اجازه می دهد تا به اطلاعات موجود بر روی سایت ها، وب لاگ ها و پایگاه های اطلاعاتی به سرعت دسترسی پیدا کرده، روابط تجاری، اقتصادی، آموزشی، تحقیقاتی، اجتماعی و فرهنگی کاربران را با استفاده از آن سامان بخشند. همچنین کاربران در صورت آشنایی با این فن آوری می توانند به تنهایی به اطلاعات مورد نظر دسترسی پیدا کرده، نیازهای اطلاعاتی خویش را مرتفع نمایند. این خروجی ها با استفاده از زبان های برنامه نویسی ای که برای ایجاد آنها استفاده شده است، آخرین اطلاعات را نمایش می دهند و با اضافه شدن اطلاعات جدید، آنها نیز به روز می شوند. خروجی R.S.S Feed شیوه ای آسان و سریع برای خدمات آگاهی رسانی جاری، معرفی منابع جدید کتابخانه، ارائه ی بهتر خدمات مرجع، آموزش به کاربران و ارتباط با کاربران کتابخانه است که کتابداران وکتابخانه ها درکنار سایر ابزار وخدمات موجود نباید از آن غافل باشد. به همین علت در این پژوهش که به روش مستند (کتابخانه ای) و با بررسی متون و منابع مرتبط صورت گرفت، تلاش شد تا ضمن ارائه ی تعریفی از R.S.S Feed، مزایای استفاده از آن بیان گردد. همچنین به این نکته اشاره خواهد شد که به طور کلی R.S.Sخوان ها به دو دسته ی مبتنی بر وب و مبتنی بر نرم افزارهای خاص تقسیم می شوند که برای شناخت آنها نمونه هایی از هر نوع معرفی می گردد و در پایان با تعریف این عنصر اطلاعاتی و کارکردهای متعدد آن در حوزه ی اطلاع رسانی به ویژه در کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی به بیان نقشی که کتابداران در تأمین اطلاعات مورد نیاز کاربران در وب سایت ها، وب لاگ ها و پایگاه های اطلاعاتی ایفا می نمایند، می پردازد.
مطالعه میزان همبستگی موضوعی پایان نامه ها و مقالات فارسی در رشته کتابداری و اطلاع رسانی ایران
حوزه های تخصصی:
دو نوع تولید علمی رشته کتابداری و اطلاع رسانی با هدف تعیین میزان نزدیکی یا دوری موضوعی آنها در سیزده مقوله جایدهی گردید و با استفاده از دو روش کتابسنجی و تحلیل محتوا ابتدا گرایش های درونی هر یک از دو نوع تولید جداگانه بررسی شد سپس روند گرایش آنها در طول زمان (از سال 1347 تا سال 1378) مورد مطالعه قرار گرفت . در این بررسی کل مدت مورد نظر به هفت دوره تقسیم شده و روند دگرگونی و اوج و فوردگرایش پایان نامه ها و مقالات با یکدیگر مقایسه گردیده است سرانجام همبستگی کلی این دو نوع تولید با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون محاسبه شده است یافته9 ها نشان می دهد که گرایش ها در هر یک از دو نوع تولید الزاما با یکدیگر یکسان نیستند در برخی حوزه ها مانند مبانی کتابداری مجموعه سازی استفاده و خدمات و اموزش و تحقیق نوعی همسویی نسبی میان پایان نامه ها و مقالات وجود دارد و حال آنکه مقوله هایی چون سازماندهی و کتابشناسی چندان همسو نیستنددرجه همبستگی موضوعی مقالات و پایان نامه ها به طور کلی نیز بسیار ضعیف ارزیابی شده است.
استفاده از مجلات کتابداری و اطلاع رسانی در کشورهای در حال توسعه
منبع:
اطلاع شناسی ۱۳۸۳ شماره ۶
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر به ارائه یافته های پیمایشی در زمینه استفاده از مجلات کتابداری و اطلاع رسانی ( چاپی و الکترونیکی ) در دو کشور در حال توسعه ، یعنی مالزی و پاکستان ، می پردازد . جامعه مورد مطالعه شامل دانشجویان کارشناسی ارشد رشته کتابداری و اطلاع رسانی در یک مرکز آموزش عالی در هر کشور بوده است . نتایج پیمایشی که از طریق پرسشنامه صورت گرفته حاکی از درک بهتر از سودمندی مجلات کتابداری و اطلاع رسانی به عنوان ابزاری آموزشی و نیز سهم آن ابزار در پیشبرد کتابداری در هر دو کشور است . ...
روش شناسی تحقیق در کتابداری و اطلاع رسانی : تحلیل اطلاع شناختی ، روشی نو در پژوهش های کیفی
حوزه های تخصصی:
روش تحلیل اطلاع شناختی مجموعه عملیاتی است که تلاش دارد وضعیت کلی فضای یک شیء یا پدیده را مشخص سازد وضعیت واقعی آن را در قیاس با وضعیت هنجارین ارزیابی کند . در این روش ، مطالعه شیء و فضای آن ، چشم انداز مطلوب ، موانع نیل به مطلوبها ، و مانند آن مد نظر قرار میگیرد . هدف این روش کشف راهها و رویههایی است که نیل به وضعیت هنجارین را با موانع کمتر و در زمانی کوتاهتر تحقق بخشد . یادداشت حاضر کلیاتی را با استفاده از نمونههای شناخته شده در زمینه به کارگیری روش تحلیل اطلاع شناختی مورد اشاره قرار میدهد ...
کتابداری و اطلاع رسانی ، روش ، و علم پست مدرن
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر روش علمی و مشکل کتابداری و اطلاع رسانی برای اینکه علمی مدرن باشد را مورد بحث قرار میدهد . مع هذا ، بحران معرفت شناسیک علم مدرن در سی سال اخیر به کتابداری و اطلاع رسانی مجال می دهد تا نقشی اساسی در علم پست مدرن ایفا کند . اشارتهایی در ارتباط با این چرخش نیز ارائه شده است...
پژوهش در کتابداری و اطلاع رسانی در محیط سیال فن آوری
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر ، فعالیتهای پژوهشی در زمینه کتابداری و اطلاع رسانی را با توجه به ظهور فن آوریهای نوین اطلاعاتی ارتباطاتی و تحولات ایجاد شده در این عرصه مورد بحث قرار میدهد . محیط متغیر جهانی با پذیرش اینترنت و حمایت فنآوریهای نوین اطلاعات و ارتباطات ، استفاده از پست الکترونیکی ، مبادله اطلاعات الکترونیکی و دسترسی پیوسته به پایگاههای اطلاعاتی ، بسیاری از مسائل و مشکلات تحقیق در کتابداری و اطلاع رسانی را از میان برداشته است . این مقاله منابع دیجیتالی قابل دسترسی از طریق شبکه جهانی وب را که در زمینه فعالیتهای پژوهشی کتابداری و اطلاع رسانی مفید هستند معرفی کرده و پایگاههای اطلاعاتی گوناگون ، مجلات الکترونیکی ، آمار و ابزارهای آماری قابل دسترسی در شبکه جهانی وب در ارتباط با کتابداری و اطلاع رسانی را در اختیار پژوهشگران قرار میدهد ...
ارزیابی وبلاگ های کتابداری و اطلاع رسانی ایران به لحاظ معیارهای امتیاز
حوزه های تخصصی:
وبلاگ ها یکی از کارآمدترین رسانه های ارتباطی نوین در اشاعه آرا و افکار فردی و گروهی در حوزه های عمومی و تخصصی به شمار می ایند همانند هر رسانه ارتباطی دیگر توجه به معیارهای اعتبار در تحقق اهداف وبلاگ ها موثر است...
جایگاه خدمات اطلاعاتی در محیط آموزش الکترونیکی
حوزه های تخصصی:
آموزش الکترونیکی یکی از پیش روترین آموزش هاست که سه مولفه اساسی آن شامل فراگیران، نیازهای آموزشی و توان یادگیری فراگیران است. از آنجا که اطلاعات جز جدانشدنی از آموزش الکترونیکی است، لذا بی توجهی به خدمات اطلاعاتی مورد نیاز بهره گیران از تاثیر اموزش الکترونیکی کاسته خواهد شد...
بررسی سهم زنان در تولید مقالات مجلات فارسی کتابداری و اطلاع رسانی منتشر شده درسالهای 1347 - 1378
حوزه های تخصصی:
زنان به عنوان نیمی از افراد جامعه (42/48% از کل جمعیت ایران) می توانند از عوامل مؤثر در پیشبرد توسعه به شمار آیند. آنان علاوه بر نقش عمده خود در رشد خانواده و جامعه، امروزه در عرصه های علمی و پژوهشی نیز نقشی کاملاً مشهود دارند. برای بیان موقعیت و شرایط واقعی زنان در جامعه باید پیرامون مسائل آنان بررسی و تحقیقاتی صورت گیرد. یکی از مواردی که می توان بر روی آن تامل کرد، مجموعه آثار نوشته شده توسط زنان است. بدین منظور پژوهش حاضر که از نوع پیمایشی بوده با هدف بررسی سهم زنان در تولید مقالات مندرج در 7 عنوان مجله فارسی کتابداری و اطلاع رسانی در طی سال های 1347 تا 1378 صورت گرفته است. یافته ها نشان داد مجموع مقالات تولید شده توسط زنان، 495 عنوان (83/34%) از کل مقالات مورد بررسی است. از مجموع 958 مقاله تالیفی، 32/31% و از مجموع 463 مقاله ترجمه شده، 12/42% را زنان پدید آورده اند. بالاترین میزان مشارکت زنان در تهیه مقالات در سال 1376 با 56 عنوان بوده است. در مجموع، 224 زن در تولید مقالات مورد بررسی مشارکت داشته اند که 108 نفر از آنان (21/48%) در تالیف، 64 نفر (57/28) در ترجمه و 52 نفر (22/23%) هم در تالیف و هم ترجمه مقالات مشارکت داشته اند. پرکارترین نویسندگان زن مقالات در طی دوره مورد بررسی، نیز مشخص گردیدند. در مجموع می توان نتیجه گرفت که مشارکت زنان در تولید مقالات حوزه کتابداری و اطلاع رسانی از سال 1347 تا 1378 نیز همانند سایر حوزه ها دارای سیر صعودی بوده است.
بررسی محتوایی یادداشت های ارسالی و نظرات وبلاگ های فردی و گروهی کتابداری و اطلاع رسانی فارسی
حوزه های تخصصی:
در این پژوهش 85 وبلاگ فردی و 31 وبلاگ گروهی فارسی در موضوع کتابداری و اطلاع رسانی با استفاده از روش تحلیل محتوا با هدف بررسی محتوای یادداشت های ارسالی و نظرات، مورد بررسی قرار گرفته اند. بررسی ها نشان داد که میانگین تعداد یادداشت های ارسالی ماهانه در وبلاگ های گروهی بیش از وبلاگ های فردی و میانگین تعداد نظرات در وبلاگ های فردی بیش از وبلاگ های گروهی است. بیشترین تعداد یادداشت های ارسالی در هر دو گروه وبلاگ های فردی و گروهی تالیفی و کمترین یادداشتهای ارسالی در وبلاگ های فردی یادداشتهای ارسالی ترجمه ای بوده و در وبلاگ های گروهی مربوط به یادداشت هایی است که دارای تصویر می باشند. بیشترین یادداشت های ارسالی در وبلاگ های فردی مربوط به موضوعات متفرقه و در وبلاگ های گروهی مربوط به موضوع چاپ و نشر است. بیشترین نظرات در وبلاگ های فردی به ترتیب در ارتباط با موضوع های متفرقه و وبلاگ ها و در وبلاگ های گروهی بعد از موضوعات متفرقه مربوط به موضوع فناوری های اطلاعاتی و نظام های اطلاعاتی می باشد.
بررسی روند موضوعی تحقیقات رشته کتابداری و اطلاع رسانی بر اساس استنادهای 1996- 2005 در مقالات سالنامه آریست در سال های 2002 تا 2006
منبع:
تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) سال چهاردهم زمستان ۱۳۸۷ شماره ۵۵
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی مقاله حاضر شناسایی روند موضوعی پژوهش های بین المللی حوزه کتابداری و اطلاع رسانی است. این تحقیق با استفاده از تحلیل استنادی مقالات مجله «مرور سالانه علم اطلاع رسانی و فن آوری» بین سال های 2002 تا 2006 انجام شد. از 4663 منبع مورد استناد که بین سال های 1996 تا 2005 منتشر شده اند، حدود 76 درصد آنها شامل مواد چاپی و نزدیک به 8 درصد مواد الکترونیکی بودند. بیشترین گرایش به موضوع «ذخیره و بازیابی اطلاعات کامپیوتری» با فراوانی 839 (18 درصد) و کمترین گرایش به «ساختمان کتابخانه» با فراوانی 1 (02/0 درصد) است. موضوع های «علوم کتابداری و اطلاع رسانی» و «سازمان» تا اواسط دهه 1996 تا 2005 روندی نزولی داشته، پس از آن سیری صعودی پیموده اند. موضوع های «حرفه» و «استفاده کننده و استفاده از کتابخانه» که در دوره ده ساله با فراز و نشیب های متعددی روبه رو بوده اند، در سال 2005 به یکباره افزایش یافته اند. موضوع «کتابخانه ها و مراکز منابع» تا سال 2001 روندی صعودی داشته، در سال 2002 افت کرده، و پس از آن دوباره روندی صعودی پیدا کرده است. موضوع های «مواد»، «ارتباط اطلاعاتی» و «پیشینه های کتابشناختی»، روندی نزولی را طی کرده اند. «خدمات فنی»، «کنترل کتابشناختی»، «فن آوری اطلاعات و ارتباطات»، «رسانه» و «مدیریت پیشینه ها» تا میانه های دهه روندی صعودی داشته، اما در سال های پایانی از سیری نزولی برخوردار بوده اند. «ذخیره و بازیابی اطلاعات کامپیوتری» در طول دهه از روندی تقریباً متعادل با فراوانی بالا برخوردار بوده است، که در دو سال آخر روندی افزایشی را داشته است. و در نهایت موضوع «خواندن» و «دانش و یادگیری» روندی صعودی را طی کرده اند.
تحلیل محتوای پایان نامه های کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای تهران شمال ، علوم و تحقیقات تهران ، علوم و تحقیقات اهواز و همدان در سال های 1372 - 1386(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف پژوهش بررسی وضعیت محتوای پایان نامه های تحصیلات تکمیلی رشته ی کتابداری و اطلاع رسانی موجود در دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای تهران شمال، علوم و تحقیقات تهران، علوم و تحقیقات اهواز و همدان به منظور تعیین سیر موضوعی در هر مقوله در طی سال های 1372– 1386 و تعیین تعداد پایان نامه ها به تفکیک دانشگاه ها، سال نگارش، جنسیت، صفحه، روش شناسی پژوهش و وضعیت استنادها می باشد. روش پژوهش تحلیل محتوا است که با استفاده از سیاهه ی وارسی، گردآوری اطلاعات صورت گرفت. جامعه ی آماری پایان نامه های مورد بررسی شامل 524 پایان نامه می باشد. یافته های پژوهش نشان می دهد که بیشترین تعداد پایان نامه هامربوط به دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال و کمترین آنها در دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان بوده و میانگین صفحات پایان نامه ها در سال های مورد بررسی بیشتر بین 107 – 137 صفحه است. بر اساس جنسیت، تعداد پایان نامه های نگارش شده توسط زنان دو برابر مردان است و روش پیمایشی بیشتر از سایر روش ها استفاده شده است. پراستفاده ترین ابزار گردآوری اطلاعات در پایان نامه ها، پرسشنامه و آمار توصیفی پرکاربرد ترین روش آماری در پایان نامه های مورد بررسی است. نرم افزار اس پی اس اس بیشترین روش تجزیه و تحلیل اطلاعات بوده و میانگین استنادها در پایان نامه ها 70/39 درصد و نسبت استفاده از منابع فارسی به کل منابع 06/70 درصد و نسبت استفاده از منابع لاتین به کل منابع 94/29 درصد است. در پایان نامه ها مقوله ی «کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی» بیش از سایر مقوله ها و مقوله ی «حفاظت و نگهداری» از همه کمتر بکار گرفته شده است.
آیا کتابداری و اطلاع رسانی فقط منتظر تغییر نام است؟(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) سال پانزدهم تابستان ۱۳۸۸ شماره ۵۷
حوزه های تخصصی:
کتابداری و اطلاع رسانی به فقر مبانی نظری مبتلا است. تنها تعویض نام مشکلی را حل نمی کند. در واقع، کتابداری نه به لحاظ نام شایسته این رشته است و نه به لحاظ محتوا مطابقتی با مفهوم آن دارد. اگر چه در دنیای غرب با گسترش موج جدید صنعتی و نیاز روز افزون پژوهشگران به یافتن دانش، کتابخانه ها به عنوان جایگاهی برای عرضه یافته های علمی دارای رونقی دوباره شدند، اما با ظهور فن آوری اطلاعاتی و قدرت اشاعه ی اطلاعات از طریق استفاده از ابزارهای جدید الکترونیکی و نوری این توجه و رونق دستخوش چالش گردید. تا جائی که ضرورت وجود کتابخانه به شکل سنتی آن مورد تردید قرار گرفت. این بی مهری در حالی صورت گرفت که زیربنای فن آوری جدید هم بر طبقه بندی استوار بود. نویسنده در این مقاله از شش جنبه حوزه ی کتابداری و اطلاع رسانی را بررسی و درباره ی آنها پیشنهادی ارائه می کند. این شش جنبه عبارتند از: اول خاستگاه مفهوم کتابداری و اطلاع رسانی، دوم جایگاه آن در درخت دانش، سوم تعریف جامع و مانع از این رشته، چهارم دامنه ی حضور و نفوذ این رشته، پنجم پیشنهاد نامی برای آن و سرانجام پیشنهاد نام هایی برای مشاغلی که این حوزه ملزم به تربیت افراد برای آن مشاغل است. روش پژوهش در این مطالعه استقراء، مطالعه ی تطبیقی و تا اندازه ای تحلیل محتوا است.
علوم/ مدیریت بازیابی و اشاعه اطلاعات(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) سال پانزدهم زمستان ۱۳۸۸ شماره ۵۹
حوزه های تخصصی:
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات ذخیره و بازیابی اطلاعات
- حوزههای تخصصی علم اطلاعات و دانششناسی علوم اطلاع رسانی خدمات اطلاع رسانی مدیریت اطلاعات اشاعه اطلاعات
در این مقاله به اهمیت نام گذاری اشاره شده و این که نام باید حاوی عمده ترین کارکردهای رشته علمی و مقبول عام باشد. نام و عنوان هر رشته نشان گر وحدت موضوع آن رشته است که اگر اجزای آن به صورت ترکیب اتحادی و نه انضمامی درکنار هم باشند، هویت واحد را به خوبی نشان خواهند داد. کتابداری و اطلاع رسانی با تعریفی جدید متشکل از دو عنصر منابع و کاربر است که چنانچه با ترکیبی اتحادی در کنار هم باشند که نیاز اطلاعاتی انسانِ بین آن دو را پیوند داده است می تواند به خوبی بیانگر رشته با کارکردهای مورد انتظار آن باشد؛ به عبارت دیگر اگر به شیوه زبان شناسان به تفاوت معنا و مدلول هم قائل باشیم، کارکرد کتابداری و اطلاع رسانی زمانی محقق خواهد شد که کتابداران و اطلاع رسانان، نیاز واقعی کاربران را به عنوان مدلول های واقعی در نظر داشته باشند. آن گاه خوشایند بودن نام و مورد پذیرش و قبول عام واقع شدن نیز عامل مهم دیگری به شمار می آید. همچنین استدلال می شود که عنوان «علوم (مدیریت) بازیایی و اشاعه اطلاعات» از جنبه های مختلف می تواند کارکرد های رشته را به خوبی بیان و ویژگی های عملیاتی آن را بازگو کند. اما جنبه دوم آن به عادت افراد و تبلیغ نسبت به آن بستگی دارد. چنانچه جمع متخصصان نظر مثبتی نسبت به آن داشته باشند، این نام می تواند مانند بسیاری از عبارات که در آغاز تازگی دارد و یا ثقیل است، به مرور زمان جا بیافتد و آهسته آهسته جای خود را باز کرده و مقبول عام قرار گیرد.
دیدگاه جامعه کتابداری و اطلاع رسانی در خصوص تغییر در محتوا، آموزش و عنوان رشته(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف: این پژوهش به دنبال بررسی دیدگاه جامعه کتابداری و اطلاع رسانی در خصوص تغییر در سه حوزه عنوان، محتوا و آموزش این رشته بوده و درصدد بررسی این مساله مبنایی است که تغییر در
حوزه های مختلف کتابداری و اطلاع رسانی از دیدگاه متخصصان و کارکنان و دانشجویان این رشته چه اَبعاد و گستره ای را در بر می گیرد و اولویت تغییرات از نظر آنها می بایست به چه صورت باشد و آیا توافقی بین جامعه کتابداری و اطلاع رسانی در خصوص این تغییرات وجود دارد یا خیر.
روش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی است و بنا به ماهیت موضوع، اهداف پژوهش و سؤالات، از پیمایش بهره گرفته شده است. در این پژوهش، نظرات 275 نفر از اعضای جامعه حرفه ای (هیات علمی، دانشجو و کتابدار) گردآوری و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. برای گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. برای آزمودن پرسش های پژوهش از آزمون-های آماری فریدمن، کروسکال والیس و تحلیل واریانس استفاده شد.
یافته ها: نتایج آزمون فریدمن نشان داد که اولویت تغییر در بین جامعه کتابداری و اطلاع رسانی به ترتیب عبارت از تغییر در عنوان، محتوا و سپس آموزش است. همچنین آزمون کروسکال والیس و تحلیل واریانس نشان داد که سه گروه جامعه مخاطب نسبت به تغییر در حوزه محتوا و آموزش نظر یکسانی دارند ولی نسبت به عنوان رشته نظر یکسانی ندارند.
اصالت/ارزش: تاکنون بحث های مربوط به تغییر در حوزه های مختلف کتابداری و اطلاع رسانی به صورت نظرات شخصی و بحث هایی بوده است که در اظهارنظرهای افراد مورد توجه قرار گرفته و یا تنها نظرات بخشی از جامعه این رشته منعکس شده است. در این تحقیق با مراجعه به نظرات سه گروه از اعضای جامعه حرفه ای کتابداری و اطلاع رسانی، اولویت مورد نظر آنها برای تغییر در عنوان، محتوا و آموزش رشته مورد بررسی قرار گرفته است.
کارورزی و نقش آن در آموزش کتابداری و اطلأع رسانی
حوزه های تخصصی:
حضور دوازده واحد کارورزی در برنامهء کارشناسی رشنه کنابداری و اطلاع رسانی، که !ر بخش عملی آموزش این رشته جای دارد، نشان دهنده اهمیت این دروس است.، در این مقاله، تاریخچه کارورزی درأموزش علوم و فنون و حرفه های مختلف از جمله حرفه کتابداری، ابتدا در جهان و سپس در ایران مورد بررسی قرار میگیرد و آنگاه با تأکید بر رشتة کتابداری به اهمیت و اهداف کارورزی از دیدگاه صاحب نظران پرداخته می شود و در پایان مجموع نقطه نظرها مررد بحث قرار میگیرد.-